اصحاب اعراف
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اعراف است. اصحاب اعراف از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اصحاب اعراف در قرآن - پرسش مرتبط ندارددربارۀ اعراف و اصحاب اعراف، بحث‌های بسیار و تعریف‌های مختلفی است. در یک اصطلاح، اعراف مرحله و عالمی بلندمرتبه است میان بهشت و دوزخ. در اصطلاح دیگر، جهانی مافوق که اهل آن (اصحاب اعراف) همه را به چهره می‌شناسند و می‌توانند به اهل بهشت و جهنم، به اذن خداوندی دستور بدهند و راهنمایی کنند 
وَبَيْنَهُمَا حِجَابٌ وَعَلَى الأَعْرَافِ رِجَالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسِيمَاهُمْ وَنَادَوْا أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَن سَلامٌ عَلَيْكُمْ لَمْ يَدْخُلُوهَا وَهُمْ يَطْمَعُونَ*وَإِذَا صُرِفَتْ أَبْصَارُهُمْ تِلْقَاء أَصْحَابِ النَّارِ قَالُواْ رَبَّنَا لاَ تَجْعَلْنَا مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ*وَنَادَى أَصْحَابُ الأَعْرَافِ رِجَالاً يَعْرِفُونَهُمْ بِسِيمَاهُمْ قَالُواْ مَا أَغْنَى عَنكُمْ جَمْعُكُمْ وَمَا كُنتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ
[۱] [۲]
مقدمه
اعراف از ریشۀ عرف به معنای شناخت و پذیرش است، که نقطه مقابل آن انکار و ردّ است. اعتراف هم از این ریشه است، گردن نهادن به چیزی و پذیرفتن آن.[۳] در روایات، به یک معنی اصحاب اعراف همان ائمه و اهل بیت(ع) معرفی شده‌اند که ورود به بهشت، منوط به شناخت و اطاعت آنان است. حضرت علی(ع) فرمود: "نحن الأعراف، نوقف بین الجنّة، فلا یدخل الجنّة الاّ من عرفنا و عرفناه"[۴]، اینکه ورود به بهشت در سایۀ معرفت به اعراف علی(ع) و آل او است، در روایات متعدّدی آمده است. از علی(ع) روایت است: اصحاب اعراف ماییم، یاران خود را از چهره‌شان می‌شناسیم، اعراف ماییم که خدا را هم جز از راه شناخت ما نمی‌توان شناخت و اعراف ماییم که خداوند متعال در روز قیامت ما را بر صراط به معرّفی قرار می‌دهد و جز کسی که ما را بشناسد و ما او را بشناسیم، وارد بهشت نمی‌شود. [۵] با این حساب، هم اعراف جایگاه مهمی است، هم اصحاب اعراف موقعیت ممتازی در قیامت دارند. اینگونه روایات، شأن والای عترت و مقام امامان(ع) را نشان می‌دهد.[۶] سلمان فارسی نقل می‌کند که بیش از ده‌بار از پیامبر خدا(ص) شنیدم که فرمود: "یا علیّ! إنّک و الأوصیاء من بعدک اعراف بین الجنّة و النّار..."[۷] در معنای اصحاب اعراف، این نیز گفته شده که جایی میان بهشت و جهنم است که گروهی آنجا ساکن می‌شوند که نه مستحقّ بهشتند نه عقاب دوزخ، به امید فرمان الهی و شفاعتند تا آنکه به آنان اذن داده شود وارد بهشت شوند، یا جایی است که کسانی غیر مکلّف در آنجا ساکنند که نه مستحقّ بهشتند نه دوزخ.[۸]
منابع
پانویس
- ↑ اعراف، آیه ۴۶ تا ۴۸
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۲.
- ↑ مفردات راغب
- ↑ «اعراف ماییم، ما را در میان بهشت نگه می‌دارند و جز کسی که ما را بشناسد و ما او را بشناسیم، وارد بهشت نمی‌شود.» تفسیر مرآة الأنوار، ص ۲۳۷
- ↑ نحن أصحاب الأعراف، نعرف أنصارنا بسیماهم، و نحن الأعراف الّذی لا یعرف اللّه عزّ و جلّ الاّ بسبیل معرفتنا، و نحن الأعراف، یعرّفنا اللّه عزّ و جلّ یوم القیامة علی الصّراط، فلا یدخل الجنّة الاّ من عرفنا و عرفناه...؛ اصول کافی، ج ۱ ص ۱۸۴ ح ۹
- ↑ دربارۀ اعراف و معانی آن و روایاتش ر. ک: بحار الأنوار، ج ۸ ص ۳۲۹(باب الأعراف) نیز: المیزان، ج ۸ ص ۱۳۴
- ↑ «یا علی، تو و جانشینان پس از تو، اعراف میان بهشت و دوزخند، جز کسی که شما را بشناسد و شما بشناسیدش وارد بهشت نمی‌شود و جز آنان که شما را انکار کنند و نشناسند و شما آنان را نشناسید، وارد دوزخ نمی‌گردند.» دربارۀ اعراف و معانی آن و روایاتش ر. ک: بحار الأنوار، ج ۸ ص ۳۲۹(باب الأعراف) نیز: المیزان، ج ۸ ص ۱۳۴
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۲.