اعلمیت اهل بیت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

اهل بیت(ع)، آگاه‌ترین مردم هستند؛ زیرا دانش الهی نزد آنان است و گنج‌وران دانش خداوندند و بر همه نادانستنی‌ها، آگاه‌اند. جابر بن عبد الله انصاری، نیکویار پیامبر(ص) که عمری طولانی داشت و سلام پیامبر خدا(ص) را به امام باقر(ع) ابلاغ کرد، نزد امام باقر(ع) می‌رفت و از محضر ایشان، دانش می‌اندوخت. یک بار امام(ع) که در آن زمان، بسیار جوان بود، درباره چیزی از او پرسید. جابر بن عبد الله انصاری در پاسخ گفت: به خدا سوگند، من بر خلاف نهی پیامبر خدا(ص) رفتار نمی‌کنم! او به من، چنین فرموده است: شما امامان هدایت‌گر از خاندانش پس از او هستید که در کودکی، خردمندترین مردم و در بزرگی، داناترین مردمید[۱].[۲] در برخی از روایاتِ حدیث ثقلین بر اعلمیت اهل بیت بر دیگران تصریح شده است: «وَ لَا تُعَلِّمُوهُمْ‏ فَإِنَّهُمْ‏ أَعْلَمُ‏ مِنْكُمْ‏»[۳].

شماری از عالمان اهل‌سنّت بر اعلمیت اهل بیت پیامبر(ص) بر دیگران تصریح کرده‌اند: ابن حجر هیتمی (متوفای ۹۷۳ ه‍) گفته است: “مقصود از کسانی که به تمسّک به آنان تشویق شده است، عالمان اهل بیت به کتاب خدا و سنّت رسول خدا(ص) هستند؛ زیرا آنان کسانی‌اند که تا قیامت از کتاب الهی جدا نخواهند شد و عبارت «وَ لَا تُعَلِّمُوهُمْ‏ فَإِنَّهُمْ‏ أَعْلَمُ‏ مِنْكُمْ‏» در روایت پیشین، مؤید این مطلب است، آنان با این ویژگی از دیگر عالمان متمایزند؛ زیرا خداوند پلیدی را از آنها دور کرده و پاکیزه‌شان ساخته است و با کرامت‌های نمایان و مزایای فراوان که برخی از آنها پیش از این بیان شد، به آنان شرافت داده است”[۴]. ملا علی قاری (متوفای ۱۰۱۳ ه‍) نیز گفته است: “اظهر این است که اهل بیت غالباً نسبت به صاحب بیت از دیگران آگاه‌ترند، پس مراد از اهل بیت، عالمان از آنان است که بر سیرت و طریقت پیامبر آگاه و به حکم و حکمت او عارفند و به این جهت صلاحیت آن را دارند که همتای قرآن باشند”[۵].[۶]

منابع

پانویس

  1. "أَنَّكُمُ الْأَئِمَّةُ الْهُدَاةُ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَحْلَمُ النَّاسِ صِغَاراً وَ أَعْلَمُهُمْ كِبَاراً".
  2. محمدی ری‌شهری، محمد، شرح زیارت جامعه کبیره، ص۷۶ الی ۸۲.
  3. المعجم الکبیر، ج۵، ص۱۸۶- ۱۸۷؛ غایة المرام، ج۲، ص۳۴۱- ۳۴۲.
  4. الصواعق المحرقة، ص۱۸۹.
  5. المرقاة فی شرح المشکاة، ج۵، ص۶۰۰.
  6. ربانی گلپایگانی، علی، امامت اهل بیت، ص۱۶۶.