اخلاق الاهی ج۱ (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '\|\sسال\sنشر\s=\s\*\s(.*)↵\*\s(.*)↵\|\sتعداد\sصفحات' به '| سال نشر = $1 | تعداد صفحات') |
|||
| (۳۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان | | عنوان پیشین = | ||
| عنوان اصلی | | عنوان = [[اخلاق الاهی]] | ||
| تصویر | | عنوان پسین = درآمدی بر [[اخلاق]] و مباحث [[خرد]] | ||
| اندازه تصویر | | شماره جلد = | ||
| از مجموعه | | عنوان اصلی = | ||
| زبان | | تصویر = 1100246.jpg | ||
|زبان اصلی | | اندازه تصویر = 200px | ||
| نویسنده | | از مجموعه = اخلاق الاهی | ||
| نویسندگان | | زبان = فارسی | ||
| تحقیق یا تدوین | | زبان اصلی = | ||
| زیر نظر | | نویسنده = [[مجتبی تهرانی]] | ||
| به کوشش | | نویسندگان = | ||
| مترجم | | تحقیق یا تدوین = | ||
| مترجمان | | زیر نظر = | ||
| ویراستار | | به کوشش = | ||
| ویراستاران | | مترجم = | ||
| موضوع | | مترجمان = | ||
| مذهب | | ویراستار = | ||
| ناشر | | ویراستاران = | ||
| به همت | | موضوع = [[اخلاق اسلامی]] | ||
| وابسته به | | مذهب = شیعه | ||
| محل نشر | | ناشر = پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی | ||
| سال نشر | | به همت = | ||
| وابسته به = | |||
| محل نشر = تهران، ایران | |||
| سال نشر = ۱۳۹۱ | |||
| تعداد صفحات = ۳۹۵ | |||
| شابک = 978-600-108-163-7 | |||
| شماره ملی = ۱۷۹۶۷۷۳ | |||
}} | |||
این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ بیست و هشت جلدی '''[[اخلاق الاهی (کتاب)|اخلاق الاهی]]''' کتابی است که با زبان فارسی به بررسی [[اخلاق]] و مباحث [[خرد]] میپردازد. پدیدآورندهٔ این اثر [[مجتبی تهرانی]] است و [[پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (ناشر)|انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]] انتشار آن را به عهده داشته است.<ref name=p1>[http://www.hawzahnews.com/news/388897/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B4%D8%AF وبگاه خبرگزاری حوزه]</ref> | |||
| | |||
| | |||
== دربارهٔ کتاب == | |||
==دربارهٔ کتاب== | در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب یاد شده در دو بخش سامان یافته است: بخش اول: درآمدی بر [[اخلاق]] و بخش دوم: خِرد؛ [[علم]] [[اخلاق]] [[دانش]] مدونی است که صفت‌های [[نیک]] و بد و [[پسندیده]] و [[ناپسند]] و به تعبیر علمای [[اخلاق]]، منجیه و مهلکه را به ما می‌‌شناساند؛ مزایا و [[منافع]] دسته اول و مضرات و معایب دسته دوم را بازمی گوید و راه‌های آراسته شدن به خوی‌های [[نیک]] و دوری گزیدن از خوی‌های ناشایست را به ما نشان می‌‌دهد. [[اندیشمندان مسلمان]] معتقدند [[نفس]] مجرد [[انسان]]، همانند [[بدن]]، دارای حالت‌های مختلف صحت و [[بیماری]] می‌‌شود؛ چرا که [[روح]] نیز مثل جسم، منافیات و ملایمت‌هایی دارد؛ بعضی چیزها با او سازگار و بعضی دیگر ناسازگار است. [[فضیلت‌ها]] با [[روح]] [[انسان]] سازگار و رذیلت‌ها با آن ناسازگار است. دانشی که به بررسی حالت‌های مختلف [[نفس]]، [[شناخت]] [[بیماری‌ها]] و کیفیت درمان آنها میپردازد، طب الارواح است که [[علم]] [[اخلاق]] نامیده می‌‌شود. تفاوت تعریف [[عالمان]] [[مسلمان]] با آنچه در منابع غربی آمده است، در این است که [[دانشمندان]] [[اسلامی]] بر تعدیل [[غرایز]] و [[تهذیب نفس]] از صفت‌های [[ناپسند]] تأکید می‌‌کنند و [[دانشمندان]] غربی بر [[اصلاح]] [[رفتار]] [[آدمی]] که برخاسته از صفت‌ها و سجایای اوست. موضوع هر [[علم]]، همان چیزی است که آن [[علم]] درباره حالت‌های آن بحث می‌‌کند؛ مثل مقدار که موضوع [[علم]] هندسه و [[بدن انسان]] که موضوع [[علم]] پزشکی است. موضوع [[علم]] [[اخلاق]]، [[نفس]] ناطقه انسانی است که اصل و [[حقیقت انسان]] است؛ [[نفس]] [[انسان]] از نظر مراتب و [[شئون]] مختلف آن، از پایین ترین تا بالاترین مرتبه یعنی از آن منظر که به صفت‌های [[نیک]] و بد متصف می‌‌شود. تمامی کسانی که درباره [[هدف]] [[علم]] [[اخلاق]] در حوزه [[دین]] سخن گفته‌اند، [[اتفاق نظر]] دارند که [[وظیفه]] [[علم]] [[اخلاق]]، حرکت دادن [[انسان]] به سمت کمال نهایی و رساندن او به مقصد اعلی است و این مهم با آراستن [[انسان]] به [[فضیلت‌ها]] و پیراستنش از رذیلت‌ها میسر می‌‌شود»<ref name=p1></ref>. | ||
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب | |||
==فهرست کتاب== | == فهرست کتاب == | ||
{{فهرست اثر}} | {{فهرست اثر}} | ||
* مقدمه [[سرپرست]] تحقیق | |||
*مقدمه [[سرپرست]] تحقیق | * '''بخش اول: درآمدی بر [[اخلاق]]''' | ||
*'''بخش اول: درآمدی بر [[اخلاق]]''' | * '''فصل اول: کلیات''' | ||
*'''فصل اول: کلیات''' | * الف) مفهوم‌شناسی | ||
*الف) مفهوم‌شناسی | * [[اخلاق]] | ||
*[[اخلاق]] | * [[اخلاق]] در لغت | ||
*[[اخلاق]] در لغت | * [[اخلاق]] در اصطلاح | ||
*[[اخلاق]] در اصطلاح | * ملکه چیست؟ | ||
*ملکه چیست؟ | * [[علم اخلاق]] | ||
*[[علم | * تعریف [[علم اخلاق]] | ||
*تعریف [[علم | * موضوع [[علم اخلاق]] | ||
*موضوع [[علم | * [[هدف]] [[علم اخلاق]] | ||
*[[هدف]] [[علم | * نظریه اتصال به افق [[فرشتگان]] | ||
*نظریه اتصال به افق [[فرشتگان]] | * نظریه اتصال به بی‌نهایت | ||
*نظریه اتصال به بی‌نهایت | * نظریه صحیح | ||
*نظریه صحیح | * [[علم اخلاق]] در منظومه [[دانش بشری]] | ||
*[[علم | * ب) [[ضرورت]] و [[جایگاه]] | ||
*ب) [[ضرورت]] و [[جایگاه]] | * [[جایگاه]] [[اخلاق]] در [[تعالیم]] [[انبیاء]] | ||
*[[جایگاه]] [[اخلاق]] در [[تعالیم]] [[انبیاء]] | * پاسخ به یک اشکال | ||
*پاسخ به یک اشکال | * [[جایگاه]] ارزشی [[علم اخلاق]] | ||
*[[جایگاه]] ارزشی [[علم | * [[ارزش]] موضوع [[علم اخلاق]] | ||
*[[ارزش]] موضوع [[علم | * [[ارزش]] [[هدف]] [[علم اخلاق]] | ||
*[[ارزش]] [[هدف]] [[علم | * [[ارزش]] کاربردی [[علم اخلاق]] | ||
*[[ارزش]] کاربردی [[علم | * ج) اقسام [[اخلاق]] | ||
*ج) اقسام [[اخلاق]] | * [[حسن خلق]] ([[خوش‌اخلاقی]]) | ||
*[[حسن]] | * حسن [[خلق]] چیست؟ | ||
*حسن خلق چیست؟ | * ستودگی [[حسن خلق]] | ||
*ستودگی [[حسن خلق]] | * نشانه‌های [[حسن خلق]] | ||
*نشانه‌های [[حسن خلق]] | * [[سوءخلق]] ([[بداخلاقی]]) | ||
*سوءخلق (بداخلاقی) | * [[سوءخلق]] چیست؟ | ||
*سوءخلق چیست؟ | * [[نکوهش]] [[سوءخلق]] | ||
*[[نکوهش]] سوءخلق | * پیامدهای [[دنیوی]] | ||
*پیامدهای [[دنیوی]] | * پیامدهای [[اخروی]] | ||
*پیامدهای [[اخروی]] | * ناسازگاری باایمان | ||
*ناسازگاری باایمان | * [[تعارض]] با عمل | ||
*[[تعارض]] با عمل | * تناسب با [[جهنم]] | ||
*تناسب با [[جهنم]] | * د) اقسام، مشرب‌ها و رویکردها در [[اخلاق اسلامی]] | ||
*د) اقسام، مشرب‌ها و رویکردها در [[اخلاق | * روش [[نقلی]] ([[روایی]]) | ||
*روش [[نقلی]] ([[روایی]]) | * مزایای روش [[نقلی]] | ||
*مزایای روش [[نقلی]] | * [[ارتباط با وحی]] | ||
*ارتباط با | * [[سادگی]] گفتار | ||
*سادگی گفتار | * کاستی‌های شیوه [[نقلی]] | ||
*کاستی‌های شیوه [[نقلی]] | * ناهمگونی در تدوین | ||
*ناهمگونی در تدوین | * [[گزینش]] مباحث و سرفصل‌ها | ||
*[[گزینش]] مباحث و سرفصل‌ها | * حذف [[اسناد روایات]] | ||
*حذف | * وجود [[روایات متعارض]] و شبهه‌آفرین | ||
*وجود [[روایات]] | * روش [[عقلی]] ([[فلسفی]]) | ||
*روش [[عقلی]] ([[فلسفی]]) | * مبانی شیوه [[عقلی]] | ||
*مبانی شیوه [[عقلی]] | * کاستی‌های مشرب [[عقلی]] | ||
*کاستی‌های مشرب [[عقلی]] | * روش [[عرفانی]] | ||
*روش [[عرفانی]] | * نقاط قوت روش [[عرفانی]] | ||
*نقاط [[ | * حضور پررنگ [[خدا]] | ||
*حضور پررنگ [[خدا]] | * [[پویایی]] و تحرک | ||
*[[پویایی]] و تحرک | * روش مزجی | ||
*روش مزجی | * هـ) سامان‌دهی مباحث [[اخلاق]] | ||
*هـ) سامان‌دهی مباحث [[اخلاق]] | * به لحاظ [[منشأ اخلاق]] | ||
*به لحاظ | * به لحاظ مراحل [[سیر و سلوک]] | ||
*به لحاظ مراحل [[سیر و سلوک]] | * به لحاظ متعلق [[اخلاق]] | ||
*به لحاظ متعلق [[اخلاق]] | * و) رویکرد و روش در مجموعه [[اخلاق الاهی]] | ||
*و) رویکرد و روش در مجموعه [[اخلاق]] | * رویکرد | ||
*رویکرد | * سازمان بحث | ||
*سازمان بحث | * '''فصل دوم مبانی [[نظام اخلاق اسلامی]]''' | ||
*'''فصل دوم مبانی [[نظام اخلاق اسلامی]]''' | * الف) مبانی [[انسان‌شناسی]] | ||
*الف) مبانی | * ویژگی‌های [[انسان]] از دیدگاه [[مکتب اسلام]] | ||
*ویژگی‌های [[انسان]] از دیدگاه [[مکتب اسلام]] | * اصل اول [[انسان]] موجودی دوبعدی | ||
*اصل اول [[انسان]] موجودی دوبعدی | * [[روح]] چیست؟ | ||
*[[روح]] چیست؟ | * [[اسامی]] [[روح]] | ||
*[[اسامی]] [[روح]] | * نیروهای [[نفس انسان]] | ||
*نیروهای [[نفس | * مهار نیروها | ||
*مهار نیروها | * مراتب نفس | ||
*مراتب | * [[نفس اماره]] | ||
*[[نفس]] | * [[نفس لوامه]] | ||
*[[نفس]] | * [[نفس مطمئنه]] | ||
*[[نفس]] | * حالت‌ها و ویژگی‌های [[روح انسان]] | ||
*حالت‌ها و ویژگی‌های [[روح | * [[روح انسان]] مجرد است | ||
*[[روح | * [[روح]] به [[جسم]] محتاج است | ||
*[[روح]] به جسم محتاج است | * [[نفس انسان]] جاوید است | ||
*[[نفس | * اصل دوم [[اعتقاد به زندگی اخروی]] | ||
*اصل دوم [[اعتقاد | * محدود نبودن [[عمر انسان]] به [[زندگی دنیا]] | ||
*محدود نبودن [[عمر | * [[انسان]] در سرای [[آخرت]] | ||
*[[انسان]] در سرای [[آخرت]] | * اصل سوم [[هدفمندی انسان]] | ||
*اصل سوم [[هدفمندی | * ویژگی [[انسان]] | ||
*ویژگی [[انسان]] | * معیارهای [[صفت کمالی]] | ||
*معیارهای صفت کمالی | * معیار اول موجب توسعه وجود باشد | ||
*معیار اول موجب توسعه وجود باشد | * معیار دوم همیشگی باشد | ||
*معیار دوم همیشگی باشد | * معیار سوم موجب [[سرور]] و [[افتخار]] باشد | ||
*معیار سوم موجب سرور و افتخار باشد | * [[خیر]] و [[سعادت]] | ||
*خیر و [[سعادت]] | * [[خیر]] چیست؟ | ||
*خیر چیست؟ | * [[سعادت]] چیست؟ | ||
*[[سعادت]] چیست؟ | * بالاترین مرتبه [[سعادت]] | ||
*بالاترین مرتبه [[سعادت]] | * [[تشبّه به خالق]] | ||
*تشبّه به | * مقدمات [[تشبّه به خالق]] | ||
*مقدمات تشبّه به | * راهکار رسیدن به [[هدف]] [[برقراری عدالت]] درونی | ||
*راهکار رسیدن به [[هدف]] [[برقراری عدالت]] درونی | * [[عدالت]] چیست؟ | ||
*[[عدالت]] چیست؟ | * نتیجه [[عدالت]] | ||
*نتیجه [[عدالت]] | * اصل چهارم* [[انسان]] و عمل | ||
*اصل چهارم*[[انسان]] و عمل | * تأثیر عمل در [[سرنوشت انسان]] | ||
*تأثیر عمل در [[سرنوشت انسان]] | * چگونگی تأثیر عمل در [[سرنوشت]] | ||
*چگونگی تأثیر عمل در [[سرنوشت]] | * تعامل [[انسان]] و عمل | ||
*تعامل [[انسان]] و عمل | * رابطه بین [[پاداش]] و عمل | ||
*رابطه بین [[پاداش]] و عمل | * رابطه [[اعمال]] با [[کیفر]] و [[پاداش اخروی]] | ||
*رابطه [[اعمال]] با [[کیفر]] و [[پاداش اخروی]] | * اصل پنجم [[اختیار انسان]] | ||
*اصل پنجم [[اختیار انسان]] | * [[انسان]] مجبور است یا مختار | ||
*[[انسان]] مجبور است یا مختار | * [[نظریه جبر]] | ||
* | * [[نظریه تفویض]] | ||
* | * [[نظریه امربین‌الامرین]] | ||
*نظریه امربین‌الامرین | * اصل ششم [[تغییرپذیری انسان]] | ||
*اصل ششم | * منشأ ملکات | ||
*منشأ ملکات | * امکان [[تهذیب اخلاق]] | ||
*امکان [[تهذیب | * [[ادله]] عدم امکان [[تهذیب]] | ||
*[[ادله]] عدم امکان [[تهذیب]] | * [[انتقاد]] و پاسخ | ||
*[[انتقاد]] و پاسخ | * پاسخ نقضی یا انتقادی | ||
*پاسخ نقضی یا انتقادی | * پاسخ حلی | ||
*پاسخ حلی | * [[ادله]] امکان [[تهذیب]] | ||
*[[ادله]] امکان [[تهذیب]] | * وجود استعداد در نهاد [[آدمی]] | ||
*وجود استعداد در نهاد [[آدمی]] | * ـ تحقق [[تهذیب]] با وجود [[غرایز]] | ||
*ـ تحقق [[تهذیب]] با وجود [[غرایز]] | * راه رسیدن | ||
*راه رسیدن | * [[قرآن کریم]] و امکان [[تهذیب]] | ||
*[[قرآن کریم]] و امکان [[تهذیب]] | * ب) مبانی [[جهان‌شناختی]] | ||
*ب) مبانی جهان‌شناختی | * اصل اول [[اعتقاد]] به [[عالم غیب]] | ||
*اصل اول [[اعتقاد]] به [[عالم غیب]] | * اصل دوم [[اعتقاد]] به [[حاکمیت خدا]] بر [[جهان]] | ||
*اصل دوم [[اعتقاد]] به [[حاکمیت خدا]] بر [[جهان]] | * اصل سوم [[اعتقاد]] به [[نظام احسن]] | ||
*اصل سوم [[اعتقاد]] به [[نظام احسن]] | * اصل چهارم [[حق‌مداری]] | ||
*اصل چهارم حق‌مداری | * [[هدفمندی جهان]] | ||
*[[هدفمندی]] [[ | * [[کمال‌گرایی]] | ||
* [[اتقان]] و [[استحکام]] | |||
*[[اتقان]] و [[استحکام]] | * [[نظم]] | ||
*[[نظم]] | * [[توازن]] | ||
*توازن | * اصل پنجم اصل [[تطهیر]] | ||
*اصل پنجم اصل [[تطهیر]] | * [[بعثت پیامبران]] | ||
*[[بعثت پیامبران]] | * [[کارهای نیک]] | ||
*[[کارهای نیک]] | * [[شفاعت]] | ||
*[[شفاعت]] | * [[توبه]] | ||
*[[توبه]] | * [[تشریع]] [[توبه]] | ||
*[[تشریع]] [[توبه]] | * [[آموزش]] [[توبه]] | ||
*[[آموزش]] [[توبه]] | * [[حکم]] به [[وجوب توبه]] | ||
*[[حکم]] به [[وجوب | * [[تشویق]] | ||
*[[تشویق]] | * [[توفیق]] [[توبه]] | ||
*[[توفیق]] [[توبه]] | * [[پذیرش]] | ||
*پذیرش | * ج) نتیجه بحث | ||
*ج) نتیجه بحث | * '''فصل سوم [[تهذیب نفس]] در حوزه عمل''' | ||
*'''فصل سوم [[تهذیب نفس]] در | * الف) [[حکم]] [[تهذیب نفس]] | ||
*الف) [[حکم]] [[تهذیب نفس]] | * ب) دشواری‌های [[تهذیب نفس]] | ||
*ب) دشواری‌های | * [[حب ذات]] ([[خویشتن‌دوستی]]) | ||
*حب ذات (خویشتن‌دوستی) | * [[انس]] با [[طبیعت]] | ||
*انس با [[طبیعت]] | : [[عادت]] | ||
:عادت | * ج) مانع‌زدایی | ||
*ج) مانع‌زدایی | * دشمن‌انگاری نفس | ||
*دشمن‌انگاری | * هشدار و سخت‌گیری | ||
*هشدار و سخت‌گیری | * [[انتخاب]] فصل مناسب | ||
*[[انتخاب]] فصل مناسب | * د) نقاط عزیمت در [[تهذیب نفس]] | ||
*د) نقاط عزیمت در [[تهذیب نفس]] | * نقطه عزیمت در [[تهذیب]] صفت‌های جزئی | ||
*نقطه عزیمت در [[تهذیب]] صفت‌های جزئی | * نقطه عزیمت در برنامه کلی [[تهذیب]] | ||
*نقطه عزیمت در برنامه کلی [[تهذیب]] | * اجتناب از عوامل رذیلت‌ساز | ||
*اجتناب از عوامل رذیلت‌ساز | * اجتناب از [[دوستان بد]] | ||
*اجتناب از [[دوستان]] | * [[تدبر]] پیش از عمل | ||
*[[تدبر]] پیش از عمل | * جبران [[اشتباهات]] | ||
*جبران [[اشتباهات]] | * [[خودارزیابی]] | ||
*خودارزیابی | * تلاش انفرادی | ||
*تلاش انفرادی | * نارسایی راه اول | ||
*نارسایی راه اول | * [[استمداد]] از [[دوستان]] | ||
*[[استمداد]] از [[دوستان]] | * کاستی‌های راه دوم | ||
*کاستی‌های راه دوم | * بهره‌برداری از [[دشمنان]] | ||
*بهره‌برداری از [[دشمنان]] | * [[عبرت]] از [[عیوب]] دیگران | ||
*[[عبرت]] از [[عیوب]] دیگران | * [[مرابطه]] | ||
*[[مرابطه]] | * [[مشارطه]] | ||
*مشارطه | * [[مراقبت]] | ||
*[[مراقبت]] | * [[محاسبه]] | ||
*[[محاسبه]] | * [[سرزنش]] و [[مجازات]] | ||
*[[سرزنش]] و مجازات | * هـ) ترتیب [[تهذیب]] قوا | ||
*هـ) ترتیب [[تهذیب]] قوا | * ترتیب بین قوا | ||
*ترتیب بین قوا | * ترتیب پیشنهادی [[تهذیب]] قوا | ||
*ترتیب پیشنهادی [[تهذیب]] قوا | * ترتیب پیدایش قوا | ||
*ترتیب پیدایش قوا | * ترتیب عملی در [[تهذیب]] هر [[قوه]] | ||
*ترتیب عملی در [[تهذیب]] هر [[قوه]] | * دردیابی | ||
*دردیابی | * پیشنهاد دارو | ||
*پیشنهاد دارو | * پیشنهاد چگونگی و مقدار [[مصرف]] دارو | ||
*پیشنهاد چگونگی و مقدار [[مصرف]] دارو | * بستن راه‌های عود [[بیماری]] | ||
*بستن راه‌های عود [[بیماری]] | * جبران کمبود [[بیمار]] | ||
*جبران کمبود [[بیمار]] | * '''بخش دوم [[خِرد]]''' | ||
*'''بخش دوم خِرد''' | * اشاره | ||
*اشاره | * '''فصل اول [[عقل]]''' | ||
*'''فصل اول [[عقل]]''' | * الف) [[عقل]] چیست؟ | ||
*الف) [[عقل]] چیست؟ | * [[عقل]] در لغت | ||
*[[عقل]] در لغت | * [[عقل]] در اصطلاح | ||
*[[عقل]] در اصطلاح | * ب) اقسام [[عقل]] | ||
*ب) اقسام [[عقل]] | * [[عقل مطبوع]] و [[عقل مسموع]] | ||
*[[عقل]] | * [[عقل عملی]] و [[عقل نظری]] | ||
*[[عقل]] | * تفاوت غایی | ||
*تفاوت غایی | * تفاوت جوهری | ||
*تفاوت جوهری | * [[مراتب عقل عملی]] | ||
* | * ج) ستودگی‌های [[عقل]] | ||
*ج) ستودگی‌های [[عقل]] | * د) آثار [[خردورزی]] | ||
*د) آثار [[خردورزی]] | * [[درک]] [[آیات الاهی]] | ||
*[[درک]] [[آیات]] | * دریافت [[معارف]] | ||
*دریافت [[معارف]] | * [[عبرت‌آموزی]] | ||
*عبرت‌آموزی | * [[انتخاب]] راه | ||
*[[انتخاب]] راه | * منشأ [[فضیلت‌های انسانی]] | ||
*منشأ [[فضیلت‌های انسانی]] | * [[عقل]]، ریشه [[مردم‌داری]] | ||
*[[عقل]]، ریشه مردم‌داری | * [[عقل]]، سرچشمه [[حق‌مداری]] | ||
*[[عقل]]، سرچشمه حق‌مداری | * [[عقل]]، موجب موضع‌گیری صحیح | ||
*[[عقل]]، موجب موضع‌گیری صحیح | * [[عقل]]، مایه [[آسایش]] [[روح]] و [[جسم]] | ||
*[[عقل]]، مایه [[آسایش]] [[روح]] و جسم | * [[عقل]]، ملاک [[ارزش اعمال]] | ||
*[[عقل]]، ملاک [[ارزش | * هـ) نشانه‌های [[عقل]] | ||
*هـ) نشانه‌های [[عقل]] | * و)پیامدهای [[بی‌خردی]] | ||
*و)پیامدهای بی‌خردی | * ز) نقش [[عقل]] در [[خودسازی]] | ||
*ز) نقش [[عقل]] در [[خودسازی]] | * ح) [[حفظ]] معیار | ||
*ح) حفظ معیار | * '''فصل دوم رذیلت‌های [[قوه عاقله]]''' | ||
*'''فصل دوم رذیلت‌های [[قوه عاقله]]''' | * الف) رذیلت‌های تفریطی [[قوه عاقله]] ([[بلاهت]]) | ||
*الف) رذیلت‌های تفریطی [[قوه عاقله]] (بلاهت) | * [[جهل بسیط]] | ||
*[[جهل]] | * [[نکوهش]] [[جهل]] | ||
*[[نکوهش]] [[جهل]] | * درمان [[جهل بسیط]] | ||
*درمان [[جهل]] | * راهکار [[علمی]] درمان [[جهل]] | ||
*راهکار [[علمی]] درمان [[جهل]] | * [[جهل]] از دیدگاه [[عقل]] | ||
*[[جهل]] از دیدگاه [[عقل]] | * [[جهل]] از دیدگاه [[شرع]] | ||
*[[جهل]] از دیدگاه [[شرع]] | * راهکار عملی درمان [[جهل]] | ||
*راهکار عملی درمان [[جهل]] | * [[اخلاق تعلم]] | ||
*[[اخلاق | * [[گزینش استاد]] | ||
*[[گزینش]] | * [[ارتباط شاگرد با استاد]] | ||
* | * [[ارتباط قلبی]] | ||
*[[ارتباط قلبی]] | * [[ارتباط گفتاری]] | ||
*ارتباط گفتاری | * [[ارتباط رفتاری]] | ||
* | * [[فرصت‌شناسی]] | ||
*فرصت‌شناسی | * [[حق‌پذیری]] | ||
*حق‌پذیری | * [[فایده‌محوری]] | ||
*فایده‌محوری | * [[گوش‌دادن]] | ||
*گوش‌دادن | * [[پرهیز]] از زیادانگاری | ||
*پرهیز از زیادانگاری | * [[حلال‌خوری]] | ||
*حلال‌خوری | * تنظیم [[معاشرت]] | ||
*تنظیم [[معاشرت]] | * [[اخلاق تعلیم]] | ||
*[[اخلاق | * [[منصب تعلیم]] | ||
*[[منصب | * کسب صلاحیت | ||
*کسب صلاحیت | * [[آمادگی]] نشر [[دانش]] | ||
*[[آمادگی]] نشر [[دانش]] | * [[گزینش شاگرد]] | ||
*[[گزینش | * تلقی استاد از [[شاگرد]] | ||
*تلقی استاد از [[شاگرد]] | * [[احترام به شاگرد]] | ||
*[[احترام | * [[تواضع برای شاگرد]] | ||
*[[تواضع | * مدارای [[علمی]] | ||
*مدارای [[علمی]] | * مراعات [[عدالت]] بین [[شاگردان]] | ||
*مراعات [[عدالت]] بین [[شاگردان]] | * آسیب‌شناسی [[تعلیم]] و [[تعلم]] | ||
*آسیب‌شناسی [[تعلیم]] | * [[شک]] | ||
*[[شک]] | * منشأ پیدایش [[شک]] | ||
*منشأ پیدایش [[شک]] | * [[شک]] بین [[فضیلت]] و [[رذیلت]] | ||
*[[شک]] بین [[فضیلت]] و [[رذیلت]] | * [[شک]] گذرگاه | ||
*[[شک]] گذرگاه | * [[شک]] غزالی | ||
*[[شک]] غزالی | * [[شک]] دکارت | ||
*[[شک]] دکارت | * [[اخلاق]] [[شک]] | ||
*[[اخلاق]] [[شک]] | * [[کتمان]] | ||
*[[کتمان]] | * حزم و [[احتیاط]] | ||
*حزم و [[احتیاط]] | * [[حفظ]] تکیه‌گاه | ||
*حفظ تکیه‌گاه | * [[شک]] ایستگاه | ||
*[[شک]] ایستگاه | * [[شک]] پس از [[باور]] | ||
*[[شک]] پس از [[باور]] | * تفاوت [[شک]] پس از [[باور]] با [[شک ابتدایی]] | ||
*تفاوت [[شک]] پس از [[باور]] با [[شک]] | * عوامل [[شک]] پس از [[باور]] | ||
*عوامل [[شک]] پس از [[باور]] | * ورود به [[شبهات]] | ||
*ورود به [[شبهات]] | * [[مخالفت]] عملی با [[عقاید]] | ||
*[[مخالفت]] عملی با [[عقاید]] | * [[وسواس]] | ||
*وسواس | * درمان [[شک]] | ||
*درمان [[شک]] | * [[جهل مرکب]] (خودعالم‌بینی) | ||
*[[جهل]] | * [[جهل مرکب]] چیست؟ | ||
*[[جهل]] | * زمینه‌های پیدایش [[جهل مرکب]] | ||
*زمینه‌های پیدایش [[جهل]] | * عوامل پیدایش [[جهل مرکب]] | ||
*عوامل پیدایش [[جهل]] | * [[مبارزه]] با [[بیماری]] [[جهل مرکب]] | ||
*[[مبارزه]] با [[بیماری]] [[جهل]] | * [[پیشگیری]] | ||
*پیشگیری | * درمان | ||
*درمان | * [[شرک]] | ||
*[[شرک]] | * [[شرک]] چیست؟ | ||
*[[شرک]] چیست؟ | * اقسام [[شرک]] | ||
*اقسام [[شرک]] | * [[شرک عبادت]] و [[شرک اطاعت]] | ||
*[[شرک | * [[شرک جلی]] و [[شرک خفی]] | ||
*[[شرک]] | * نمونه‌هایی از [[شرک خفی]] | ||
*نمونه‌هایی از [[شرک]] | * [[نکوهش شرک]] | ||
*[[نکوهش | * ب) رذیلت‌های افراطی [[قوه عاقله]] ([[جُربُزه]]) | ||
*ب) رذیلت‌های افراطی [[قوه عاقله]] (جُربُزه) | * [[وسواس]] | ||
*وسواس | * [[وسواس]] چیست؟ | ||
*وسواس چیست؟ | * زمینه‌های [[وسواس]] | ||
*زمینه‌های | * [[آرزوها]] | ||
* [[امور جاری]] [[زندگی]] | |||
*امور جاری [[زندگی]] | * [[بدبینی]] | ||
*بدبینی | * [[اعمال]] | ||
*[[اعمال]] | * [[عقاید]] | ||
*[[عقاید]] | * اقسام [[وسوسه]] | ||
*اقسام [[وسوسه]] | * وسوسه‌های گذرا | ||
*وسوسه‌های گذرا | * وسوسه‌های ماندگار | ||
*وسوسه‌های ماندگار | * وسوسه‌های ناتمام | ||
*وسوسه‌های ناتمام | * اسباب پیدایش [[وسواس]] | ||
*اسباب پیدایش وسواس | * راه‌های ورود [[شیطان]] به [[قلب]] [[آدمی]] | ||
*راه‌های ورود [[شیطان]] به [[قلب]] [[آدمی]] | * پیامدهای [[وسواس]] | ||
*پیامدهای وسواس | * درمان [[وسواس]] | ||
*درمان وسواس | * [[پیشگیری]] از آثار عملی [[وسواس]] | ||
*پیشگیری از آثار عملی وسواس | * [[پاک‌سازی قلب]] از [[وسوسه]] | ||
*[[پاک‌سازی قلب]] از [[وسوسه]] | * مرحله اول: بستن راه‌های [[نفوذ]] [[شیطان]] | ||
*مرحله اول: بستن راه‌های نفوذ [[شیطان]] | * مرحله دوم: [[عمران]] و [[آبادانی]] [[قلب]] | ||
*مرحله دوم:[[عمران]] و [[آبادانی]] [[قلب]] | * مرحله سوم: [[ذکر خدا]] | ||
*مرحله سوم: | * [[مراتب ذکر]] | ||
*مراتب ذکر | * مرتبه اول: [[ذکر زبانی]] | ||
*مرتبه اول:ذکر زبانی | * مرتبه دوم: ذکر مشترک | ||
*مرتبه دوم:ذکر مشترک | * مرتبه سوم: [[ذکر قلبی]] | ||
*مرتبه سوم:ذکر قلبی | * مرتبه چهارم: [[خودفراموشی]] | ||
*مرتبه چهارم:[[خودفراموشی]] | * [[مکر]] | ||
*مکر | * [[مکر]] چیست؟ | ||
*مکر چیست؟ | * [[مکر]] در لغت | ||
*مکر در لغت | * [[مکر]] در اصطلاح | ||
*مکر در اصطلاح | * مراتب [[مکر]] | ||
*مراتب مکر | * [[نکوهش]] [[مکر]] | ||
*[[نکوهش]] مکر | * درمان [[مکر]] | ||
*درمان مکر | * [[اندیشه]] درباره [[عاقبت]] [[مکر]] | ||
*[[اندیشه]] درباره [[عاقبت]] مکر | * [[اندیشه]] در فواید [[خیرخواهی]] و یکرنگی | ||
*[[اندیشه]] در فواید [[خیرخواهی]] و یکرنگی | * [[اندیشه]] در بازتاب [[دنیایی]] [[مکر]] | ||
*[[اندیشه]] در بازتاب [[دنیایی]] مکر | * '''فصل سوم:فضیلت‌های [[قوه عاقله]]''' | ||
*'''فصل سوم:فضیلت‌های [[قوه عاقله]]''' | * الف) [[علم]] و [[دانش]] | ||
*الف) [[علم]] و [[دانش]] | * [[علم]] چیست؟ | ||
*[[علم]] چیست؟ | * ستودگی‌های [[علم]] | ||
*ستودگی‌های [[علم]] | * [[علم]] از دیدگاه [[عقل]] | ||
*[[علم]] از دیدگاه [[عقل]] | * [[علم]] از دریچه [[شرع]] | ||
*[[علم]] از دریچه [[شرع]] | * [[گواهان توحید]] | ||
*[[گواهان | * [[شاهدان]] [[رسالت]] | ||
*[[شاهدان]] [[رسالت]] | * [[آگاهان به تأویل]] | ||
*آگاهان به | * هم‌رتبه [[اهل ایمان]] | ||
*هم‌رتبه | * آماده [[ایمان]] | ||
*آماده [[ایمان]] | * [[دریافت آیات الهی]] | ||
* | * [[فهم]] امثال [[قرآنی]] | ||
*[[فهم]] امثال [[قرآنی]] | * [[علم]] و [[دانش]] در [[میزان عمل]] | ||
*[[علم]] و [[دانش]] در [[میزان]] | * بایسته‌های دانشوری | ||
*بایسته‌های دانشوری | * [[اخلاص]] | ||
*[[اخلاص]] | * [[عمل به مقتضای علم]] | ||
*عمل به مقتضای | * [[حسن‌خُلق]] | ||
*حسن‌خُلق | * [[فروتنی]] | ||
*[[فروتنی]] | * [[حلم]] و [[بردباری]] | ||
*[[حلم]] و [[بردباری]] | * [[عفت نفس]] و [[علو همت]] | ||
*[[عفت | * [[حق‌پذیری]] | ||
*حق‌پذیری | * [[زهد]] و [[قناعت]] | ||
*[[زهد]] و [[قناعت]] | * [[سکوت]] | ||
*[[سکوت]] | * [[پرهیز]] از [[خودرایی]] | ||
*پرهیز از خودرایی | * [[تأنی]] | ||
*تأنی | * [[ظلم‌ستیزی]] | ||
*[[ظلم‌ستیزی]] | * [[نقادی]] | ||
*نقادی | * [[خودانتقادی]] | ||
*خودانتقادی | * [[پرهیز]] از [[مجادله]] | ||
*پرهیز از مجادله | * ب) [[حکمت]] | ||
*ب) [[حکمت]] | * [[حکمت]] چیست؟ | ||
*[[حکمت]] چیست؟ | * [[حکمت]] در لغت | ||
*[[حکمت]] در لغت | * [[حکمت]] در اصطلاح | ||
*[[حکمت]] در اصطلاح | * [[حکمت]] در اصطلاح معقول | ||
*[[حکمت]] در اصطلاح معقول | * [[حکمت]] در اصطلاح [[اخلاق]] | ||
*[[حکمت]] در اصطلاح [[اخلاق]] | * پاسخ به یک اشکال | ||
*پاسخ به یک اشکال | * [[حکمت]] در کاربرد [[دینی]] | ||
*[[حکمت]] در کاربرد [[دینی]] | * [[نیاز انسان]] به [[حکمت]] | ||
*[[نیاز انسان]] به [[حکمت]] | * فراگیری [[حکمت]] | ||
* | * [[جایگاه]] [[حکمت]] در بین [[فضیلت‌های اخلاقی]] | ||
*[[جایگاه]] [[حکمت]] در بین [[فضیلت‌های اخلاقی]] | * [[آثار حکمت]] | ||
* | * [[ذکاء]] | ||
*ذکاء | * [[ذُکر]] یا [[تذکر]] | ||
*ذُکر یا تذکر | * [[سرعت فهم]] | ||
* | * [[تعقل]] | ||
*[[تعقل]] | * [[صفای ذهن]] | ||
*صفای | * سهولت [[تعلّم]] | ||
*سهولت [[تعلّم]] | * موانع [[حکمت]] | ||
*موانع [[حکمت]] | * موانع [[فکری]] [[حکمت]] | ||
*موانع [[فکری]] [[حکمت]] | * [[کفر]] | ||
*[[کفر]] | * [[تعصب]] | ||
*[[تعصب]] | * [[تقلید]] | ||
*[[تقلید]] | * موانع [[قلبی]] ([[اخلاقی]]) [[حکمت]] | ||
*موانع قلبی ([[اخلاقی]]) [[حکمت]] | * [[دنیادوستی]] | ||
*[[دنیادوستی]] | * [[کبر]] | ||
*[[کبر]] | * [[عُجب]] | ||
*عُجب | * [[طمع]] | ||
*[[طمع]] | * [[غضب]] | ||
*[[غضب]] | * [[آرزوی دراز]] | ||
*آرزوی دراز | * موانع [[رفتاری]] [[حکمت]] | ||
*موانع [[رفتاری]] [[حکمت]] | * [[پرخوری]] | ||
*[[پرخوری]] | * [[همنشینی]] با [[ثروتمندان]] | ||
*همنشینی با [[ثروتمندان]] | * ج) [[یقین]] | ||
*ج) [[یقین]] | * [[یقین]] چیست؟ | ||
*[[یقین]] چیست؟ | * [[یقین]] در لغت | ||
*[[یقین]] در لغت | * [[یقین]] در اصطلاح | ||
*[[یقین]] در اصطلاح | * [[یقین]] در اصطلاح معقول | ||
*[[یقین]] در اصطلاح معقول | * اطلاق عام | ||
*اطلاق عام | * اطلاق خاص | ||
*اطلاق خاص | * [[یقین]] در اصطلاح منقول و [[تصوف]] | ||
*[[یقین]] در اصطلاح منقول و تصوف | * [[یقین]] در اصطلاح [[اخلاق]] | ||
*[[یقین]] در اصطلاح [[اخلاق]] | * مجاری [[یقین]] | ||
*مجاری [[یقین]] | * [[توحید]] | ||
*[[توحید]] | * [[اعتقاد]] به روزی‌رسانی [[خدا]] | ||
*[[اعتقاد]] به روزی‌رسانی [[خدا]] | * تأثیر [[اعمال]] در [[سرنوشت انسان]] | ||
*تأثیر [[اعمال]] در [[سرنوشت انسان]] | * [[اعتقاد]] به [[آگاهی]] [[خدا]] | ||
*[[اعتقاد]] به [[آگاهی]] [[خدا]] | * [[ستایش یقین]] | ||
*[[ستایش | * [[مراتب یقین]] | ||
* | * [[علم‌الیقین]] | ||
*[[علم‌الیقین]] | * [[عین‌الیقین]] | ||
*عین‌الیقین | * [[حق‌الیقین]] | ||
*حق‌الیقین | * [[آثار یقین]] | ||
* | * [[خضوع]] و [[خشوع]] | ||
*[[خضوع]] و [[خشوع]] | * [[شجاعت]] | ||
*[[شجاعت]] | * [[صبر]] | ||
*[[صبر]] | * [[صبر]] و [[یقین]] در حوزه [[خودشناسی]] | ||
*[[صبر]] و [[یقین]] در | * [[صبر]] و [[یقین]] در حوزه [[جهان‌شناسی]] | ||
*[[صبر]] و [[یقین]] در | * [[صبر]] و [[یقین]] در حوزه [[خداشناسی]] | ||
*[[صبر]] و [[یقین]] در | * [[زهد]] | ||
*[[زهد]] | * [[شوق]] و [[محبت]] | ||
*[[شوق]] و [[محبت]] | * [[حیا]] | ||
*[[حیا]] | * [[شکر]] | ||
*[[شکر]] | * [[نشاط]] عمل | ||
*[[نشاط]] عمل | * [[سرور]] پیوسته | ||
*سرور پیوسته | * [[حزن]] و [[اندوه]] | ||
*[[حزن]] و [[اندوه]] | * [[آسایش]] [[دنیا]] | ||
*[[آسایش]] [[دنیا]] | * راه دستیابی به [[یقین]] | ||
*راه دستیابی به [[یقین]] | * د) [[توحید]] | ||
*د) [[توحید]] | * [[توحید]] چیست؟ | ||
*[[توحید]] چیست؟ | * [[ستایش]] [[توحید]] | ||
*[[ستایش]] [[توحید]] | * [[مراتب توحید]] | ||
* | * [[توحید ذاتی]] | ||
*[[توحید ذاتی]] | * [[توحید صفاتی]] | ||
*[[توحید صفاتی]] | * [[توحید افعالی]] | ||
*[[توحید افعالی]] | * درجات [[موحدان]] | ||
*درجات [[موحدان]] | * [[توحید]] زبانی | ||
*[[توحید]] زبانی | * [[توحید]] برهانی | ||
*[[توحید]] برهانی | * توحید کشفی | ||
* | * [[توحید حقیقی]] | ||
*[[توحید | * هـ) [[الهام]] | ||
*هـ) [[الهام]] | * [[الهام]] چیست؟ | ||
*[[الهام]] چیست؟ | * [[الهام]] در لغت | ||
*[[الهام]] در لغت | * [[الهام]] در اصطلاح | ||
*[[الهام]] در اصطلاح | * منشأ [[الهام]] | ||
*منشأ [[الهام]] | * اقسام [[الهام]] | ||
*اقسام [[الهام]] | * [[تفکر]] | ||
*[[تفکر]] | * [[تفکر]] چیست؟ | ||
*[[تفکر]] چیست؟ | * فایده [[تفکر]] | ||
*فایده [[تفکر]] | * زمینه‌های [[اندیشه]] | ||
*زمینه‌های [[اندیشه]] | * [[تفکر]] درباره [[انسان]] | ||
*[[تفکر]] درباره [[انسان]] | * [[تفکر]] درباره [[خدا]] | ||
*[[تفکر]] درباره [[خدا]] | * [[تفکر]] در [[خلقت]] | ||
*[[تفکر]] در [[خلقت]] | * کتابنامه | ||
*کتابنامه | * فهرست [[آیات]] | ||
*فهرست [[آیات]] | * فهرست [[روایات]] | ||
*فهرست [[روایات]] | * فهرست اشعار | ||
*فهرست اشعار | * نمایه | ||
*نمایه | * نمایه موضوعی | ||
*نمایه موضوعی | {{پایان فهرست اثر}} | ||
{{پایان | |||
==دربارهٔ پدیدآورنده== | == دربارهٔ پدیدآورنده == | ||
{{ | {{پدیدآورنده ساده | ||
| پدیدآورنده کتاب = مجتبی تهرانی}} | |||
==کتاب‌های وابسته== | == کتاب‌های وابسته == | ||
{{ | {{آثار وابسته}} | ||
* [[اخلاق الاهی (کتاب)|اصل مجموعه]]؛ | |||
*[[اخلاق الاهی (کتاب)|اصل مجموعه]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۳ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۳ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۴ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۴ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۵ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۵ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۶ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۶ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۷ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۷ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۸ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۸ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۹ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۹ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۰ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۰ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۱ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۱ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۲ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۲ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۳ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۳ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۵ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۵ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۶ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۶ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۷ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۷ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۸ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۸ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۱۹ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۱۹ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۰ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۰ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۱ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۱ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۲ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۲ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۳ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۳ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۴ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۴ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۵ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۵ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۶ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۶ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۷ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۷ (کتاب)]]؛ | * [[اخلاق الاهی ج۲۸ (کتاب)]]؛ | ||
*[[اخلاق الاهی ج۲۸ (کتاب)]]؛ | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۵۲۴: | خط ۵۱۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:کتاب]] | [[رده:کتاب]] | ||
[[رده:کتاب‌های مجتبی تهرانی]] | [[رده:کتاب‌های مجتبی تهرانی]] | ||
[[رده:آثار مجتبی تهرانی]] | [[رده:آثار مجتبی تهرانی]] | ||
[[رده:کتاب‌های دارای چکیده]] | [[رده:کتاب‌های دارای چکیده]] | ||
[[رده:کتاب‌های دارای فهرست]] | [[رده:کتاب‌های دارای فهرست]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۱۲
| اخلاق الاهی درآمدی بر اخلاق و مباحث خرد | |
|---|---|
 | |
| از مجموعه | اخلاق الاهی |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | مجتبی تهرانی |
| موضوع | اخلاق اسلامی |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی |
| محل نشر | تهران، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۱ ش |
| تعداد صفحه | ۳۹۵ |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۱۰۸-۱۶۳-۷ |
| شماره ملی | ۱۷۹۶۷۷۳ |
این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ بیست و هشت جلدی اخلاق الاهی کتابی است که با زبان فارسی به بررسی اخلاق و مباحث خرد میپردازد. پدیدآورندهٔ این اثر مجتبی تهرانی است و انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب یاد شده در دو بخش سامان یافته است: بخش اول: درآمدی بر اخلاق و بخش دوم: خِرد؛ علم اخلاق دانش مدونی است که صفت‌های نیک و بد و پسندیده و ناپسند و به تعبیر علمای اخلاق، منجیه و مهلکه را به ما می‌‌شناساند؛ مزایا و منافع دسته اول و مضرات و معایب دسته دوم را بازمی گوید و راه‌های آراسته شدن به خوی‌های نیک و دوری گزیدن از خوی‌های ناشایست را به ما نشان می‌‌دهد. اندیشمندان مسلمان معتقدند نفس مجرد انسان، همانند بدن، دارای حالت‌های مختلف صحت و بیماری می‌‌شود؛ چرا که روح نیز مثل جسم، منافیات و ملایمت‌هایی دارد؛ بعضی چیزها با او سازگار و بعضی دیگر ناسازگار است. فضیلت‌ها با روح انسان سازگار و رذیلت‌ها با آن ناسازگار است. دانشی که به بررسی حالت‌های مختلف نفس، شناخت بیماری‌ها و کیفیت درمان آنها میپردازد، طب الارواح است که علم اخلاق نامیده می‌‌شود. تفاوت تعریف عالمان مسلمان با آنچه در منابع غربی آمده است، در این است که دانشمندان اسلامی بر تعدیل غرایز و تهذیب نفس از صفت‌های ناپسند تأکید می‌‌کنند و دانشمندان غربی بر اصلاح رفتار آدمی که برخاسته از صفت‌ها و سجایای اوست. موضوع هر علم، همان چیزی است که آن علم درباره حالت‌های آن بحث می‌‌کند؛ مثل مقدار که موضوع علم هندسه و بدن انسان که موضوع علم پزشکی است. موضوع علم اخلاق، نفس ناطقه انسانی است که اصل و حقیقت انسان است؛ نفس انسان از نظر مراتب و شئون مختلف آن، از پایین ترین تا بالاترین مرتبه یعنی از آن منظر که به صفت‌های نیک و بد متصف می‌‌شود. تمامی کسانی که درباره هدف علم اخلاق در حوزه دین سخن گفته‌اند، اتفاق نظر دارند که وظیفه علم اخلاق، حرکت دادن انسان به سمت کمال نهایی و رساندن او به مقصد اعلی است و این مهم با آراستن انسان به فضیلت‌ها و پیراستنش از رذیلت‌ها میسر می‌‌شود»[۱].
فهرست کتاب
- مقدمه سرپرست تحقیق
- بخش اول: درآمدی بر اخلاق
- فصل اول: کلیات
- الف) مفهوم‌شناسی
- اخلاق
- اخلاق در لغت
- اخلاق در اصطلاح
- ملکه چیست؟
- علم اخلاق
- تعریف علم اخلاق
- موضوع علم اخلاق
- هدف علم اخلاق
- نظریه اتصال به افق فرشتگان
- نظریه اتصال به بی‌نهایت
- نظریه صحیح
- علم اخلاق در منظومه دانش بشری
- ب) ضرورت و جایگاه
- جایگاه اخلاق در تعالیم انبیاء
- پاسخ به یک اشکال
- جایگاه ارزشی علم اخلاق
- ارزش موضوع علم اخلاق
- ارزش هدف علم اخلاق
- ارزش کاربردی علم اخلاق
- ج) اقسام اخلاق
- حسن خلق (خوش‌اخلاقی)
- حسن خلق چیست؟
- ستودگی حسن خلق
- نشانه‌های حسن خلق
- سوءخلق (بداخلاقی)
- سوءخلق چیست؟
- نکوهش سوءخلق
- پیامدهای دنیوی
- پیامدهای اخروی
- ناسازگاری باایمان
- تعارض با عمل
- تناسب با جهنم
- د) اقسام، مشرب‌ها و رویکردها در اخلاق اسلامی
- روش نقلی (روایی)
- مزایای روش نقلی
- ارتباط با وحی
- سادگی گفتار
- کاستی‌های شیوه نقلی
- ناهمگونی در تدوین
- گزینش مباحث و سرفصل‌ها
- حذف اسناد روایات
- وجود روایات متعارض و شبهه‌آفرین
- روش عقلی (فلسفی)
- مبانی شیوه عقلی
- کاستی‌های مشرب عقلی
- روش عرفانی
- نقاط قوت روش عرفانی
- حضور پررنگ خدا
- پویایی و تحرک
- روش مزجی
- هـ) سامان‌دهی مباحث اخلاق
- به لحاظ منشأ اخلاق
- به لحاظ مراحل سیر و سلوک
- به لحاظ متعلق اخلاق
- و) رویکرد و روش در مجموعه اخلاق الاهی
- رویکرد
- سازمان بحث
- فصل دوم مبانی نظام اخلاق اسلامی
- الف) مبانی انسان‌شناسی
- ویژگی‌های انسان از دیدگاه مکتب اسلام
- اصل اول انسان موجودی دوبعدی
- روح چیست؟
- اسامی روح
- نیروهای نفس انسان
- مهار نیروها
- مراتب نفس
- نفس اماره
- نفس لوامه
- نفس مطمئنه
- حالت‌ها و ویژگی‌های روح انسان
- روح انسان مجرد است
- روح به جسم محتاج است
- نفس انسان جاوید است
- اصل دوم اعتقاد به زندگی اخروی
- محدود نبودن عمر انسان به زندگی دنیا
- انسان در سرای آخرت
- اصل سوم هدفمندی انسان
- ویژگی انسان
- معیارهای صفت کمالی
- معیار اول موجب توسعه وجود باشد
- معیار دوم همیشگی باشد
- معیار سوم موجب سرور و افتخار باشد
- خیر و سعادت
- خیر چیست؟
- سعادت چیست؟
- بالاترین مرتبه سعادت
- تشبّه به خالق
- مقدمات تشبّه به خالق
- راهکار رسیدن به هدف برقراری عدالت درونی
- عدالت چیست؟
- نتیجه عدالت
- اصل چهارم* انسان و عمل
- تأثیر عمل در سرنوشت انسان
- چگونگی تأثیر عمل در سرنوشت
- تعامل انسان و عمل
- رابطه بین پاداش و عمل
- رابطه اعمال با کیفر و پاداش اخروی
- اصل پنجم اختیار انسان
- انسان مجبور است یا مختار
- نظریه جبر
- نظریه تفویض
- نظریه امربین‌الامرین
- اصل ششم تغییرپذیری انسان
- منشأ ملکات
- امکان تهذیب اخلاق
- ادله عدم امکان تهذیب
- انتقاد و پاسخ
- پاسخ نقضی یا انتقادی
- پاسخ حلی
- وجود استعداد در نهاد آدمی
- ـ تحقق تهذیب با وجود غرایز
- راه رسیدن
- قرآن کریم و امکان تهذیب
- ب) مبانی جهان‌شناختی
- اصل اول اعتقاد به عالم غیب
- اصل دوم اعتقاد به حاکمیت خدا بر جهان
- اصل سوم اعتقاد به نظام احسن
- اصل چهارم حق‌مداری
- هدفمندی جهان
- کمال‌گرایی
- اتقان و استحکام
- نظم
- توازن
- اصل پنجم اصل تطهیر
- بعثت پیامبران
- کارهای نیک
- شفاعت
- توبه
- تشریع توبه
- آموزش توبه
- حکم به وجوب توبه
- تشویق
- توفیق توبه
- پذیرش
- ج) نتیجه بحث
- فصل سوم تهذیب نفس در حوزه عمل
- الف) حکم تهذیب نفس
- ب) دشواری‌های تهذیب نفس
- حب ذات (خویشتن‌دوستی)
- انس با طبیعت
- ج) مانع‌زدایی
- دشمن‌انگاری نفس
- هشدار و سخت‌گیری
- انتخاب فصل مناسب
- د) نقاط عزیمت در تهذیب نفس
- نقطه عزیمت در تهذیب صفت‌های جزئی
- نقطه عزیمت در برنامه کلی تهذیب
- اجتناب از عوامل رذیلت‌ساز
- اجتناب از دوستان بد
- تدبر پیش از عمل
- جبران اشتباهات
- خودارزیابی
- تلاش انفرادی
- نارسایی راه اول
- استمداد از دوستان
- کاستی‌های راه دوم
- بهره‌برداری از دشمنان
- عبرت از عیوب دیگران
- مرابطه
- مشارطه
- مراقبت
- محاسبه
- سرزنش و مجازات
- هـ) ترتیب تهذیب قوا
- ترتیب بین قوا
- ترتیب پیشنهادی تهذیب قوا
- ترتیب پیدایش قوا
- ترتیب عملی در تهذیب هر قوه
- دردیابی
- پیشنهاد دارو
- پیشنهاد چگونگی و مقدار مصرف دارو
- بستن راه‌های عود بیماری
- جبران کمبود بیمار
- بخش دوم خِرد
- اشاره
- فصل اول عقل
- الف) عقل چیست؟
- عقل در لغت
- عقل در اصطلاح
- ب) اقسام عقل
- عقل مطبوع و عقل مسموع
- عقل عملی و عقل نظری
- تفاوت غایی
- تفاوت جوهری
- مراتب عقل عملی
- ج) ستودگی‌های عقل
- د) آثار خردورزی
- درک آیات الاهی
- دریافت معارف
- عبرت‌آموزی
- انتخاب راه
- منشأ فضیلت‌های انسانی
- عقل، ریشه مردم‌داری
- عقل، سرچشمه حق‌مداری
- عقل، موجب موضع‌گیری صحیح
- عقل، مایه آسایش روح و جسم
- عقل، ملاک ارزش اعمال
- هـ) نشانه‌های عقل
- و)پیامدهای بی‌خردی
- ز) نقش عقل در خودسازی
- ح) حفظ معیار
- فصل دوم رذیلت‌های قوه عاقله
- الف) رذیلت‌های تفریطی قوه عاقله (بلاهت)
- جهل بسیط
- نکوهش جهل
- درمان جهل بسیط
- راهکار علمی درمان جهل
- جهل از دیدگاه عقل
- جهل از دیدگاه شرع
- راهکار عملی درمان جهل
- اخلاق تعلم
- گزینش استاد
- ارتباط شاگرد با استاد
- ارتباط قلبی
- ارتباط گفتاری
- ارتباط رفتاری
- فرصت‌شناسی
- حق‌پذیری
- فایده‌محوری
- گوش‌دادن
- پرهیز از زیادانگاری
- حلال‌خوری
- تنظیم معاشرت
- اخلاق تعلیم
- منصب تعلیم
- کسب صلاحیت
- آمادگی نشر دانش
- گزینش شاگرد
- تلقی استاد از شاگرد
- احترام به شاگرد
- تواضع برای شاگرد
- مدارای علمی
- مراعات عدالت بین شاگردان
- آسیب‌شناسی تعلیم و تعلم
- شک
- منشأ پیدایش شک
- شک بین فضیلت و رذیلت
- شک گذرگاه
- شک غزالی
- شک دکارت
- اخلاق شک
- کتمان
- حزم و احتیاط
- حفظ تکیه‌گاه
- شک ایستگاه
- شک پس از باور
- تفاوت شک پس از باور با شک ابتدایی
- عوامل شک پس از باور
- ورود به شبهات
- مخالفت عملی با عقاید
- وسواس
- درمان شک
- جهل مرکب (خودعالم‌بینی)
- جهل مرکب چیست؟
- زمینه‌های پیدایش جهل مرکب
- عوامل پیدایش جهل مرکب
- مبارزه با بیماری جهل مرکب
- پیشگیری
- درمان
- شرک
- شرک چیست؟
- اقسام شرک
- شرک عبادت و شرک اطاعت
- شرک جلی و شرک خفی
- نمونه‌هایی از شرک خفی
- نکوهش شرک
- ب) رذیلت‌های افراطی قوه عاقله (جُربُزه)
- وسواس
- وسواس چیست؟
- زمینه‌های وسواس
- آرزوها
- امور جاری زندگی
- بدبینی
- اعمال
- عقاید
- اقسام وسوسه
- وسوسه‌های گذرا
- وسوسه‌های ماندگار
- وسوسه‌های ناتمام
- اسباب پیدایش وسواس
- راه‌های ورود شیطان به قلب آدمی
- پیامدهای وسواس
- درمان وسواس
- پیشگیری از آثار عملی وسواس
- پاک‌سازی قلب از وسوسه
- مرحله اول: بستن راه‌های نفوذ شیطان
- مرحله دوم: عمران و آبادانی قلب
- مرحله سوم: ذکر خدا
- مراتب ذکر
- مرتبه اول: ذکر زبانی
- مرتبه دوم: ذکر مشترک
- مرتبه سوم: ذکر قلبی
- مرتبه چهارم: خودفراموشی
- مکر
- مکر چیست؟
- مکر در لغت
- مکر در اصطلاح
- مراتب مکر
- نکوهش مکر
- درمان مکر
- اندیشه درباره عاقبت مکر
- اندیشه در فواید خیرخواهی و یکرنگی
- اندیشه در بازتاب دنیایی مکر
- فصل سوم:فضیلت‌های قوه عاقله
- الف) علم و دانش
- علم چیست؟
- ستودگی‌های علم
- علم از دیدگاه عقل
- علم از دریچه شرع
- گواهان توحید
- شاهدان رسالت
- آگاهان به تأویل
- هم‌رتبه اهل ایمان
- آماده ایمان
- دریافت آیات الهی
- فهم امثال قرآنی
- علم و دانش در میزان عمل
- بایسته‌های دانشوری
- اخلاص
- عمل به مقتضای علم
- حسن‌خُلق
- فروتنی
- حلم و بردباری
- عفت نفس و علو همت
- حق‌پذیری
- زهد و قناعت
- سکوت
- پرهیز از خودرایی
- تأنی
- ظلم‌ستیزی
- نقادی
- خودانتقادی
- پرهیز از مجادله
- ب) حکمت
- حکمت چیست؟
- حکمت در لغت
- حکمت در اصطلاح
- حکمت در اصطلاح معقول
- حکمت در اصطلاح اخلاق
- پاسخ به یک اشکال
- حکمت در کاربرد دینی
- نیاز انسان به حکمت
- فراگیری حکمت
- جایگاه حکمت در بین فضیلت‌های اخلاقی
- آثار حکمت
- ذکاء
- ذُکر یا تذکر
- سرعت فهم
- تعقل
- صفای ذهن
- سهولت تعلّم
- موانع حکمت
- موانع فکری حکمت
- کفر
- تعصب
- تقلید
- موانع قلبی (اخلاقی) حکمت
- دنیادوستی
- کبر
- عُجب
- طمع
- غضب
- آرزوی دراز
- موانع رفتاری حکمت
- پرخوری
- همنشینی با ثروتمندان
- ج) یقین
- یقین چیست؟
- یقین در لغت
- یقین در اصطلاح
- یقین در اصطلاح معقول
- اطلاق عام
- اطلاق خاص
- یقین در اصطلاح منقول و تصوف
- یقین در اصطلاح اخلاق
- مجاری یقین
- توحید
- اعتقاد به روزی‌رسانی خدا
- تأثیر اعمال در سرنوشت انسان
- اعتقاد به آگاهی خدا
- ستایش یقین
- مراتب یقین
- علم‌الیقین
- عین‌الیقین
- حق‌الیقین
- آثار یقین
- خضوع و خشوع
- شجاعت
- صبر
- صبر و یقین در حوزه خودشناسی
- صبر و یقین در حوزه جهان‌شناسی
- صبر و یقین در حوزه خداشناسی
- زهد
- شوق و محبت
- حیا
- شکر
- نشاط عمل
- سرور پیوسته
- حزن و اندوه
- آسایش دنیا
- راه دستیابی به یقین
- د) توحید
- توحید چیست؟
- ستایش توحید
- مراتب توحید
- توحید ذاتی
- توحید صفاتی
- توحید افعالی
- درجات موحدان
- توحید زبانی
- توحید برهانی
- توحید کشفی
- توحید حقیقی
- هـ) الهام
- الهام چیست؟
- الهام در لغت
- الهام در اصطلاح
- منشأ الهام
- اقسام الهام
- تفکر
- تفکر چیست؟
- فایده تفکر
- زمینه‌های اندیشه
- تفکر درباره انسان
- تفکر درباره خدا
- تفکر در خلقت
- کتابنامه
- فهرست آیات
- فهرست روایات
- فهرست اشعار
- نمایه
- نمایه موضوعی
دربارهٔ پدیدآورنده
کتاب‌های وابسته
- اصل مجموعه؛
- اخلاق الاهی ج۲ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۳ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۴ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۵ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۶ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۷ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۸ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۹ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۰ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۱ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۲ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۳ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۴ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۵ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۶ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۷ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۸ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۱۹ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۰ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۱ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۲ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۳ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۴ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۵ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۶ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۷ (کتاب)؛
- اخلاق الاهی ج۲۸ (کتاب)؛