عقل مطبوع در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-''']] == پانویس == {{پانویس}} +''']] {{پایان منابع}} == پانویس == {{پانویس}}))
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ولایت}}
{{ولایت}}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[عقل مطبوع]]''' است. "'''[[عقل مطبوع]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
{{مدخل مرتبط
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[عقل مطبوع در قرآن]] - [[عقل مطبوع در حدیث]] - [[عقل مطبوع در اخلاق اسلامی]] - [[عقل مطبوع در عرفان اسلامی]]</div>
| موضوع مرتبط = عقل مطبوع
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[عقل مطبوع (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| عنوان مدخل  = [[عقل مطبوع]]
| مداخل مرتبط = [[عقل مطبوع در قرآن]] - [[عقل مطبوع در حدیث]] - [[عقل مطبوع در اخلاق اسلامی]] - [[عقل مطبوع در عرفان اسلامی]]
| پرسش مرتبط  = عقل مطبوع (پرسش)
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
*نیرویی که [[خداوند]] در [[انسان]] [[آفریده]] تا به وسيله آن حقایق را [[درک]] کند. این نیرو [[عقل]] [[فطری]] یا طبیعی نامیده می‌شود و در [[روایات]] با عنوان [[عقل]] مطبوع از آن یاد شده است.
* نیرویی که [[خداوند]] در [[انسان]] [[آفریده]] تا به وسيله آن حقایق را [[درک]] کند. این نیرو [[عقل]] [[فطری]] یا طبیعی نامیده می‌شود و در [[روایات]] با عنوان [[عقل]] مطبوع از آن یاد شده است.
*[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[کلامی]] موزون، [[عقل]] طبیعی را به چشم و [[عقل]] [[تجربی]] را به [[نور]] [[خورشید]] [[تشبیه]] کرده است. می‌فرماید: "من [[عقل]] را بر دو گونه یافتم [[عقل]] طبیعی و [[عقل]] شنیدنی [[عقل]] شنیدنی نفعی ندارد اگر [[عقل]] طبیعی نباشد چنان که [[نور]] [[خورشید]] نفعی ندارد اگر [[نور]] دیده بسته باشد"<ref>حسن بن على سقاف، مصحیح شرح العقیدة الطحاویة ص۱۹۵.</ref>
* [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} در [[کلامی]] موزون، [[عقل]] طبیعی را به چشم و [[عقل]] [[تجربی]] را به [[نور]] [[خورشید]] [[تشبیه]] کرده است. می‌فرماید: "من [[عقل]] را بر دو گونه یافتم [[عقل]] طبیعی و [[عقل]] شنیدنی [[عقل]] شنیدنی نفعی ندارد اگر [[عقل]] طبیعی نباشد چنان که [[نور]] [[خورشید]] نفعی ندارد اگر [[نور]] دیده بسته باشد"<ref>حسن بن على سقاف، مصحیح شرح العقیدة الطحاویة ص۱۹۵.</ref>
*طبق این [[کلام]] [[شریف]]، [[درک]] حقایق همانند دیدن اشیای خارجی است، همان طور که دیدن اشیا از طرفی منوط به [[بینایی]] و از طرفی منوط به [[نور]] [[خورشید]] است، [[درک]] حقایق نیز از طرفی محتاج تجربه و از طرفی منوط به [[قوه]] مدركه [[انسان]] است و همان طور که [[نور]] [[خورشید]] نمی‌تواند [[نابینایی]] [[انسان]] را جبران کند و به [[تنهایی]] دیدن اشیا را باعث شود، [[آموزش]] و کسب تجربه هرچند پیوسته و [[قوی]] نمی‌تواند کمبود [[درک]] و [[فهم]] [[انسان]] را جبران کند.
* طبق این [[کلام]] [[شریف]]، [[درک]] حقایق همانند دیدن اشیای خارجی است، همان طور که دیدن اشیا از طرفی منوط به [[بینایی]] و از طرفی منوط به [[نور]] [[خورشید]] است، [[درک]] حقایق نیز از طرفی محتاج تجربه و از طرفی منوط به [[قوه]] مدركه [[انسان]] است و همان طور که [[نور]] [[خورشید]] نمی‌تواند [[نابینایی]] [[انسان]] را جبران کند و به [[تنهایی]] دیدن اشیا را باعث شود، [[آموزش]] و کسب تجربه هرچند پیوسته و [[قوی]] نمی‌تواند کمبود [[درک]] و [[فهم]] [[انسان]] را جبران کند.
*در روایتی از [[رسول خدا]]{{ع}} آمده است: "[[خداوند]] چیزی [[برتر]] از [[عقل]] بین [[بندگان]] خویش قسمت نکرده است"<ref>{{متن حدیث|مَا قَسَمَ اَللَّهُ لِلْعِبَادِ شَيْئاً أَفْضَلَ مِنَ اَلْعَقْلِ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۱، ص۱۲.</ref>.
* در روایتی از [[رسول خدا]] {{ع}} آمده است: "[[خداوند]] چیزی [[برتر]] از [[عقل]] بین [[بندگان]] خویش قسمت نکرده است"<ref>{{متن حدیث|مَا قَسَمَ اَللَّهُ لِلْعِبَادِ شَيْئاً أَفْضَلَ مِنَ اَلْعَقْلِ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۱، ص۱۲.</ref>.
*و می‌فرماید: "[[خداوند]] چیزی گرامی‌تر از [[عقل]] نیافریده است"<ref>{{متن حدیث|ما خلق الله خلقا اكوم عليه من العقل}}؛ محمودی، نهج السعادة، ۸، ص۱۷۴.</ref>.
* و می‌فرماید: "[[خداوند]] چیزی گرامی‌تر از [[عقل]] نیافریده است"<ref>{{متن حدیث|ما خلق الله خلقا اكوم عليه من العقل}}؛ محمودی، نهج السعادة، ۸، ص۱۷۴.</ref>.
*منظور از [[عقل]] در این دو [[حدیث شریف]]، [[عقل]] طبیعی است<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۶۹-۱۷۰.</ref>.
* منظور از [[عقل]] در این دو [[حدیث شریف]]، [[عقل]] طبیعی است<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ص۱۶۹-۱۷۰.</ref>.


==منابع==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:1100246.jpg|22px]] [[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|'''اخلاق الاهی ج۱''']]
* [[پرونده:1100246.jpg|22px]] [[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|'''اخلاق الاهی ج۱''']]
خط ۲۱: خط ۲۳:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده: مدخل‌]]
[[رده: عقل]]
[[رده: عقل]]
[[رده: عقل مطبوع]]
[[رده: عقل مطبوع]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۴

مقدمه

منابع

پانویس

  1. حسن بن على سقاف، مصحیح شرح العقیدة الطحاویة ص۱۹۵.
  2. «مَا قَسَمَ اَللَّهُ لِلْعِبَادِ شَيْئاً أَفْضَلَ مِنَ اَلْعَقْلِ»؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۱، ص۱۲.
  3. «ما خلق الله خلقا اكوم عليه من العقل»؛ محمودی، نهج السعادة، ۸، ص۱۷۴.
  4. تهرانی، مجتبی، اخلاق الاهی، ج۱، ص۱۶۹-۱۷۰.