سدی
سدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سدی در قرآن - سدی در حدیث - سدی در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
مهمل و بی‌تکلیف[۱]، متروک[۲]، یله و رها و به امان خود رها شده[۳]. اصل آن "سدو" به معنای اهمال و حرکت بی‌هدف[۴] یا حرکت بدون فکر، تدبیر و نظم[۵].
أَيَحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَنْ يُتْرَكَ سُدًى
[۶].
این آیه شریفه در مقام توبیخ و تخطئه تفکری است که بر اساس آن، انسان در دنیا بی‌هدف و یله، به خود رها شده است و امر و نهی و تکلیفی برای او از جانب خداوند نبوده، عقاب و محاسبه‌ای بر اعمال و کردارش نخواهد بود[۷].
قرآن کریم این اعتقاد و تفکر را مخالف معاد، بعث و جزا می‌داند. در مکتب انسان‌شناسی قرآن، انسان موجودی دو بُعدی (خدایی، حیوانی) است که در قبال نعمت‌هایی که در اختیار او قرار داده شده است، مسئولیت دارد: إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا[۸].
دیدگاه انسان‌شناسی لیبرال، انسان را مخلوقی به‌خود رها شده می‌داند که مختار است و صلاح و فساد خود را تشخیص می‌دهد و تنها محدودیتی که برای او متصور است، در چارچوب قرارداد اجتماعی است که به اختیار خود با انتخاب جامعه، بر خود روا داشته است؛ پیامبر او عقل حسابگر اوست که سود و ضرر او را تشخیص می‌دهد و به او فرمان می‌دهد. شهوت و غرایز دیگر انسانی، بازوها و همکاران عقلِ حسابگر هستند، نه دشمنان او. اصل سودگرایی و لذت‌گرایی فردی است که امر و نهی عقل مدرن را جهت می‌دهد [۹].[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۷، ص۲۸۵.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۴، ص۳۷۷.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۶۲.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۱۵۰.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۸۹.
- ↑ «آیا آدمی می‌پندارد که بیهوده وانهاده می‌شود؟» سوره قیامه، آیه ۳۶.
- ↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۲۹، ص۲۷۵.
- ↑ «و آنچه تو را بدان دانشی نیست، پی مگیر که از گوش و چشم و دل، هر یک، خواهند پرسید» سوره اسراء، آیه ۳۶.
- ↑ ژرژر بوردو، لبیرالیسم، ص۱۶-۲۰.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۳۴-۳۳۵.