تحلیل علم غیب پیامبر و امام از دیدگاه قرآن و عترت (پایان‌نامه)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
تحلیل علم غیب پیامبر و امام
از دیدگاه قرآن و عترت
زبانفارسی
پژوهشگرنصرالله شفیعی (ایران)
استاد راهنمامحمد هادی معرفت (ایران)
موضوععلم، علم غیب
مذهبشیعه
سال دفاع۱۳۷۷
تعداد صفحات۳۳۶
وبگاه معرفپژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)
شماره رکورد۴۷۳۰۷۸ در مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی

تحلیل علم غیب پیامبر و امام از دیدگاه قرآن و عترت پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام از دیدگاه قرآن و عترت - نگاه ویژه دارد. این پایان‌نامه توسط آقای نصرالله شفیعی نگاشته و در دانشگاه قم دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای محمد هادی معرفت و استاد مشاور آن آقای محمد کاظم شاکر است.[۱]

چکیده پایان‌نامه

  • پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «اطلاعات غیبی اطلاعاتی هستند که از طریق حواس به‌دست نیامده باشند. غیب به طور کلی به مطلق و نسبی تقسیم می‌شود و غیب مطلق آن است که با حواس آدمی نمی‌گنجد. مفهوم ایمان به غیب، ایمان به عالم ماوراءالطبیعه است. که در محدوده حواس آدمی نمی‌گنجد. پیامبران و امامان(ع) دارای علم غیب هستند. علم غیب پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) از سایر پیامبران بیشتر است. علم غیب پیامبر(ص) و امام(ع) مانند علم خداوند ذاتی نیست و این علم را خداوند به آنها موهبت کرده است. علم غیب پیامبر(ص) و امام(ع) مطلق نیست بلکه طبق نص قرآن کریم محدودیتهایی دارد. بسیاری از علوم غیبی پیامبر(ص) و امامان(ع) بالفعل است و برخی از علوم آنها نیز اداری است. یعنی اگر می‌خواستند خدا آگاه می‌کرد».
  • در این رساله آمده است: «زبان روایات و به تبع دیدگاه علما درباره علم غیب پیامبر(ص) و امام(ع) یکسان نیست ، گروهی علم امام(ع) را ارادی و محدود و گروهی علم امام(ع) را نامحدود و حضوری می‌دانند. بر طبق نصوص وارده و روایات تاریخی "بنا به معتبر بودن آنها" علی(ع) و امام حسین(ع) از زمان شهادت خود اطلاع تفصیلی داشته‌اند ولی در مورد سایر امامان(ع) می‌توان گفت اطلاع اجمالی داشته‌اند ولی اطلاع تفصیلی آنها مورد اختلاف است. بر اساس یک دیدگاه امامانی که با خوردن سم از دنیا رفته‌اند هنگام خوردن سم نه توجه نفس داشتند و نه اراده آگاهی یافتن از وجود سم داشته‌اند. ولی اگر می‌خواستند به اذن خداوند آگاه می‌شدند. امکان آگاهی از غیب برای انسانها غیر پیامبر(ص) و امام(ع) نیز وجود دارد. علم ائمه(ع) به احکام دین و شریعت عقلا واجب است ولی علم آنها به امور غیبی عقلا واجب نیست.
  • پژوهشگر این پایان‌نامه می‌افزاید: «در این پژوهش در مراجعه مستقیم به قرآن و روایات استفاده شده و دیدگاه علما مورد استفاده و نقد قرار گرفته است»[۱].

فهرست پایان‌نامه

  • پیشگفتار؛
  • پیشنه؛

فصل اول: کلیات

بخش اول: ضرورت تحقیق درباره علم غیب

بخش دوم: تعریف علم غیب

بخش سوم: تفسیر پوزیتیویستی از غیب و شهادت

بخش چهارم: علم غیب در غیر پیامبران

  • دستیابی به اطلاعات بدون استفاده از حواس؛
  • ادراکات فراحسی؛
  • نمونه‌ای از الهامات و کرامات انسان‌های وارسته؛

فصل دوم: علم غیب در آیات قرآن

بخش اول: آیات نافیه علم غیب

بخش دوم: آیاتی که دلالت بر علم غیب پیامبر(ص) دارند

  • یاد آوری پیرامون آیات مثبته علم غیب؛
  • آیات علم غیب به طور اجمالی؛
  • آیات تعلیم اسماء؛
  • آیات شهادت بر اعمال؛
  • آیات شهادت پیامبر(ص) بر اعمال؛
  • آیات امامت باطنی و عصمت؛
  • آیات علم به ملکوت آسمان‌ها و زمین؛
  • آیات علم به تأویل احادیث و اشیاء؛
  • آیات شب قدر؛
  • سایر آیاتی که دلالت بر علم غیب پیامبر(ص) و ائمه(ع) دارد؛
  • آیات علم غیب پیامبران به موارد خاص؛
  • پیامبران پیشین؛
  • پیامبر اسلام(ص)؛

فصل سوم" علم غیب در روایات

بخش اول: روایات پیرامون علم پیامبر و امام(ع)

بخش دوم: تحلیل و نقد روایات علم امام(ع)

  • مقدمه‌ای بر جعل حدیث و نقش غلات در آن؛
  • نقش زمامداران اموی و عباسی در جعل حدیث؛
  • دیدگاه غلات؛
  • سخنان ائمه(ع) درباره غلات؛
  • نامه امام زمان(ع) در بیزاری جستن از غلات؛
  • کلام امام رضا(ع) در رد غلات و مفوضه؛
  • سخن امام(ع) درباره غلات؛
  • جامعه؛
  • جعفر؛
  • روایات نفی علم غیب؛
  • نقد روایاتی که علم امام(ع) را شامل هر چیز می‌دانند؛
  • نقد روایاتی که ائمه(ع) آنچه را در آسمان و زمین و آنچه در بهشت است می‌دانند؛

بخش سوم: علم غیب از دیدگاه دانشمندان اسلامی

دربارهٔ پدیدآورندگان

نصرالله شفیعی (پژوهشگر)
نصرالله شفیعی
آقای نصرالله شفیعی (متولد ۱۳۴۱ ش، دشتستان بوشهر)، رشته علوم قرآن و حدیث را در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم پیگیری کرد. سردبیر هفته‌نامه اتحاد جنوب، مدیر کل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر، مدیرکل دفتر سیاسی و انتخابات استانداری استان بوشهر، رئیس شورای هماهنگی و تبلیغات اسلامی استان بوشهر، صاحب امتیاز و سردبیر هفته‌نامه دریای جنوب از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب را به رشته تحریر درآورده است. «تحلیل علم غیب پیامبر و امام از دیدگاه قرآن و عترت»، «در سایه‌سار نهج‌البلاغه»، «درس‌های اخلاقی و اعتقادی از صحیفه سجادیه»، «یادداشت های دو سال زندگی در امارات»، «جرعه‌ای از زمزم (خاطرات حج تمتّع)»، «برداشت‌هایی از اخلاق مدیریت در قرآن»، برخی از این آثار است.[۲]
محمد هادی معرفت (استاد راهنما)
محمد هادی معرفت
آیت‌‌الله محمد هادی معرفت (متولد ۱۳۰۹ش، کربلا و متوفای ۱۳۸۵ش، قم)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید سعید تنکابنی، سید محمد شیرازی، محمد رضا جرقویی اصفهانی، یوسف بیارجمندی خراسانی و محمد حسین مازندرانی به اتمام رساند. مؤسس ماهنامه أجوبة المسائل الدینیه و عضو جامعه مدرسین ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزه‌های علمیه، چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «اهل‌البیت و القرآن الکریم»، «بررسی نظریه‌های نجات و مبانی مهدویت»، «عدالت مهدوی در قرآن»، «روش‌شناسی تفسیری پیامبر اعظم (ص)»، «انتظار ظهور»، «حکومت اسلامی بر اساس دین»، «تفسیر راسخان در علم»، «امام علی و حقوق متقابل مردم و حکومت» و «امام حسین پیروز میدان نبرد» برخی از این آثار است.[۳]
محمد کاظم شاکر (استاد مشاور)
محمد کاظم شاکر
دکتر محمد کاظم شاکر (متولد ۱۳۴۲ ش، یزد)، تحصیلات حوزوی خود را تا خارج فقه و اصول پیگیری کرد. وی رشته علوم قرآن و حدیث را در مقطع دکترا در دانشگاه تربیت مدرس به اتمام رساند. مدیریت گروه علوم قرآن و حدیث‌، مدیر مسئولی و سردبیری مجله پژوهش‌های علوم انسانی دانشگاه قم، معاون آموزشی و دانشجویی دانشکده اصول الدین از جمله فعالیت‌های است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «باطن و تأویل قرآن»، «بررسی احادیث الکافی درباره روح‌القدس و مقایسه آن با دیدگاه مسیحیت»، «روح خدا در قرآن و کتاب مقدس»، «سرشت وحی پیامبرانه و طرق دریافت آن»، «لیلة القدر و نزول روح»، «پژوهشی در بعثت و آغاز نزول قرآن»، «نقد تحلیل پدیدارشناسانه وات از وحی قرآن و نبوت پیامبر اسلام»، «فقر و غنا در قرآن و حدیث»، «تأویل»، «علم لدنى در قرآن و حدیث»، «تحلیل علم غیب پیامبر و امام از دیدگاه قرآن و عترت» و مشارکت در «مجموعه مقالات فارسی کنگره بین‌المللی ثقة‌الاسلام کلینی ج۴» برخی از این آثار است.[۴]

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

جستارهای وابسته

پانویس