معناشناسی واژه کتاب در قرآن بر پایه روابط همنشینی (مقاله)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
معناشناسی واژه کتاب در قرآنبر پایه روابط همنشینی
رتبه علمیعلمی پژوهشی
زبانفارسی
نویسندگانسید مهدی لطفی سمانه میرسعیدی
موضوعکتاب مبین، منبع علم لدنی امام
مذهبشیعه
منتشر شده دردوفصلنامه پژوهش‌های زبان شناختی قرآن
وابسته بهمعاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه اصفهان
محل نشراصفهان، ایران
تاریخ نشرپاییز و زمستان ۱۳۹۴
شماره۸
شماره صفحاتاز صفحه ۱۳۷ تا ۱۵۷ مجله
ناشر الکترونیکپایگاه مجلات تخصصی نور

معناشناسی واژه کتاب در قرآن بر پایه روابط همنشینی عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی که با بهره‌گیری از روش معناشناسی به تبیین محورهای همنشینی کتاب با دیگر واژه‌های قرآنی می‌پردازد. این مقالهٔ ۲۱ صفحه‌ای به قلم سید مهدی لطفی و سمانه میرسعیدی نگاشته شده و در دوفصلنامه پژوهش‌های زبان شناختی قرآن (شماره ۸، پاییز و زمستان ۱۳۹۴) انتشار یافته است.[۱]

چکیدهٔ مقاله

  • نویسندگان در ابتدای چکیده مقاله خود می‌نویسند: «واژه کتاب یکی از مفاهیم کلیدی قرآن است که از دیرباز مورد توجه قرآن پژوهان بوده است. این واژه ۲۳۱ مرتبه در قرآن ذکر شده و در همنشینی با واژه‌های دیگر قرآنی قرار گرفته است. بررسی همنشین‌های کتاب حاکی از آن است که این واژه دارای سه نوع از همنشین‌های صفتی، فعلی و اسمی است. از همنشینی بین کتاب و صفاتی همچون حق، منیر، مبین، مسطور، کریم، عزیز، امام و رحمت، معلوم، مصدق، مکنون، حکیم، حفیظ و مفصل، شش معنای قرآن، کتب آسمانی، تورات، لوح محفوظ، نامه، اجل مقدّر به‌دست می‌آید. همنشینی کتاب با چهارده فعل، چهار معنای قرآن، کتب آسمانی، تورات و نامه اعمال را در بردارد».
  • پدیدآورندگان در ادامه می‌نویسند: «همچنین کتاب با دو واژه ام و اهل همنشین شده است که نشان می‌دهد واژه کتاب در قرآن، در ترکیب اسمی خود دارای سه معنای کتب آسمانی، لوح محفوظ و آیات محکم است. این مقاله با بهره‌گیری از روش معناشناسی به تبیین محورهای همنشینی کتاب با دیگر واژه‌های قرآنی می‌پردازد تا از این طریق بتوان معنا و مفهوم کتاب و گستره معنایی آن را به‌دست آورد»[۱].

فهرست‌ مقاله‌

  • چکیده؛
  • مقدمه؛
  • معنای لغوی و اصطلاحی کتاب؛
  • هم‌نشین‌های کتاب در قرآن؛
    • همنشین‌های صفتی کتاب در قرآن؛
      • مبین؛
      • منیر؛
      • حکیم؛
      • مسطور؛
      • حفیظ؛
      • مکنون؛
      • عزیز؛
      • کریم؛
      • معلوم؛
      • مصدق؛
  • تحلیل مفهوم کتاب بر محور همنشین‌های صفتی؛
  • همنشین‌های فعلی کتاب در قرآن؛
    • أمن و یؤمنون؛
    • یمسکون؛
    • تتلون؛
    • قرء؛
    • یکتمون؛
    • کذبوا؛
    • اختلفوا؛
    • کفر؛
    • نزل؛
    • أتی؛
    • جاء؛
    • وضع؛
    • ذکر؛
  • تحلیل مفوم کتاب بر محور همنشین‎‌های فعلی؛
    • همنشین‌های اسمی واژه کتاب؛
      • اهل‌الکتاب؛
      • ام‌الکتاب؛
      • امام و رحمت؛
      • تفصیل؛
      • حق؛
  • تحلیل مفهوم کتاب بر محور همنشین‌های اسمی؛
  • نتیجه‌گیری؛
  • منابع.[۱]

دربارهٔ پدیدآورندگان

سمانه میرسعیدی (پدیدآورنده)
بخش آغازین خالی است
سید مهدی لطفی (پدیدآورنده)
بخش آغازین خالی است

پانویس

دریافت متن مقاله