تشکیل حکومت الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = حکومت الهی| عنوان مدخل  = [[تشکیل حکومت الهی]]| مداخل مرتبط = [[تشکیل حکومت الهی در فقه سیاسی]] - [[تشکیل حکومت الهی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] - [[تشکیل حکومت الهی در معارف و سیره نبوی]] - [[تشکیل حکومت الهی در معارف و سیره علوی]] - [[تشکیل حکومت الهی در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط  = }}

[[پرونده:13681455.jpeg|300px|بندانگشتی|تشکیل حکومت الهی]]

== ضرورت تشکیل حکومت ==

{{اصلی|ضرورت تشکیل حکومت}}

نیاز به تشکیل [[حکومت]] از مسائل جدید حیات اجتماعی [[انسان]] نیست؛ بلکه همواره از ضروریات تشکیل زندگی اجتماعی بوده است. این ضرورت را می‌توان در تمامی ادوار گذشته زندگی اجتماعی بشری مطالعه کرد. مسئله [[ضرورت تشکیل حکومت]] برای ایجاد [[نظم]] و [[عدالت]] و ارتقاء زندگی انسان با دید [[عقلی]] و نیز از دیدگاه [[شرع]] و اسلام از قضایائی است که تصور دقیق آن ما را از [[توسل]] به [[استدلال]] بی‌نیاز می‌کند. با این همه [[دلایل]] زیر از [[ضرورت تشکیل حکومت]] است:

# '''حکومت عامل [[نظم]] و تداوم زندگی اجتماعی:''' اثبات [[ضرورت حکومت]] از راه [[لزوم]] بقای [[اجتماع بشری]] و [[انتظام]] یافتن امور آن، با استدلال عقلی و بهره‌گیری از مؤیدات [[نقلی]]، به ترتیب ذیل امکان‌پذیر است: انکارناپذیری زندگی اجتماعی؛ [[نظم]]، لازمه زندگی اجتماعی بشر؛ [[حکومت]]، شامل هماهنگی و [[انتظام]] اجتماعی.

# '''[[حکومت]]، زمینه‌ساز [[رشد]] و توسعه:''' [[انسان]] موجودی کمال طلب است و دائماً برای رسیدن به نقطه‌ای که آن را کمال خویش می‌داند، در تلاش است. جامعه به عنوان یک کلّ [[واقعی]]، [[وحدت]] ترکیبی افراد متکثر است؛ به شکلی که نه وجود جامعه بدون افراد امکان‌پذیر است و نه افراد بدون وجود جامعه امکان ادامه [[حیات]] پیدا می‌کنند؛ از این رو جامعه خود همانند فرد، قابلیت رشد و توسعه دارد. و همان‌طور که اصل بقای فرد و جامعه به هم بستگی دارد، [[رشد]] و توسعه فرد و [[جامعه]] نیز متکی به یکدیگر است. از سوی دیگر، افراد، گروه‌ها و زیرمجموعه‌های جامعه، منافع، رشد و توسعه خود را دنبال می‌کنند. و به [[دلیل]] نامحدود بودن نیازهای فزاینده افراد و گروه‌ها و محدودیت منابع تأمین نیازها، پیدایش تعارض بر سر ارضای نیازها در جامعه اجتناب‌ناپذیر است؛ همچنین [[لزوم]] ایجاد هماهنگی کلیه فعالیت‌های بهره‌برداری از منابع و توزیع مناسب در میان افراد و اقشار [[اجتماعی]] با جهت‌گیری واحد و کلان، متناسب با آرمان‌های جامعه، تشکیلات [[امین]] و مقتدری را به نام [[دولت]]، توجیه می‌کند<ref>[[علی اصغر نصرتی|نصرتی، علی اصغر]]، [[نظام سیاسی اسلام (کتاب)|نظام سیاسی اسلام]]، ص ۱۴۲.</ref>.

# '''اهداف عالیه اسلام:''' تردیدی نیست که [[بعثت انبیا]] و [[شریعت اسلام]] در جهت تحقق بخشیدن به یک سلسله اهداف بوده است که [[قرآن]] در مواردی از آن اهداف عالیه، به صراحت یاد کرده است. مانند [[اقامه قسط]] و [[عدل]]<ref>حدید، ۲۵.</ref> و [[وضع اغلال]]<ref>اعراف، ۱۵۷.</ref> و [[هدایت]] [[انسان‌ها]] به سوی [[خدا]]<ref>انبیاء، ۷۳.</ref>. اجرای [[فرامین]] و [[حدود الهی]]<ref>مائده، ۴۹.</ref> از جمله اهداف عالیه‌ای است که باید در میان [[جامعه بشری]] [[جامه]] عمل بپوشد و تحقق عینی بیابد. پر واضح است که برای این منظور نیاز به وسائل و ابزار و امکانات فراوانی است که باید در [[جامعه]] فراهم گردد و یکی از ضروری‌ترین آنها [[برنامه‌ریزی]] و [[تشکیلات]] اجرائی و دستگاه‌های حکومتی است.

# '''[[وحدت اسلامی]] در ضرورت دولت:''' [[وحدت اسلامی]] بر پایه [[اخوت]] و اعتصام به حبل‌الله<ref>آل‌عمران، ۱۰۳.</ref> که از ضروریات [[احکام اسلامی]] است و [[دعوت]] [[اسلام]] همواره در جهت تحقق بخشیدن به این آرمان [[انسانی]] و برای رسیدن به [[وحدت]] [[جامعه بشری]] بوده است، نیازمند به [[قدرت سیاسی]] و [[تشکیلات]] اجرایی و [[برنامه‌ریزی]] دراز مدت از راه یک [[حکومت]] مقتدر [[اسلامی]] است.

# '''سیره عملی [[اسلام]]:''' [[تاریخ]] [[گواهی]] می‌دهد که پیامبر اسلام{{صل}} تشکیل حکومت داد و به اجرای قوانین و برقراری [[نظامات اجتماعی]] پرداخت و به اداره جامعه اسلامی برخاست. والی به [[شهرها]] فرستاد و به [[قضاوت]] نشست و [[قاضی]] [[نصب]] کرد، سفرایی به خارج و نزد رؤسای قبائل و [[پادشاهان]] روانه کرد، [[معاهده]] و [[پیمان]] بست، [[جنگ‌ها]] را [[فرماندهی]] کرد، [[احکام حکومتی]] را به جریان انداخت و به [[فرمان خدا]] برای بعد از خود [[تعیین حاکم]] کرد. بی‌شک سیره عملی تشکیل حکومت و تصدی اداره جامعه اسلامی اختصاص به زمان پیامبر{{صل}} و یا [[زمان]] محدود دیگری ندارد و همان ضرورتی که تشکیل حکومت را در زمان پیامبر{{صل}} و [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} ایجاب می‌کرده، به دلیل [[ابدی]] بودن [[احکام اسلام]] و محدود نبودن آن از نظر زمانی و مکانی [[لزوم]] برپایی حکومت [[اسلام]] را برای همیشه ثابت می‌کند<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۷۵۲ ـ ۷۵۵.</ref>.

== [[حکومت]] یکی از [[فلسفه‌های بعثت]] ==

{{اصلی|فلسفه بعثت}}

[[قرآن مجید]] به [[مشروعیت حکومت]] [[پیامبران]] پرداخته و از جهت [[تعیین حاکم]] و نیز از جهت [[منشور حکومت]]، مبطل [[نظریه]] [[سکولاریسم]] است. [[خداوند]]، [[حکم]] و [[حکمرانی]] را به خود اختصاص داده و از غیر خود - مانند قیصرها - [[نفی]] می‌کند و برخی [[آیات]] حتی [[مردم]] را از مراجعه به چنین مراکزی منع کرده است: {{متن قرآن|يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ}}<ref>«آیا به آن کسان ننگریسته‌ای که گمان می‌برند به آنچه به سوی تو و آنچه پیش از تو فرو فرستاده شده است ایمان دارند (اما) بر آنند که داوری (های خود را) نزد طاغوت برند با آنکه به آنان فرمان داده شده است که به آن کفر ورزند و شیطان سر آن دارد که آنان را به گمراهی ژرفی درافکند» سوره نساء، آیه ۶۰.</ref> [[آیات]] دیگری وجود دارد که امر می‌کند بر [[الزام]] به [[حکمرانی]]، مطابق [[دین الهی]]: {{متن قرآن|وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ}}<ref>«و آن کسان که بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری نکنند کافرند» سوره مائده، آیه ۴۴.</ref>. این [[آیات]]، منشور [[حکومت]] را مشخص می‌کند <ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[دین و نبوت (کتاب)|دین و نبوت]]، ص ۲۶۳ و ۲۶۷.</ref>. [[خداوند متعال]] [[انسان]] را از نیستی، [[جامه]] وجود پوشاند و بستر مناسب [[حیات]] و [[رشد]] مادی و [[معنوی]] را در [[اختیار]] او قرار داد. و [[انسان]] علاوه بر اصل [[خلقت]]، در ادامه حیاتش نیز به [[خداوند]] محتاج است. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ}}<ref>«ای مردم! شما نیازمندان درگاه خداوند هستید و خداوند است که بی‌نیاز ستوده است» سوره فاطر، آیه ۱۵.</ref>. پس [[انسان]] مملوک مطلق [[خداوند]] است و [[عقل]] [[تصدیق]] می‌کند [[اختیار]] مملوک از آنِ مالک و [[فیاض]] است و مملوک باید [[فرمان‌بردار]] مالک خویش باشد و در تمام تصرفات محتاج [[اذن]] و [[تأیید]] مالک است چه در عرصه [[تصرف]] در خود یا در [[طبیعت]]. [[انسانی]] که برای [[تصرف]] در اعضای خود و استفاده از نعمت‌های [[طبیعت]] به [[اذن]] [[تأیید]] [[خالق]] [[نیازمند]] است چگونه در ایجاد یک [[حکومت]] که [[تصرف]] و [[تسخیر]] در منابع طبیعی و ایجاد [[محدودیت]] برای مخلوقات [[خداوند]] است [[نیازمند]] [[اذن]] نباشد؟ در حالی که [[عقل]] هر نوع ایجاد [[محدودیت]] در [[زندگی]] دیگران را برنمی‌تابد. پس [[حاکمیت]]، هم عقلاً و هم از جهت [[قرآن]] به [[خداوند]] تعلق دارد: {{متن قرآن|إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ}}<ref>« داوری جز با خداوند نیست» سوره انعام، آیه ۵۷.</ref> بله ازآنجاکه [[حکومت]] از [[مقام قدسی]] [[خداوند]]، دور است، لذا در مواردی، انجام آن را به انسان‌های [[شایسته]] واگذار می‌کند مانند [[حضرت داوود]] {{ع}}. نظریه سکولارها که می‌گوید [[خداوند]] [[حق]] [[مشروعیت]] و [[حاکمیت]] خویش را به [[مردم]] [[تفویض]] کرده است، اگر به‌گونه‌ای باشد که [[مشروعیت حکومت]] [[پیامبران]] را خارج کند، "برخلاف [[آیات]]"، به [[سکولاریسم]] منجر می‌شود اما اگر فقط منکر [[مشروعیت]]، [[الهی]] [[حاکم]]، غیر [[معصوم]] باشد، مثبِت [[سکولاریسم]] نیست <ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[دین و نبوت (کتاب)|دین و نبوت]]، ص ۲۶۷-۲۷۰.</ref>.

 

{{اصلی|حکمت امامت}}

 

 

 

 

 

 

== جستارهای وابسته ==

* [[حکومت استبدادی]]

* [[حکومت الهی]]

* [[حکومت در زمان غیبت]]

* [[حکومت فقهی]]

* [[حکومت مطلقه]]

* [[دارالحکومة]]

* [[منصب حکومت]]

* [[ولایت از نائب سلطان عادل]]

* [[ولایت فقیه]]

 

#[[پرونده:151722.jpg|22px]] [[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[دین و نبوت (کتاب)|'''دین و نبوت''']]

# [[پرونده:1100672.jpg|22px]] [[علی اصغر نصرتی|نصرتی، علی اصغر]]، [[نظام سیاسی اسلام (کتاب)|'''نظام سیاسی اسلام''']]

# [[پرونده: 1100699.jpg|22px]] [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فقه سیاسی ج۱''']]

== پانویس ==

{{پانویس}}

[[رده:فلسفه نبوت]]