لعن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '، ص:' به '، ص') |
جز (جایگزینی متن - '، -' به ' -') |
||
| (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[لعن در قرآن]] - [[لعن در تاریخ اسلامی]] - [[لعن در معارف دعا و زیارات]]| پرسش مرتبط = }} | ||
'''لعن''' یعنی طرد کردن و راندن و دور کردن از [[رحمت]] که نوعی [[نفرین]] در [[حق]] دیگری است. وقتی کسی را لعنت میکنیم، دور افتادن او از [[رحمت الهی]] را می‌‌طلبیم و لعنت خدا نسبت به [[مردم]]، در [[آخرت]] به معنی [[عقوبت]] است و در [[دنیا]] به معنای بریدگی یک [[انسان]] از پذیرش [[رحمت]] و توفیق الهی. کسانی همچون [[کافران]]، [[ظالمان]]، [[منافقان]]، دشمنان [[اهل بیت]] {{ع}} و ... در قرآن و روایات مورد لعن قرار گرفته‌اند. | |||
== | == معناشناسی == | ||
لعن یعنی طرد کردن و راندن و دور کردن از [[رحمت]]<ref>مجمع البحرین، طریحی، ماده لعن.</ref>، عرب‌ها، هنگام راندن کسی از جمع خویش، تعبیر لعن به کار می‌برده‌اند<ref>مجمع البحرین، ماده لعن.</ref>. لعن و لعنت، نوعی [[نفرین]] در [[حق]] دیگری است. معنای لعن، دور کردن، طرد، منع و [[محروم]] شدن از خیر و [[رحمت]] و [[آمرزش الهی]] است. وقتی کسی را لعنت میکنیم، دور افتادن او از [[رحمت الهی]] را می‌‌طلبیم. به کسی که مورد لعن و طرد باشد "مَلعون" گفته میشود، یعنی مطرود از درگاه [[الهی]] و محروم از [[آمرزش خدا]]. | |||
[[لعنت خدا]] نسبت به [[مردم]]، در [[آخرت]] به معنی [[عقوبت]] است و در [[دنیا]] به معنای بریدگی یک [[انسان]] از [[پذیرش]] [[رحمت]] و [[توفیق الهی]]<ref>مفردات راغب، ص ۷۴۱، «لعن».</ref>. [[خداوند]] در [[قرآن]]، گروه‌هایی همچون [[کافران]]، [[ظالمان]]، کتمان‌کنندگان حقایق، [[منافقان]]، [[مفسدان]] در روی [[زمین]]، آزاردهندگان [[پیامبر]]، تهمت‌زنندگان به [[زنان]] [[پاک]]، همچنین [[شیطان]] را لعن کرده است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۸۹-۲۹۳؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]؛ [[فرهنگ قرآن (کتاب)|فرهنگ قرآن]]، واژه «لعن».</ref>. | |||
== | == متعلّقان لعن == | ||
در توصیه‌های [[دینی]] از [[لعن کردن]] [[مسلمانان]] [[نهی]] شده است. از آنجا که لعنت، نوعی جبهه‌گیری و [[مخالفت]] و [[خصومت]] را میرساند، لعن باید نسبت به افراد [[ستمگر]] و [[ناپاک]] و [[بدکار]] صورت گیرد. در [[زیارتنامهها]] در کنار [[سلام]] و [[درود]] به [[امامان]] و [[شهیدان]]، بر [[قاتلان]] انان و بر ظالمان و همکارانشان لعن میشود و این همان [[تولی و تبری]] و موضع داشتن نسبت به [[حق و باطل]] را میرساند. کسانی را که [[خدا]] در قرآن لعن کرده، بدون هیچ اشکالی می‌‌توان لعن کرد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref>. | |||
== لعن در [[زیارتنامهها]] == | |||
{{اصلی|لعن بر دشمنان اهل بیت}} | |||
در [[زیارتنامهها]] که [[درود]] به [[پاکان]] و [[رسولان]] و [[امامان]] و [[اهل]] کمال و [[معنویت]] فرستاده میشود، ننگ و [[نفرت]] و [[نفرین]] و [[لعنت]] هم بر [[دشمنان]] آنان که [[دشمنان]] [[حق]] و [[عدل]] و [[نیکی]] و [[پاکی]] هستند، فرستاده میشود. در کنار هم بودن [[سلام‌ها]]، [[لعن‌ها]] میرساند که آن [[ولایت]] و این [[برائت]] در کنار هم‌اند و مکمل یکدیگر<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۸۹-۲۹۳.</ref>. | |||
لعنتی که در [[زیارتنامهها]] آمده است، نوعی [[نفرین]] و طرد است. این راندن به [[خشم]] و درخواستِ دورباش از [[رحمت خدا]] در [[دنیا]] و [[آخرت]]، این [[نفرت]] و [[نفرین]] [[مقدّس]] که در [[زیارتنامهها]] از زبان [[زائر]] بیان میشود، [[اعلام برائت]] و [[بیزاری]] و بیان موضع مخالف با ناپاکان و [[تبرّی]] نسبت به [[اهل]] [[ستم]] و [[فساد]] و [[طغیان]] است. [[لعنت]]، نشان اوج انزجار و تنافر است، که در مرحله عملی‌اش به [[پیکار]] و [[مبارزه]] می‌انجامد. | |||
گرچه لعن، در [[زیارتنامهها]] هرگز به اندازه [[سلام]] نمی‌رسد، لکن در حدّ خودش فراوان به کار رفته است. از انبوه فقرات [[زیارتنامهها]]، به چند نمونه که مخاطبانِ [[لعنت]] و متعلقان آن را بیان می‌کند، اشاره میکنیم: | |||
# در زیارتی که [[امام صادق]] {{ع}} به "[[یونس]] بن ظبیان" و... آموخته است، خطاب به [[امام حسین|سیدالشهدا]] {{ع}} می‌خوانیم: "... [[لعنت]] باد بر امتی که شما را کشتند و با شما به [[مخالفت]] برخاستند و [[ولایت]] شما را [[انکار]] کرده، بر شما تاختند و امتی که (در صحنه [[حق]] و [[یاری]] شما) [[شاهد]] بودند ولی به [[شهادت]] نرسیدند..."<ref>مفاتیح الجنان، زیارت اول از زیارت‌های مطلقه امام حسین {{ع}}.</ref>. | |||
# در [[زیارت]] دیگری که [[امام صادق]] {{ع}} به "حسن بن عطیه" آموخته است، می‌خوانیم: "... خدایا! [[لعنت]] کن کسانی را که فرستادگانت را [[تکذیب]] کردند، [[کعبه]] را ویران ساختند، [[کتابت]] را سوزاندند، خون‌های دودمان پیامبرت را ریختند، در سرزمین‌هایت [[فساد]] کردند و بندگانت را به [[ذلت]] نشاندند..."<ref>بحار الانوار، جلد ۹۸، ص ۱۵۰.</ref>. | |||
# نمونه ای دیگر، از [[زیارت]] [[امام علی|امیرالمؤمنین]] که [[امام صادق]] {{ع}} به "یونس بن ظبیان" [[تعلیم]] کرد: "... [[خدا]] [[لعنت]] کند آن کس را که تو را کشت و آنکه را در پی کشتن تو بود و آنکه با تو [[مخالفت]] کرد و آنکه بر تو [[دروغ]] بست و بر تو [[ستم]] نمود. [[لعنت خدا]] بر آنکه [[حق]] تو را [[غصب]] کرد و بر آنکه این خبر به او رسید و به آن [[رضا]] داد... من از آنان به سوی [[خدا]] [[بیزاری]] می‌جویم. [[خدا]] [[لعنت]] کند امتی را که با تو [[مخالفت]] نمود و [[ولایت]] تو را [[انکار]] کرد و بر ضدّ تو [[بسیج]] شد و تو را کشت و [[خوار]] نمود و [[دشمنی]] کرد... خدایا! با همه لعنت‌های خویش، کشندگان پیامبرانت و اوصیای آنان را [[لعنت]] کن و سوزش [[آتش]] خود را به آنان بچشان، خدایا جِبت‌ها (قدرت‌های ضد [[الهی]])، [[طاغوت‌ها]]، فرعونها، [[لات]] و عُزّی و هر قدرتی را که در مقابل تو به آن [[دعوت]] میشود، و هر نوآور بدعتگذار و مفتری را [[لعنت]] کن. خدایا، آنان و [[پیروان]] و هواداران و علاقمندان و هبستگان و [[یاران]] آنان را فراوان [[لعنت]] کن..."<ref>بحارالأنوار چاپ بیروت، جلد ۹۷، ص ۲۷۳.</ref>. | |||
این [[برائت]] و [[بیزاری]] که در قالب لعن بروز می‌کند، با این [[زشتی‌ها]]، [[فسادها]]، [[تحریف‌ها]]، [[ستم‌ها]]، گردنکشی‌ها، [[صف‌آرایی]] در مقابل جناح [[حق]]، نپذیرفتن [[طاعت]] [[ائمه]] {{ع}} و [[مخالفت]] با این [[رهبران الهی]] آمیخته است. لعن آنان، طرد [[نمایندگان]] این خطّ در همیشه و همه جای [[تاریخ]] است. آنکه آنان را به این خاطر لعن می‌کند، طبعاً باید [[فکر]] و عمل خود، از این‌گونه کجی‌ها و [[فسادها]] [[پاک]] باشد. [[نفی]] موضع [[امویان]] و [[عباسیان]] در [[دشمنی]] با [[ائمه]] {{ع}} و راه درست آنان، رفض موضع عملی و [[فکری]] [[پیروان]] آنان در طول [[تاریخ]] است. می‌بینیم که حتی [[لعن بر دشمنان]] [[ائمه]] {{ع}} و [[مخالفان]] [[راه خدا]] و [[سنت]] [[رسول]] هم، برای [[پیروان]] [[راستین]] [[حق]] و طرفداران [[اهل بیت]] [[عصمت]] {{عم}} سازنده و خط دهنده است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۸۹-۲۹۳.</ref>. | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:81.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|'''فرهنگ زیارت''']] | |||
# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']] | |||
# [[پرونده:1100559.jpg|22px]] [[عبدالنبی امامی|امام، عبدالنبی]] [[فرهنگ قرآن (کتاب)|'''فرهنگ قرآن''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
{{زیارت}} | {{زیارت}} | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۹: | ||
[[رده:لعن]] | [[رده:لعن]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ زیارت]] | [[رده:مدخل فرهنگ زیارت]] | ||
[[رده:مقاله‌های اولویت یک]] | |||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | |||
| نویسنده اصلی=<!--جوکار، پورانزاب، واثق، امینی، بهمنی--> | |||
| ارزیابی=<!--آماده، نشده، تمام--> | |||
| ارزیابی نهایی =<!--نشده -خیرآبادی، فرقانی، تمام توسط [[کاربر:خیرآبادی|خیرآبادی]]، تمام توسط [[کاربر:فرقانی|فرقانی]]--> | |||
| شناسه = <!--ندارد، ناقص، کامل--> | |||
| جامعیت = <!--ندارد، دارد--> | |||
| زیاده‌نویسی = <!--دارد، ندارد--> | |||
| رسا بودن = <!--ندارد، دارد--> | |||
| لینک‌دهی دستی = <!--ندارد، دارد--> | |||
| رده = <!--ندارد، دارد--> | |||
| جعبه اطلاعات = <!--ندارد - دارد--> | |||
| عکس = <!-- ندارد - دارد--> | |||
| ناوبری = <!--ندارد، دارد--> | |||
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد--> | |||
| کپی‌کاری = <!--از چند منبع، از تک منبع، ندارد--> | |||
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل--> | |||
| تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | |||
| تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | |||
| توضیحات = | |||
}}</onlyinclude> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۵۴
لعن از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: لعن در قرآن - لعن در تاریخ اسلامی - لعن در معارف دعا و زیارات - پرسش مرتبط نداردلعن یعنی طرد کردن و راندن و دور کردن از رحمت که نوعی نفرین در حق دیگری است. وقتی کسی را لعنت میکنیم، دور افتادن او از رحمت الهی را می‌‌طلبیم و لعنت خدا نسبت به مردم، در آخرت به معنی عقوبت است و در دنیا به معنای بریدگی یک انسان از پذیرش رحمت و توفیق الهی. کسانی همچون کافران، ظالمان، منافقان، دشمنان اهل بیت (ع) و ... در قرآن و روایات مورد لعن قرار گرفته‌اند.
معناشناسی
لعن یعنی طرد کردن و راندن و دور کردن از رحمت[۱]، عرب‌ها، هنگام راندن کسی از جمع خویش، تعبیر لعن به کار می‌برده‌اند[۲]. لعن و لعنت، نوعی نفرین در حق دیگری است. معنای لعن، دور کردن، طرد، منع و محروم شدن از خیر و رحمت و آمرزش الهی است. وقتی کسی را لعنت میکنیم، دور افتادن او از رحمت الهی را می‌‌طلبیم. به کسی که مورد لعن و طرد باشد "مَلعون" گفته میشود، یعنی مطرود از درگاه الهی و محروم از آمرزش خدا.
لعنت خدا نسبت به مردم، در آخرت به معنی عقوبت است و در دنیا به معنای بریدگی یک انسان از پذیرش رحمت و توفیق الهی[۳]. خداوند در قرآن، گروه‌هایی همچون کافران، ظالمان، کتمان‌کنندگان حقایق، منافقان، مفسدان در روی زمین، آزاردهندگان پیامبر، تهمت‌زنندگان به زنان پاک، همچنین شیطان را لعن کرده است[۴].
متعلّقان لعن
در توصیه‌های دینی از لعن کردن مسلمانان نهی شده است. از آنجا که لعنت، نوعی جبهه‌گیری و مخالفت و خصومت را میرساند، لعن باید نسبت به افراد ستمگر و ناپاک و بدکار صورت گیرد. در زیارتنامهها در کنار سلام و درود به امامان و شهیدان، بر قاتلان انان و بر ظالمان و همکارانشان لعن میشود و این همان تولی و تبری و موضع داشتن نسبت به حق و باطل را میرساند. کسانی را که خدا در قرآن لعن کرده، بدون هیچ اشکالی می‌‌توان لعن کرد[۵].
لعن در زیارتنامهها
در زیارتنامهها که درود به پاکان و رسولان و امامان و اهل کمال و معنویت فرستاده میشود، ننگ و نفرت و نفرین و لعنت هم بر دشمنان آنان که دشمنان حق و عدل و نیکی و پاکی هستند، فرستاده میشود. در کنار هم بودن سلام‌ها، لعن‌ها میرساند که آن ولایت و این برائت در کنار هم‌اند و مکمل یکدیگر[۶].
لعنتی که در زیارتنامهها آمده است، نوعی نفرین و طرد است. این راندن به خشم و درخواستِ دورباش از رحمت خدا در دنیا و آخرت، این نفرت و نفرین مقدّس که در زیارتنامهها از زبان زائر بیان میشود، اعلام برائت و بیزاری و بیان موضع مخالف با ناپاکان و تبرّی نسبت به اهل ستم و فساد و طغیان است. لعنت، نشان اوج انزجار و تنافر است، که در مرحله عملی‌اش به پیکار و مبارزه می‌انجامد.
گرچه لعن، در زیارتنامهها هرگز به اندازه سلام نمی‌رسد، لکن در حدّ خودش فراوان به کار رفته است. از انبوه فقرات زیارتنامهها، به چند نمونه که مخاطبانِ لعنت و متعلقان آن را بیان می‌کند، اشاره میکنیم:
- در زیارتی که امام صادق (ع) به "یونس بن ظبیان" و... آموخته است، خطاب به سیدالشهدا (ع) می‌خوانیم: "... لعنت باد بر امتی که شما را کشتند و با شما به مخالفت برخاستند و ولایت شما را انکار کرده، بر شما تاختند و امتی که (در صحنه حق و یاری شما) شاهد بودند ولی به شهادت نرسیدند..."[۷].
- در زیارت دیگری که امام صادق (ع) به "حسن بن عطیه" آموخته است، می‌خوانیم: "... خدایا! لعنت کن کسانی را که فرستادگانت را تکذیب کردند، کعبه را ویران ساختند، کتابت را سوزاندند، خون‌های دودمان پیامبرت را ریختند، در سرزمین‌هایت فساد کردند و بندگانت را به ذلت نشاندند..."[۸].
- نمونه ای دیگر، از زیارت امیرالمؤمنین که امام صادق (ع) به "یونس بن ظبیان" تعلیم کرد: "... خدا لعنت کند آن کس را که تو را کشت و آنکه را در پی کشتن تو بود و آنکه با تو مخالفت کرد و آنکه بر تو دروغ بست و بر تو ستم نمود. لعنت خدا بر آنکه حق تو را غصب کرد و بر آنکه این خبر به او رسید و به آن رضا داد... من از آنان به سوی خدا بیزاری می‌جویم. خدا لعنت کند امتی را که با تو مخالفت نمود و ولایت تو را انکار کرد و بر ضدّ تو بسیج شد و تو را کشت و خوار نمود و دشمنی کرد... خدایا! با همه لعنت‌های خویش، کشندگان پیامبرانت و اوصیای آنان را لعنت کن و سوزش آتش خود را به آنان بچشان، خدایا جِبت‌ها (قدرت‌های ضد الهی)، طاغوت‌ها، فرعونها، لات و عُزّی و هر قدرتی را که در مقابل تو به آن دعوت میشود، و هر نوآور بدعتگذار و مفتری را لعنت کن. خدایا، آنان و پیروان و هواداران و علاقمندان و هبستگان و یاران آنان را فراوان لعنت کن..."[۹].
این برائت و بیزاری که در قالب لعن بروز می‌کند، با این زشتی‌ها، فسادها، تحریف‌ها، ستم‌ها، گردنکشی‌ها، صف‌آرایی در مقابل جناح حق، نپذیرفتن طاعت ائمه (ع) و مخالفت با این رهبران الهی آمیخته است. لعن آنان، طرد نمایندگان این خطّ در همیشه و همه جای تاریخ است. آنکه آنان را به این خاطر لعن می‌کند، طبعاً باید فکر و عمل خود، از این‌گونه کجی‌ها و فسادها پاک باشد. نفی موضع امویان و عباسیان در دشمنی با ائمه (ع) و راه درست آنان، رفض موضع عملی و فکری پیروان آنان در طول تاریخ است. می‌بینیم که حتی لعن بر دشمنان ائمه (ع) و مخالفان راه خدا و سنت رسول هم، برای پیروان راستین حق و طرفداران اهل بیت عصمت (ع) سازنده و خط دهنده است[۱۰].
منابع
پانویس
- ↑ مجمع البحرین، طریحی، ماده لعن.
- ↑ مجمع البحرین، ماده لعن.
- ↑ مفردات راغب، ص ۷۴۱، «لعن».
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ زیارت، ص۲۸۹-۲۹۳؛ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی؛ فرهنگ قرآن، واژه «لعن».
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ زیارت، ص۲۸۹-۲۹۳.
- ↑ مفاتیح الجنان، زیارت اول از زیارت‌های مطلقه امام حسین (ع).
- ↑ بحار الانوار، جلد ۹۸، ص ۱۵۰.
- ↑ بحارالأنوار چاپ بیروت، جلد ۹۷، ص ۲۷۳.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ زیارت، ص۲۸۹-۲۹۳.
