آیه نعیم در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع مرتبط = آیه نعیم

| عنوان مدخل  = آیه نعیم

| پرسش مرتبط  =  

}}

{{متن قرآن|ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ}}<ref>«آنگاه در آن روز از نعمت (ناسپاسی شده) بازخواست خواهید شد» سوره تکاثر، آیه ۸.</ref>.  

بنابراین، نعمت وجود [[اولیای الهی]]{{عم}} در میان بشریت، بالاترین نعمتی است که با بهره‌مندی از آن، سایر نعمت‌ها نعمت محسوب می‌شوند و در غیر این صورت، نقبت خواهند بود. در بیان [[معصومین]]{{عم}} نیز، منظور از [[نعیم]] در این [[آیه]]، وجود [[مبارک]] [[امامان معصوم]]{{عم}} و [[تولی]] به [[ولایت]] آنان [[تفسیر]] شده است.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۱۱.</ref>

چنان‌که در طی برهان گذشت، [[استدلال]] به این [[آیه شریفه]] را می‌توان به دو بیان تقریر نمود که [[حدّ وسط]] در اولی [[نعمت]] ولایت و در دوّمی شیوه استفاده از نعم [[الهی]] است. در عین حال، با استفاده از مطالبی که بیان گردید، می‌توان با حدّ وسط قراردادن موضوع [[منّت‌گذاری]]، بیان منطقی دیگری ارائه نمود که در ادامه بیان می‌گردد.

[[خداوند]] در [[قرآن]] از نعم گوناگون خود سخن به میان آورده است؛ چنان‌که فرمود:

{{متن قرآن|وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا}}<ref>«و اگر نعمت (های) خداوند را برشمارید نمی‌توانید آن (ها) را به شمار آورید» سوره نحل، آیه ۱۸.</ref>.

نتیجه آنکه: نعمت حقیقی، منحصراً با تولّی به ولایت امام معصوم حاصل می‌گردد. و با توجه به آنکه تولی به ولایت امام، مستلزم وجود دائمی [[امام]] حاضر در میان [[امّت]] است، بنابراین، [[ضرورت وجود امام]] معصوم در همه اعصار ثابت می‌گردد.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۳۳.</ref>

با توجّه به آنکه [[انسان‌ها]] ذاتاً [[آگاه]] به شیوه استفاده از نعم الهی نیستند، [[عقل]] [[حکم]] می‌کند که برای [[شکر]] نعم الهی باید به دنبال [[آموختن]] [[شیوه]] استفاده از آنها بروند. از سوی دیگر، این‌گونه [[علوم]] با تحصیل متعارف حاصل نمی‌گردد.

{{متن قرآن|كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ}}<ref>«چنان که از خودتان پیامبری در میان شما فرستادیم که آیه‌های ما را بر شما می‌خواند و (جان) شما را پاکیزه می‌گرداند و به شما کتاب آسمانی و فرزانگی می‌آموزد و آنچه را نمی‌دانستید به شما یاد می‌دهد» سوره بقره، آیه ۱۵۱.</ref>.

لازم به توضیح است که چون [[انسان‌ها]] دائماً نیازمند فراگیری شیوه استفاده از نعم [[الهی]] هستند و در غیر این صورت [[کافر]] به نعم الهی می‌باشند، بنابراین، بالاترین [[نعمت]] در میان [[امّت]]، [[وجود امام معصوم]] برای [[تعلیم]] شکر نعم الهی است.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۳۳.</ref>

[[آیه نعیم]]، با مقدّمات [[عقلی]]، برهان کاملی بر [[ضرورت امامت]] [[عامه]] و [[وجوب عقلی]] حضور دائمی امام معصوم در میان مردم است. صورت منطقی این برهان را می‌توان به انحای گوناگون و با استفاده از [[آیات]] دیگر بیان کرد. ذیلاً صورت دیگری که [[حدّ وسط]] در آن [[قبح]] [[منّت‌گذاری]] صاحب نعمت بر نعمت‌داران است، بیان می‌گردد و سایر حدّ وسط‌ها را با استفاده از همین صورت می‌توان تبیین نمود.

اولاً، اگر مراد از نعیم در آیه، همه نعم کوچک و بزرگ [[پروردگار]] باشد، آن‌گاه [[خداوند]] [[کریم]] بر بندگانش که میهمان [[خوان]] [[کرم]] او هستند، [[منّت]] نهاده است.

نتیجه آنکه: نعیم در آیه، همه نعمت‌های الهی نیست؛ بلکه نعمتی است که به واسطه آن، [[عبد]]، [[محبوب]] و میهمان پروردگار در بهره‌مندی از نعم او می‌گردد. به عبارت دیگر، نعیم در [[آیه]]، نعمتی است که به واسطه آن، سایر [[نعمت‌ها]] [[نعمت]] و در غیر این صورت، نقمت محسوب می‌گردند.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۳۴.</ref>

این قسمت را می‌توان با بهره‌گیری از [[آیات]] [[صراط مستقیم]] و روایاتی که در بیان صراط مستقیم وارد شده استفاده کرد و اینکه نعمت [[حقیقی]] نعمتی است که زوال و بوار در آن راه ندارد و به واسطه آن، [[عبد]]، [[مطیع]] و [[محبوب]] و میهمان [[پروردگار]] در بهره‌مندی از نعم [[الهی]] قرار می‌گیرد؛ چنان‌که در آیه زیر به این مطلب اشاره شده است:

{{متن قرآن|وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَئِكَ رَفِيقًا}}<ref>«و آنان که از خداوند و پیامبر فرمان برند با کسانی که خداوند به آنان نعمت داده است از پیامبران و راستکرداران و شهیدان و شایستگان خواهند بود و آنان همراهانی نیکویند» سوره نساء، آیه ۶۹.</ref>.

نتیجه آنکه: نعیم در [[آیه شریفه]]، تولّی به ولایت امام معصوم و منصوص از طرف خداوند می‌باشد.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۳۵.</ref>

با مقدّمات [[عقلی]] و با کمک نتایج به دست آمده، می‌توان [[امامت عامه]] و ضرورت حضور دائمی امام در میان مردم و [[وجوب]] تولّی به [[ولایت]] آنان را در همه دوران [[اثبات]] نمود. شکل منطقی این برهان به صورت [[قیاس]] استثنایی به ترتیب زیر است:

نتیجه آنکه: حضوردائمی [[امام]] [[حیّ]] و [[معصوم]] و [[منصوص]] از طرف [[پروردگار]] در میان [[مردم]]، عقلاً واجب است.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۵۳۵.</ref>

[[آیه نعیم چگونه نصب الهی امام را اثبات می‌کند؟ (پرسش)]]

{{پایان مدخل وابسته}}