سیره تشریعی امام

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

  1. آنچه در این روایات آمده، گاه امر به زیارت رفتن است[۳] که در اینجا چون بر وجوب (یا دست‌کم استحباب) دلالت دارد، بیانگر صدور حکم شرعی است. گاه نیز صرفاً بیان ثوابهای بزرگ این عبادت است[۴] و در خود این روایات از اینکه این کار، مستحب یا واجب باشد، سخنی به میان نیامده است. به دیگر بیان، جعل حکمی در آنها دیده نمی‌شود. با وجود این، نمی‌توان جعل حکم را صرفاً از واژگانی همچون وجوب یا استحباب و... استنباط کرد، بلکه وجود ثواب برای یک عمل، خودْ قرینه‌ای بر مطلوب بودن این عمل نزد شارع داشته که همان تعریف حکم شرعی استحباب است.
  2. وجود این روایات را نمی‌توان دلیلی بر وضع حکم شرعی از سوی امامان (ع) دانست؛ زیرا می‌توان تصور کرد که جعل حکم شرعی، پیش‌تر صورت گرفته باشد و در اینجا امام بِدان فرمان، یا از آن خبر می‌دهد. شاهد این مدعا روایات پرشماری است که درباره فضیلت زیارت از حضرت رسول (ص) نقل شده است.[۵] بنابراین این روایات دلیل بر تشريع حکم نیستند.[۶]

منابع

پانویس

  1. در‌این‌باره، ر. ک: جعفر بن محمد بن قولویه، کامل الزیارات.
  2. ر. ک. فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت، ص ۱۹۹.
  3. برای نمونه، محمد بن مروان از امام صادق (ع) نقل می‌کند که فرمودند: "زُورُوا الْحُسَيْن (ع)‏" (جعفر بن محمد بن قولویه، کامل الزیارت، ص۸۵ و ۹۵).
  4. برای نمونه، زراره می‌گوید: "قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ (ع): مَا تَقُولُ فِيمَنْ زَارَ أَبَاكَ عَلَى خَوْفٍ؟ قَالَ: يُؤْمِنُهُ اللَّهُ يَوْمَ الْفَزَعِ الْأَكْبَرِ وَ تَلَقَّاهُ الْمَلَائِكَةُ بِالْبِشَارَةِ وَ يُقَالُ لَهُ: لَا تَخَفْ وَ لَا تَحْزَنْ. هَذَا يَوْمُكَ الَّذِي فِيهِ فَوْزُك‏" (همان، ص۱۲۵).
  5. برای نمونه، ر. ک: جعفر بن محمد بن قولویه، کامل الزیارات، ص۱۰ به بعد.
  6. ر. ک. فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت، ص ۱۹۹.