جز
جایگزینی متن - 'ابن ابی حاتم' به 'ابن ابی‌حاتم'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ابن ابی حاتم' به 'ابن ابی‌حاتم') |
||
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابومریم حنفی یمامی در تراجم و رجال]] - [[ابومریم حنفی یمامی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
از تیره بنی حنیفة بن لجیم از [[قبیله بکر بن وائل]]<ref>خلیفة بن خیاط، ص۳۴۳.</ref> نامش [[ایاس]] پسر [[صُبَیح بن مُحرَش بن عبد عمرو]]<ref>ابن ماکولا، ج۵، ص۱۷۲.</ref> است. [[بلاذری]] به نقل از واقدی می‌گوید: نام او صبیح بن محرش است<ref>بلاذری، انساب، ج۱۰، ص۴۶۴.</ref>، اما در [[مغازی]] به چنین اسمی اشاره نشده است. به احتمال، صبیح بن محرش، در اصل همان ایاس بن صبیح بن حرش است و ایاس از ابتدای اسم حذف شده است؛ چنان که در کتاب‌های تراجم به ایاس بودن نام او تصریح شده است<ref>خلیفة بن خیاط، ص۳۴۳؛ ابن ماکولا، ج۵، ص۱۷۳.</ref>. در [[صحابی]] بودن او [[اختلاف]] است و [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۳.</ref>، او را از نخستین [[تابعان]] بصره می‌داند. [[دولابی]]<ref>دولابی، ج۲، ص۲۲۵.</ref> نیز با اینکه در بخش دوم از کتاب خود، از او در شمار [[تابعین]] یاد کرده، در جلد نخست کتاب خود، از او در شمار [[اصحاب رسول خدا]]{{صل}} که به [[کنیه]] معروف‌اند، نام برده است<ref>دولابی، ج۱، ص۹۵.</ref>. [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۷، ص۳۲۷.</ref> نیز با اینکه خود، [[ابو مریم]] را در شمار مخضرمین آورده، گفته است دولابی او را از شمار [[صحابه]] می‌داند. | از تیره بنی حنیفة بن لجیم از [[قبیله بکر بن وائل]]<ref>خلیفة بن خیاط، ص۳۴۳.</ref> نامش [[ایاس]] پسر [[صُبَیح بن مُحرَش بن عبد عمرو]]<ref>ابن ماکولا، ج۵، ص۱۷۲.</ref> است. [[بلاذری]] به نقل از واقدی می‌گوید: نام او صبیح بن محرش است<ref>بلاذری، انساب، ج۱۰، ص۴۶۴.</ref>، اما در [[مغازی]] به چنین اسمی اشاره نشده است. به احتمال، صبیح بن محرش، در اصل همان ایاس بن صبیح بن حرش است و ایاس از ابتدای اسم حذف شده است؛ چنان که در کتاب‌های تراجم به ایاس بودن نام او تصریح شده است<ref>خلیفة بن خیاط، ص۳۴۳؛ ابن ماکولا، ج۵، ص۱۷۳.</ref>. در [[صحابی]] بودن او [[اختلاف]] است و [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۳.</ref>، او را از نخستین [[تابعان]] بصره می‌داند. [[دولابی]]<ref>دولابی، ج۲، ص۲۲۵.</ref> نیز با اینکه در بخش دوم از کتاب خود، از او در شمار [[تابعین]] یاد کرده، در جلد نخست کتاب خود، از او در شمار [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} که به [[کنیه]] معروف‌اند، نام برده است<ref>دولابی، ج۱، ص۹۵.</ref>. [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۷، ص۳۲۷.</ref> نیز با اینکه خود، [[ابو مریم]] را در شمار مخضرمین آورده، گفته است دولابی او را از شمار [[صحابه]] می‌داند. | ||
[[ابومریم]]، از [[مردم]] یمامه و از [[یاران]] مُسَیلَمه [[کذاب]] بود. در [[جنگ]] یمامه، زید بن خطاب را که حامل [[پرچم]] [[مسلمانان]] بود، کُشت<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۳۵۷؛ بلاذری، انساب، ج۱۰، ص۴۶۳.</ref>، اما بعد از [[نبرد]] یمامه، [[توبه]] کرد و [[مسلمان]] خوبی شد<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۶۲.</ref>. [[عمر]] به دلیل کشته شدن برادرش [[زید]] به دست ابومریم، با او به [[خشونت]] [[رفتار]] می‌کرد<ref>ابن قتیبه، ج۱، ص۲۹۶؛ ابن حبان، مشاهیر، ص۳۰؛ ابن ابی الحدید، ج۱۲، ص۱۷۱.</ref> و به قولی از او خواست محل زندگانی‌اش را از جایی که عمر [[زندگی]] می‌کرد، [[تغییر]] دهد<ref>ابن حجر، تهذیب، ج۳، ص۳۵۵.</ref>. برخی گفته‌اند ایاس بن صبیح، غیر از ابومریمی است که [[قاتل]] زید بن خطاب بود؛ نام قاتل زید، صبیح است و نام [[قاضی]] [[بصره]]، ایاس بن صبیح. [[استدلال]] این افراد بر این است که اگر او [[قاتل]] زید بن خطاب بود، [[عمر بن خطاب]] او را عهده‌دار [[منصب]] [[قضا]] نمی‌کرد<ref>ابن حجر، تهذیب، ج۳، ص۳۵۵.</ref>. به نظر می‌رسد این تنها یک احتمال و [[استحسان]] است و منبع دیگری به این مطلب اشاره نکرده است. | [[ابومریم]]، از [[مردم]] یمامه و از [[یاران]] مُسَیلَمه [[کذاب]] بود. در [[جنگ]] یمامه، زید بن خطاب را که حامل [[پرچم]] [[مسلمانان]] بود، کُشت<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۳۵۷؛ بلاذری، انساب، ج۱۰، ص۴۶۳.</ref>، اما بعد از [[نبرد]] یمامه، [[توبه]] کرد و [[مسلمان]] خوبی شد<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۶۲.</ref>. [[عمر]] به دلیل کشته شدن برادرش [[زید]] به دست ابومریم، با او به [[خشونت]] [[رفتار]] می‌کرد<ref>ابن قتیبه، ج۱، ص۲۹۶؛ ابن حبان، مشاهیر، ص۳۰؛ ابن ابی الحدید، ج۱۲، ص۱۷۱.</ref> و به قولی از او خواست محل زندگانی‌اش را از جایی که عمر [[زندگی]] می‌کرد، [[تغییر]] دهد<ref>ابن حجر، تهذیب، ج۳، ص۳۵۵.</ref>. برخی گفته‌اند ایاس بن صبیح، غیر از ابومریمی است که [[قاتل]] زید بن خطاب بود؛ نام قاتل زید، صبیح است و نام [[قاضی]] [[بصره]]، ایاس بن صبیح. [[استدلال]] این افراد بر این است که اگر او [[قاتل]] زید بن خطاب بود، [[عمر بن خطاب]] او را عهده‌دار [[منصب]] [[قضا]] نمی‌کرد<ref>ابن حجر، تهذیب، ج۳، ص۳۵۵.</ref>. به نظر می‌رسد این تنها یک احتمال و [[استحسان]] است و منبع دیگری به این مطلب اشاره نکرده است. | ||
| خط ۱۳: | خط ۸: | ||
در [[نقلی]] آمده است: [[عمر]] از مستراح بیرون آمد، در حالی که [[قرآن]] می‌خواند. [[ابومریم]] با [[تعجب]] پرسید: ای [[امیرمؤمنان]]! از مستراح بیرون آمدی و [[وضو]] نگرفته<ref>بیهقی، ج۱، ص۹۰.</ref> قرآن می‌خوانی؟ عمر گفت: آیا [[مسیلمه]] برای تو چنین [[فتوا]] داده است<ref>عبدالرزاق صنعانی، ج۱، ص۳۳۹.</ref>. [[کثیر بن عبدالله]] [[مزنی]] از جدش نقل کرده است که شنیدم عمر بن خطاب به ابو مریم حنفی می‌گفت: آیا زید بن خطاب را در [[جنگ]] یمامه تو کشتی؟ ابومریم پاسخ داد: [[خداوند]] او را با شهادتش به دست من گرامی داشت و مرا با [[قتل]] او [[خوار]] و [[ذلیل]] ساخت. عمر دوباره پرسید: در جنگ یمامه چند نفر از شما به دست [[مسلمانان]] کشته شدند؟ ابومریم گفت: چهارصد نفر یا کمی بیشتر. عمر گفت: چه بد کشتگانی بودند! ابو مریم گفت: [[سپاس]] خداوندی را که مرا [[توفیق]] داد به [[دین]] او برگردم! عمر از این گفته او خوشحال شد و [[قضاوت]] [[بصره]] را به او سپرد<ref>ابن سعد، ج۳، ص۲۸۸؛ ابن ماکولا، ج۵، ص۱۷۲؛ ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۲۰۸.</ref>. | در [[نقلی]] آمده است: [[عمر]] از مستراح بیرون آمد، در حالی که [[قرآن]] می‌خواند. [[ابومریم]] با [[تعجب]] پرسید: ای [[امیرمؤمنان]]! از مستراح بیرون آمدی و [[وضو]] نگرفته<ref>بیهقی، ج۱، ص۹۰.</ref> قرآن می‌خوانی؟ عمر گفت: آیا [[مسیلمه]] برای تو چنین [[فتوا]] داده است<ref>عبدالرزاق صنعانی، ج۱، ص۳۳۹.</ref>. [[کثیر بن عبدالله]] [[مزنی]] از جدش نقل کرده است که شنیدم عمر بن خطاب به ابو مریم حنفی می‌گفت: آیا زید بن خطاب را در [[جنگ]] یمامه تو کشتی؟ ابومریم پاسخ داد: [[خداوند]] او را با شهادتش به دست من گرامی داشت و مرا با [[قتل]] او [[خوار]] و [[ذلیل]] ساخت. عمر دوباره پرسید: در جنگ یمامه چند نفر از شما به دست [[مسلمانان]] کشته شدند؟ ابومریم گفت: چهارصد نفر یا کمی بیشتر. عمر گفت: چه بد کشتگانی بودند! ابو مریم گفت: [[سپاس]] خداوندی را که مرا [[توفیق]] داد به [[دین]] او برگردم! عمر از این گفته او خوشحال شد و [[قضاوت]] [[بصره]] را به او سپرد<ref>ابن سعد، ج۳، ص۲۸۸؛ ابن ماکولا، ج۵، ص۱۷۲؛ ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۲۰۸.</ref>. | ||
[[طبری]]، ابومریم را از [[کارگزاران]] عمر بن خطاب بر بصره در سال هفدهم شمرده است<ref>طبری، ج۴، ص۹۵؛ بلاذری، انساب، ج۱۰، ص۴۶۴.</ref>. [[ابن حجر]] می‌گوید: [[ایاس]] بعد از [[عمران بن حصین خزاعی]]، از طرف عمر بن خطاب به منصب قضاوت بصره [[منصوب]] شد<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۶۲.</ref>. برخی، او را نخستین [[قاضی]] بصره<ref> خلیفة بن خیاط، ص۳۴۳؛ حاکم نیشابوری، ص۱۸۵.</ref> و گروهی، قاضی بصره بعد از [[کعب بن سور]] دانسته‌اند<ref> بلاذری، انساب، ج۳، ص۳۵.</ref>. وی در [[فتوحات]] شرکت داشته و از فاتحان رامهرمز دانسته شده است<ref>بلاذری، فتوح، ج۲، ص۴۶۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۲۷.</ref>. ابو مریم، از [[عمر بن خطاب]] و [[عثمان بن عفان]] [[روایت]] نقل کرده است، و فرزندش [[عبدالله بن ایاس]] و [[محمد بن سیرین]] از او روایت دارند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۳؛ ابن حبان، الثقات، ج۴، ص۳۴؛ ابن | [[طبری]]، ابومریم را از [[کارگزاران]] عمر بن خطاب بر بصره در سال هفدهم شمرده است<ref>طبری، ج۴، ص۹۵؛ بلاذری، انساب، ج۱۰، ص۴۶۴.</ref>. [[ابن حجر]] می‌گوید: [[ایاس]] بعد از [[عمران بن حصین خزاعی]]، از طرف عمر بن خطاب به منصب قضاوت بصره [[منصوب]] شد<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۶۲.</ref>. برخی، او را نخستین [[قاضی]] بصره<ref> خلیفة بن خیاط، ص۳۴۳؛ حاکم نیشابوری، ص۱۸۵.</ref> و گروهی، قاضی بصره بعد از [[کعب بن سور]] دانسته‌اند<ref> بلاذری، انساب، ج۳، ص۳۵.</ref>. وی در [[فتوحات]] شرکت داشته و از فاتحان رامهرمز دانسته شده است<ref>بلاذری، فتوح، ج۲، ص۴۶۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۳۲۷.</ref>. ابو مریم، از [[عمر بن خطاب]] و [[عثمان بن عفان]] [[روایت]] نقل کرده است، و فرزندش [[عبدالله بن ایاس]] و [[محمد بن سیرین]] از او روایت دارند<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۳؛ ابن حبان، الثقات، ج۴، ص۳۴؛ ابن ابی‌حاتم، ج۲، ص۲۸۰.</ref>. [[ابومریم]]، در سنبیل [[اهواز]] درگذشت<ref>بلاذری، فتوح، ج۱، ص۱۰۹.</ref> و [[حدیث]] کمی از او نقل شده است<ref>ابن سعد، ج۷، ص۶۳؛ ابن حمزه، ص۵۵۰.</ref><ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابومریم حنفی یمامی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۵۱۲-۵۱۳.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | == جستارهای وابسته == | ||
*[[عبدالله بن ایاس]] (فرزند) | {{مدخل وابسته}} | ||
*[[محمد بن سیرین]] (فرزند) | * [[عبدالله بن ایاس]] (فرزند) | ||
* [[محمد بن سیرین]] (فرزند) | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده:IM009657.jpg|22px]] [[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|'''مقاله «ابومریم حنفی یمامی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||