عمل در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = عمل

| عنوان مدخل = [[عمل]]

| مداخل مرتبط = [[عمل در قرآن]] - [[عمل در حدیث]] - [[عمل در نهج البلاغه]] - [[عمل در اخلاق اسلامی]]

| پرسش مرتبط  = عمل (پرسش)

== مقدمه ==

* عمل، [[کار]]، [[فعل]] و [[کردار]] [[آدمی]] و چیزی است که فرد به آن اشتغال دارد. کار و [[تلاش]] در [[زندگی]] [[انسان]] از اهمیتی والا برخودار و در شکل‌گیری شخصیت [[آدمی]] عاملی مؤثر است. این تأثیرگذاری را در وجوه گوناگون [[زندگی]] [[آدمی]] می‌توان در نظر گرفت. [[انسان]] با ایجاد کار و فعالیت، موهبت‌های [[الهی]] را از [[زمین]]، معادن، دریاها و... استخراج می‌کند و از آنها بهره می‌برد. به‌عبارتی، [[آدمی]] در اثر کار به [[نعمت‌های الهی]] فعلیت می‌بخشد. [[خداوند سبحان]] در [[قرآن کریم]] می‌فرماید: و بر [[قوم]] ثمود برادرشان [[صالح]] را فرستادیم. گفت: ای [[قوم]] من، [[خدای یکتا]] را بپرستید. شما را جز او خدایی نیست. اوست که شما را از [[زمین]] پدید آورده و خواسته است که آبادنش دارید<ref>{{متن قرآن| وَإِلَى ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللَّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ هُوَ أَنشَأَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُّجِيبٌ }}؛ سوره هود، آیه ۶۱</ref><ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 647.</ref>.

* [[امام صادق]] {{ع}} در روایتی مفصل معروف به [[توحید]] [[مفضل]]، او را به [[عبرت‌گیری]] از چیزهایی [[آگاه]] می‌کند که برای رفع نیازمندی‌های [[آدمی]] آفریده شده است. در این میان به دانه گندم برای [[خوراک]] [[انسان]] اشارت دارد، اما [[آدمی]] خود، باید گندم را برچیند و آن را آرد و خمیر کند و بپزد. کرک و پشم برای پوشش [[آدمی]] است، اما [[آدمی]] خود، برای به فعلیت درآوردن آن باید تلاش‌های لازم را صورت دهد و...<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 648.</ref>.

* کار به [[دلیل]] نوع فعالیت فیزیکی، موجب [[استواری]] [[بدن]] و اندام [[آدمی]] می‌شود. از این‌رو [[امام علی]] {{ع}} کار را موجب افزونی نیروی [[آدمی]] می‌داند و کوتاهی در کار کردن را عامل فُتور و [[سستی]] [[انسان]] برمی‌شمرد. باید توجه داشت که کار تنها در جسم و [[آدمی]] تأثیرگذار نیست، بلکه موجب [[استحکام]] شخصیت معنوی [[آدمی]] نیز می‌شود. از این‌رو در [[روایات]]، طلب [[روزی حلال]] بر هر مرد و زنی [[واجب]] شده و کار کردن و داشتن حرفه، بعد از [[نماز]] امری [[واجب]] تلقی شده است. [[انسان]] در سایه کار به کسب و تجربه و [[کشف]] ناشناخته‌ها می‌رسد و در سایه مسئولیتی که بر عهدهمی‌گیرد، وجوه [[اخلاقی]] و [[اجتماعی]] و [[خانوادگی]] خویش را تعالی می‌بخشد و به حرکت و سیر تکاملی خود در مسیر [[زندگی]]، رشد و وسعت می‌دهد، وضعیت [[اقتصادی]] بهتری پیدا می‌کند و با رعایت حد [[اعتدال]] و [[میانه‌روی]] لوازم ضروری برای [[زندگی]] و مسائل پیرامون آن را برای خود و خانواده‌اش مهیا خواهد کرد<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 648.</ref>.

* [[آدمی]] در سایه رشد [[اقتصادی]] به بسیاری از [[فضیلت‌ها]]، از جمله [[انفاق]]، [[زکات]]، [[خمس]]، [[صدقه]] و... می‌رسد که هر یک در رشد و تعالی شخصیت معنوی [[آدمی]] مؤثر است. از این‌رو در [[کلام]] اوصیای [[الهی]]، به‌ویژه [[امام علی]] {{ع}} بر این موضوع تأکید شایان شده است. [[امام علی]] {{ع}} در [[کلامی]] جابه‌جایی سنگ در کوه‌ها را خوش‌تر از [[تحمل]] منت آفریدگان برمی‌شمرد و خواستن از [[بندگان]] را ننگ می‌داند. [[امام علی]] {{ع}} در عباراتی به موضوع کار توجه داشته است. عباراتی چون "برای هر زمانی کاری باید"، "داشتن کار چه در [[فقر]] و چه در [[بی‌نیازی]]"، "هم‌سانی اجر تلاشگر در کسب [[روزی حلال]] چون [[مجاهد]] در میدان [[جهاد]]" بر اهمیت این موضوع دلالت می‌کنند. در [[نهج البلاغه]] نیز داشتن کار همراه با [[پاک‌دامنی]] را [[برتر]] از [[ثروتمندی]] همراه با [[فسق]] و [[فجور]] برمی‌شمرد<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref><ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 648.</ref>.

== [[نظم در امور]] ==

* [[امام]] {{ع}} [[نظم]] در کار را اصلی اساسی می‌داند و در [[کلامی]] [[مردمان]] را به انجام به‌موقع کار و پرهیز از شتاب و دیرکرد ناهنگام فرامی‌خواند<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳</ref> و در [[کلامی]] دیگر به [[انسان‌ها]] می‌آموزد که کار هر روز را همان روز انجام دهند. کار امروز را به فردا وامگذار، زیرا هر روز کاری برای همان روز دارد<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۳</ref><ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 648.</ref>.

* تخصص در کار از اموری است که در [[تعالیم]] [[امام]] مورد توجه قرار گرفته است. [[امام علی]] {{ع}} [[مردمان]] را [[فرزند]] تخصصشان برمی‌شمرد و در [[کلامی]] [[ارزش]] هر کس را به اندازه کاری می‌داند که در آن تخصص دارد و آن را خوب و درست انجام می‌دهد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۷۸</ref>. باید توجه داشت که منظور از تخصص در [[کلام امام]] نوع حرفه نیست، بلکه مقصود، مهارت و تخصصی است که فرد در کار خود پیدا کرده است. از این‌رو [[سلامت]] فرد و [[جامعه]] در گرو کار و [[تلاش]] [[حلال]]، متعهدانه و شرافتمندانه همراه با [[عفت]] و [[پاک‌دامنی]] است که باعث تأثیری عمیق در جوانب مختلف شخصیت و حیات [[آدمی]] می‌شود. [[امام علی]] {{ع}} در [[کلامی]] فرمود: کسی که در عمل کوتاهی کند به [[اندوه]] دچار شود<ref>{{متن حدیث|مَنْ قَصَّرَ فِي الْعَمَلِ ابْتُلِيَ بِالْهَمِّ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۱۲۲</ref><ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 649.</ref>.

== منابع ==

* [[پرونده:13681049.jpg|22px]] [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۲''']]

[[رده:مفاهیم در نهج البلاغه]]