اختصاص العلم بالغیب بالله (مقاله)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
اختصاص العلم بالغیب بالله
زبانعربی
نویسندهجعفر سبحانی
موضوععلم، علم غیب
مذهبشیعه
منتشر شده در
محل نشرقم، ایران
تعداد صفحات۲۶
شماره صفحاتاز صفحه ۳۹۹ تا ۴۲۶

اختصاص العلم بالغیب بالله عنوان مقاله‌ای است به زبان عربی که به بررسی علم غیب می‌پردازد. این مقالهٔ ۲۶ صفحه‌ای به قلم جعفر سبحانی نگاشته شده و در کتاب مفاهیم القرآن [۱] و در کتاب علم امام (مجموعه مقالات) با گردآورى محمد حسن نادم به چاپ رسیده است.[۲].

چکیده مقاله

مباحث این رساله اگرچه اولاً و بالذات به علم غیب اختصاص دارد؛ اما می‌تواند یکی از جامع‌ترین نوشته‌ها در باب علم امام باشد: اساساً مبحث علم غیب ارتباط تنگاتنگی با بحث علم امام دارد. این نوشتار برگرفته از کتاب معالم النبوه فی القرآن الکریم است که ناظر به بحث‌های تفسیری علامه طباطبایی بوده و هم اکنون در جلد سوم مجموعه مفاهیم القرآن، نوشته مؤلف محترم، قرار گرفته است. در این رساله که با رویکرد تفسیری دنبال می‌شود، نخست به مسأله علم غیب و اختصاص آن به خدای متعال و سپس به صفات اختصاصی ذات الهی پرداخته شده است، آنگاه امکان راه یابی آدمی به عالم غیب مورد بحث و استدلال قرار گرفته، و آیات مثبت و نافی علم غیب بررسی شده است. در ادامه علم غیب از منظر قرآن، به دو دسته تقسیم شده: یک دسته مختص به خداوند است که کسی در آن شریک نیست؛ دستۀ دیگر به ملائکه، پیامبران و بندگان شایسته نیز تعلق دارد، سزاوار نیست این دسته از علوم بر خداوند تبارک و تعالی اطلاق شود. نویسنده در ادامه به امکان آگاهی انسان از غیب اشاره می‌کند، می‌گوید: خداوند می‌تواند برخی از علوم غیبی را به برخی از افراد اعطا کند همانطور که در آیه شریفه آمده است: عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ [۳]. سپس به شواهدی از قرآن کریم دال بر داشتن علم غیب برخی از پیامبران الهی اشاره می‌کند. در پایان پاسخ‌های جامع و مانعی به برخی از مطرح‌ترین پرسش‌ها پیرامون علم غیب پیامبر و امام از دیگر بخش‌های این مقاله ارزنده می‌باشد»[۴].

فهرست مقاله

دربارهٔ پدیدآورنده

جعفر سبحانی
آیت‌الله جعفر سبحانی (متولد ۱۳۰۸ ش، تبریز)، از مراجع تقلید شیعیان و اساتید خارج حوزه علمیه قم می‌باشد. تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای، امام خمینی و علامه طباطبایی به اتمام رساند. مشارکت در تأسیس مجله مکتب اسلام، شرکت در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تأسیس مؤسسه تعلیماتی تحقیقاتی امام صادق (ع)، ایجاد رشته تحصیلی کلام اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر انجام فعالیت‌های علمی و اجرایی به تألیف آثار فراوان با موضوعات تفسیر، حدیث، فقه، اصول، کلام، تاریخ، فلسفه، ملل و نحل، رجال، درایه، نقد وهابیت و زمینه‌های دیگر علوم اسلامی و انسانی اهتمام ورزیده است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «مفاهیم القرآن»، «آگاهی سوم یا علم غیب»، «خاتمیت از نظر قرآن و حدیث و عقل»، «مبانی کلامی مهدویت»، «امکان ارتباط با جهان غیب»، «پیشوایی از نظر اسلام (امامت و خلافت)»، «شفاعت از دیدگاه قرآن و حدیث و عقل»، «بیعت»، «کاوش‌هایی پیرامون ولایت»، «نقش انتظار در بازسازی جامعه اسلامی»، «منشور جاوید»، «اهل سنت»، «فروغ ابدیت»، «خاتمیت و مرجعیت علمی امامان معصوم (ع)»، «نبوت عامه زیربنای زندگی»، «امتیازات رهبران آسمانی»، «مصحف علی (ع)»، «منبع علم و آگاهی امامان (ع)»، «مصحف فاطمه (س)» و « وهابیت، مبانی فکری و کارنامه عملی» برخی از این آثار است.[۵]

اثر وابسته به مقاله

پانویس

  1. مفاهیم القرآن ج۳
  2. علم امام ۱
  3. او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند.جز فرستاده‌ای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه: ۲۶ - ۲۷.
  4. پرتال علوم اسلامی ثقلین
  5. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله سبحانی

دریافت متن مقاله