اخلاق الاهی ج۱ (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '\|\sسال\sنشر\s=\s\*\s(.*)↵\*\s(.*)↵\|\sتعداد\sصفحات' به '| سال نشر = $1 | تعداد صفحات') |
|||
| (۴۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان | | عنوان پیشین = | ||
| عنوان اصلی | | عنوان = [[اخلاق الاهی]] | ||
| تصویر | | عنوان پسین = درآمدی بر [[اخلاق]] و مباحث [[خرد]] | ||
| اندازه تصویر | | شماره جلد = | ||
| از مجموعه | | عنوان اصلی = | ||
| زبان | | تصویر = 1100246.jpg | ||
|زبان اصلی | | اندازه تصویر = 200px | ||
| نویسنده | | از مجموعه = اخلاق الاهی | ||
| نویسندگان | | زبان = فارسی | ||
| تحقیق یا تدوین | | زبان اصلی = | ||
| زیر نظر | | نویسنده = [[مجتبی تهرانی]] | ||
| به کوشش | | نویسندگان = | ||
| مترجم | | تحقیق یا تدوین = | ||
| مترجمان | | زیر نظر = | ||
| ویراستار | | به کوشش = | ||
| ویراستاران | | مترجم = | ||
| موضوع | | مترجمان = | ||
| مذهب | | ویراستار = | ||
| ناشر | | ویراستاران = | ||
| به همت | | موضوع = [[اخلاق اسلامی]] | ||
| وابسته به | | مذهب = شیعه | ||
| محل نشر | | ناشر = پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی | ||
| سال نشر | | به همت = | ||
| وابسته به = | |||
| محل نشر = تهران، ایران | |||
| تعداد | | سال نشر = ۱۳۹۱ | ||
| تعداد صفحات = ۳۹۵ | |||
| شابک = 978-600-108-163-7 | |||
| شماره ملی = ۱۷۹۶۷۷۳ | |||
| شابک | |||
| شماره ملی | |||
}} | }} | ||
این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ بیست و هشت جلدی '''[[اخلاق الاهی (کتاب)|اخلاق الاهی]]''' کتابی است که با زبان فارسی به بررسی اخلاق و مباحث خرد میپردازد. پدیدآورندهٔ این اثر [[مجتبی تهرانی]] است و [[پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (ناشر)|انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]] انتشار آن را به عهده داشته است.<ref name=p1>[http://www.hawzahnews.com/news/388897/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B4%D8%AF وبگاه خبرگزاری حوزه]</ref> | این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ بیست و هشت جلدی '''[[اخلاق الاهی (کتاب)|اخلاق الاهی]]''' کتابی است که با زبان فارسی به بررسی [[اخلاق]] و مباحث [[خرد]] میپردازد. پدیدآورندهٔ این اثر [[مجتبی تهرانی]] است و [[پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (ناشر)|انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]] انتشار آن را به عهده داشته است.<ref name=p1>[http://www.hawzahnews.com/news/388897/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B4%D8%AF وبگاه خبرگزاری حوزه]</ref> | ||
==فهرست کتاب== | == دربارهٔ کتاب == | ||
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب یاد شده در دو بخش سامان یافته است: بخش اول: درآمدی بر [[اخلاق]] و بخش دوم: خِرد؛ [[علم]] [[اخلاق]] [[دانش]] مدونی است که صفت‌های [[نیک]] و بد و [[پسندیده]] و [[ناپسند]] و به تعبیر علمای [[اخلاق]]، منجیه و مهلکه را به ما می‌‌شناساند؛ مزایا و [[منافع]] دسته اول و مضرات و معایب دسته دوم را بازمی گوید و راه‌های آراسته شدن به خوی‌های [[نیک]] و دوری گزیدن از خوی‌های ناشایست را به ما نشان می‌‌دهد. [[اندیشمندان مسلمان]] معتقدند [[نفس]] مجرد [[انسان]]، همانند [[بدن]]، دارای حالت‌های مختلف صحت و [[بیماری]] می‌‌شود؛ چرا که [[روح]] نیز مثل جسم، منافیات و ملایمت‌هایی دارد؛ بعضی چیزها با او سازگار و بعضی دیگر ناسازگار است. [[فضیلت‌ها]] با [[روح]] [[انسان]] سازگار و رذیلت‌ها با آن ناسازگار است. دانشی که به بررسی حالت‌های مختلف [[نفس]]، [[شناخت]] [[بیماری‌ها]] و کیفیت درمان آنها میپردازد، طب الارواح است که [[علم]] [[اخلاق]] نامیده می‌‌شود. تفاوت تعریف [[عالمان]] [[مسلمان]] با آنچه در منابع غربی آمده است، در این است که [[دانشمندان]] [[اسلامی]] بر تعدیل [[غرایز]] و [[تهذیب نفس]] از صفت‌های [[ناپسند]] تأکید می‌‌کنند و [[دانشمندان]] غربی بر [[اصلاح]] [[رفتار]] [[آدمی]] که برخاسته از صفت‌ها و سجایای اوست. موضوع هر [[علم]]، همان چیزی است که آن [[علم]] درباره حالت‌های آن بحث می‌‌کند؛ مثل مقدار که موضوع [[علم]] هندسه و [[بدن انسان]] که موضوع [[علم]] پزشکی است. موضوع [[علم]] [[اخلاق]]، [[نفس]] ناطقه انسانی است که اصل و [[حقیقت انسان]] است؛ [[نفس]] [[انسان]] از نظر مراتب و [[شئون]] مختلف آن، از پایین ترین تا بالاترین مرتبه یعنی از آن منظر که به صفت‌های [[نیک]] و بد متصف می‌‌شود. تمامی کسانی که درباره [[هدف]] [[علم]] [[اخلاق]] در حوزه [[دین]] سخن گفته‌اند، [[اتفاق نظر]] دارند که [[وظیفه]] [[علم]] [[اخلاق]]، حرکت دادن [[انسان]] به سمت کمال نهایی و رساندن او به مقصد اعلی است و این مهم با آراستن [[انسان]] به [[فضیلت‌ها]] و پیراستنش از رذیلت‌ها میسر می‌‌شود»<ref name=p1></ref>. | |||
== فهرست کتاب == | |||
{{فهرست اثر}} | {{فهرست اثر}} | ||
* مقدمه [[سرپرست]] تحقیق | |||
مقدمه [[سرپرست]] تحقیق | * '''بخش اول: درآمدی بر [[اخلاق]]''' | ||
*'''بخش اول: درآمدی بر [[اخلاق]]''' | * '''فصل اول: کلیات''' | ||
*'''فصل اول: کلیات''' | * الف) مفهوم‌شناسی | ||
*الف) مفهوم‌شناسی | * [[اخلاق]] | ||
* [[اخلاق]] در لغت | |||
* [[اخلاق]] در اصطلاح | |||
* ملکه چیست؟ | * ملکه چیست؟ | ||
* [[علم اخلاق]] | |||
* تعریف [[علم اخلاق]] | |||
* موضوع [[علم اخلاق]] | |||
* [[هدف]] [[علم اخلاق]] | |||
* نظریه اتصال به افق [[فرشتگان]] | |||
* نظریه اتصال به بی‌نهایت | |||
* نظریه صحیح | |||
* [[علم اخلاق]] در منظومه [[دانش بشری]] | |||
*ب) [[ضرورت]] و [[جایگاه]] | * ب) [[ضرورت]] و [[جایگاه]] | ||
* [[جایگاه]] [[اخلاق]] در [[تعالیم]] [[انبیاء]] | |||
* پاسخ به یک اشکال | * پاسخ به یک اشکال | ||
* [[جایگاه]] ارزشی [[علم اخلاق]] | |||
* [[ارزش]] موضوع [[علم اخلاق]] | |||
* [[ارزش]] [[هدف]] [[علم اخلاق]] | |||
* [[ارزش]] کاربردی [[علم اخلاق]] | |||
*ج) اقسام [[اخلاق]] | * ج) اقسام [[اخلاق]] | ||
* [[حسن خلق]] ([[خوش‌اخلاقی]]) | |||
* حسن [[خلق]] چیست؟ | |||
* ستودگی [[حسن خلق]] | |||
* نشانه‌های [[حسن خلق]] | |||
* [[سوءخلق]] ([[بداخلاقی]]) | |||
* [[سوءخلق]] چیست؟ | |||
* [[نکوهش]] [[سوءخلق]] | |||
* پیامدهای [[دنیوی]] | |||
* پیامدهای [[اخروی]] | |||
* ناسازگاری باایمان | |||
* [[تعارض]] با عمل | |||
* تناسب با [[جهنم]] | |||
*د) اقسام، مشرب‌ها و رویکردها در [[اخلاق | * د) اقسام، مشرب‌ها و رویکردها در [[اخلاق اسلامی]] | ||
* روش [[نقلی]] ([[روایی]]) | |||
* مزایای روش [[نقلی]] | |||
* [[ارتباط با وحی]] | |||
* [[سادگی]] گفتار | |||
* کاستی‌های شیوه [[نقلی]] | |||
* ناهمگونی در تدوین | |||
* [[گزینش]] مباحث و سرفصل‌ها | |||
* حذف [[اسناد روایات]] | |||
* وجود [[روایات متعارض]] و شبهه‌آفرین | |||
* روش [[عقلی]] ([[فلسفی]]) | |||
* مبانی شیوه [[عقلی]] | |||
* کاستی‌های مشرب [[عقلی]] | |||
* روش [[عرفانی]] | |||
* نقاط قوت روش [[عرفانی]] | |||
* حضور پررنگ [[خدا]] | |||
* [[پویایی]] و تحرک | |||
* روش مزجی | |||
*هـ) سامان‌دهی مباحث [[اخلاق]] | * هـ) سامان‌دهی مباحث [[اخلاق]] | ||
* به لحاظ [[منشأ اخلاق]] | |||
* به لحاظ مراحل [[سیر و سلوک]] | |||
* به لحاظ متعلق [[اخلاق]] | |||
*و) رویکرد و روش در مجموعه [[اخلاق]] | * و) رویکرد و روش در مجموعه [[اخلاق الاهی]] | ||
* رویکرد | |||
* سازمان بحث | |||
*'''فصل دوم | * '''فصل دوم مبانی [[نظام اخلاق اسلامی]]''' | ||
*الف) مبانی | * الف) مبانی [[انسان‌شناسی]] | ||
* ویژگی‌های [[انسان]] از دیدگاه [[مکتب اسلام]] | * ویژگی‌های [[انسان]] از دیدگاه [[مکتب اسلام]] | ||
* اصل اول [[انسان]] موجودی دوبعدی | |||
* [[روح]] چیست؟ | |||
* [[اسامی]] [[روح]] | |||
* نیروهای [[نفس انسان]] | |||
* مهار نیروها | |||
* مراتب نفس | |||
* [[نفس اماره]] | |||
* [[نفس لوامه]] | |||
* [[نفس مطمئنه]] | |||
* حالت‌ها و ویژگی‌های [[روح انسان]] | |||
* [[روح انسان]] مجرد است | |||
* [[روح]] به [[جسم]] محتاج است | |||
* [[نفس انسان]] جاوید است | |||
* اصل دوم [[اعتقاد به زندگی اخروی]] | |||
* محدود نبودن [[عمر انسان]] به [[زندگی دنیا]] | |||
* [[انسان]] در سرای [[آخرت]] | |||
* اصل سوم [[هدفمندی انسان]] | |||
* ویژگی [[انسان]] | |||
* معیارهای [[صفت کمالی]] | |||
* معیار اول موجب توسعه وجود باشد | |||
* معیار دوم همیشگی باشد | |||
* معیار سوم موجب [[سرور]] و [[افتخار]] باشد | |||
* [[خیر]] و [[سعادت]] | |||
* [[خیر]] چیست؟ | |||
* [[سعادت]] چیست؟ | |||
* بالاترین مرتبه [[سعادت]] | |||
* [[تشبّه به خالق]] | |||
* مقدمات [[تشبّه به خالق]] | |||
* راهکار رسیدن به [[هدف]] [[برقراری عدالت]] درونی | |||
* [[عدالت]] چیست؟ | |||
* نتیجه [[عدالت]] | |||
* اصل چهارم* [[انسان]] و عمل | |||
* تأثیر عمل در [[سرنوشت انسان]] | |||
* چگونگی تأثیر عمل در [[سرنوشت]] | |||
* تعامل [[انسان]] و عمل | |||
* رابطه بین [[پاداش]] و عمل | |||
* رابطه [[اعمال]] با [[کیفر]] و [[پاداش اخروی]] | * رابطه [[اعمال]] با [[کیفر]] و [[پاداش اخروی]] | ||
* اصل پنجم [[اختیار انسان]] | |||
* [[انسان]] مجبور است یا مختار | |||
* [[نظریه جبر]] | |||
* [[نظریه تفویض]] | |||
* [[نظریه امربین‌الامرین]] | |||
* اصل ششم [[تغییرپذیری انسان]] | |||
* منشأ ملکات | |||
* امکان [[تهذیب اخلاق]] | |||
* [[ادله]] عدم امکان [[تهذیب]] | |||
* [[انتقاد]] و پاسخ | * [[انتقاد]] و پاسخ | ||
* پاسخ نقضی یا انتقادی | |||
* پاسخ حلی | |||
| * [[ادله]] امکان [[تهذیب]] | ||
* وجود استعداد در نهاد [[آدمی]] | |||
* ـ تحقق [[تهذیب]] با وجود [[غرایز]] | |||
* راه رسیدن | |||
* [[قرآن کریم]] و امکان [[تهذیب]] | |||
*ب) مبانی جهان‌شناختی | * ب) مبانی [[جهان‌شناختی]] | ||
* اصل اول [[اعتقاد]] به [[عالم غیب]] | |||
* اصل دوم [[اعتقاد]] به [[حاکمیت خدا]] بر [[جهان]] | |||
* اصل سوم [[اعتقاد]] به [[نظام احسن]] | |||
* اصل چهارم [[حق‌مداری]] | |||
* [[هدفمندی جهان]] | |||
* [[کمال‌گرایی]] | |||
* [[اتقان]] و [[استحکام]] | |||
* [[نظم]] | |||
* [[توازن]] | |||
* اصل پنجم اصل [[تطهیر]] | |||
* [[بعثت پیامبران]] | |||
* [[کارهای نیک]] | |||
* [[شفاعت]] | |||
* [[توبه]] | |||
* [[تشریع]] [[توبه]] | |||
* [[آموزش]] [[توبه]] | |||
* [[حکم]] به [[وجوب توبه]] | |||
* [[تشویق]] | |||
* [[توفیق]] [[توبه]] | |||
* [[پذیرش]] | |||
*ج) نتیجه بحث | * ج) نتیجه بحث | ||
*'''فصل سوم | * '''فصل سوم [[تهذیب نفس]] در حوزه عمل''' | ||
*الف) [[حکم]] [[تهذیب نفس]] | * الف) [[حکم]] [[تهذیب نفس]] | ||
*ب) دشواری‌های | * ب) دشواری‌های [[تهذیب نفس]] | ||
* [[حب ذات]] ([[خویشتن‌دوستی]]) | |||
* [[انس]] با [[طبیعت]] | |||
: | : [[عادت]] | ||
*ج) مانع‌زدایی | * ج) مانع‌زدایی | ||
* دشمن‌انگاری نفس | |||
* هشدار و سخت‌گیری | |||
* [[انتخاب]] فصل مناسب | |||
*د) نقاط عزیمت در [[تهذیب نفس]] | * د) نقاط عزیمت در [[تهذیب نفس]] | ||
* نقطه عزیمت در [[تهذیب]] صفت‌های جزئی | |||
* نقطه عزیمت در برنامه کلی [[تهذیب]] | |||
* اجتناب از عوامل رذیلت‌ساز | |||
* اجتناب از [[دوستان بد]] | |||
* [[تدبر]] پیش از عمل | |||
* جبران [[اشتباهات]] | |||
* [[خودارزیابی]] | |||
* تلاش انفرادی | |||
* نارسایی راه اول | * نارسایی راه اول | ||
* [[استمداد]] از [[دوستان]] | |||
* کاستی‌های راه دوم | * کاستی‌های راه دوم | ||
* بهره‌برداری از [[دشمنان]] | |||
* [[عبرت]] از [[عیوب]] دیگران | |||
* [[مرابطه]] | |||
* [[مشارطه]] | |||
* [[مراقبت]] | |||
* [[محاسبه]] | |||
* [[سرزنش]] و [[مجازات]] | |||
*هـ) ترتیب [[تهذیب]] قوا | * هـ) ترتیب [[تهذیب]] قوا | ||
* ترتیب بین قوا | |||
* ترتیب پیشنهادی [[تهذیب]] قوا | |||
* ترتیب پیدایش قوا | |||
* ترتیب عملی در [[تهذیب]] هر [[قوه]] | |||
* دردیابی | |||
* پیشنهاد دارو | |||
* پیشنهاد چگونگی و مقدار [[مصرف]] دارو | |||
* بستن راه‌های عود [[بیماری]] | |||
* جبران کمبود [[بیمار]] | |||
*'''بخش دوم | * '''بخش دوم [[خِرد]]''' | ||
* اشاره | * اشاره | ||
*'''فصل اول | * '''فصل اول [[عقل]]''' | ||
*الف) [[عقل]] چیست؟ | * الف) [[عقل]] چیست؟ | ||
* [[عقل]] در لغت | |||
* [[عقل]] در اصطلاح | |||
*ب) اقسام [[عقل]] | * ب) اقسام [[عقل]] | ||
* [[عقل مطبوع]] و [[عقل مسموع]] | |||
* [[عقل عملی]] و [[عقل نظری]] | |||
* تفاوت غایی | |||
* تفاوت جوهری | |||
* [[مراتب عقل عملی]] | |||
*ج) ستودگی‌های [[عقل]] | * ج) ستودگی‌های [[عقل]] | ||
*د) آثار [[خردورزی]] | * د) آثار [[خردورزی]] | ||
* [[درک]] [[آیات الاهی]] | |||
* دریافت [[معارف]] | |||
* [[عبرت‌آموزی]] | |||
* [[انتخاب]] راه | |||
* منشأ [[فضیلت‌های انسانی]] | |||
* [[عقل]]، ریشه [[مردم‌داری]] | |||
* [[عقل]]، سرچشمه [[حق‌مداری]] | |||
* [[عقل]]، موجب موضع‌گیری صحیح | |||
* [[عقل]]، مایه [[آسایش]] [[روح]] و [[جسم]] | |||
* [[عقل]]، ملاک [[ارزش اعمال]] | |||
*هـ) نشانه‌های [[عقل]] | * هـ) نشانه‌های [[عقل]] | ||
*و)پیامدهای بی‌خردی | * و)پیامدهای [[بی‌خردی]] | ||
*ز) نقش [[عقل]] در [[خودسازی]] | * ز) نقش [[عقل]] در [[خودسازی]] | ||
*ح) حفظ معیار | * ح) [[حفظ]] معیار | ||
*'''فصل دوم | * '''فصل دوم رذیلت‌های [[قوه عاقله]]''' | ||
*الف) رذیلت‌های تفریطی [[قوه عاقله]] (بلاهت) | * الف) رذیلت‌های تفریطی [[قوه عاقله]] ([[بلاهت]]) | ||
* [[جهل بسیط]] | |||
* [[نکوهش]] [[جهل]] | |||
* درمان [[جهل بسیط]] | |||
* راهکار [[علمی]] درمان [[جهل]] | |||
* [[جهل]] از دیدگاه [[عقل]] | |||
* [[جهل]] از دیدگاه [[شرع]] | |||
* راهکار عملی درمان [[جهل]] | |||
* [[اخلاق تعلم]] | |||
* [[گزینش استاد]] | |||
* [[ارتباط شاگرد با استاد]] | |||
* [[ارتباط قلبی]] | |||
* [[ارتباط گفتاری]] | |||
* [[ارتباط رفتاری]] | |||
* [[فرصت‌شناسی]] | |||
* [[حق‌پذیری]] | |||
* [[فایده‌محوری]] | |||
* [[گوش‌دادن]] | |||
* [[پرهیز]] از زیادانگاری | |||
* [[حلال‌خوری]] | |||
* تنظیم [[معاشرت]] | |||
* [[اخلاق تعلیم]] | |||
* [[منصب تعلیم]] | |||
* کسب صلاحیت | |||
* [[آمادگی]] نشر [[دانش]] | |||
* [[گزینش شاگرد]] | |||
* تلقی استاد از [[شاگرد]] | |||
* [[احترام به شاگرد]] | |||
* [[تواضع برای شاگرد]] | |||
* مدارای [[علمی]] | |||
* مراعات [[عدالت]] بین [[شاگردان]] | |||
* آسیب‌شناسی [[تعلیم]] و [[تعلم]] | |||
* [[شک]] | |||
* منشأ پیدایش [[شک]] | |||
* [[شک]] بین [[فضیلت]] و [[رذیلت]] | |||
* [[شک]] گذرگاه | |||
* [[شک]] غزالی | |||
* [[شک]] دکارت | |||
* [[اخلاق]] [[شک]] | |||
* [[کتمان]] | |||
* حزم و [[احتیاط]] | |||
* [[حفظ]] تکیه‌گاه | |||
* [[شک]] ایستگاه | |||
* [[شک]] پس از [[باور]] | |||
* تفاوت [[شک]] پس از [[باور]] با [[شک ابتدایی]] | |||
* عوامل [[شک]] پس از [[باور]] | |||
* ورود به [[شبهات]] | |||
* [[مخالفت]] عملی با [[عقاید]] | |||
* [[وسواس]] | |||
* درمان [[شک]] | |||
* [[جهل مرکب]] (خودعالم‌بینی) | |||
* [[جهل مرکب]] چیست؟ | |||
* زمینه‌های پیدایش [[جهل مرکب]] | |||
* عوامل پیدایش [[جهل مرکب]] | |||
* [[مبارزه]] با [[بیماری]] [[جهل مرکب]] | |||
* [[پیشگیری]] | |||
* درمان | |||
* [[شرک]] | |||
* [[شرک]] چیست؟ | |||
* اقسام [[شرک]] | |||
* [[شرک عبادت]] و [[شرک اطاعت]] | |||
* [[شرک جلی]] و [[شرک خفی]] | |||
* نمونه‌هایی از [[شرک]] | * نمونه‌هایی از [[شرک خفی]] | ||
* [[نکوهش شرک]] | |||
*ب) رذیلت‌های افراطی [[قوه عاقله]] (جُربُزه) | * ب) رذیلت‌های افراطی [[قوه عاقله]] ([[جُربُزه]]) | ||
* [[وسواس]] | |||
* [[وسواس]] چیست؟ | |||
* زمینه‌های [[وسواس]] | |||
* [[آرزوها]] | |||
* [[امور جاری]] [[زندگی]] | |||
* [[بدبینی]] | |||
* [[اعمال]] | |||
* [[عقاید]] | |||
* اقسام [[وسوسه]] | |||
* وسوسه‌های گذرا | |||
* وسوسه‌های ماندگار | |||
* وسوسه‌های ناتمام | |||
* اسباب پیدایش [[وسواس]] | |||
* راه‌های ورود [[شیطان]] به [[قلب]] [[آدمی]] | |||
* پیامدهای [[وسواس]] | |||
* درمان [[وسواس]] | |||
* [[پیشگیری]] از آثار عملی [[وسواس]] | |||
* [[پاک‌سازی قلب]] از [[وسوسه]] | |||
* مرحله اول: بستن راه‌های [[نفوذ]] [[شیطان]] | |||
* مرحله دوم: [[عمران]] و [[آبادانی]] [[قلب]] | |||
* مرحله سوم: [[ذکر خدا]] | |||
* [[مراتب ذکر]] | |||
* مرتبه اول: [[ذکر زبانی]] | |||
* مرتبه دوم: ذکر مشترک | |||
* مرتبه سوم: [[ذکر قلبی]] | |||
* مرتبه چهارم: [[خودفراموشی]] | |||
* [[مکر]] | |||
* [[مکر]] چیست؟ | |||
* [[مکر]] در لغت | |||
* [[مکر]] در اصطلاح | |||
* مراتب [[مکر]] | |||
* [[نکوهش]] [[مکر]] | |||
* درمان [[مکر]] | |||
* [[اندیشه]] درباره [[عاقبت]] [[مکر]] | |||
* [[اندیشه]] در فواید [[خیرخواهی]] و یکرنگی | |||
* [[اندیشه]] در بازتاب [[دنیایی]] [[مکر]] | |||
*'''فصل سوم: فضیلت‌های [[قوه عاقله]]''' | * '''فصل سوم:فضیلت‌های [[قوه عاقله]]''' | ||
*الف) [[علم]] و [[دانش]] | * الف) [[علم]] و [[دانش]] | ||
* [[علم]] چیست؟ | |||
* ستودگی‌های [[علم]] | |||
* [[علم]] از دیدگاه [[عقل]] | |||
* [[علم]] از دریچه [[شرع]] | |||
* [[گواهان توحید]] | |||
* [[شاهدان]] [[رسالت]] | |||
* [[آگاهان به تأویل]] | |||
* هم‌رتبه [[اهل ایمان]] | |||
* آماده [[ایمان]] | |||
* [[دریافت آیات الهی]] | |||
* [[فهم]] امثال [[قرآنی]] | |||
* [[علم]] و [[دانش]] در [[میزان عمل]] | |||
* بایسته‌های دانشوری | |||
* [[اخلاص]] | |||
* [[عمل به مقتضای علم]] | |||
* [[حسن‌خُلق]] | |||
* [[فروتنی]] | |||
* [[حلم]] و [[بردباری]] | |||
* [[عفت نفس]] و [[علو همت]] | |||
* [[حق‌پذیری]] | |||
* [[زهد]] و [[قناعت]] | |||
* [[سکوت]] | |||
* [[پرهیز]] از [[خودرایی]] | |||
* [[تأنی]] | |||
* [[ظلم‌ستیزی]] | |||
* [[نقادی]] | |||
* [[خودانتقادی]] | |||
* [[پرهیز]] از [[مجادله]] | |||
*ب) [[حکمت]] | * ب) [[حکمت]] | ||
* [[حکمت]] چیست؟ | |||
* [[حکمت]] در لغت | |||
* [[حکمت]] در اصطلاح | |||
* [[حکمت]] در اصطلاح معقول | |||
* [[حکمت]] در اصطلاح [[اخلاق]] | |||
* پاسخ به یک اشکال | * پاسخ به یک اشکال | ||
* [[حکمت]] در کاربرد [[دینی]] | |||
* [[نیاز انسان]] به [[حکمت]] | |||
* فراگیری [[حکمت]] | |||
* [[جایگاه]] [[حکمت]] در بین [[فضیلت‌های اخلاقی]] | |||
* [[آثار حکمت]] | |||
* [[ذکاء]] | |||
* [[ذُکر]] یا [[تذکر]] | |||
* [[سرعت فهم]] | |||
* [[تعقل]] | |||
* [[صفای ذهن]] | |||
* سهولت [[تعلّم]] | |||
* موانع [[حکمت]] | |||
* موانع [[فکری]] [[حکمت]] | |||
* [[کفر]] | |||
* [[تعصب]] | |||
* [[تقلید]] | |||
* موانع [[قلبی]] ([[اخلاقی]]) [[حکمت]] | |||
* [[دنیادوستی]] | |||
* [[کبر]] | |||
* [[عُجب]] | |||
* [[طمع]] | |||
* [[غضب]] | |||
* [[آرزوی دراز]] | |||
* موانع [[رفتاری]] [[حکمت]] | |||
* [[پرخوری]] | |||
* [[همنشینی]] با [[ثروتمندان]] | |||
*ج) [[یقین]] | * ج) [[یقین]] | ||
* [[یقین]] چیست؟ | |||
* [[یقین]] در لغت | |||
* [[یقین]] در اصطلاح | |||
* [[یقین]] در اصطلاح معقول | |||
* اطلاق عام | |||
* اطلاق خاص | |||
* [[یقین]] در اصطلاح منقول و [[تصوف]] | |||
* [[یقین]] در اصطلاح [[اخلاق]] | |||
* مجاری [[یقین]] | |||
* [[توحید]] | |||
* [[اعتقاد]] به روزی‌رسانی [[خدا]] | |||
* تأثیر [[اعمال]] در [[سرنوشت انسان]] | |||
* [[اعتقاد]] به [[آگاهی]] [[خدا]] | |||
* [[ستایش یقین]] | |||
* [[مراتب یقین]] | |||
* [[علم‌الیقین]] | |||
* [[عین‌الیقین]] | |||
* [[حق‌الیقین]] | |||
* [[آثار یقین]] | |||
* [[خضوع]] و [[خشوع]] | |||
* [[شجاعت]] | |||
* [[صبر]] | |||
* [[صبر]] و [[یقین]] در حوزه [[خودشناسی]] | |||
* [[صبر]] و [[یقین]] در حوزه [[جهان‌شناسی]] | |||
* [[صبر]] و [[یقین]] در حوزه [[خداشناسی]] | |||
* [[زهد]] | |||
* [[شوق]] و [[محبت]] | |||
* [[حیا]] | |||
* [[شکر]] | |||
* [[نشاط]] عمل | |||
* [[سرور]] پیوسته | |||
* [[حزن]] و [[اندوه]] | |||
* [[آسایش]] [[دنیا]] | |||
* راه دستیابی به [[یقین]] | |||
*د) [[توحید]] | * د) [[توحید]] | ||
* [[توحید]] چیست؟ | |||
* [[ستایش]] [[توحید]] | |||
* [[مراتب توحید]] | |||
* [[توحید ذاتی]] | |||
* [[توحید صفاتی]] | |||
* [[توحید افعالی]] | |||
* درجات [[موحدان]] | |||
* [[توحید]] زبانی | |||
* [[توحید]] برهانی | |||
* توحید کشفی | |||
* [[توحید حقیقی]] | |||
*هـ) [[الهام]] | * هـ) [[الهام]] | ||
* [[الهام]] چیست؟ | |||
* [[الهام]] در لغت | |||
* [[الهام]] در اصطلاح | |||
* منشأ [[الهام]] | |||
* اقسام [[الهام]] | |||
* [[تفکر]] | |||
* [[تفکر]] چیست؟ | |||
* فایده [[تفکر]] | |||
* زمینه‌های [[اندیشه]] | |||
* [[تفکر]] درباره [[انسان]] | |||
* [[تفکر]] درباره [[خدا]] | |||
* [[تفکر]] در [[خلقت]] | |||
* کتابنامه | * کتابنامه | ||
* فهرست [[آیات]] | * فهرست [[آیات]] | ||
| خط ۴۸۱: | خط ۴۷۶: | ||
* نمایه | * نمایه | ||
* نمایه موضوعی | * نمایه موضوعی | ||
{{پایان | {{پایان فهرست اثر}} | ||
==دربارهٔ پدیدآورنده== | == دربارهٔ پدیدآورنده == | ||
{{ | {{پدیدآورنده ساده | ||
| پدیدآورنده کتاب = مجتبی تهرانی}} | |||
==کتاب‌های وابسته== | == کتاب‌های وابسته == | ||
{{ | {{آثار وابسته}} | ||
* [[اخلاق الاهی (کتاب)|اصل مجموعه]]؛ | |||
*[[اخلاق الاهی (کتاب)|اصل مجموعه]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۳ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۳ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۴ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۴ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۵ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۵ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۶ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۶ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۷ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۷ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۸ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۸ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۹ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۹ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۰ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۰ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۱ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۱ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۲ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۲ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۳ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۳ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۵ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۵ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۶ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۶ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۷ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۷ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۸ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۸ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۹ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۹ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۰ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۰ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۱ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۱ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۲ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۲ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۳ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۳ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۴ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۴ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۵ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۵ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۶ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۶ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۷ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۷ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۸ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۸ (کتاب)]]؛ | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۵۲۴: | خط ۵۱۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:کتاب]] | [[رده:کتاب]] | ||
[[رده:کتاب‌های مجتبی تهرانی]] | [[رده:کتاب‌های مجتبی تهرانی]] | ||
[[رده:آثار مجتبی تهرانی]] | [[رده:آثار مجتبی تهرانی]] | ||
[[رده:کتاب‌های دارای چکیده]] | [[رده:کتاب‌های دارای چکیده]] | ||
[[رده:کتاب‌های دارای فهرست]] | [[رده:کتاب‌های دارای فهرست]] | ||
[[رده:کتاب‌های فاقد متن PDF]] | [[رده:کتاب‌های فاقد متن PDF]] | ||
[[رده:کتاب‌های فاقد متن دیجیتال]] | [[رده:کتاب‌های فاقد متن دیجیتال]] | ||
[[رده:موجود در کتابخانه]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۱۲
| اخلاق الاهی درآمدی بر اخلاق و مباحث خرد | |
|---|---|
 | |
| از مجموعه | اخلاق الاهی |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | مجتبی تهرانی |
| موضوع | اخلاق اسلامی |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی |
| محل نشر | تهران، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۱ ش |
| تعداد صفحه | ۳۹۵ |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۱۰۸-۱۶۳-۷ |
| شماره ملی | ۱۷۹۶۷۷۳ |
این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ بیست و هشت جلدی اخلاق الاهی کتابی است که با زبان فارسی به بررسی اخلاق و مباحث خرد میپردازد. پدیدآورندهٔ این اثر مجتبی تهرانی است و انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب یاد شده در دو بخش سامان یافته است: بخش اول: درآمدی بر اخلاق و بخش دوم: خِرد؛ علم اخلاق دانش مدونی است که صفت‌های نیک و بد و پسندیده و ناپسند و به تعبیر علمای اخلاق، منجیه و مهلکه را به ما می‌‌شناساند؛ مزایا و منافع دسته اول و مضرات و معایب دسته دوم را بازمی گوید و راه‌های آراسته شدن به خوی‌های نیک و دوری گزیدن از خوی‌های ناشایست را به ما نشان می‌‌دهد. اندیشمندان مسلمان معتقدند نفس مجرد انسان، همانند بدن، دارای حالت‌های مختلف صحت و بیماری می‌‌شود؛ چرا که روح نیز مثل جسم، منافیات و ملایمت‌هایی دارد؛ بعضی چیزها با او سازگار و بعضی دیگر ناسازگار است. فضیلت‌ها با روح انسان سازگار و رذیلت‌ها با آن ناسازگار است. دانشی که به بررسی حالت‌های مختلف نفس، شناخت بیماری‌ها و کیفیت درمان آنها میپردازد، طب الارواح است که علم اخلاق نامیده می‌‌شود. تفاوت تعریف عالمان مسلمان با آنچه در منابع غربی آمده است، در این است که دانشمندان اسلامی بر تعدیل غرایز و تهذیب نفس از صفت‌های ناپسند تأکید می‌‌کنند و دانشمندان غربی بر اصلاح رفتار آدمی که برخاسته از صفت‌ها و سجایای اوست. موضوع هر علم، همان چیزی است که آن علم درباره حالت‌های آن بحث می‌‌کند؛ مثل مقدار که موضوع علم هندسه و بدن انسان که موضوع علم پزشکی است. موضوع علم اخلاق، نفس ناطقه انسانی است که اصل و حقیقت انسان است؛ نفس انسان از نظر مراتب و شئون مختلف آن، از پایین ترین تا بالاترین مرتبه یعنی از آن منظر که به صفت‌های نیک و بد متصف می‌‌شود. تمامی کسانی که درباره هدف علم اخلاق در حوزه دین سخن گفته‌اند، اتفاق نظر دارند که وظیفه علم اخلاق، حرکت دادن انسان به سمت کمال نهایی و رساندن او به مقصد اعلی است و این مهم با آراستن انسان به فضیلت‌ها و پیراستنش از رذیلت‌ها میسر می‌‌شود»[۱].
فهرست کتاب
- مقدمه سرپرست تحقیق
- بخش اول: درآمدی بر اخلاق
- فصل اول: کلیات
- الف) مفهوم‌شناسی
- اخلاق
- اخلاق در لغت
- اخلاق در اصطلاح
- ملکه چیست؟
- علم اخلاق
- تعریف علم اخلاق
- موضوع علم اخلاق
- هدف علم اخلاق
- نظریه اتصال به افق فرشتگان
- نظریه اتصال به بی‌نهایت
- نظریه صحیح
- علم اخلاق در منظومه دانش بشری
- ب) ضرورت و جایگاه
- جایگاه اخلاق در تعالیم انبیاء
- پاسخ به یک اشکال
- جایگاه ارزشی علم اخلاق
- ارزش موضوع علم اخلاق
- ارزش هدف علم اخلاق
- ارزش کاربردی علم اخلاق
- ج) اقسام اخلاق
- حسن خلق (خوش‌اخلاقی)
- حسن خلق چیست؟
- ستودگی حسن خلق
- نشانه‌های حسن خلق
- سوءخلق (بداخلاقی)
- سوءخلق چیست؟
- نکوهش سوءخلق
- پیامدهای دنیوی
- پیامدهای اخروی
- ناسازگاری باایمان
- تعارض با عمل
- تناسب با جهنم
- د) اقسام، مشرب‌ها و رویکردها در اخلاق اسلامی
- روش نقلی (روایی)
- مزایای روش نقلی
- ارتباط با وحی
- سادگی گفتار
- کاستی‌های شیوه نقلی
- ناهمگونی در تدوین
- گزینش مباحث و سرفصل‌ها
- حذف اسناد روایات
- وجود روایات متعارض و شبهه‌آفرین
- روش عقلی (فلسفی)
- مبانی شیوه عقلی
- کاستی‌های مشرب عقلی
- روش عرفانی
- نقاط قوت روش عرفانی
- حضور پررنگ خدا
- پویایی و تحرک
- روش مزجی
- هـ) سامان‌دهی مباحث اخلاق
- به لحاظ منشأ اخلاق
- به لحاظ مراحل سیر و سلوک
- به لحاظ متعلق اخلاق
- و) رویکرد و روش در مجموعه اخلاق الاهی
- رویکرد
- سازمان بحث
- فصل دوم مبانی نظام اخلاق اسلامی
- الف) مبانی انسان‌شناسی
- ویژگی‌های انسان از دیدگاه مکتب اسلام
- اصل اول انسان موجودی دوبعدی
- روح چیست؟
- اسامی روح
- نیروهای نفس انسان
- مهار نیروها
- مراتب نفس
- نفس اماره
- نفس لوامه
- نفس مطمئنه
- حالت‌ها و ویژگی‌های روح انسان
- روح انسان مجرد است
- روح به جسم محتاج است
- نفس انسان جاوید است
- اصل دوم اعتقاد به زندگی اخروی
- محدود نبودن عمر انسان به زندگی دنیا
- انسان در سرای آخرت
- اصل سوم هدفمندی انسان
- ویژگی انسان
- معیارهای صفت کمالی
- معیار اول موجب توسعه وجود باشد
- معیار دوم همیشگی باشد
- معیار سوم موجب سرور و افتخار باشد
- خیر و سعادت
- خیر چیست؟
- سعادت چیست؟
- بالاترین مرتبه سعادت
- تشبّه به خالق
- مقدمات تشبّه به خالق
- راهکار رسیدن به هدف برقراری عدالت درونی
- عدالت چیست؟
- نتیجه عدالت
- اصل چهارم* انسان و عمل
- تأثیر عمل در سرنوشت انسان
- چگونگی تأثیر عمل در سرنوشت
- تعامل انسان و عمل
- رابطه بین پاداش و عمل
- رابطه اعمال با کیفر و پاداش اخروی
- اصل پنجم اختیار انسان
- انسان مجبور است یا مختار
- نظریه جبر
- نظریه تفویض
- نظریه امربین‌الامرین
- اصل ششم تغییرپذیری انسان
- منشأ ملکات
- امکان تهذیب اخلاق
- ادله عدم امکان تهذیب
- انتقاد و پاسخ
- پاسخ نقضی یا انتقادی
- پاسخ حلی
- وجود استعداد در نهاد آدمی
- ـ تحقق تهذیب با وجود غرایز
- راه رسیدن
- قرآن کریم و امکان تهذیب
- ب) مبانی جهان‌شناختی
- اصل اول اعتقاد به عالم غیب
- اصل دوم اعتقاد به حاکمیت خدا بر جهان
- اصل سوم اعتقاد به نظام احسن
- اصل چهارم حق‌مداری
- هدفمندی جهان
- کمال‌گرایی
- اتقان و استحکام
- نظم
- توازن
- اصل پنجم اصل تطهیر
- بعثت پیامبران
- کارهای نیک
- شفاعت
- توبه
- تشریع توبه
- آموزش توبه
- حکم به وجوب توبه
- تشویق
- توفیق توبه
- پذیرش
- ج) نتیجه بحث
- فصل سوم تهذیب نفس در حوزه عمل
- الف) حکم تهذیب نفس
- ب) دشواری‌های تهذیب نفس
- حب ذات (خویشتن‌دوستی)
- انس با طبیعت
- ج) مانع‌زدایی
- دشمن‌انگاری نفس
- هشدار و سخت‌گیری
- انتخاب فصل مناسب
- د) نقاط عزیمت در تهذیب نفس
- نقطه عزیمت در تهذیب صفت‌های جزئی
- نقطه عزیمت در برنامه کلی تهذیب
- اجتناب از عوامل رذیلت‌ساز
- اجتناب از دوستان بد
- تدبر پیش از عمل
- جبران اشتباهات
- خودارزیابی
- تلاش انفرادی
- نارسایی راه اول
- استمداد از دوستان
- کاستی‌های راه دوم
- بهره‌برداری از دشمنان
- عبرت از عیوب دیگران
- مرابطه
- مشارطه
- مراقبت
- محاسبه
- سرزنش و مجازات
- هـ) ترتیب تهذیب قوا
- ترتیب بین قوا
- ترتیب پیشنهادی تهذیب قوا
- ترتیب پیدایش قوا
- ترتیب عملی در تهذیب هر قوه
- دردیابی
- پیشنهاد دارو
- پیشنهاد چگونگی و مقدار مصرف دارو
- بستن راه‌های عود بیماری
- جبران کمبود بیمار
- بخش دوم خِرد
- اشاره
- فصل اول عقل
- الف) عقل چیست؟
- عقل در لغت
- عقل در اصطلاح
- ب) اقسام عقل
- عقل مطبوع و عقل مسموع
- عقل عملی و عقل نظری
- تفاوت غایی
- تفاوت جوهری
- مراتب عقل عملی
- ج) ستودگی‌های عقل
- د) آثار خردورزی
- درک آیات الاهی
- دریافت معارف
- عبرت‌آموزی
- انتخاب راه
- منشأ فضیلت‌های انسانی
- عقل، ریشه مردم‌داری
- عقل، سرچشمه حق‌مداری
- عقل، موجب موضع‌گیری صحیح
- عقل، مایه آسایش روح و جسم
- عقل، ملاک ارزش اعمال
- هـ) نشانه‌های عقل
- و)پیامدهای بی‌خردی
- ز) نقش عقل در خودسازی
- ح) حفظ معیار
- فصل دوم رذیلت‌های قوه عاقله
- الف) رذیلت‌های تفریطی قوه عاقله (بلاهت)
- جهل بسیط
- نکوهش جهل
- درمان جهل بسیط
- راهکار علمی درمان جهل
- جهل از دیدگاه عقل
- جهل از دیدگاه شرع
- راهکار عملی درمان جهل
- اخلاق تعلم
- گزینش استاد
- ارتباط شاگرد با استاد
- ارتباط قلبی
- ارتباط گفتاری
- ارتباط رفتاری
- فرصت‌شناسی
- حق‌پذیری
- فایده‌محوری
- گوش‌دادن
- پرهیز از زیادانگاری
- حلال‌خوری
- تنظیم معاشرت
- اخلاق تعلیم
- منصب تعلیم
- کسب صلاحیت
- آمادگی نشر دانش
- گزینش شاگرد
- تلقی استاد از شاگرد
- احترام به شاگرد
- تواضع برای شاگرد
- مدارای علمی
- مراعات عدالت بین شاگردان
- آسیب‌شناسی تعلیم و تعلم
- شک
- منشأ پیدایش شک
- شک بین فضیلت و رذیلت
- شک گذرگاه
- شک غزالی
- شک دکارت
- اخلاق شک
- کتمان
- حزم و احتیاط
- حفظ تکیه‌گاه
- شک ایستگاه
- شک پس از باور
- تفاوت شک پس از باور با شک ابتدایی
- عوامل شک پس از باور
- ورود به شبهات
- مخالفت عملی با عقاید
- وسواس
- درمان شک
- جهل مرکب (خودعالم‌بینی)
- جهل مرکب چیست؟
- زمینه‌های پیدایش جهل مرکب
- عوامل پیدایش جهل مرکب
- مبارزه با بیماری جهل مرکب
- پیشگیری
- درمان
- شرک
- شرک چیست؟
- اقسام شرک
- شرک عبادت و شرک اطاعت
- شرک جلی و شرک خفی
- نمونه‌هایی از شرک خفی
- نکوهش شرک
- ب) رذیلت‌های افراطی قوه عاقله (جُربُزه)
- وسواس
- وسواس چیست؟
- زمینه‌های وسواس
- آرزوها
- امور جاری زندگی
- بدبینی
- اعمال
- عقاید
- اقسام وسوسه
- وسوسه‌های گذرا
- وسوسه‌های ماندگار
- وسوسه‌های ناتمام
- اسباب پیدایش وسواس
- راه‌های ورود شیطان به قلب آدمی
- پیامدهای وسواس
- درمان وسواس
- پیشگیری از آثار عملی وسواس
- پاک‌سازی قلب از وسوسه
- مرحله اول: بستن راه‌های نفوذ شیطان
- مرحله دوم: عمران و آبادانی قلب
- مرحله سوم: ذکر خدا
- مراتب ذکر
- مرتبه اول: ذکر زبانی
- مرتبه دوم: ذکر مشترک
- مرتبه سوم: ذکر قلبی
- مرتبه چهارم: خودفراموشی
- مکر
- مکر چیست؟
- مکر در لغت
- مکر در اصطلاح
- مراتب مکر
- نکوهش مکر
- درمان مکر
- اندیشه درباره عاقبت مکر
- اندیشه در فواید خیرخواهی و یکرنگی
- اندیشه در بازتاب دنیایی مکر
- فصل سوم:فضیلت‌های قوه عاقله
- الف) علم و دانش
- علم چیست؟
- ستودگی‌های علم
- علم از دیدگاه عقل
- علم از دریچه شرع
- گواهان توحید
- شاهدان رسالت
- آگاهان به تأویل
- هم‌رتبه اهل ایمان
- آماده ایمان
- دریافت آیات الهی
- فهم امثال قرآنی
- علم و دانش در میزان عمل
- بایسته‌های دانشوری
- اخلاص
- عمل به مقتضای علم
- حسن‌خُلق
- فروتنی
- حلم و بردباری
- عفت نفس و علو همت
- حق‌پذیری
- زهد و قناعت
- سکوت
- پرهیز از خودرایی
- تأنی
- ظلم‌ستیزی
- نقادی
- خودانتقادی
- پرهیز از مجادله
- ب) حکمت
- حکمت چیست؟
- حکمت در لغت
- حکمت در اصطلاح
- حکمت در اصطلاح معقول
- حکمت در اصطلاح اخلاق
- پاسخ به یک اشکال
- حکمت در کاربرد دینی
- نیاز انسان به حکمت
- فراگیری حکمت
- جایگاه حکمت در بین فضیلت‌های اخلاقی
- آثار حکمت
- ذکاء
- ذُکر یا تذکر
- سرعت فهم
- تعقل
- صفای ذهن
- سهولت تعلّم
- موانع حکمت
- موانع فکری حکمت
- کفر
- تعصب
- تقلید
- موانع قلبی (اخلاقی) حکمت
- دنیادوستی
- کبر
- عُجب
- طمع
- غضب
- آرزوی دراز
- موانع رفتاری حکمت
- پرخوری
- همنشینی با ثروتمندان
- ج) یقین
- یقین چیست؟
- یقین در لغت
- یقین در اصطلاح
- یقین در اصطلاح معقول
- اطلاق عام
- اطلاق خاص
- یقین در اصطلاح منقول و تصوف
- یقین در اصطلاح اخلاق
- مجاری یقین
- توحید
- اعتقاد به روزی‌رسانی خدا
- تأثیر اعمال در سرنوشت انسان
- اعتقاد به آگاهی خدا
- ستایش یقین
- مراتب یقین
- علم‌الیقین
- عین‌الیقین
- حق‌الیقین
- آثار یقین
- خضوع و خشوع
- شجاعت
- صبر
- صبر و یقین در حوزه خودشناسی
- صبر و یقین در حوزه جهان‌شناسی
- صبر و یقین در حوزه خداشناسی
- زهد
- شوق و محبت
- حیا
- شکر
- نشاط عمل
- سرور پیوسته
- حزن و اندوه
- آسایش دنیا
- راه دستیابی به یقین
- د) توحید
- توحید چیست؟
- ستایش توحید
- مراتب توحید
- توحید ذاتی
- توحید صفاتی
- توحید افعالی
- درجات موحدان
- توحید زبانی
- توحید برهانی
- توحید کشفی
- توحید حقیقی
- هـ) الهام
- الهام چیست؟
- الهام در لغت
- الهام در اصطلاح
- منشأ الهام
- اقسام الهام
- تفکر
- تفکر چیست؟
- فایده تفکر
- زمینه‌های اندیشه
- تفکر درباره انسان
- تفکر درباره خدا
- تفکر در خلقت
- کتابنامه
- فهرست آیات
- فهرست روایات
- فهرست اشعار
- نمایه
- نمایه موضوعی
دربارهٔ پدیدآورنده
کتاب‌های وابسته
- اصل مجموعه؛
- اخلاق الاهی ج۲ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۳ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۴ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۵ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۶ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۷ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۸ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۹ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۰ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۱ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۲ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۳ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۵ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۶ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۷ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۸ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۹ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۰ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۱ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۲ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۳ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۴ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۵ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۶ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۷ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۸ (کتاب)؛