فی کیفیة علم الإمام و منابع ذلک العلم (مقاله)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
فی کیفیة علم الإمام(ع) و منابع ذلک العلم
زبانفارسی
نویسندهعلی اکبر بن محمد امین لاری
موضوععلم، علم الامام
مذهبشیعه
منتشر شده درعلم امام
وابسته بهدانشگاه ادیان و مذاهب‏‫
محل نشرقم، ایران
تاریخ نشر۱۳۸۸

فی کیفیة علم الإمام(ع) و منابع ذلک العلم عنوان مقاله‌ای است که به بررسی کیفیت علم امام می‌پردازد. این مقاله توسط علی اکبر بن محمد امین لاری به زبان فرسی نوشته شده و در کتاب علم امام (مجموعه مقالات) با گردآورى محمد حسن نادم به چاپ رسیده است.[۱]

چکیده مقاله

مؤلف مقاله در پاسخ به کسانی که امام را همانند دیگر مردمان عادی می‌پندارند با تکیه بر آیات و روایات و حکایات با رویکردی عرفانی به مقامات معنوی امامان پرداخته و کوشیده است، تفاوت این خاندان را با دیگر آدمیان از جهات مختلف به ویژه از جهت علمی‌به طور مبسوط بیان کند. او می‌گوید: بدان که بشریت ایشان نه مثل بشریت سایر انسانیان است، در آیه {ما خلقت الجنّ و الإنس إلّا لیعبدون} و روایات مؤید این آیه خلقت انسان فقط برای عبادت و شناخت خداست، از آنجا که میان شناسنده و شناخته شده باید مناسبت و جنسیت باشد و میان بندگان و خداوند هیچ مناسبتی نیست و از طرفی ما مأمور به شناخت هستیم، خداوند از میان خلقش کسی را که ابتدائا واسطه آفرینش و جامع صفات خدایی بود، برای هدایت بشر فرستاد که لزوم این واسطه از ضروریات است، و منکر آن کافر است. آن واسطه نفس پیامبر خاتم(ص) و سپس اهل بیت او هستند؛ و باید صفات خدایی داشته باشند تا بتوانند کار خدایی کنند و خلق آنها را تصدیق کنند و پیروی نمایند. او همچنین در بیان برتری مقامات جسمانی و روحانی پیامبر(ص) و ائمه(ع)، می‌گوید: پیامبر اکرم(ص) که اقدم و اشرف مخلوقات است بایستی دارای جسمی‌ لطیف‌تر و بهتر از عرش و کرسی داشته باشد؛ چرا که همه موجودات رعیت اویند و نمی‌شود که رعیت لطیف تر و شریف تر از او باشند و لازمه این مسأله این است که اگر جسم ایشان و اهل بیت افضل از عرش باشد، جمیع فیوضاتی که به عرش می‌رسد باید از جسم شریف ایشان(ع) بر عرش وارد آید. عرش بر جمیع عالم محیط است و بر کل آگاه است و باید این صفت را پیامبر و امام داشته باشند که عرش حیران ماند. مؤلف منابع علم امام را با استناد به آیات و روایات چند چیز می‌داند: اول، لوح محفوظ؛ دوم، لوح محو و اثبات؛ سوم، تعلیمات رسول اکرم(ص)؛ چهارم، علمی‌ که در شب‌های جمعه و شب‌های قدر به آل محمد(ع) می‌رسد؛ پنجم، قرآن کریم. نویسنده در بخش دیگر به شبهه‌ای که درباره علم غیب داشتن ائمه(ع) وجود دارد اشاره می‌کند، به تفصیل آیات و روایات مثبت و نافی علم غیب را مطرح و به جمع بین این دو طایفه از آیات و روایات تناقض نما می‌پردازد و در ادامه بحث مبسوطی درباره مقامات امیرالمؤمنین(ع) مطرح می‌کند. در پایان هم بحث القاء نفس در تهلکه را با گریز به شهادت امام حسین(ع) دنبال می‌کند، و با تبیین و تحلیل لازم به این شبهه هم پاسخ می‌دهد»[۲].

فهرست مقاله

دربارهٔ پدیدآورنده

امین لاری
آیت الله علی اکبر بن محمد امین لاری، محدث، متکلم، و شیعه اثناعشری. او علاوه بر تدریس علوم و معارف اسلامی، چندین جلد کتاب و رساله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «تنبیه الغافلین و تذکرة الجاهلین»، «شرح حدیث یا ثارالله و ابن ثاره»، «العقائد الحقة فی الأصول الدینیة» و «فی کیفیة علم الإمام و منابع ذلک العلم» (يا همان: «رسالة فی علم الإمام») برخی از این آثار است.[۳]

اثر وابسته به مقاله

پانویس

  1. علم امام
  2. پرتال علوم اسلامی ثقلین
  3. تراجم الرجال جلد ۱ صفحه ۴۰۴؛ مع علماء النجف الأشرف جلد ۱ صفحه ۶۳۱؛ فرهنگ اعلام علوم عقلی اسلامی جلد ۴ صفحه ۲۴۲