دعای غریق چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
دعای غریق چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / دعا برای امام مهدی
مدخل اصلیدعای غریق
تعداد پاسخ۱ پاسخ

دعای غریق چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

عبدالحسین طالعی

آقای دکتر عبدالحسین طالعی، در کتاب «ره‌توشه منتظران» در این‌باره گفته است:

«دعایی که شیخ صدوق از "عبدالله بن سنان"[۱] روایت کرده که گفت: ابوعبدالله (امام صادق)(ع) فرمود: "زود است که شبهه به شما می‌رسد، که بدون نشانه و راهنما و پیشوای هدایت‌کننده می‌مانید. و کسی در آن شبهه، نجات نمی‌یابد، مگر آن کسی که "دعای غریق" را بخواند". گفتم: دعای غریق چگونه است؟ فرمود: می‌گویی: «يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ»[۲]. گفتم: «يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ». امام صادق (ع) فرمود: "خداوند عزّ و جلّ، مقلّب قلوب و ابصار است، لکن بگو، چنان‌که من می‌گویم[۳]:«يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ»[۴]»[۵].

پاسخ‌های دیگر

۱. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛
پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند:

«یکی از دعاهایی که در این عصر و زمان خواندنش سفارش شده است، دعای غریق است؛ این دعا برای حفظ دین و ایمان و گرفتار نشدن شبهات و فتنه‌های آخر الزمان است. در حدیثی عبد الله بن سنان از امام صادق (ع) نقل می‌کند که حضرت فرمودند: به زودی شبهه‌ای به شما خواهد رسید که بدون نشانه و بدون امام هدایت کننده باقی خواهید ماند و از آن شبهه رهایی نمی‌یابد مگر کسی که دعای غریق را بخواند.

راوی می‌پرسد: دعای غریق چگونه است؟ امام (ع) فرمودند: می‌گویی: «يا اَللَّهُ يا رَحْمنُ يا رَحِيمُ يا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلي دِينِکَ»؛ راوی عبارت دعا را این چنین خواند: «يا اَللَّهُ يا رَحْمنُ يا رَحِيمُ يا مُقَلِّبَ القُلُوبِ وَالأَبْصارِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلي دِينِکَ»؛ امام صادق (ع) فرمودند: البته خداوند دگرگون کننده دل‌ها و دیده هاست، ولی آن طورکه من می‌گویم بگو: «يا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلي دِينِکَ»[۶]. سید بن طاووس در توجیه این دعا می‌نویسد: شاید جهت این باشد که دگرگونی دل‌ها و دیده‌ها روز قیامت است که از شدت اهوال آن روز پدید می‌آید، اما در زمان غیبت از دگرگونی دل‌ها ترسیده می‌شود نه دیده‌ها[۷].

برخی هم این روایت را به تأسّی و پیروی بدون کم و زیاد نسبت به ادعیه حمل کرده اند. در هر صورت دعای غریق، دعای نجات از شبهات آخر الزمان است»[۸].

پرسش‌های وابسته

  1. وظیفه مسلمانان درباره دعا برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  2. چرا باید برای امام مهدی دعا کرد؟ (پرسش)
  3. فلسفه توسل به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  4. هنگام دعا کردن و امداد خواستن از امام مهدی با توجه به پهناور بودن جهان چطور الساعه به ایشان الهام می‌‏شود؟ (پرسش)
  5. چه اعمال و ادعیه‌های باعث خشنودی و خرسندی حضرت می‌شود؟ (پرسش)
  6. در چه مکان‌‏هایی سفارش دعا برای امام مهدی شده است؟ (پرسش)
  7. در چه زمان‌هایی به دعا برای امام مهدی توصیه شده است؟ (پرسش)
  8. دعا برای نجات از فتنه‌های آخر الزمان چیست؟ (پرسش)
  9. آیا دعا کردن برای سلامت امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
  10. دلیل دعا کردن برای سلامتی امام مهدی چیست در حالی که خدای منان اراده دارد آن امام مهدی زنده و سلامت بماند؟ (پرسش)
  11. آیا دعای سلامت امام مهدی وجود دارد؟ مگر حضرت دچار بلایای طبیعی می‏شوند؟ (پرسش)
  12. دعای غریق چیست؟ (پرسش)
  13. چگونه باید به امام مهدی استغاثه کرد؟‌ (پرسش)
  14. استخاره‌ای که به امام مهدی نسبت داده می‌شود چیست؟ (پرسش)
  15. صلوات بر امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  16. چه دعاهای از امام مهدی به دست ما رسیده است؟ (پرسش)
  17. چه احادیثی از امام مهدی نقل شده است؟ (پرسش)
  18. چه زمان‌هایی به امام مهدی اختصاص دارد؟ (پرسش)
  19. چرا در روایات دعا برای امام مهدی در شب جمعه تأکید شده است؟ (پرسش)
  20. آیا دعای ندبه سند دارد؟ (پرسش)
  21. دعاهای امام مهدی که در ساعت دوزادهم باید خوانده شود چیست؟ (پرسش)
  22. ساعت مخصوص دعا برای امام مهدی چه وقت است؟ (پرسش)
  23. اوقات مناسب دعا کردن برای امام مهدی چه زمان‌هایی است؟ (پرسش)

پانویس

  1. "عبدالله بن سنان بن طریف"، از بزرگان علما و محدّثین شیعه است که علمای رجال وی را در نقل حدیث، موثق و مورد اطمینان می‌دانند. وی از اصحاب "امام صادق" و "امام کاظم" (ع) بوده که روایات بسیاری از آن دو بزرگوار در ابواب گوناگون اعتقادی و فقهی نقل کرده است.
  2. ای خدا، ای بخشنده، ای مهربان، ای دگرگون‌کننده دل‌ها، مرا بو دینت ثابت نگاهدار.
  3. مرحوم محدّث قمی، در کتاب مفاتیح الجنان، پس از نقل زیارت وارث، هشداری بسیار مهم داده است، تحت عنوان "مداخله نااهلان به کتاب اخبار". ایشان در این گفتار، با اشاره به همین حدیث شریف و مانند آن، نمونه‌هایی از دقّت محدّثان و عالمان گذشته در نقل احادیث و ادعیه و عدم تصرّف در آنها بیان می‌دارد. و نتیجه می‌گیرد که نمی‌توان متن دعاها را به میل شخسی تغییر داد. دیگر بزرگان شیعه نیز در آثار خود، چنین تذکّراتی داده‌اند.
  4. کمال الدین، ج۲، باب ۳۳، حدیث ۴۹، ص۳۵۱. مهج الدعوات، ص۴۱۵. بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۸ و ج۹۵، ص۳۲۶. «عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَال قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) سَتُصِيبُكُمْ شُبْهَةٌ فَتَبْقَوْنَ بِلَا عَلَمٍ يُرَى وَ لَا إِمَامٍ هُدًى وَ لَا يَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِيقِ قُلْتُ كَيْفَ دُعَاءُ الْغَرِيقِ قَالَ يَقُولُ يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ فَقُلْتُ يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مُقَلِّبُ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ وَ لَكِنْ قُلْ كَمَا أَقُولُ لَكَ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ».
  5. طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۳۵-۳۷.
  6. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص۳۵۱؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۴۹
  7. جمال الاسبوع، ص۳۱۴
  8. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۲۹۹.