آیا امام مهدی پس از ظهور از قاتلان امام حسین انتقام خواهد گرفت؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا امام مهدی پس از ظهور از قاتلان امام حسین انتقام خواهد گرفت؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر ظهور امام مهدی / رخدادهای عصر ظهور امام مهدی
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آیا امام مهدی پس از ظهور از قاتلان امام حسین انتقام خواهد گرفت؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ نخست

سید جعفر موسوی‌نسب

حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«نخست باید واژه انتقام معنا شود تا افق مناسب برای بحث گشوده شود.

انتقام در لغت عرب به معنی "مجازات کردن" است هرچند مفهوم تشفی قلب (فرونشاندن سوز دل در درون) در مفهوم این کلمه در استعمالات روزمرّه رایج شده ولی در معنی اصلی لغوی آن وجود ندارد، و خداوند نیز برتر و بالاتر از چنین مفاهیمی است[۱]. انتقام در مورد خداوند و قرآن کریم مکرّر به کار رفته ولی از ناحیه خداوند انتقام به معنای مجازات در برابر اعمال خلافی است که انجام شده، این نشان می‌دهد که اضلال انسان، جنبه مجازات دارد و عکس‌‌‌العمل خود انسان است[۲].

اکنون که معنای انتقام روشن شد، سراغ اصل پاسخ می‌رویم که در وقت ظهور و قیام حضرت (ع) از مردم زمان امام حسین (ع) و یا از تمامی مردم اعصار انتقام گرفته نخواهد شد، زیرا طبق روایات، تمام مردم عصر امام حسین (ع) و یا تمام مردم اعصار رجعت نمی‌کنند. به فرموده امام صادق (ع) "رجعت برای همه مردم نیست بلکه برای گروه‌های خاص است، مؤمنان خالص و کافران محض"[۳].

علامه مجلسی قدس سرّه نیز می‌فرماید: "رجعت در نزد ما به مؤمن محض و کافر محض اختصاص دارد؛ غیر از این دو فرقه به دنیا رجوع نخواهد کرد وقتی که خداوند آنان را به دنیا باز گردانید؛ شیاطین به خیال آنها می‌اندازد که شما در دنیا برای طغیان کردن بر خدا برگردانیده شده‌اید؛ و آنان کفر و طغیان در پیش می‌گیرند و خداوند با مؤمنان از آنان انتقام می‌گیرد و نوبت غلبه کردن را برای مؤمنان قرار می‌دهد؛ و از آنان کسانی را که با انواع عذاب و عقاب مبتلا هستند باقی می‌گذارد. روی زمین از اهل طغیان خالی می‌شود؛ و همه دین برای خدا می‌شود. رجعت فقط برای مؤمنان محض و منافقان محض که از این امتند می‌باشد و برای امت‌های گذشته رجعت نخواهد بود[۴].

بر اساس روایات، امام زمان (ع) اولاد زاده‌های قاتلان حضرت سید الشهداء (ع) را که به ظلم و ستم پدران و اجداد خویش راضی هستند و به آن افتخار کرده و از روی نیت و گفتار و عمل به آنها شریک می‌باشند، می‌کشند و انتقام می‌گیرند. "به خدمت امام رضا (ع) عرض شده است که چه می‌فرمایی در خصوص حدیثی که از امام صادق (ع) روایت شده که آن حضرت فرمود: وقتی که قائم (ع) خروج می‌کند اولاد قاتلان حسین (ع) را در عوض کرده‌های پدرانشان به قتل می‌رساند. امام رضا (ع) فرمود: چنان است که امام صادق (ع) فرموده: عرض کردن بنابراین چه می‌شود معنای قول خداوند وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى هیچ‌‌‌کسی وزر و گناه دیگری را به گردن نمی‌گیرد فرمود: خداوند در همه فرموده‌هایش صادق است ولی اولاد قاتلان حسین (ع) به کرده‌های پدرانشان در خصوص آن حضرت راضی می‌شوند و به آنها افتخار می‌کنند و هرکه به چیزی راضی شود مانند کسی است که به آن مرتکب شده است و هرگاه مردی در مشرق کشته شود و مردی در مغرب به کشته شدن او راضی شود در آینده آن راضی شوند در نزد خداوند شریک قاتل می‌شود. و این‌‌‌که قائم (ع) در وقت خروجش آنان را می‌کشد برای این است که آنان به کرده‌های پدرانشان راضی می‌باشند[۵].

در مورد قاتلان خود اباعبداللّه حسین (ع) دلیل قطعی به ما نرسیده که آنها را زنده می‌کند و سپس انتقام می‌گیرد اگرچه در روایات فراوان که درباره رجعت وجود دارد آمده است که خداوند عده‌ای از کفار را زنده می‌کند تا سلطنت آل محمد (ص) را ببیند و از آنها انتقام گرفته می‌شود؛ و ممکن است قاتلان امام حسین (ع) نیز جزء آنها باشند.

از جمله روایاتی که به انتقام گرفتن از قاتلین امام حسین (ع) تصریح دارد روایتی است که ابو حمزه ثمالی نقل می‌کند که: از امام باقر (ع) پرسیدم یا بن رسول اللّه! مگر شما ائمه همه قائم نیستید؟ فرمود: بله، عرض کردم پس چرا فقط امام زمان (ع) را قائم نامیده‌اند؟ فرمود: چون جدم امام حسین (ع) شهید گردید فرشتگان به درگاه خداوند نالیدند و گفتند: "پروردگارا! آیا قاتلین بهترین بندگانت، و زاده اشرف برگزیدگانت را به حال خود وا می‌گذاری؟" خداوند به آنها وحی فرستاد که ای فرشتگان من! آرام گیرید به عزت و جلالم سوگند از آنها انتقام خواهم گرفت، هرچند بعد از گذشت زمانها باشد. آنگاه پروردگار عالم، امامان از اولاد امام حسین (ع) را به آنها نشان داد و فرشتگان مسرور و شاد گشتند، یکی از آنها ایستاده بود و نماز می‌خواند، خداوند فرمود: "بِذَلِكَ الْقَائِمُ أَنْتَقِمُ مِنْهُمْ" به این قائم از آنها انتقام می‌گیرم[۶].

بنابراین امام زمان (ع) هنگامی که قیام می‌کند از تمام مردم زمان امام حسین (ع) و یا از تمام اعصار انتقام نمی‌گیرد؛ از کافران، قاتلان و اولاد زاده‌های قاتلان امام حسین (ع) که به ظلم و ستم پدران و اجداد خویش راضی هستند و به آن افتخار کرده و از روی نیت، گفتار و عمل به آنها شریک‌اند انتقام می‌گیرند؛ و چنین انتقام حتما مورد رضایت خداوند و به اذن خداوند است.

بر اساس تعریفی که بیان شد انتقام از ناحیه خداوند به معنای مجازات در برابر اعمال خلافی است که انجام شده است. بنابراین خداوند، به وسیله حضرت مهدی (ع) از کافران، دشمنان اهل بیت (ع) و انسان‌‌‌نماهایی خون آشام، انتقام می‌گیرد. "وَ كَفَى بِاللَّهِ مُنْتَقِماً وَ نَصِيراً وَ كَفَى‏"[۷] ...؛ خداوند در انتقام و یاری ما را بس ... "مهدی دست انتقام خدایی است" "شمشیر مهدی" سیف اللّه است، سیف اللّه منتقم شمشیر مهدی انتقام از همه جانیان در طول تاریخ است[۸].

لازم به ذکر است که اصولا روش حضرت مهدی (ع) با روش جدش پیامبر (ص) و علی (ع) در برخورد با مخالفان و جانیان متفاوت است. آنان مأمور رحمت و گذشت بودند، مهدی (ع) مأمور انتقام است. اگر امام علی (ع) در برخورد با مخالفان مذهبی و سیاسی گذشت می‌کرد و از کردار افراد مثل شورشیان بصره و خوارج می‌گذشت، بر اثر نبودن شرایط انتقام بود، ولی در حکومت مهدی (ع) مانعی برای شدّت عمل با مخالفان وجود ندارد. امام صادق (ع) می‌فرماید: علی (ع) فرمود: "برای من روا بود که فراریان (از جنگ) را به قتل برسانم و زخمیان را بکشم ولی دست به این کار نزدم، ولی برای حضرت قائم (ع) جائز و رواست و زمینه وجود دارد که فراریان را به قتل برساند و زخمیان را نابود گرداند"[۹].

حسن بن هارون می‌گوید: در نزد امام صادق (ع) بودم معلّی بن خنیس از حضرت پرسید: آیا هنگامی که حضرت قائم (ع) ظهور کند برخلاف روش امیرمؤمنان (ع) در برخورد با مخالفان رفتار می‌کند امام فرمود: "آری علی (ع) ملایمت و نرمش را در پیش گرفت، چون می‌دانست پس از او دشمنان بر یاران و شیعیانش چیرگی پیدا می‌کند ولی سیاست حضرت قائم (ع) قهر و غلبه و به اسارت گرفتن آنان است، زیرا می‌داند که پس از او کسی بر شیعیان تسلط نخواهد یافت"[۱۰].

آری، مهدی (ع) که دست انتقام خدایی است در برابر خداوند و جلال خداوندی سخت فروتن است، خدا و عظمت او در وجود حضرت متجلّی است؛ هیچ‌‌‌گاه، به غیر رضایت خداوند اراده انجام کاری را نخواهد کرد. او به دستور حق ظهور خواهد کرد و انتقام خواهد گرفت»[۱۱].

پرسش‌های وابسته

  1. مراد از ظهور در روایات چیست؟ (پرسش)
  2. درک زمان ظهور امام مهدی چه فضیلت‌های دارد؟ (پرسش)
  3. برخی از رخدادهای هنگام ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  4. بعد از ظهور امام مهدی نخستین مراسمی که انجام می‌شود چیست؟ (پرسش)
  5. چه کسانی از ظهور امام مهدی خوشحال می‌شوند؟ (پرسش)
  6. وقایع هنگام ظهور چیست؟ (پرسش)
  7. کیفیت ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  8. بعد از ظهور امام مهدی چه‌قدر طول می‌کشد تا جهان اصلاح شود؟ (پرسش)
  9. امام مهدی بعد از ظهور چه اقدامات اصلاحی انجام می‌دهد؟‌ (پرسش)
  10. امام مهدی‏ بعد از ظهور چه عملی انجام می‌‏دهند؟ (پرسش)
  11. اولین سخنانی که امام بعد از ظهور می‌‏فرمایند چیست؟ (پرسش)
  12. امام مهدی چگونه برای خون‌خواهی امام حسین قیام می‌کند؟ (پرسش)
  13. امام مهدی در عصر ظهور با اهل ذمه چه خواهد کرد؟ (پرسش)
  14. امام مهدی‏ بعد از ظهور با انحرافات فکری چگونه برخورد خواهد کرد؟ (پرسش)
  15. آیا امام مهدی‏ بعد از ظهور با اعراب به جنگ برمی‌‏خیزد؟ (پرسش)
  16. امام مهدی با چه پرچمی ظهور می‌کند؟ (پرسش)
  17. تردیدگنندگان در وجود امام مهدی چه می گویند؟ (پرسش)
  18. امام مهدی پس از ظهور چه تغییراتی در مراسم حج به وجود می‌آورد؟ (پرسش)
  19. نقش ترس به عنوان یکی از لشکرهای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  20. امام مهدی در مقابله با ستمگران و اجرای حدود و احکام الهی چگونه رفتاری دارند؟ (پرسش)
  21. وضعیت امنیت اجتماعی در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  22. آیا حوادث پس از ظهور در ماه جمادی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  23. چه ارتباطی میان تصرف رودخانه‌ها و قیام امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  24. چه گروه‌هایی به یاری امام مهدی می‌شتابند؟ (پرسش)
  25. امام مهدی پس از ظهور کدام سرزمین را به تصرف در می‌آورد؟ (پرسش)
  26. رشد و شکوفایی علم در زمان پس از ظهور به چه معنا است؟ (پرسش)
  27. پس از ظهور چه گروه‌هایی علیه امام مهدی شورش می‌کنند؟ (پرسش)
  28. امام مهدی در قیام خود چه مساجدی را ویران می‌کند؟ (پرسش)
  29. آیا پیش از ظهور امام مهدی در جهان جنگی رخ می‌دهد؟ (پرسش)
  30. آیا امام مهدی پس از ظهور از قاتلان امام حسین انتقام خواهد گرفت؟ (پرسش)
  31. امام مهدی وقتی که می‏آید اولین کاری که می‌‏کند چیست؟ (پرسش)
  32. معنای این جمله که می‌گویند هنگام ظهور از اسلام و قرآن چیزی جز نام باقی نمانده است چیست؟ (پرسش)
  33. آیا امام مهدی هنگام ظهور اموال ثروت‏مندان را علی‏رغم میل باطنی آنها بین فقرا تقسیم می‏کند؟ (پرسش)
  34. چگونه امام مهدی بر دولتها پیروز می‌‏شود و این تعداد جمعیت جهان تسلیم او می‌‏شوند؟ (پرسش)
  35. آیا با ظهور امام مهدی همه مردم مسلمان می‌شوند؟ (پرسش)
  36. برخی می‌گویند با توجه به روایات در زمان امام مهدی امکان گناه کردن وجود ندارد آیا این گفته‌ها درست است؟ (پرسش)
  37. اگر امام مهدی شیطان را بکشند مردمان پس از ظهوراز فریب‌های شیطان در امان خواهند ماند این چگونه با عدالت خدا سازگار است؟ (پرسش)
  38. اگر در زمان امام مهدی امکان گناه وجود دارد پس چرا ظلم و گناه صورت نمی‌گیرد و یا بسیار اندک است؟ (پرسش)
  39. آیا پس از ظهور یا قیام یا تشکیل حکومت بقیه الله کسی هم گناه می‌کند؟ اختیار چه می‌شود؟
  40. امام مهدی در منطقه تمارین چه اقدامی انجام می‌دهد؟ (پرسش)
  41. آیا اصحاب کهف به یاری امام مهدی می‌آیند؟‌ (پرسش)
  42. فرماندهان سپاه امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  43. آیا امام مهدی جهان‌گشایی خواهد داشت؟ (پرسش)
  44. آخرین شورش علیه امام مهدی کدام است؟ (پرسش)
  45. امام مهدی چه شهرهایی را به تصرف در می‌آورد؟ (پرسش)
  46. مردمان کدام شهرها با امام مهدی می‌جنگند؟ (پرسش)
  47. امام مهدی چگونه شهر ارمینیه را به تصرف خود در می‌آورد؟ (پرسش)
  48. آیا شهر ارنون در زمینه سازی برای ظهور امام مهدی نقشی دارد؟ (پرسش)
  49. چه طایفه‌هایی با امام مهدی به نبرد می‌پردازند؟ (پرسش)
  50. آیا امام مهدی هنگام قیام سوار بر اسب است؟‌ (پرسش)
  51. اولین کسی که با امام مهدی بیعت کرده و دست حضرت را می‏‌بوسد کیست؟ (پرسش)
  52. زندگی امام بعد از ظهور چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
  53. رفتار امام مهدی با مجاهدان و شهیدان چگونه است؟ (پرسش)
  54. جهان گشایی امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  55. احیای سنت محمدی پس از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  56. احکامی الهی که در زمان ظهور امام مهدی اجرا می‌شوند کدامند؟ (پرسش)
  57. مفهوم چهره‌شناسی امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
  58. آیه شریفه انا بقية الله فی ارضه توسط امام مهدی خطاب به چه کسی در پاسخ به چه سوالی قرائت گردید؟ (پرسش)
  59. وضعیت مردم در عصر ظهور امام مهدی از نظر فرهنگی، اخلاقی و تربیتی چگونه است؟ (پرسش)
  60. عصر غیبت کبری چه تأثیراتی در دوران پس از ظهور دارد؟ (پرسش)
  61. نقش ترک‌ها در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
  62. منظور از ترک‌ها در روایات آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  63. نقش عرب‌ها در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
  64. نقش یمن در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
  65. حوادث مصر در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، (ناشر دار الکتب الاسلامیه) چاپ هفتم، زمستان ۱۳۶۹، چاپخانه مدرسة الامام امیرالمؤمنین (ع)- قم).
  2. مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، همان، ج ۱۹، ص ۴۶۰.
  3. علامه مجلسى، بحارالانوار، مدارسة وفاء بیروت، ج ۵۳، ص ۳۹، باب الرجعة.
  4. علامه مجلسى، بحارالانوار، ترجمه محمد حسن بن محمد ولى ارومیه‌‌‌اى، کتابفروش اسلامیه، تهران، ح ۱۳، ص ۷۷۶.
  5. علامه مجلسى، بحار الانوار، ترجمه محمد حسن بن محمد ولى ارومیه‌‌‌اى، همان، ص ۵۷۵.
  6. ابو جعفر محمد بن على بن نابویه(صدوق) علل الشرایع، کتاب‌‌‌فروشى حیدریه، نجف اشرف، ج ۱، ص ۲۱۹؛ ابو جعفر محمد بن على بن بابویه، عیون اخبار الرضا، نشر توس، قم، ج ۱، ص ۲۳۷؛ علامه مجلسى، بحار الانوار، مدارسة وفاء بیروت، ج ۵۲، ص ۳۱۳.
  7. عبد المجید معادینخوا، فرهنگ تفصیلى نهج البلاغه، نشر ذره، چاپ افت، چاپ اول ۱۳۷۳، ج ۱، ص ۴۳۹.
  8. محمد رضا حکیمى، خورشید مغرب، چاپ و نشر فرهنگ اسلامى، چاپ هفدهم ۱۳۷۹، ص ۳۷- ۳۸.
  9. محمد باقر مجلسى، بحار الانوار، پیشین، ج ۵۲، ص ۳۵۳؛ حر عاملى. وسائل الشیعه، دار الحیاء التراث العربى، بیروت، ج ۱۱، ص ۵۷، میرزا حسین نورى، مستدرک الوسایل، مدارسه آل البیت الاحیاء التراث، قم، ج ۱۱، ص ۵۴.
  10. حر عاملى، وسائل الشیعه، پیشین، ص ۵۷، میرزا حسین نورى، مستدرک الوسایل، پیشین، ص ۵۸.
  11. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۱۹۱-۱۹۷.