تابوت عهد

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از تابوت سکینه)

مقدمه

«تابوت» در لغت به معنی صندوقی است که از چوب می‌سازند و اینکه می‌بینیم به صندوق نقل و انتقال جنازه‌ها تابوت می‌گویند، به همین مناسبت است، اما باید توجه داشت که معنی اصلی تابوت اختصاصی به مردگان ندارد، بلکه هرگونه صندوق چوبی را شامل می‌شود.

دربارۀ اینکه تابوت بنی‌اسرائیل و به عبارت دیگر «صندوق عهد» چه بوده و به دست چه کسی ساخته شد، و محتویات آن را چه چیز تشکیل می‌داد، در روایات و تفاسیر و همچنین در کتب «عهد قدیم» (تورات) سخن بسیار است و از همه روشن‌تر چیزی است که در احادیث اهل بیت(ع) و گفته‌های بعضی از مفسران مانند ابن عباس آمده است و آن اینکه: «تابوت همان صندوقی بود که مادر موسی او را در آن گذاشت و به دریا افکند و هنگامی که به وسیلۀ عمّال فرعون از دریا گرفته شد و موسی را از آن بیرون آوردند، همچنان در دستگاه فرعون نگاهداری می‌شد و سپس به دست بنی‌اسرائیل افتاد، بنی‌اسرائیل این صندوق خاطره‌انگیز را محترم می‌شمردند و به آن تبرک می‌جستند[۱].

در لغت‌نامه دهخدا آمده است: تابوت سکینه، صندوقی است که حضرت موسی (ع) به امر حق‌تعالی، از چوب شطیم ساخت. طول آن سه قدم و نه قیراط‍‌، و عرض و ارتفاعش دو قدم و سه قیراط‍‌ بود. بیرون و اندرونش را به طلا پوشیده کرد. آن تابوتی بود که به عدد هر پیغمبری خانه‌ای از زبرجد سبز در آن بود، آخرین خانه‌ها، خانه حضرت رسالت (ص) بود. آن تابوت را "تابوت شهادت" و "تابوت عهد" هم گفته‌اند[۲].

بعضی گفته‌اند: همان صندوقی است که خداوند بر آدم ابو البشر نازل نمود و صور انبیاء در آن بود و آدم وصایای خویش را در آن نهاد و آن را به شیث سپرد و دست‌به‌دست، به موسی (ع) رسید. و به قول مشهور از امام باقر (ع) روایت شده است، صندوقی بود که خداوند آن را در اختیار مادر موسی نهاد که نوزاد خویش را در آن قرار دهد و به دریا افکند. ان صندوق نزد حضرت موسی (ع) بود و چون مرگش فرارسید، الواح تورات و زره خود و آن‌چه از آثار نبوّت، نزدش بود در آن نهاد و به وصی‌ خویش، یوشع بن نون سپرد و این صندوق، همچنان در میان بنی اسرائیل بود و آن را گرامی می‌داشتند، ولی رفته‌رفته احترام آن، نزد آنها کاسته شد، تا جایی که مورد اهانت و تحقیر قرار گرفته و کودکان با آن بازی می‌کردند. از آن روز خداوند، آن را از آنها گرفت و به آسمان برد و هنگامی که آنها به خواری و ذلّت رسیدند، و دشمنان بر آنان چیره گشتند، توبه و انابه نموده از خداوند خواستند سلطانی بر آنها بگمارد که در رکاب او با دشمنان بجنگند. خداوند، طالوت را به سلطنت آنها گماشت و تابوت را مجدّدا به آنها بازگردانید. این تابوت بنی اسرائیل را "تابوت شهادت" می‌گفتند، چون همواره در میان آنها حضور داشته و مدّ نظرشان بوده و "تابوت سکینه" می‌گفتند چون، آن از جانب خداوند، مایه سکون و آرامش خاطر آنها بوده است[۳].[۴]

از قرآن که می‌گوید: «صندوق عهد به سوی شما خواهد آمد (همان صندوقی) که در آن، آرامشی از پروردگار شما و یادگارهای خاندان موسی و هارون قرار دارد»[۵]. بر می‌آید که اولاً صندوق عهد محتویاتی داشت که جمعیت بنی‌اسرائیل را آرامش می‌بخشید و نفوذ معنوی و اثر روانی در حوادث گوناگون در آنها داشت و ثانیاً قسمتی از یادگارهای خاندان موسی و خاندان هارون نیز بعداً به محتویات آن افزوده شده بود.

«اشموئیل» به بنی‌اسرائیل خاطر نشان ساخت که صندوق عهد بار دیگر به میان شما باز می‌گردد و آرامش از دست رفته خود را خواهید یافت و در حقیقت صندوقی که علاوه بر جنبۀ معنوی و تاریخی چیزی بالاتر از پرچم و شعار برای بنی‌اسرائیل بود و وجود آن را نشانۀ استقلال و موجودیت خود می‌دانستند و با مشاهدۀ آن به یاد تجدید دوران عظمت پیشین می‌افتادند، به آنها باز می‌گردد، طبیعی است این بشارت بزرگی برای بنی‌اسرائیل محسوب می‌شد[۶].

تابوت عهد در زمان ظهور

حذیفة بن یمان در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام (ص) نقل می‌کند که درباره برخی از فتوحات حضرت مهدی (ع) فرمود: "زیورهای بیت المقدس، تابوت سکینه، مائده بنی اسرائیل، بقایای الواح، عصای موسی و منبر سلیمان را بیرون می‌آورد..."[۷].

در روایتی دیگر آمده است: "تابوت سکینه به وسیله او از دریاچه طبریه (در فلسطین) بیرون آورده می‌شود و همراه آن حضرت حمل گردیده، در بیت المقدس در برابر او، گذاشته می‌شود.

هنگامی که یهودیان آن را ببینند همگی به اسلام مشرف می‌شوند، به‌جز تعدادی اندک که اسلام نمی‌آورند"[۸]. از پیامبر گرامی اسلام (ص) نقل است که: "آنچه را خاندان موسی و هارون به یادگار گذاشته‌اند، در آن تابوت موجود است و نیز الواح و عصای موسی و قبای هارون و ده صاع از غذایی که بر بنی اسرائیل فرود می‌آمد و مرغ‌های بریانی که بنی اسرائیل، برای آیندگان خود ذخیره کرده‌اند، در آن است. آن‌گاه به کمک تابوت، شهرها را می‌گشاید، همان‌گونه که پیش از او نیز چنین کرده‌اند"[۹].

در سوره بقره، آیه ٢٤٧ آمده است: وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَن يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِّمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ، علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌نویسد: تابوت عبارت است از صندوق. از ماده "توب" به‌معنای رجوع است و به مناسبت این‌که پی‌درپی به صندوق مراجعه می‌شود، به این نام نامیده شده است. "سکینه" از ماده "سکون" به‌معنای آرامش گرفته شده و به‌معنای آرامش دل استعمال می‌شود. یعنی انسان در عزم و اراده خود استقرار و آرامش داشته باشد و اضطرابی به خود راه ندهد"[۱۰]. حدیثی است از امام صادق (ع) که مانند آیه ٢٤٧ سوره بقره به میراث آل موسی و هارون اشاره می‌کند: "مهدی کتاب‌هایی را از غار انطاکیه و زبور را از دریاچه طبریه بیرون می‌آورد، که از میراث‌های آل موسی و آل هارون و الواح و عصای موسی در آن‌جاست که آنها را فرشتگان حمل می‌کنند"[۱۱].[۱۲].

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

  1. چرا غیبت کبری با اهمیت‌تر از غیبت صغری است؟ (پرسش)
  2. عصر غیبت کبری چه خصوصیات ویژه‏‌ای دارد؟ (پرسش)
  3. آیا دلیل نقلی برای اثبات غیبت امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  4. غیبت امام مهدی‏ به چه کیفیتی است؟ (پرسش)
  5. علت و هدف اصلی از غیبت کبری امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  6. آیا در عصر غیبت کبری نیز نام‌ه‏ای از ناحیه مقدسه صادر شده است؟ (پرسش)
  7. آیا این گونه غیبت در بین انبیا هم سابقه داشته است؟ (پرسش)
  8. اعمال شب میلاد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  9. آیا ممکن است امام مهدی در عصر غیبت دیده شود؟ (پرسش)
  10. با توجه به این‌که بخشی از شرایط ظهور در حال حاضر محقق نشده است چگونه می‌توان همچنان منتظر بود؟ (پرسش)
  11. چه محذوری داشت اگر امام مهدی در بین مردم ظاهر می‏‌بود؟ (پرسش)
  12. رهبری امام مهدی در دوران غیبت کبرا به چه شکلی است؟ (پرسش)
  13. آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
  14. نماز هدیه به امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  15. چه کسانی اقامه نماز جمعه را در زمان غیبت امام مهدی حرام دانسته‌اند؟ (پرسش)
  16. گونه‌های صبر در عصر غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  17. آثار صدقه دادن برای سلامتی امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  18. آیا غیبت امام مهدی با اعتقاد شیعه که وجود امام را برای بیان احکام دین و راهنمایی مردم لازم می‌دانند تناقض ندارد؟ (پرسش)
  19. با وجود فقها و محدثین برای بیان مسائل چه نیازی به امام غایب است؟ (پرسش)
  20. آیا خداوند نمی‌‏توانست امام مهدی‏ را بدون غیبت حفظ نماید؟ (پرسش)
  21. چرا در کتب روایی شیعی کمتر از امام مهدی روایت شده درحالی‌‏که امام مهدی عمر طولانی‌‏تری از دیگر امامان دارد؟ (پرسش)
  22. برخی روایات روز ظهور را ماه رمضان و برخی روز جمعه معرفی کرده‌اند؛ این تعیین وقت نیست؟ براین اساس معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
  23. آیا غیبت کبری حدی دارد؟ (پرسش)
  24. حقوق امام مهدی بر شیعیان چیست؟ (پرسش)
  25. آیا درباره غیبت امام مهدی پیشگویی شده است؟ (پرسش)
  26. آیا امام مهدی از تابوت سکینه استفاده می‌کند؟ (پرسش)
  27. امام مهدی از تخت حضرت سلیمان چه استفاده‌ای می‌کند؟ (پرسش)
  28. آیا با حضور امام مهدی در بین مردم ممکن نبود که ستمگران تسلیم او گردند؟ (پرسش)
  29. اگر امام ظاهر بود و با ظالمان زمان خود مصالحه کرده و پیمان عدم تعرض می‏بست چه می‌‏شد؟ (پرسش)
  30. این روایت را که امام مهدی در بین ماست و روزی ظهور می‌‏کند و وجود مبارک آن عزیز را همه می‌‏شناسند توضیح دهید و سندش چیست؟
  31. با توجه به این که دعای معصومین مستجاب است و آن‌ها برای امام مهدی دعا کرده‌اند چرا ظهور تاکنون اتفاق نیافته است؟ (پرسش)
  32. بسیاری از مردم در حالت انتظار امام مهدی از دنیا رفتند و انتظارشان به ثمر نرسید؟ چه تضمینی هست که به ظهور امام برسیم؟ (پرسش)
  33. آیا ممکن است حضرت مهدی هیچ‌گاه ظهور نکند و برای همیشه در پشت پرده غیبت بماند؟ (پرسش)
  34. درباره علت غیبت امام مهدی مسئله حفظ جان ایشان مطرح است چرا امامان گذشته برای حفظ جان خود غایب نشدند؟ (پرسش)
  35. چه کنیم تا فرزندانمان یاوران امام مهدی باشند؟ (پرسش)
  36. علل انحراف در جامعه پیش از ظهور چیست؟ (پرسش)
  37. مؤمنان نسبت به امام مهدی چه وظایفی دارند؟ (پرسش)
  38. آیا این روایت از امام مهدی است هرکه در جمعی از مردم نام مرا ببرد لعنت خدا بر او باد؟ (پرسش)
  39. چرا در روایات امام غایب به خورشید پنهان در پس ابر تشبیه است؟ (پرسش)
  40. دشمنان اسلام برای مخدوش کردن شخصیت امام مهدی و باورناپذیر نمودن وجود آن حضرت در نزد مردم جهان چه کارهایی انجام داده‏‌اند؟ (پرسش)
  41. وظیفه ما در برابر پیشرفت حرکت صهیونیست‌ها جهت بدبین کردن قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  42. چگونه می‌‏توانیم جلو اغتشاش فکری و شایعات نادرست در مورد امام مهدی را بگیریم؟ (پرسش)
  43. آیا وجود دستخط امام مهدی صحت دارد؟ (پرسش)
  44. جابلقا و جابرسا چه شهرهایی است؟ (پرسش)
  45. مقصود از بدن هور قلیائی چیست؟ (پرسش)
  46. اینکه حضرت زهرا الگوی امام مهدی است یعنی چه؟ (پرسش)
  47. آیا درست است که اعمال بندگان هفته‌ای یک یا دو بار بر آن حضرت عرضه می‌شود؟ (پرسش)
  48. چرا ما نمی‌توانیم سرورمان امام مهدی را ببینیم؟ (پرسش)
  49. اگر خوابی درباره امام مهدی دیده باشیم تعریف کردنش برای دیگران اشکالی دارد؟ (پرسش)
  50. بیان خواب‌هایی که درباره امام مهدی است برای آگاهی مردم مناسب است؟ (پرسش)
  51. آیا خود امام مهدی مایل و منتظر ظهور است؟ (پرسش)
  52. چه بیمارهایی پیش از ظهور امام مهدی رواج می‌یابد؟ (پرسش)
  53. توجه و عنایت حضرت به مردم و شیعیان در دوران غیبت چگونه است؟ (پرسش)
  54. آیا امام مهدی منتظر است و مانند منتظران برای ظهورش تلاش می‌کند؟ (پرسش)
  55. معنای حدیث اگر حجت خدا نباشد هر آینه زمین اهلش را فرو می‌برد چیست؟ (پرسش)
  56. چه تناسبی بین خورشید پشت ابر و غیبت امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  57. آیا ما در عصر فترت قرار داریم؟ (پرسش)
  58. محل خلوت کردن امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
  59. چرا از امام مهدی به‌عنوان چراغ مخفی تعبیر شده است؟ (پرسش)
  60. چه کسانی پیش از امام مهدی قیام می‌کنند؟ (پرسش)
  61. چگونه می‌توان برای انقلاب امام مهدی زمینه‌سازی کرد؟ (پرسش)
  62. در چه روزی اعمال مردم به پیشگاه امام مهدی عرضه می‌شود؟ (پرسش)
  63. امام مهدی‏ در عصر غیبت چه کارهایی را انجام می‏‌دهند؟ (پرسش)
  64. با غیبت امام مهدی چگونه می‌توان امام مهدی خود را شناخت؟ (پرسش)
  65. چگونه ممکن است که امام در میان ما باشد ولی او را نشناسیم؟ (پرسش)
  66. اگر امام ظاهر بود و با ظالمان زمان خود مصالحه کرده و پیمان عدم تعرض می‏‌بست چه می‌‏شد؟ (پرسش)
  67. چه کنیم که ایمانمان به وجود امام مهدی‏ بیشتر شود؟ (پرسش)
  68. آیا می‌توان به همه کتاب‌های علائم الظهور و ملاحم استناد کرد؟ (پرسش)
  69. چگونه می‏‌توان عشق به امام مهدی را در دل مردم زنده کرد؟ (پرسش)
  70. معنای ترسیدن امام مهدی پیش از قیام چیست؟ (پرسش)
  71. منظور از حرکت حرب و قیس پیش از قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  72. چه کسانی پیش از قیام امام مهدی خروج می‌کنند؟ (پرسش)
  73. کتاب محیی الدین عربی در مورد امام مهدی چقدر قابل استناد است؟ (پرسش)
  74. آیا در روایات آمده که موقع سلام به امام مهدی سر را تا اندازه رکوع یا کم‌تر خم کنند؟ (پرسش)
  75. آیا امام مهدی‏ به تمام نقاط جهان سر می‏‌زنند؟ (پرسش)
  76. چرا وقتی عده‌‏ای امام مهدی را می‌‏بینند از ابتدا او را نمی‌‏شناسند؟ (پرسش)
  77. چرا برای امامان دیگر غیبت مقرر نگردیده است؟ (پرسش)
  78. آیا حدیث لو أدرکته لخدمته أیام حیاتی دلیل برتری امام مهدی‏ بر سایر ائمه است؟ (پرسش)
  79. چرا اگر امام مهدی خود را نشناسیم به مرگ جاهلی از دنیا رفته‏‌ایم؟ (پرسش)
  80. آیا قیام قبل از ظهور حجت صحیح است؟ (پرسش)
  81. شیوه زندگانی امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  82. چگونه می‌توان به امام مهدی سلام داد؟ (پرسش)
  83. شاخص‌های دینداری در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  84. ظهور صغرا و ظهور کبرای امام مهدی چگونه است و چه چیزی پیش‏ درآمد ظهور کبرا شمرده می‏شود؟ (پرسش)
  85. از کجا معلوم می‏شود که مهدی در عصر غیبت کبری واقعا وجود خارجی دارد و صرفا یک فرضیه نیست؟ (پرسش)
  86. چرا امتحان به غیبت امام مهدی از شدیدترین امتحانات است؟ (پرسش)
  87. منظور از تمحیص که در روایات آمده است چیست؟ (پرسش)
  88. با توجه به احتمال خطای مراجع تقلید و مجتهدان چرا ما از داشتن امام در زمان غیبت محروم هستیم؟ (پرسش)
  89. چرا خداوند فقط دوازده امام انتخاب کرد تا مجبور شود یکی از آنها را غایب کند و ما بدون سرپرست و بلا تکلیف باشیم؟ (پرسش)
  90. امام مهدی در زمان غیبت کبری در کجا اقامت دارد؟ ضروریات زندگی خویش را چگونه تهیه می‌‏نماید؟ (پرسش)
  91. آیا برای غیبت کبری حدی تعیین شده است؟ (پرسش)
  92. مراد از «ناحیه» چیست؟ (پرسش)
  93. پیش از ظهور چه حوادثی در جهان اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  94. حضرت خضر کیست و در دوران غیبت حضرت مهدی چه نقشی دارد؟ (پرسش)
  95. مقصود از زمینه‌سازان خاص چیست؟ (پرسش)
  96. ویژگی‌های اعتقادی زمینه‌سازان ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  97. ویژگی‌های رفتاری زمینه‌سازان ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  98. امنیت جهانی در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  99. در روایات چشم‌انداز حکومت‌های پیش از قیام امام مهدی چگونه ترسیم شده است؟ (پرسش)
  100. چه روزنه‌های برای امیدواری شیعیان و مؤمنین برای آینده جهان وجود دارد؟ (پرسش)
  101. برای غیبت کبری حدی تعیین شده است؟ (پرسش)
  102. آگاهی دادن امامان به مردم درباره غایب شدن امام مهدی چگونه بوده است؟ (پرسش)
  103. چگونه امام مهدی در دوره غیبت از چشم مردم پنهان مانده است؟ (پرسش)
  104. چرا پیامبران و بقیه امامان مانند امام مهدی غیبت نکردند تا به شهادت نرسند؟ (پرسش)
  105. گونه‌های مختلف محبت امام مهدی به مردم در چه چیزهای تجلی می‌کند؟ (پرسش)
  106. امام مهدی درباره جلوه‌های مهربانی خود چه فرموده‌اند؟ (پرسش)
  107. چه کسانی در زمان غیبت امام مهدی نجات می‌یابند؟ (پرسش)
  108. دینداری در روزگار غیبت امام مهدی چه فضیلت‌هایی دارد؟ (پرسش)
  109. مسئولیت امام مهدی در غیبت کبرا چیست؟ (پرسش)
  110. آیا ظهور امام مهدی ناگهانی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  111. آیا فقط خداوند از زمان ظهور آگاه است؟ (پرسش)
  112. روایاتی که قیام در عصر غیبت را ممنوع کرده به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ (پرسش)
  113. اینکه گفته می‌شود امام مهدی برای انتقام خون امام حسین ظهور می‌کند به چه معناست؟ (پرسش)
  114. منظور از آزمایش مردم در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
  115. آس به چه معناست و چه ارتباطی به ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
  116. چه عواملی سبب شده راه ضرر رسیدن به امام مهدی مسدود باشد؟ (پرسش)
  117. پیش از ظهور چه حوادثی در ماه شوال اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  118. چه حوادثی پیش از ظهور اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  119. آیا خدا قدرت حفظ امام مهدی را ندارد و نمی‌تواند او را از شر دشمنان حفظ کند؟ (پرسش)
  120. اگر امام مهدی ظاهر بود آیا ممکن نبود که ستمگران تسلیم او شده و با او بعیت کنند؟ (پرسش)
  121. اگر امام مهدی ظاهر بود و با ستمگران پیمان عدم تعرض می‌بست چه می‌شد؟ (پرسش)
  122. اگر امام مهدی خود را به علماء و مؤمنان مورد وثوق ظاهر می‌ساخت چه مشکلی پیش می‌آمد؟ (پرسش)
  123. آیا امام مهدی در مناسک حج شرکت می‌کنند؟ (پرسش)
  124. چه گرفتاری‌هایی در زمان غیبت دامن‌گیر شیعیان شده است؟ (پرسش)
  125. شکایت از غیبت امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
  126. چه شرایطی سبب تحیر امام مهدی شده است؟ (پرسش)

منابع

پانویس

  1. مکارم شیرازی، ناصر، قصه‌های قرآن، ص۳۵۳.
  2. لغت‌نامه دهخدا، ج ۴، ص ۵۳۳۵.
  3. معارف و معاریف، ج ۳، ص ۴۳۷.
  4. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۱۴.
  5. سوره بقره، آیه ۲۴۸.
  6. مکارم شیرازی، ناصر، قصه‌های قرآن، ص۳۵۳.
  7. الزام الناصب، ج ۲، ص ۲۹۹؛ عقد الدرر، ص ۱۹۷.
  8. الملاحم و الفتن، ص ۱۵۰، باب ۱۵۴.
  9. اثبات الهداة، ج ۳، ص ۴۸۹ و ۵۴۱؛ ملاحم، ابن طاووس، ص ۶۶.
  10. ترجمه تفسیر المیزان، ج ۲، ص ۴۰۷.
  11. روزگار رهایی، ج۱، ص۴۵۶.
  12. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۱۴.