علم امام (پایان‌نامه) ۱

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
علم امام(ع)
زبانفارسی
پژوهشگرعلی رضا فاخرزاد (ایران)
استاد راهنماسید حسن مصطفوی (ایران)
موضوعامام، علم و تشیع
مذهبشیعه
سال دفاع۱۳۷۵
وابسته بهدانشگاه امام صادق(ع)
تعداد صفحات۱۱۵
وبگاه معرفپژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)

علم امام(ع) پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام(ع) نگاه ویژه دارد. این پایان‌نامه توسط آقای علی رضا فاخرزاد نگاشته و در دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد وابسته به دانشگاه امام صادق(ع) دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای سید حسن مصطفوی و استاد مشاور آن آقایان علی اکبر غفاری‌صفت و کامران ایزدی مبارکه است[۱].

چکیده پایان‌نامه

  • پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «بحث پیرامون امام(ع) از مباحث بسیار مهم و ضروری در سلسله مباحث کلامی و اعتقادی است».
  • در این رساله آمده است: «امام(ع) در نزد شیعه حافظ شریعت و مفسر واقعی قرآن کریم و احکام اسلام است. لذا عقلاً امام(ع) می‌بایستی فردی آگاه نسبت به اصول و فروع دین و احکام مسایل آن باشد. چرا که اگر امام(ع) آگاه به این مسایل نباشد، امامت وی لغو و بیهوده خواهد بود ولی اینکه امام(ع) از کلیه مسائل و علوم دیگر آگاه باشد، اعتقاد به آن عقلا واجب نیست . چرا که بدون این علم و آگاهی، امام(ع) می‌تواند آنگونه که شایسته است تمامی وظایف مربوط به امامت جامعه مسلمین را به انجام رساند. از طرف دیگر، با توجه به نظر حکما درباره علم و ادراک و مراتب قوه عقل در انسان بخصوص در انسان کامل، اینکه امام(ع) بعضی از امور غیبی را بداند و به آن‌ها آگاه باشد عقلا جایز است و امام(ع) می‌تواند به خواست و اراده الهی از بعضی از این امور آگاه و مطلع گردد. ولی اینکه عقلا واجب باشد امام(ع) این امور را بداند، دلیلی وجود ندارد. همچنین با دقت در اخبار و روایات متعدد و نیز بررسی تاریخی زندگی ائمه معصومین(ع) این نتیجه به‌دست می‌آید که علاوه بر جواز عقلی اطلاع و آگاهی از غیب برای امام(ع) این امر محقق گشته است و آنان به لطف الهی از این علم برخوردار گشته‌اند»[۱].

فهرست پایان‌نامه

  • مقدمه:
    • تمایز بین مذهب شیعه اثنی‌عشری و دیگر مذاهب اسلامی؛
    • اختلاف نظر در علم غیب امام(ع)؛
    • ضرورت بحث پیرامون علم امام(ع)؛
    • روش تحقیق در این نگارش؛
  • فصل اول: تبیین جایگاه علم امام(ع) در نزد شیعه:
    • امام(ع) و علم او در نظر شیعه؛
    • امامت از اصول مذاهب تشیع؛
    • امامت امتداد رسالت؛
    • حدیث امام موسی کاظم(ع)؛
    • امامت روح و جان عقاید و اعمال امت؛
    • تقلید در اصل امامت جائز نیست؛
    • اشکالات فرع دانستن امامت؛
    • امامت از مسائل کلامی است نه فقهی؛
    • مسئله علم امام(ع) از فروعات اصل امامت است؛
    • تحصیل معرفت تفصیلی در باب علم امام(ع)؛
    • فرق ایمان و اسلام؛
    • فرق اسلام و ایمان در بین علمای امامیه؛
    • علم باطنی امام(ع)؛
    • معنای غیب و علم به آن؛
    • منشأ اختلاف بین علماء در علم امام(ع)؛
  • فصل دوم: نفس انسان و کیفیت علم انسان کامل از نظر حکمای اسلام:
    • امام(ع) مصداق اتم‌الشان کامل؛
    • نفس انسانی از دیدگاه حکمای اسلامی؛
    • قوای ادراکی نفس؛
    • انواع ادراک و مراتب آن؛
    • قوای مدرک نفس حیوانی؛
    • قوای ادراکی نفس انسان؛
    • مراتب قوه عقل نظری؛
    • عقل بالمستفاد؛
    • فرق ادراک افاضات بین نفس انسان کامل و نفوس دیگر؛
    • نحوه اطلاع انسان کامل از غیب؛
  • فصل سوم: منشأ، کیفیت و حیطه علم امام(ع):
    • منشأ و کیفیت علم امام(ع)؛
    • کمیت و مقدار علم امام(ع)؛
    • منابع علم امام(ع)؛
    • آگاهی امام(ع) از حقیقت قرآن؛
    • کتاب مبین؛
    • اسامی دیگر کتاب مبین؛
    • حقیقت قرآن مجید در لوح محفوظ؛
    • تعلیم پیامبر(ص) و امام پیشین؛
    • کمیت علم تعلیم شده توسط پیامبر(ص) یا امام پیشین؛
  • فصل چهارم: شبهات پیرامون علم امام(ع) و پاسخ آنها:
  • خاتمه:
    • امام(ع) آگاه است به اصول و فروع دین وسایل و احکام آن؛
    • اعتقاد به علم غیب برای امام(ع) عقلا واجب نیست؛
    • اخبار و روایات دلالت بر دانا بودن ائمه(ع) به غیب دارد؛
    • منشأ علم امام(ع) گوناگون است؛
    • علم امام(ع) به لوح قضای غیر حتمی برای او تکلیف آور نیست؛

منابع.[۲]

دربارهٔ پدیدآورندگان

  • در مورد پژوهشگر این پایان‌نامه اطلاعاتی در دست نیست.
  • استاد راهنمای این پایان‌نامه آیت‌الله سید حسن مصطفوی (سید حسن سعادت مصطفوی)، (متولد ۱۳۱۵ش، خراسان)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد تقی آملی، سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، محمد حسین ثقفی تهرانی نجفی، محمد علی حکیم تشکر شیرازی فرا گرفت. عضو هیئت علمی و مدیر گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق(ع)، عضو رسمی کمیته خبرگان بدون مدرک وزارت علوم و تحقیقات فناوری، عضو رسمی کمیته گزینش استاد و برنامه‌ریزی وزارت علوم، ریاست دانشکده الهیات دانشکده الهیات دانشگاه تهران، ریاست دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق(ع)، سرپرستی کاخ نیاوران از طرف امام خمینی ازجمله فعایت‌های وی است.[۳] او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب به رشتهٔ تحریر درآورده است. «شرح نمط سوم اشارات و تنبیهات ابن سینا به فارسی مبسط و تفصیلی»، «الهیات بمعنی الاخص در قرآن» و «دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم» برخی از این آثار است.[۳].
  • در مورد استاد مشاوران این پایان‌نامه اطلاعاتی در دست نیست.

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

پانویس