بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت (کتاب)
بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت | |
---|---|
زبان | فارسی |
نویسنده | محمد حسین فاریاب |
موضوع | شأن امام، شأن معصوم |
مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی|انتشارات انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی]][[رده:انتشارات انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی]] |
محل نشر | قم، ایران |
سال نشر | ۱۳۹۶ ش |
شابک | ۹۷۸۶۰۰۴۴۴۱۲۸۵ |
شماره ملی | ۴۹۵۶۰۱۰ |
بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت کتابی است که به بررسی شئون امامت در آثار متکلمان امامیه با توجه به آیات و روایات میپردازد. این کتاب به قلم محمد حسین فاریاب نوشته شده و توسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی به چاپ رسیده است[۱].
درباره کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «اثبات و تبیین شئون امامت در قرآن و سنت، شئون امامت در آثار متکلمان امامیه از شیخ مفید تا فاضل مقداد و تبیین انطباق یا عدم انطباق آن دو بر یکدیگر و تبیین چرایی و چگونگی تفاوتهای اجتماعی میان برآیند حاصل از قرآن و سنت با دیدگاه متکلمان، از اهداف اصلی نگارنده در نگارش این کتاب است. شئون امامت در قرآن و حدیث، شئون تکوینی، تشریعی و علمی امام، شئون امامت از دیدگاه متکلمان، مقایسه و تحلیل نسبت دیدگاه متکلمان با قرآن و سنت بخشهایی از این اثر است»[۲].
فهرست کتاب
- مقدمه معاونت پژوهش؛
- پیشگفتار؛
- کلیات و مفاهیم؛
- تبیین مفاهیم کلیدی؛
- شأن؛
- معنای لغوی شأن؛
- جمعبندی؛
- معنای اصطلاحی شأن؛
- تحلیل و جمعبندی؛
- سنت؛
- امامت؛
- امامیه؛
- روششناسی گزینش روایات؛
- آشنایی با متکلمان از شیخ مفید تا فاضل مقداد:
- شیخ مفید؛
- سید مرتضی علم الهدی؛
- ابوالصلاح حلبی؛
- ابوالفتح کراجکی؛
- شیخ طوسی؛
- ابواسحاق نوبختی؛
- عبدالجلیل قزوینی؛
- سدیدالدین حمصی رازی؛
- خواجه نصیرالدین طوسی؛
- ابن میثم بحرانی؛
- علامه حلی؛
- فاضل مقداد.
بخش اول: شئون امامت در قرآن و سنت
فصل اول: شئون تکوینی امام
- شئون امام پیش از عالم ماده:
- نور ائمه؛ نخستین آفریدهها؛
- غیر مادی بودن نور امامان؛
- شبح نوری امامان؛
- نور امامان موجوداتی زنده و فعال؛
- حجیت بر دیگر آفریدهها؛
- امام و فرشتگان؛
- امام و ارواح انسانها؛
- شئون امام پس از ورود به نظام مادی؛
- ولایت تکوینی؛
- تفویض محدود؛
- تفویض مطلق؛
- اثبات تفویض و روایات آن؛
- بررسی روایات؛
- انکار تفویض و روایات آن؛
- بررسی روایات؛
- جمعبندی روایات و دیدگاه برگزیده؛
- وساطت فیض؛
- شئون امام در سرای دیگر:
فصل دوم: شئون تشریعی امام
- معناشناسی ولایت تشریعی؛
- دیدگاهها در مسئله ولایت تشریعی امام؛
- تحریر محل نزاع؛
- امکان تفویض تشریع؛
- ادله اثبات شأن ولایت تشریعی امامان؛
- آیه ولایت؛
- تفویض امر دین به امام؛
- تحقق جعل احکام از سوی امامان؛
- سیره امامان در موضوعات جدید؛
- الهام معارف از سوی خداوند و روح القدس به امامان؛
- ادله انکار شأن ولایت تشریعی امامان؛
- آیه اولی الامر؛
- روایات؛
- تحلیل و بررسی نهایی ادله دو طرف؛
- نتیجهگیری؛
- ادله اثبات شأن دریافت دین؛
- روایات حاکی از سخن گفتن خدا با امام؛
- روایات حاکی از نبودن همه چیز در قرآن و سنت؛
- روایات مربوط به الهام و تحدیث؛
- ادله انکار شأن دریافت دین؛
- نزول تمام احکام شریعت در دوران حضرت رسول(ص)؛
- جمعبندی ادله طرفین؛
- مرجعیت دینی (تفسیر و تأویل دین)؛
- شأن مرجعیت دینی از دیدگاه قرآن کریم؛
- آیه اولی الامر؛
- آیات مربوط به شأن هدایت؛
- شأن مرجعیت دینی از دیدگاه روایات؛
- هدایت؛
- اتمام حجت؛
- تبیین معارف؛
- جلوگیری از انحراف در دین و رفع اختلافات؛
- مرجعیت و اسوه اخلاقی و رفتاری؛
- اجرای دین (رهبری اجتماعی و سیاسی):
- ضرورت وجود امام و رهبر سیاسی از دیدگاه قرآن و سنت؛
- رهبری سیاسی امام معصوم در آینه قرآن:
- رهبری سیاسی امامان در آینه روایات؛
- رهبری سیاسی امام علی در متون روایی؛
- رهبری سیاسی دیگر امامان در روایات؛
- برخی شئون رهبری سیاسی امام؛
- حفظ نظام اجتماعی مسلمانان؛
- امام و مسئله حج؛
- امام و امر جهاد؛
- قضاوت؛
- قضاوت به عنوان شأنی از شئون حاکم اسلامی؛
- نصوص خاص بر شأن قضاوت امامان؛
- امام و امر اجرای حدود؛
- شئون اقتصادی امام؛
- انفال؛
- خراج زمین احیاشده؛
- گرفتن جزیه از اهل کتاب؛
- خمس و زکات؛
- مالکیت امام نسبت به دنیا؛
- شئون امام در صورت عدم تصدی حکومت؛
- حفظ مذهب و برخی راهکارهای آن در سیره امامان؛
- یکم: تقیه؛
- دوم: دفاع در برابر شبهات ضد شیعی؛
- سوم" جلوگیری از انحراف شیعیان؛
فصل سوم: شئون علمی (جایگاه امام در علوم غیردینی)
- مرجعیت علمی؛ هدف از نصب امام؛
- گستره علم امامان؛
- علم مطلق امام؛
- علم محدود امام؛
- جمع میان روایات.
بخش دوم: شئون امامت از دیدگاه متکلمان (شیخ مفید تا فاضل مقداد)
فصل اول: شئون تکوینی امام
- شئون امام پیش از عالم ماده:
- شئون امام پس از ورود به عالم ماده؛
فصل دوم: شئون تشریعی
- تشریع و دریافت مستقیم دین از خداوند متعال؛
- مرجعیت دینی و قیم قرآن:
- شیخ مفید؛
- سید مرتضی؛
- ابوالصلاح حلبی؛
- ابوالفتح کراجکی؛
- شیخ طوسی؛
- ابواسحاق نوبختی؛
- عبدالجلیل قزوینی؛
- سدیدالدین حمصی؛
- خواجه نصیرالدین طوسی؛
- ابن میثم بحرانی؛
- علامه حلى؛
- فاضل مقداد؛
- حفظ نظام اجتماعی و تدبیر امور؛
- جهاد؛
- قضاوت؛
- اجرای حدود؛
- شئون مالی؛
- جمعبندی؛
فصل سوم: شئون علمی
- شیخ مفید؛
- سید مرتضی؛
- ابوالصلاح حلبی؛
- ابوالفتح کراجکی؛
- شیخ طوسی؛
- ابواسحاق نوبختی؛
- عبدالجلیل قزوینی؛
- سدیدالدین حمصی؛
- خواجه نصیرالدین طوسی؛
- ابن میثم بحرانی؛
- علامه حلی؛
- فاضل مقداد؛
- جمعبندی؛
- چکیده.
بخش سوم، مقایسه و تحلیل نسبت دیدگاه متکلمان با قرآن و سنت
- مقایسه دیدگاه متکلمان با قرآن و سنت؛
- شئون تکوینی؛
- شئون امام پیش از ورود به عالم ماده؛
- شئون امام در نظام ماده:
- تفویض محدود و مطلق؛
- وساطت فیض؛
- شئون تشریعی؛
- تشریع دین؛
- دریافت دین از خداوند؛
- مرجعیت دینی؛
- قیم قرآن بودن؛
- حفظ دین؛
- مرجعیت رفتاری دین؛
- اجرای دین؛
- انتشار دین؛
- شئون علمی؛
- تحلیل نسبت میان دیدگاه متکلمان در باب قرآن و سنت؛
- بستر فکری خاص؛
- بغداد، قرن چهارم و پنجم هجری:
- تعصبات و درگیریهای فرقهای در بغداد:
- تنوع مکاتب فکری در ری؛
- بافت جمعیتی ناهمگون؛
- وضعیت خاص خواجه نصیرالدین طوسی؛
- حلّه؛ قرن هفتم تا نهم هجری؛
- جمعبندی؛
- عقلگرایی؛
- عقلگرایی در مکتب کلامی بغداد؛
- شیخ مفید:
- سید مرتضی؛
- ابواسحاق نوبختی؛
- عقلگرایی متکلمان مکتب ری؛
- عقلگرایی خواجه نصیرالدین طوسی؛
- عقلگرایی متکلمان مکتب حلّه:
- رابطه مکتب کلامی بغداد با معتزله؛
- رابطه مکتب کلامی ری با معتزله؛
- رابطه محقق طوسی و مکتب کلامی حله با معتزله؛
- تأثیر برخی مبانی کلامی معتزلی:
- آفرینش ارواح پیش از ابدان؛ مصداق تناسخ؛
- انکار ساحتی به نام روح برای انسان؛
درباره پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسین فاریاب (متولد ۱۳۵۵ ش، گناوه) علاوه بر تحصیلات حوزوی، تحصیلات آکادمیک خود را در مقطع دکتری کلام اسلامی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی پیگیری کرد. عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام و تدریس در جامعة المصطفی العالمیة ازجمله فعالیتهای وی است.
او تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «عصمت امام در تاریخ تفکر امامیه تا پایان قرن پنجم»، «یادگاران ماندگار»، «بررسی دیدگاه متکلمان امامیه دربارۀ گسترۀ علم امام با تکیه بر روایات»، «سیری در مسئلۀ حدوث و قدم جهان در فلسفه اسلامی»، «امامت در مکتب صادق آل محمد » و «بازخوانی ادلۀ عقلی عصمت امام» برخی از این آثار است.[۳]