کارکرد علم غیب معصوم در خلافت مطلق الهی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
کارکرد علم غیب معصوم در خلافت مطلق الهی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلیعلم غیب
تعداد پاسخ۱ پاسخ

کارکرد علم غیب معصوم در خلافت مطلق الهی چیست؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «کارکردهای علم غیب در مناصب معصومان چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

پاسخ نخست

جزائری

حجت الاسلام و المسلمین سید محمود جزائری در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان» در این‌باره گفته‌ است:

«یکی از عناوینی که در احادیث برای برخی از انبیاء و دوازده امام شیعه استعمال شده است، واژه "خلیفة الله" است [۱] این خلافت، جانشینی حقیقی معنوی است نه جانشینی مکانی و زمانی، یعنی اموری را که خدا اراده نموده است در حوزه خلافت خلیفه‌اش انجام دهد ‌‌از‌ طریق آن خلیفه تحقق بخشد.[۲] و یا به معنای محل ظهور اسماء الله در محدوده خلافتش می‌باشد. [۳] از این رو بر خلاف سایر خلافت‌ها مستلزم داشتن قابلیت‌ها‌ و کمالات‌ فردی فراوان می‌باشد. (...) "خلافت از خدا" دو نوع است: یکی خلافت مقید؛ مانند خلافت حضرت داود که تنها خلافت در امر حکومت و قضاوت بود. و دیگری خلافت مطلق؛ که از تمام شئون وجودی، آثار، احکام و تدابیر مستخلف عنه در حدّ ممکن حکایت می‌کند و علت غایی این استخلاف، ظهور احکام و تدابیر حق تعالی است. و از این رو واسطه فیض الهی برای رسیدن فیوضات از سوی حق تعالی به سایر مخلوقات می‌باشد. [۴] در ادامه دو رکن و ویژگی برای خلیفه مطلق خدا بر شمردیم که عبارت بود از:

  • مَظهر مطلق اسماء خدا بودن: نتیجه این ویژگی آن است که اگر خداوند عالم به غیب است، ائمه (ع) هم باید بالعرض مظهر تام آن وصف باشد؛[۵] همانطور که در حدیث ردّ الشمس خورشید امام علی (ع) را علیم به کلّ شی‏ء خطاب نمود.[۶]
  • واسطه فیض خداوند یا مجرای مشیّت الهی بودن: از آنجا که تمام نظام مخلوقات بر اساس مشیت و فیض پروردگار اداره می‌گردد، لازمه وساطت در فیض و محل جریان مشیت الهی قرار گرفتن ائمه آن است که ایشان از اصل وجود و نیازهای تک تک موجودات آگاه باشد و گرنه اجرای مشیت در مورد آنها و رساندن فیض به آنها با اخلال مواجه می‌گردد. و روشن است که چنین علمی مصداق علم غیب است. بنابراین ارکان خلافت مطلق از خداوند وابستگی کامل به علم غیب دارد. و این همان کارکرد علم غیب در خلافت و امامت ائمه (ع) است»[۷].

پرسش‌های مصداقی همطراز

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم

پانویس

  1. محمد کلینی، الکافی، ج‏۱، ص۱۹۸، باب نادر جامع فی فضل الإمام و صفاته.
  2. ر.ک: فتح الله نجارزادگان و همکار، پیوند مفهوم خلیفة الله در قرآن با امامت از دیدگاه متکلمان فریقین، ص۱۴.
  3. ر.ک: حسین باقری، علی نصیری، سید احمد میریان، مقاله: «بررسی معناشناسی و تفسیر آیه خلیفة اللهی».
  4. ر.ک: همو، پیوند مفهوم خلیفه الله در قرآن با امامت، ص 14: به نقل از آیه الله جوادی آملی
  5. بر گرفته از: همو، پیوند مفهوم خلیفه الله در قرآن با امامت، ص۱۴ به نقل از عبدالله جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ج۳ ص۲۰۴ و محمد تقی مصباح یزدی، انسان‌شناسی در قرآن، ص۸۶.
  6. سلیم بن قیس هلالى، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ج۲، ص۹۳۳.
  7. کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۷۹.