نهج البلاغه و امام مهدی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از نهج البلاغه و مهدی)

مقدمه

مسأله مهدویت در نهج البلاغه از دو نظر قابل بررسی است. یکی از دیدگاه ملاحم و پیشگویی‌های امام (ع) و دیگر مربوط‍‌ به آینده جهان است و اما خطبه‌هایی که حضرت در آن‌ها به مهدویت اشاره کرده‌اند: خطبه ۱۵۰، ۱۳۸، ۱۰۰، ۱۹۵، ۱۸۷، ۱۸۲ و حکمت ۱۴۷ و ۲۵۹. در نهج البلاغه امیر مؤمنان (ع) درباره حضرت مهدی (ع) سخنانی آمده است. برای نمونه درباره سیرت حضرت ولی عصر (ع)، در خطبه شیوایی چنین آمده: جامه حکمت به تن کرده، و آن را با جمیع آداب و شرایطش، از توجه و شناخت و اتصال با او و گسستن از غیر او، فراگرفته است. پس حکمت نزد آن حضرت گمشده اوست که در جست‌وجوی آن کوشا است، و آرزوی اوست که به برآورده شدنش دل بسته است. هنگامی که فتنه‌ها روی آورده اسلام غریب شود، او در گوشه‌ای عزلت می‌گزیند و غربت اختیار می‌نماید. رنج‌ها را به جان می‌خرد و از عزلت‌گاه خود بیرون نمی‌آید. او یکتا بازمانده از حجت‌های پروردگار و واپسین جانشین از تبار پیامبران است[۱]. ابن ابی الحدید و دیگران تصریح کرده‌اند که این خطبه در حق قائم آل محمد (ع) است[۲]. و در خطبه شقشقیه در همین رابطه می‌فرماید: قسم به پروردگاری که دانه را شکافت و انسان را آفرید، اگر نبود انبوه حاضران و قیام حجت باوجود یار و یاور، و نبود آن پیمانی که خداوند از دانایان امت گرفته است که در برابر پرخوری ستمگر و گرسنگی ستمکش صبر نکنند، هرآینه زمام و ریسمان شتر خلافت را بر کوهان آن می‌انداختم...[۳].

امیر المؤمنین (ع) در این خطبه یکی از علل پذیرش بیعت را پس از ۲۵ سال فترت، اجتماع انبوه مردم و زمینه‌سازی برای حکومت جهانی حضرت مهدی (ع) و قیام قائم آل محمد به هنگام فراهم شدن اصحاب و یاران آن حضرت می‌شمارد. از جمله مطالبی که در نهج البلاغه درباره حضرت مهدی (ع) آمده است می‌توان چنین اشاره کرد:

  1. خالی نبودن زمین از حجت‌های الهی (خطبه ۱).
  2. امام زمان، جانشین پیامبران الهی (خطبه ۱۸۲).
  3. غیبت طولانی حضرت (خطبه ۱۸۲).
  4. ظهور امام زمان بعد از انتظاری طولانی (خطبه ۱۵۰).
  5. کامل شدن نعمت‌ها و برآورده شدن آرزوها در عصر ظهور (حکمت ۲۰۹).
  6. الهی شدن خواسته‌های بشر در زمان ظهور (خطبه ۱۰۰).
  7. محوری شدن قرآن در عصر ظهور (خطبه ۱۳۸).
  8. حاکمیت عدل اسلامی در عصر ظهور (خطبه ۱۳۸).
  9. احیای مجدد قرآن و سنت پیامبر (ص) در عصر ظهور (همان)[۴].

منابع

پانویس

  1. نهج البلاغه عبده، ج ۲، ص ۱۰۸؛ شرح ابن ابی الحدید، ج ۲، ص ۴۳۵.
  2. شرح ابن ابی الحدید، ج ۴، ص ۳۳۶.
  3. نهج البلاغه عبده، ج ۱، ص ۳۶.
  4. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۷۴۷.