شمر بن ذی الجوشن در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

وی از [[قبیله]] [[بنی‌عامر بن صَعصَعَه]] و از [[خاندان]] [[ضِباب بن کِلاب]] بود.<ref>ر. ک: العقد الفرید، ابن عبدربه، احمد بن محمد، چاپ علی شیری، بیرون: داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۹ قمری. ، ج۳، ص۳۱۸-۳۲۰.</ref> از این‌رو، از وی با نسب‌هایی چون عامری، ضبابی<ref>مختصر تاریخ دمشق، ابن منظور انصاری، محمد بن مکّرم، دمشق: دارالفکر، ۱۴۰۵ قمری. ، ج۲۳، ص۱۸۶؛الوافی بالوفیات، صفدی، خلیل بن ابیک، به کوشش احسان عباس، بیروت: دار صادر، ۱۴۱۱ قمری. ، ج۱۶، ص۱۸۰.</ref> و کلابی<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۸۲؛ قس الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدر آباد دکن: ۱۳۹۵ قمری/ ۱۹۷۵ میلادی. ، ج۳، ص۳۳، السلولی.</ref> یاد کرده‌اند.

از [[مادر]] [[شمر]] نیز به [[پلیدی]] یاد می‌کنند تا جایی که گویند وی هنگام [[جابجایی]] گوسفندانش از جایی به جای دیگر، دامنش به [[گناه]] [[آلوده]] گشت و فرزندش [[شمر]] از راه [[نامشروع]] به [[دنیا]] آمد.<ref>منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، ۱۳۸۱ شمسی، ج۱، ص۷۱۴ به نقل از مثالب العرب هشام کلبی.</ref> [[امام حسین]] {{ع}} نیز در واقعه [[کربلا]] او را پسر [[زن]] بزچران خطاب کرده است.<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۸۷؛ الارشاد فی معرفة حججالله علیالعباد، شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، بیروت: ۱۴۱۴ قمری. ، ج۲، ص۹۶.</ref>

[[امام حسین]] {{ع}} در [[روز]] [[عاشورا]] به او فرمود: [[پیامبر]] {{صل}} راست گفت که گویا سگ سیاه و سفیدی را می‌بینم که [[خون]] [[اهل]] بیتم را می‌آشامد.<ref>کتاب البرصان و العرجان، جاحظف عمرو، بیروت: دارالجلیل، ۱۴۱۰ قمری/ ۱۹۹۰ میلادی. ، جاحظف عمرو، بیروت: دارالجلیل، ۱۴۱۰ قمری/ ۱۹۹۰ میلادی. ، ص۱۲۸-۱۲۹؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۳، ص۴۰۱؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۶، ص۵۳؛ مختصر تاریخ دمشق، ابن منظور انصاری، محمد بن مکّرم، دمشق: دارالفکر، ۱۴۰۵ قمری. ، ج۲۳، ص۱۹۰؛ وفیات الاعیان و انباء انباء الزمان، ابن خلکان، شمس الدین احمد بن محمد بن ابی بکر، چاپ احسان عباس، بیروت: ۱۹۶۸- ۱۹۷۷ میلادی. ، ج۳، ص۶۸؛الوافی بالوفیات، صفدی، خلیل بن ابیک، به کوشش احسان عباس، بیروت: دار صادر، ۱۴۱۱ قمری. ، ج۱۶، ص۱۸۰؛ البدایة و النهایة، ابنکثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیلبن عمر، قاهره: ۱۹۳۲ میلادی. ، ج۸، ص۱۸۸.</ref>

پنج نفر از افراد سرشناس [[کوفه]] از جمله [[شمر بن ذی الجوشن]] از قصر خارج شدند و هر یک عده‌ای از [[مردم]] را که [[مطیع]] آنان بودند، گرد آوردند و هر کدام از آنان در یک نقطه از [[شهر]] متمرکز شدند و در [[پناه]] [[قدرت]] جمعیت‌، پرچم‌های [[امان]] را برافراشتند و ضمن سخنرانی‌های خود به [[مردم]] گوشزد کردند که هر کس می‌خواهد از [[مجازات]] [[حکومت]] در [[امان]] باشد، زیر یکی از این [[پرچم‌ها]] وارد شود. بدین‌گونه [[مردم]] برای [[نجات]] از [[انتقام]] [[حکومت]] به این [[پرچم‌ها]] ملحق شدند.<ref>الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی. ، ص۲۳۸-۲۳۹؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۳۴۸-۳۵۰؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: ۱۸۶۱-۱۸۷۷ میلادی. ، ج۲، ص۲۵۲.</ref>[[شمر]] در سخنانش، مسلم را [[فتنه‌گر]] نامید و [[کوفیان]] را از [[سپاه شام]] ترساند.<ref>ر. ک: وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمد هادی یوسفی غروی. ، ص۱۲۳-۱۲۴؛ الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی. ، ص۲۳۸-۲۳۹؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۳۴۸-۳۵۰؛ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدر آباد دکن: ۱۳۹۵ قمری/ ۱۹۷۵ میلادی. ، ج۵، ص۴۹-۵۰؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری. ، ج۴، ص۳۰-۳۱؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، ۱۳۶۷ قمری. ، ج۱، ص۲۴۵.</ref> [[شمر]] [[حرکت امام حسین]] {{ع}} را به سوی [[عراق]]، توسط [[جاسوسان]] خود دقیقاً پیگیری می‌کرد.

باید او و یارانش [[تسلیم]] بی‌قید و شرط تو گردند. آن‌گاه در مورد [[مجازات]] و یا [[بخشش]] آن خود [[تصمیم]] خواهی گرفت‌. به من خبر رسیده که [[حسین]] و پسر [[عمر بن سعد]] تمام شب را میان دو [[لشکر]] می‌نشینند و سخن می‌گویند. سخنان این عنصر [[فاسد]] چون با [[طبیعت]] [[تجاوزکار]] پسر مرجانه موافق بود، در وی اثر کرد و بی‌درنگ گفت‌: این نظر صحیح است و نامه‌ای نوشت و به دست [[شمر]] داد و گفت‌: به نزد [[عمر بن سعد]] برو و به او بگو که هر چه زودتر باید [[حسین]] و یارانش را به [[فرمان]] من درآوری‌! اگر پذیرفتند ایشان را نزد من بفرست و اگر از [[حکم]] من سر باز زدند، بی‌درنگ با آنان [[نبرد]] کن‌. حال اگر [[عمر بن سعد]] [[دستور]] مرا پذیرفت‌، تو به [[فرمان]] او درآی و در غیر این صورت تو خود فرمانروای [[لشکر]] خواهی شد. در نامه‌ای هم به [[عمر بن سعد]] [[دستور]] داد در صورت [[امتناع]] از [[بیعت]] به نام [[یزید]]، با [[امام]] بجنگد و نوشت که اگر [[دستور]] ما را [[اجرا]] می‌کنی‌، به تو [[پاداش]] شنونده و [[فرمان‌بردار]] خواهیم داد و اگر از اجرای آن خودداری کنی‌، از [[شغل]] و [[لشکر]] کناره بگیر و آن را به [[شمر]] واگذار کن که ما [[دستور]] خود را به او داده‌ایم‌.<ref>ر. ک: وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمد هادی یوسفی غروی. ، ص۱۸۷-۱۸۸؛ الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، ۱۴۰۵ قمری. ، ج۵، ص۹۷-۹۸؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۸۰، ۴۸۲-۴۸۳؛ الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره:۱۹۶۰میلادی. ، ص۲۵۳-۲۵۵؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۱۳-۴۱۴؛ الارشاد فی معرفة حججالله علیالعباد، شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، بیروت: ۱۴۱۴ قمری. ، ج۲، ص۸۷-۸۹؛ تاریخ الاسلام، حوادث و وفیات ۶۱-۸۰ هجری، ص۱۸۳؛ البدایة و النهایة، ابنکثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیلبن عمر، قاهره: ۱۹۳۲ میلادی. ، ج۸، ص۱۷۵.</ref>

عصر [[روز]] نهم [[محرم]] [[شمر]] با چهار هزار سپاهی و [[نامه]] تهدیدآمیز [[عبیدالله بن زیاد]] برای [[عمر بن سعد]] وارد [[کربلا]] شد.<ref>الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدر آباد دکن: ۱۳۹۵ قمری/ ۱۹۷۵ میلادی. ، ج۵، ص۸۹.</ref> [[عمر بن سعد]] با دیدن [[نامه]] خطاب به او گفت‌: کاری را که [[امید]] [[صلاح]] بود تباه ساختی [[سوگند]] به [[خدا]] [[حسین]] کسی نیست که [[تسلیم]] [[عبیدالله بن زیاد]] شود، چرا که او از خصلت‌های پدرش برخوردار است‌. [[شمر]] گفت‌: به [[فرمان]] [[امیر]] گوش می‌کنی‌؟ اگر نمی‌پذیری از [[فرماندهی]] کناره بگیر. [[عمر بن سعد]] که [[شمر]] را رقیب خود می‌دید، [[دستور]] [[عبیدالله بن زیاد]] مبنی بر اخذ [[بیعت]] از [[امام حسین]] {{ع}} یا [[جنگ]] با او را پذیرفت و به [[شمر]] گفت‌: [[فرمان]] را [[اجرا]] می‌کنم و چیزی نصیب تو نمی‌شود. تو [[کرامت]] و حرمتی نداری‌. پس همچنان [[فرمانده]] گروه پیادگان را بر عهده بگیر!<ref>ر. ک: انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۸۳؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۱۴-۴۱۵؛ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدر آباد دکن: ۱۳۹۵ قمری/ ۱۹۷۵ میلادی. ، ج۵، ص۸۹-۹۰؛ تذکرة الخواص فی خصائص الائمه، سبط ابنجوزی، ابوالفرج عبدالرحمن، بیروت: مکتبه النینوی الحدیثه، ۱۴۰۱ قمری / ۱۹۹۱ میلادی. ، ص۲۲۳-۲۲۴.</ref> به این ترتیب [[شمر]] سردار بزرگ [[سپاه]] [[عمر بن سعد]] گردید.<ref>کتاب کتاب البرصان و العرجان، جاحظف عمرو، بیروت: دارالجلیل، ۱۴۱۰ قمری/ ۱۹۹۰ میلادی، جاحظف عمرو، بیروت: دارالجلیل، ۱۴۱۰ قمری/ ۱۹۹۰ میلادی. ، ص۱۲۹.</ref> نقش [[شمر]] در بازگرداندن [[عقیده]] ابن‌زیاد مورد [[تأیید]] همه منابع است‌.

[[عباس]] {{ع}} فرمود: [[خداوند]] تو و [[امان]] نامه‌ات را [[لعنت‌]] کند. به ما [[امان]] می‌دهی در حالی‏که [[فرزند پیامبر]] [[خدا]] در [[امان]] نیست‌؟ از ما می‌خواهی که در حلقه [[اطاعت]] لعنت‌شدگان و [[فرزندان]] لعنت‌شدگان درآییم‌؟ نیازی به [[امان]] تو نیست‌. [[امان]] [[خدا]] [[بهترین]] و [[برترین]] امان‌هاست‌. [[شمر]] [[تحقیر]] شد و [[خشمگین]] بازگشت‌.<ref> ر. ک: انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۸۳-۴۸۴؛ الارشاد فی معرفة حججالله علیالعباد، شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، بیروت: ۱۴۱۴ قمری. ، ج۲، ص۸۹؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ابوعلی فضلبن حسن، تحقیق سیدمحمد مهدی و سیدحسن خرسان، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه، ۱۳۳۸قمری. ، ج۲، ص۳۲۴؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری. ، ج۴، ص۵۶؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، ۱۳۶۷ قمری، ج۲، ص۳۳.</ref>

[[عمر بن سعد]] [[صبح]] [[روز]] [[عاشورا]]، [[میسره]] [[سپاه]] را به [[شمر بن ذی‌الجوشن]] سپرد.<ref> انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۸۷؛ الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی. ، ص۲۵۶؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۴، ص۳۳۴؛ الارشاد فی معرفة حججالله علیالعباد، شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، بیروت: ۱۴۱۴ قمری. ، ج۲، ص۹۵؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری. ، ج۴، ص۵۹-۶۰.</ref>

افرادی از [[لشکر]] [[عمر بن سعد]] در اطراف خیام [[امام]] جولان کرده‌، ولی با [[خندق]] و [[آتش]] افروخته رو به رو شدند و چون دیدند به هیچ روی نمی‌شود تعرضی به خیمه‌ها کرد، بازگشتند، اما [[شمر]] با [[امام]] گستاخانه سخن گفت که‌: ای حسین‌! در همین [[جهان]] و پیش از [[روز رستاخیز]]، به سوی [[آتش]] [[شتاب]] گرفته‌ای‌؟ [[امام]] فرمود: ای پسر [[زن]] بز چران‌! تو به [[آتش دوزخ]] سزاوارتری.<ref>ر. ک: وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمد هادی یوسفی غروی. ، ص۲۰۵؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۸۷؛ الارشاد فی معرفة حججالله علیالعباد، شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، بیروت: ۱۴۱۴ قمری. ، ج۲، ص۹۶.</ref> [[مسلم بن عوسجه]] عرض کرد: [[شمر]] در موقعیت مناسبی قرار گرفته است‌. اجازه بدهید به خاطر این توهین او را [[هدف]] تیر قرار دهم‌. او از جمله تبه‌کارترین افراد این گروه است [[امام]] فرمود: «تیر میانداز که من از اینکه شروع کننده [[جنگ]] باشم‌، [[اکراه]] دارم‌»<ref>{{متن حدیث| لاَ تَرْمِهِ فَإِنِّي أَكْرَهُ أَنْ أَبْدَأَهُمْ}}؛ ر. ک: وقعه الطف، ابومخنف لوط بن یحیی، چاپ محمد هادی یوسفی غروی. ، ص۲۰۵؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۸۷؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۲۲؛ الارشاد فی معرفة حججالله علیالعباد، شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، بیروت: ۱۴۱۴ قمری. ، ج۲، ص۹۶.</ref>.

یک‌بار دیگر و پیش از شروع [[جنگ]]، زمانی که [[زهیر بن قین|زُهَیر بن قَین]] از [[یاران]] [[امام حسین]] {{ع}} به [[پند]] و [[اندرز]] [[کوفیان]] پرداخت و خطبه‌ای حاکی از [[نصیحت]] ایراد کرد و ایشان را به [[زمین]] گذاشتن [[شمشیر]] [[پند]] داد.<ref>ر. ک: انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۶۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۸۸-۴۸۹؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۴۴-۲۴۵؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۲۶.</ref> [[شمر]] تیری به سوی او پرتاب کرد و گفت‌: چند لحظه دیگر تو و پیشوایت به دست خدای توانا کشته خواهید شد. [[زهیر]] گفت‌: آیا مرا از [[مرگ]] می‌ترسانی‌؟ به [[خدا]] [[سوگند]]، [[مرگ]] با او را بیشتر [[دوست]] دارم تا [[زندگی]] همیشگی با شما را<ref>تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۲۴۵؛لواعج الاشجان، امین، سید محسن، ترجمه ناصر پاکپرور، تهران: واحد تحقیقات اسلامی بنیاد بعثت، ۱۳۶۶ شمسی. ، ص۲۶۴-۲۶۵؛ نهایه الارب فی فنون الادب، نویری، شهاب الدین احمد، ترجمه دکتر محمود مهدوی دامغانی، تهران: انتشارات امیر کبیر، ۱۳۶۵ شمسی. ، ج۷، ص۱۸۲-۱۸۴.</ref>. [[زهیر]] سپس او را پسر کسی دانست که بر پاشنه‌های خود ادرار می‌کند و او را حیوان و چارپایی دانست که از [[کتاب خداوند]] بیش از دو [[آیه]] نمی‌داند و به [[خواری]] و [[ذلت]] در [[قیامت]] [[بشارت]] داد.<ref> ر. ک: انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۸۸-۴۸۹؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۲۶.</ref>  

پس از [[شهادت]] [[عبدالله بن عمیر کلبی]]، همسرش [[ام‌وهب|اُمّ‌وهب‌]] بر سر بالینش نشست و چهره او را که [[خاک]] و [[خون]] پوشانده بود، با دست [[پاک]] می‌کرد و می‌گفت‌: [[عبدالله]]! [[بهشت]] بر تو گوارا باد. از خدایی که [[بهشت]] را بر تو ارزانی داشت، می‌خواهم مرا نیز در آنجا مصاحب تو گرداند. چون [[مشاهده]] [[شجاعت]]، [[دلیری]] و [[عشق]] [[ام‌وهب]] به [[امام حسین]] {{ع}} و راه همسرش ممکن بود برخی از [[سپاه]] [[کوفیان]] را دگرگون کند، [[شمر]] بی‌درنگ به یکی از غلامانش به نام [[رستم غلام شمر بن ذی الجوشن|رستم‌]] [[دستور]] داد تا با نیزه‌ای او را به [[شهادت]] رساند و او در کنار شوهرش برخاک افتاد.<ref>ر. ک: انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۹۳؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۳۰؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری. ، ج۴، ص۶۵،۱۳، ۶۸-۶۹، ۲۰۲؛ البدایة و النهایة، ابنکثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیلبن عمر، قاهره:۱۹۳۲ میلادی. ، ج۸، ص۱۸۱-۱۸۲؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، ۱۳۶۷ قمری. ، ج۲، ص۱۶.</ref>

با [[شهید]] شدن بسیاری از [[اصحاب]] [[امام حسین]] {{ع}}، [[دشمنان]] به سوی خیمه‌های آن [[حضرت]] [[حمله]] بردند. [[شمر]] نیزه خویش را در [[خیمه]] [[امام حسین]] {{ع}} فرو برد و فریاد زد [[آتش]] بیاورید تا این [[خیمه]] را با اهلش بسوزانم. [[امام]] او را [[نفرین]] کرد که: ای [[شمر]] [[خداوند]] تو را به [[آتش]] بسوزاند. کار وی آن چنان وقیحانه بود که دوستش [[شبث بن ربعی]] نیز او را [[سرزنش]] نمود و به او گفت که ترساننده [[زنان]] شده‌ای.<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۹۳؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۳۸؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری. ، ج۴، ص۶۹؛ البدایة و النهایة، ابنکثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیلبن عمر، قاهره: ۱۹۳۲ میلادی. ، ج۸، ص۱۸۱.</ref> یک بار دیگر در عصر [[عاشورا]] و قبل از [[شهادت امام حسین]] {{ع}}، [[شمر]] قصد داشت به [[خیمه]] و خرگاه [[امام]] که بار و بنه و خاندانش در آن بودند، [[حمله]] کند. او فریاد زد بین [[حسین]] و خیمه‌ها حائل شوید و به خیمه‌ها [[حمله]] [[برید]]. [[روح]] بزرگ و [[آزاده]] [[امام]] هرگز اجازه نمی‌داد تا موقعی که زنده است به [[فرزندان]] و [[زنان]] و افراد خاندانش آسیبی وارد شود، پس با فریادی رسا [[خصم]] را مورد خطاب قرار داد: «وای بر شما ای [[پیروان]] [[خاندان]] ابوسفیان‌! اگر [[دین]] ندارید و از [[معاد]] نمی‌هراسید، در دنیای خود [[آزاده]] باشید و اگر شما چنانچه می‌پندارید عربید، به [[آیین]] [[نژادی]] خود [[رفتار]] کنید. [[شمر]] [[خجالت]] زده بازگشت»<ref>{{متن حدیث| وَيْحَكُمْ يَا شِيعَةَ آلِ أَبِي سُفْيَانَ! إِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ دَيْنُ، وَ كُنْتُمْ لا تَخافُونَ الْمَعَادِ، فَكُونُوا أَحْرَاراً فِي دُنْيَاكُمْ هَذِهِ، وَ ارْجِعُوا إِلى أَ حِسَابُكُمْ إِنْ كُنْتُمْ عُرُباً كَمَا تَزْعُمُونَ}}؛ الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، ۱۴۰۵ قمری. ، ج۵، ص۱۰۱؛ انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۴۹۹؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۵۰؛ البدایة و النهایة، ابنکثیر دمشقی، عمادالدین اسماعیلبن عمر، قاهره: ۱۹۳۲ میلادی. ، ج۸، ص۱۸۷؛ مقاتل الطالبیین، ص۱۱۸.</ref>

درباره کسی که [[امام]] را به [[شهادت]] رساند و سر [[مبارک]] آن [[حضرت]] را از تن جدا کرد، [[روایات]] گوناگون است. به گفته [[واقدی]]، [[شمر]] [[امام حسین]] {{ع}} را کُشت و با اسب خود [[بدن]] آن [[حضرت]] را لگدکوب کرد.<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۵۱۲؛ نیز تاریخ خلیفة بن خیاط، خلیفةبن خیاط، ابنعمر، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵ قمری. ، ص۱۴۶؛ مقاتل الطالبیین، ص۱۱۹؛ جمهرة انساب العرب، ابنحزم اندلسی، علیبن احمد، قاهره: دار المعارف، ۱۳۸۲ قمری. ، ص۲۸۷.</ref> برخی [[روایات]] جدا کردن سر آن [[حضرت]] را نیز به [[شمر]] نسبت داده‌اند. گفته شده وی بر سینه [[امام]] نشست و سر او را از قفا جدا کرد.<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۵۰۰-۵۰۱؛ الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی. ، ص۲۵۸؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۵۳؛ الارشاد فی معرفة حججالله علیالعباد، شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، بیروت: ۱۴۱۴ قمری. ، ج۲، ص۱۱۲؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، ۱۳۶۷ قمری. ، ج۱، ص۴۱-۴۲؛ تاریخ الاسلام، حوادث و وفیات ۶۱-۸۰ هجری، ص۱۴؛الوافی بالوفیات، صفدی، خلیل بن ابیک، به کوشش احسان عباس، بیروت: دار صادر، ۱۴۱۱ قمری. ،ج۱۶، ص۱۸۰؛ لسان المیزان، ابن حجر عقلانی، احمد بن علی، بیروت: مؤسسه الاعلمی، ۱۳۷۱ قمری. ، ج۴، ص۲۵۹؛ جمهرة انساب العرب، ابنحزم اندلسی، علیبن احمد، قاهره: دار المعارف، ۱۳۸۷ قمری. ، ص۲۸۷.</ref> بعضی به [[سنان بن انس نخعی]] اشاره کرده‌اند.<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۵۰۳؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۵۳؛ مقاتل الطالبیین، ص۱۱۸؛ العقد الفرید، ابن عبدربه، احمد بن محمد، چاپ علی شیری، بیرون: داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۹ قمری. ، ج۴، ص۳۵۶.</ref>  

[[روز]] یازدهم [[محرم]]، [[عمر بن سعد]] [[دستور]] داد سرهای۷۲ تن [[شهدای کربلا]] را از تن جدا کرده و آنها را به همراه [[شمر]] و تنی چند از [[فرماندهان سپاه]] نزد [[عبید الله بن زیاد]] به [[کوفه]] برند.<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۵۰۳؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ –۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۵۶.</ref>

قبیله‌هایی که در [[جنگ]] شرکت کرده بودند، برای [[تقرب]] به ابن‌زیاد [[سرهای شهدا]] را بین خود تقسیم نمودند. [[قبیله]] [[هوازن]] به [[رهبری]] [[شمر]] ۲۰ سر<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۲، ص۵۰۴؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۵۶.</ref> و بنا به نقل ابن‌طاووس ۱۲ سر<ref>اللهوف فی قتلی الطفوف (مقتل الحسین)، ابن طاووس، علی بن موسی بن محمد، نجف: الحیدریه، ۱۳۸۵ قمری. ، ص۶۲-۶۳.</ref> را به نزد ابن‌زیاد بردند. گفته شده است [[شمر]] پیشاپیش [[عمر بن سعد]] [[سرهای شهدا]] را حرکت می‌داد.<ref>الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی، ص۲۶۰.</ref> [[عبیدالله بن زیاد]] اسرای [[کربلا]] و [[سرهای شهدا]] را به [[فرمان]] [[یزید بن معاویه]] به وسیله [[شمر]] و تنی چند به نزد وی به [[شام]] فرستاد.<ref> ر. ک: الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی. ، ص۲۶۰؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۵، ص۴۶۰.</ref> چون به نزد [[یزید]] رسیدند، [[شمر]] سر [[امام]] را پیش [[یزید]] انداخت و سخنان جسارت‌آمیزی درباره [[امام]] و دیگر [[شهدای کربلا]] بیان نمود.<ref>الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی. ، ص۲۶۰؛ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدر آباد دکن: ۱۳۹۵ قمری/ ۱۹۷۵ میلادی. ، ج۵، ص۱۱۵. قس تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲– ۱۳۸۷قمری / ۱۹۶۲– ۱۹۶۷میلادی. ، ج۵، ص۴۵۹؛ الارشاد فی معرفة حججالله علیالعباد، شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، بیروت: ۱۴۱۴ قمری. ، ج۲، ص۱۱۸ که این سخنان را به زحر بن قیس نسبت داده‌اند.</ref>

با [[قیام مختار ثقفی]] در سال ۶۶، [[شمر]] بار دیگر در [[جنگ]] علیه [[سپاه]] مختار شرکت کرد و از سرکرده‌های [[شورشیان]] بود. مختار وی و دیگر امرای [[اموی]] را در [[جنگ]] جَبّانة السَبیع (از محله‌های [[کوفه]]) [[شکست]] داد؛<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۶، ص۵۸-۵۹؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۶، ص۲۹،۱۸.</ref> و [[شمر]] به همراه چند تن از [[قاتلین]] [[کربلا]] از [[کوفه]] گریخت. مختار جمعی را به همراه [[غلام]] خود زِربی در پی آنان فرستاد. چون نزدیک شدند، [[شمر]] با حیله‌ای زربی را به دنبال خود کشاند و چون زربی را تنها یافت به او [[حمله]] برد و ضربتی بر پشتش وارد کرد که پشتش [[شکست]] و [[غلام]] مختار کشته شد.<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۶، ص۶۵؛ الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰میلادی. ، ص۳۰۱-۳۰۲؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۶، ص۵۲.</ref>  

[[شمر]] سپس به قریه‌ای موسوم به «ساتیدَما» گریخت و از آنجا به قریه‌ای به نام «کَلتانیه» (بین [[شوش]] و صَمیره از روستاهای [[خوزستان]] که در کنار [[فرات]] بود) رفت.<ref>تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲– ۱۹۶۷میلادی. ، ج۶، ص۵۲.</ref> [[شمر]] از آنجا نامه‌ای توسط غلامی به [[مصعب بن زبیر]] که آماده [[جنگ]] با مختار بود، فرستاد، اما برخی از [[سپاهیان]] مختار به [[فرماندهی]] [[ابوعمره]] او را محاصره کردند و در حالی که یارانش گریخته بودند، او را کشتند و سرش را از تن جدا کرده به نزد مختار فرستادند و بدنش را پیش سگان انداختند.<ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی. ، ج۶، ص۶۵-۶۶؛ الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی. ، ص۳۰۵،۳۰۲؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی. ، ج۶، ص۵۲-۵۳؛ معجم البلدان، یاقوت حموی، شهاب الدین ابی عبدالله، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۹ قمری. ، ذیل کلتانیه.</ref> مختار نیز سر وی را برای [[محمد بن حنفیه]] فرستاد.<ref>الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی. ، ص۳۰۵.</ref> در [[زیارت عاشورا]] از [[شمر]] با [[لعن]] و [[نفرین]] یاد شده است.<ref>کامل الزیارات، ابن قولویه قمی، جعفر بن محمد، نجف: مطبعه المرتضویه، ۱۳۵۶ قمری. ، ص۳۲۹.</ref> او را [[کیهان]] [[ابو عمره]] که یک [[ایرانی]] بود به [[قتل]] رساند.

[[رده:قاتلان امام حسین]]

[[رده:عاملان واقعه کربلا]]