معناداری زندگی در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '(پرسش)]]↵↵{{پرسمان انتظار فرج}}' به '(پرسش)]] == پرسش‌های وابسته == {{پرسمان انتظار فرج}}') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = معناداری زندگی | | موضوع مرتبط = معناداری زندگی | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = معناداری زندگی | ||
| مداخل مرتبط = [[معناداری زندگی در قرآن]] - [[معناداری زندگی در | | مداخل مرتبط = [[معناداری زندگی در قرآن]] - [[معناداری زندگی در معارف مهدویت]] - [[معناداری زندگی در معارف و سیره نبوی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== | == اهمیت [[معناگرایی]] و توجه به [[معنای زندگی]] == | ||
[[معناگرایی]] و توجه به [[معنای زندگی]]، امری [[فطری]] در وجود [[انسان]] است که این امر، به خوبی در مطالعات تجربی نیز به اثبات رسیده است. اهمیت مسئله تا جایی است که در مسائل [[فرهنگی]] و تمدنی نیز، [[معنویت]] و وجود نرم‌افزار معنابخشی، هستۀ اولیۀ شکل‌گیری هر [[تمدن]] و بستر [[زندگی]] واقعی [[بشر]] بوده و هست<ref>ر.ک. [[امیر محسن عرفان|عرفان، امیر محسن]] و [[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی (مقاله)|باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی]].</ref>. از سوی دیگر، به عقیدۀ روان‌شناسان، احساس [[پوچی زندگی]] و بی [[هدف]] بودن [[جهان]] یکی از عواملی است که موجب [[نگرانی]] و [[اضطراب]] [[انسان]] میشود<ref>ر.ک. [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>. بنابراین، داشتن [[معنای زندگی]] از اهمیت بالایی برخوردار است. | |||
== | == معانی مختلفِ [[معنای زندگی]] و تفاوت آن با احساس [[پوچی]] == | ||
در حوزۀ [[معناداری زندگی]] رویکردهای مختلفی مطرح میشود. عمدۀ محققان سه معنای هدف، [[ارزش]] و کارکرد از [[زندگی]] را در [[معنای زندگی]] آورده‌اند<ref>ر.ک. [[محمد رضا بیات|بیات محمد رضا]]، [[دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی (کتاب)|دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی]]، ص۶۴-۶۹؛ سلیمانی امیری، عسکری، خدا و معنای زندگی، نقد و نظر، ش۳۱-۳۲، ص۱۰۴؛ [[هادی صادقی|صادقی، هادی]]، [[و اینک زیستن با خدا (مقاله)|و اینک زیستن با خدا]]، [[نقد و نظر (نشریه)|فصلنامه نقد و نظر]]، ش۳۱-۳۲، ص۶۸.</ref>. در مقابلِ [[معنای زندگی]]، [[پوچ‌گرایی]] است که به [[معنای زندگی]] منهای [[هدف]] و معناست، یا نهایتا اینکه حیات را بدون [[ارزش]] بدانیم و یا [[انکار]] هر امر واقعی برای [[زندگی]]. [[پوچ‌گرایی]] [[معارف]] شکل‌گرفته برای [[انسان]] را محصول [[ادوار تاریخی]] دانسته و تجربه‌های فردی و زمینه‌های [[فرهنگی]] را عامل ایجاد آن میداند. به طور کلی میتوان گفت، معنابخشی تلاشی در جهت [[درک]] منظم و منطقی رویدادها معرفی شده است که به رویدادهای محیطی و [[رفتار]] افراد معنا می‌‌بخشد و [[درک]] تغییرات ناگهانی در محیط بیرونی را تسهیل میکند که این امر به عمل متناسب با تغییرات منجر میشود<ref>ر.ک. [[سعید اکبری|اکبری، سعید]]، [[سعید زندی|زندی، سعید]] و [[میلاد قربانی|قربانی، میلاد]]، [[مفهوم‌سازی معنابخشی و ملاحظات کاربردی آن در روان‌شناسی صنعتی و سازمانی (مقاله)|مفهوم‌سازی معنابخشی و ملاحظات کاربردی آن در روان‌شناسی صنعتی و سازمانی]]، [[رویش روان‌شناسی (نشریه)|فصلنامه رویش روان‌شناسی]]، شماره ۲، ص ۲۰۴-۱۷۹</ref>. | |||
== | == رابطۀ نگرش [[توحیدی]] [[انتظار]] و [[معناداری زندگی به زندگی]] == | ||
مراد از نقش اندیشۀ [[مهدویت]] در [[معنادار کردن حیات]] جمعی این است که مهدی‌باوری میتواند [[زندگی]] جمعی [[بشر]] را در بُعد جمعی (به [[معنای حیات]] یک امت و حیات [[تاریخی]] [[بشر]]) معنادار و قابل فهم کند. البته این ادعا را میتوان دربارۀ [[معنادار کردن جهان هستی]] نیز مطرح کرد<ref>گفتنی است موضوع "[[معنای زندگی]]" زوایای پنهانی را در خود جای داده است. در وهله نخست با دو رویکرد میتوان به این موضوع نگریست؛ یکم، [[معنای زندگی]] بشر و دوم، معنای جهان هستی. از [[معنای زندگی]] بشر نیز میتوان هم زندگی فردی و هم زندگی جمعی را اراده کرد. خود [[معنای زندگی]] جمعی را نیز میتوان به سه صورت در نظر گرفت: [[معنای زندگی]] یک جماعت یا امت (که حیات آن جماعت یا امت را قابل فهم میکند)، [[معنای زندگی]] اجتماعی (آنچه زندگی در قالب اجتماع را قابل فهم میکند) و [[معنای زندگی]] تاریخی (آنچه حیات تاریخی بشر را قابل فهم می‌سازد، که با فلسفه تاریخ نیز قرابت زیادی دارد). (نک: گروه نویسندگان، گونه‌شناسی اندیشه منجی موعود در ادیان، ص۴۸۷.</ref>.<ref>ر.ک. [[امیر محسن عرفان|عرفان، امیر محسن]] و [[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی (مقاله)|باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی]].</ref> در واقع، [[جهان‌بینی]] فردِ [[معتقد]] به [[مهدویت]]<ref>. گرچه باور به مهدویت شخصی از اعتقادات شیعی به حساب می‌آید، اما اهل‌سنت هم به این مسئله اعتقاد دارند؛ گرچه غالب متفکرانشان به مهدویت نوعی باور دارند. روایات ناظر به آخرالزمان و ظهور فرزندی از پیامبر برای نجات بشریت در مسانید روایی اهل‌سنت فراوان است. (ابن‌حنبل، احمد بن محمد، احادیث المهدی {{ع}} من مسند احمد بن حنبل، ص۶۱؛ ابن منادی، احمد بن جعفر، الملاحم، ص۱۷۶؛ مقدسی شافعی، یوسف بن یحیی، عقد الدرر، ص۴۰).</ref> زندگی انسان را در ابعاد مختلف معنادار میکند<ref>ر.ک. [[ابوذر رجبی|رجبی، ابوذر]]، [[نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی (مقاله)|نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی]]، ص۳۳۷-۳۵۲.</ref>؛ چراکه با نگرش [[توحیدی]] [[انتظار]]، در [[آفرینش]] ذره‌ای بیهودگی و در [[جهان]] لحظه‌ای بی هدفی نیست: {{متن قرآن|وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاء وَالأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لاعِبِينَ}}<ref>«و آسمان و زمین و آنچه را میان آنهاست به بازیچه نیافریده‌ایم» سوره انبیاء، آیه ۱۶.</ref>. در نگرش [[مکتب]] [[انتظار]]، [[انسان]] بی‌هدف آفریده نشده و بی [[دلیل]] در عرصۀ حیات رها نشده است: {{متن قرآن|أَيَحْسَبُ الإِنسَانُ أَن يُتْرَكَ سُدًى}}<ref>«آیا آدمی می‌پندارد که بیهوده وانهاده میشود؟» سوره قیامه، آیه ۳۶.</ref>. [[انتظار]] و [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} [[معنای حیات]] برای جامعۀ [[شیعه]] در [[دوران غیبت]] است. زیرا، [[شیعه]] به خاطر "[[ظهور]]" [[زندگی]] و به سمت [[ظهور]] حرکت میکند و اینجاست که مفهوم "[[انتظار]]" شکل میگیرد، [[معنای حیات]]، [[انتظار]] را به وجود می‌‌آورد، به آن "جهت" میدهد و آن را از ایستایی و خمودی به [[پویایی]] و تحرک بدل میکند. در طول [[تاریخ]] [[غیبت]]، چه رنج‌هایی که [[شیعه]] متحمل شده؛ اما هرگز [[هویت اجتماعی]] خویش را از دست نداده است! آنچه [[شیعه]] را در میان این همه مشکلات زنده و بالنده نگه‌داشته، این است که [[مهدی]] {{ع}} [[معنای زندگی]] اوست<ref>ر.ک. [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>. | |||
بدیهی است چنین نگرش معنادار، والا، پویا و فراگیر؛ [[جهان]]، هستی، [[زندگی]] و رویدادهای آن را در اندیشۀ [[انسان]] [[مؤمن]] [[منتظِر]]، به هم پیوسته و دارای [[هدف]] و معنا نشان میدهد که در این ساختار هدف‌دار و نظام‌مند، [[زندگی]] و رویدادهای آن قابل [[تفسیر]] و دارای معنا است. در نتیجه، براساس [[تفسیر]] و معنای رویدادهای [[زندگی]] براساس [[جهان‌بینی]] [[توحیدی]] [[مکتب]] [[انتظار]]، نه تنها از اضطراب‌های [[زندگی]] در [[عصر غیبت]] [[پیشگیری]] و کاسته میشود و [[انسان]] به [[اضطراب]] ناشی از [[پوچی]] و [[بی معنایی زندگی]] [[مبتلا]] نمی‌گردد؛ بلکه با [[تفسیر]] رویدادها و جریان [[زندگی]] به سمت [[خداپرستی]]، [[عدالت]]، و خیر و خوبی و در نهایت فرجام سعادت‌مندانه برای کل [[بشر]]، با [[ظهور]] و [[حاکمیت امام]] [[معصوم]] {{ع}} بر [[زمین]]، [[امید]] و هدف‌مندی و [[ایثار]] و تلاش برای تحقّق این [[آرمان]] والای [[الهی]] به عنوان شاخصه‌های ارتقای [[بهداشت روان]] در افراد و جامعۀ [[عصر انتظار]] قابل [[پیش‌بینی]] و مشاهده است<ref>ر.ک. [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref> و بر همین اساس، فرد [[منتظر]] با رسیدن به معنابخشی از طریق [[انتظار]] [[منجی موعود]] به [[اهداف]] [[خلقت]] [[آدمی]] خواهد رسید<ref>ر.ک: [[محسن موحدی|موحدی، محسن]]، مکاتبه اختصاصی [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]]</ref>. | |||
==پرسش مستقیم== | == چرایی [[نقش انتظار]] در بهبود وضعیت روانی و [[زندگی]] افراد == | ||
به طور کلی، در پاسخ به چرایی [[نقش انتظار]] در بهبود وضعیت روانی و [[زندگی]] افراد، میتوان به رجای معقول ([[خوش‌بینی]] به [[آینده بشر]]) و [[خوف]] معقول ([[امید]] واهی نداشتن به تلاش‌های خود) اشاره کرد. به [[اعتقاد]] برخی پژوهشگران، [[مذهب]] با تأثیر بر [[سبک زندگی]] و چگونگی حل تعارض‌های ارزشی به دو سؤال اساسی [[انسان]] درباره [[هدف زندگی]] و معنای فعالیت‌ها و استعدادهای او پاسخ میدهد<ref>ر.ک: [[مهرداد کلانتری|کلانتری، مهرداد]]، [[بررسی تأثیر انتظار امام مهدی بر سلامت ذهن و کیفیت زندگی دانشجویان (مقاله)|بررسی تأثیر انتظار امام مهدی بر سلامت ذهن و کیفیت زندگی دانشجویان]]، ص ۲ ـ ۶.</ref>. | |||
== چگونگی معنابخشی مسئله [[انتظار]] به [[زندگی]] == | |||
* [[اعتقاد]] و [[ایمان]] به [[ظهور]] [[موعود]] و مسئلۀ [[انتظار]] از چند جهت در معنابخشی مؤثر است: | |||
# '''نگرش به مبدأ عالم:''' بر اساس دیدگاه [[خداباوری]] [[زندگی]] زمانی معنادار خواهد بود که در ارتباط با خدا باشد و [[خدا]] در محور همه امور قرار بگیرد. | |||
# '''نگرش به حیات [[اخروی]]:''' [[انسان]] مهدی‌باور در پرتو [[باور]] به آخرت به [[تکالیف اجتماعی]] تن داده و رعایت [[حقوق]] یگران را به جهت بازخواست [[اخروی]] در رأس امور خود قرار میدهد. به دیگران [[ظلم و ستم]] نمی‌کند و در راستای عدالت فردی و [[اجتماعی]] گام برمی‌دارد؛ چراکه [[امام]] او در [[عصر ظهور]]، [[جهان]] را پر از [[عدل و داد]] خواهد کرد. او نیز با اسوه قرار دان [[امام]] خویش، امور مربوط به قسط و عدل و برقراری آن را در حیات خود مدنظر دارد. | |||
# '''نگرش به [[مرگ]]:''' [[مرگ]] در اندیشۀ [[انسان]] [[معتقد به امامت]]، لقاء [[الهی]] است و [[زندگی]] پس از [[مرگ]] را [[بهترین]] و [[معنابخش‌ترین زندگی]] میداند. | |||
# '''نگرش به [[غایت خلقت]]:''' در اندیشۀ [[انسان]] مهدی‌باور کل [[خلقت]] از روی [[هدف]] و [[غایت]] خاصی صورت گرفته و [[پوچی]] در [[خلقت]] هیچ جایگاهی ندارد. | |||
# '''توجه به [[پیوستگی]] حیات دنیوی و [[اخروی]]:''' خاصیت [[زندگی مادی]] [[رنج]] و [[مصیبت]] است. تنها راه [[معنادهی به زندگی]] آن است که به گونه‌ای مسئلۀ [[رنج]] و [[مصیبت]] برای [[انسان]] معنا یابد و این مسئله از طریق [[توجه به آخرت]] و پیوسته دانستن دنیا و آخرت حل خواهد شد<ref>ر.ک. [[ابوذر رجبی|رجبی، ابوذر]]، [[نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی (مقاله)|نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی]]، ص۳۳۷-۳۵۲.</ref>. | |||
# این [[باور دینی]]، [[انسان]] را پایبند به [[اخلاق]] و [[عقاید]] آن [[موعود]] کرده و در نتیجه، او را دین‌گرا میکند<ref>ر.ک. [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۱۲۵-۱۲۸.</ref>. | |||
# '''[[امید بخشی به آینده]]:''' [[آینده‌نگری]] مثبت، رابطه‌ای مستقیم با [[انتظار]] دارد و آنان که ناامیدانه به [[آینده]] نگاه می‌‌کنند، هیچ گامی برای بهبود [[جامعه]] و [[سعادت]] خویش برنمی‌دارند<ref>ر.ک. [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۱۲۵-۱۲۸.</ref>. | |||
# [[انسان منتظر]] در سایۀ [[صبر]] و [[پایداری]] در برابر تمامی [[ناملایمات]] و [[سختی‌ها]]، [[شکیبایی]] می‌‌ورزد تا به اهداف و آرمان‌های [[الهی]] و انسانی خویش دست یابد. [[صبر]]، جوهرۀ [[انتظار]] است؛ چرا که [[انتظار]]، به [[زندگی]] [[انسان]] [[هدف]]، [[نشاط]] و [[امید]] می‌‌بخشد و این هدف‌داری و [[انگیزه]]، تنها با [[صبر]] و [[مقاومت]] است که به منزل می‌‌رسد<ref>ر.ک. [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۱۲۵-۱۲۸.</ref>. | |||
# روحیۀ [[انتظار]]، به [[انسان]] [[حس]] زیبایی‌شناسی میدهد و تصویر [[زندگی]] را در دید او، به تابلوی نقاشی‌ای بدل میکند که قلم معجزه‌آسای [[الهی]]، آن را به تصویر کشیده است؛ تصویری که در آن، [[روح]] خسته و عصیان‌زدۀ [[انسان]]، آرام میگیرد و [[آسایش]] مییابد<ref>ر.ک. [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۱۲۵-۱۲۸.</ref>. | |||
# [[زندگی]] زمانی با معناست که جوهر حرکت در آن باشد و به تعبیر دیگر، انسانی که پویا و فعال و پر تحرک است، معنایی برای بودن خویشتن مییابد؛ زیرا میتواند خود را از سطح رکود و روزمره‌گی به مرحلۀ [[پویایی]] برساند. وقتی فرد به وضعیت موجود [[راضی]] نیست و درصدد تحقق شرایط بهتری تلاش میکند، به این معناست که خود نیز نقشی در آن ایفا میکند و تماشاگر نیست؛ بلکه ایفاگر وظیفه‌ای خاص است. [[منتظر]] میداند برای چه تلاش میکند؛ انگیزه‌ای آشکار، منطقی، معقول و قابل [[دفاع]] دارد؛ بنابراین، تمامی تلاش‌های او معطوف به هدفی والا به نام "[[انتظار ظهور]]" میشود و این هدفی معنادار و ارزش‌مند است<ref>ر.ک. [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص۱۳۱-۱۳۳.</ref>. | |||
# [[انسان]] معاصر خود را در میان انبوهی از بحران‌ها و مصیبت‌های عصر مدرن تنها یافته و دنبال پناهگاهی برای برون‌رفت از این همه تنهایی است. [[باور]] به حضور و [[وجود امام]] {{ع}}، میتواند پاسخگوی ساحت‌های مختلف احساس تنهایی در [[زندگی]] این [[جهان]] باشد. [[اضطراب]]، [[دلهره]]، [[بدبینی]] و [[یأس]] او رو به کاهش می‌‌نهد و [[امید]] جایگزین آن میشود و برای خود در این مسیر پر پیچ و [[خم]] [[همراهی]] [[دلسوز]] و [[مهربان]] تصور میکند<ref>ر.ک. [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۱۲۵-۱۲۸.</ref>. | |||
== نتیجه == | |||
با توجه به نکات یاد شده، میتوان نتیجه گرفت [[معناگرایی]] و توجه به [[معنای زندگی]]، امری [[فطری]] در وجود [[انسان]] است و از اهمیت بالایی برخوردار است. در مقابلِ [[معنای زندگی]]، [[پوچ‌گرایی]] است که به [[معنای زندگی]] منهای [[هدف]] و معناست. این در حالی است که در نگرش [[مکتب انتظار]]، [[انسان]] بی‌هدف آفریده نشده و [[انتظار]] و [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} [[معنای حیات]] برای جامعۀ [[شیعه]] در [[دوران غیبت]] است. بدین ترتیب،، [[زندگی]] و رویدادهای آن برای [[مؤمن]] [[منتظر]]، دارای [[هدف]] و معنا خواهد بود. در نتیجه، فرد [[منتظر]] با رسیدن به معنابخشی از طریق [[انتظار]] [[منجی موعود]]، [[بهداشت روانی]] خود را ارتقا میدهد. | |||
== پرسش مستقیم == | |||
* [[معناداری زندگی به عنوان یکی از آثار روان‌شناختی انتظار در بعد ارتقای بهداشت روانی به چه معناست؟ (پرسش)]] | * [[معناداری زندگی به عنوان یکی از آثار روان‌شناختی انتظار در بعد ارتقای بهداشت روانی به چه معناست؟ (پرسش)]] | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۹: | ||
# [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[مهرداد کلانتری|کلانتری، مهرداد]]، [[بررسی تأثیر انتظار امام مهدی بر سلامت ذهن و کیفیت زندگی دانشجویان (مقاله)|'''بررسی تأثیر انتظار امام مهدی بر سلامت ذهن و کیفیت زندگی دانشجویان''']] | # [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[مهرداد کلانتری|کلانتری، مهرداد]]، [[بررسی تأثیر انتظار امام مهدی بر سلامت ذهن و کیفیت زندگی دانشجویان (مقاله)|'''بررسی تأثیر انتظار امام مهدی بر سلامت ذهن و کیفیت زندگی دانشجویان''']] | ||
# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[هادی صادقی|صادقی، هادی]]، [[و اینک زیستن با خدا (مقاله)|'''و اینک زیستن با خدا''']] | # [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[هادی صادقی|صادقی، هادی]]، [[و اینک زیستن با خدا (مقاله)|'''و اینک زیستن با خدا''']] | ||
# [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[امیر محسن عرفان|عرفان، امیر محسن]] و [[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی (مقاله)|'''باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی''' ]] | # [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[امیر محسن عرفان|عرفان، امیر محسن]] و [[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]]، [[باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی (مقاله)|'''باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی''']] | ||
# [[پرونده:1368178.jpg|22px]] [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|'''مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار''']] | # [[پرونده:1368178.jpg|22px]] [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|'''مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار''']] | ||
# [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[ابوذر رجبی|رجبی، ابوذر]]، [[نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی (مقاله)|'''نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی''']] | # [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[ابوذر رجبی|رجبی، ابوذر]]، [[نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی (مقاله)|'''نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی''']] | ||
# [[پرونده:10110220.jpg|22px]] [[محمد رضا بیات|بیات محمد رضا]]، [[دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی (کتاب)|'''دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی''']] | # [[پرونده:10110220.jpg|22px]] [[محمد رضا بیات|بیات محمد رضا]]، [[دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی (کتاب)|'''دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی''']] | ||
# [[پرونده:13681269.jpeg|22px]] [[محسن موحدی|موحدی، محسن]]، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]] | # [[پرونده:13681269.jpeg|22px]] [[محسن موحدی|موحدی، محسن]]، مکاتبۀ اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]] | ||
# [[ | # [[پرونده:13681271.jpg|22px]] [[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۰: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:زندگی]] | ||
[[رده:سلامت روان]] | [[رده:سلامت روان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۰۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث معناداری زندگی است. معناداری زندگی از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: معناداری زندگی در قرآن - معناداری زندگی در معارف مهدویت - معناداری زندگی در معارف و سیره نبوی - پرسش مرتبط ندارداهمیت معناگرایی و توجه به معنای زندگی
معناگرایی و توجه به معنای زندگی، امری فطری در وجود انسان است که این امر، به خوبی در مطالعات تجربی نیز به اثبات رسیده است. اهمیت مسئله تا جایی است که در مسائل فرهنگی و تمدنی نیز، معنویت و وجود نرم‌افزار معنابخشی، هستۀ اولیۀ شکل‌گیری هر تمدن و بستر زندگی واقعی بشر بوده و هست[۱]. از سوی دیگر، به عقیدۀ روان‌شناسان، احساس پوچی زندگی و بی هدف بودن جهان یکی از عواملی است که موجب نگرانی و اضطراب انسان میشود[۲]. بنابراین، داشتن معنای زندگی از اهمیت بالایی برخوردار است.
معانی مختلفِ معنای زندگی و تفاوت آن با احساس پوچی
در حوزۀ معناداری زندگی رویکردهای مختلفی مطرح میشود. عمدۀ محققان سه معنای هدف، ارزش و کارکرد از زندگی را در معنای زندگی آورده‌اند[۳]. در مقابلِ معنای زندگی، پوچ‌گرایی است که به معنای زندگی منهای هدف و معناست، یا نهایتا اینکه حیات را بدون ارزش بدانیم و یا انکار هر امر واقعی برای زندگی. پوچ‌گرایی معارف شکل‌گرفته برای انسان را محصول ادوار تاریخی دانسته و تجربه‌های فردی و زمینه‌های فرهنگی را عامل ایجاد آن میداند. به طور کلی میتوان گفت، معنابخشی تلاشی در جهت درک منظم و منطقی رویدادها معرفی شده است که به رویدادهای محیطی و رفتار افراد معنا می‌‌بخشد و درک تغییرات ناگهانی در محیط بیرونی را تسهیل میکند که این امر به عمل متناسب با تغییرات منجر میشود[۴].
رابطۀ نگرش توحیدی انتظار و معناداری زندگی به زندگی
مراد از نقش اندیشۀ مهدویت در معنادار کردن حیات جمعی این است که مهدی‌باوری میتواند زندگی جمعی بشر را در بُعد جمعی (به معنای حیات یک امت و حیات تاریخی بشر) معنادار و قابل فهم کند. البته این ادعا را میتوان دربارۀ معنادار کردن جهان هستی نیز مطرح کرد[۵].[۶] در واقع، جهان‌بینی فردِ معتقد به مهدویت[۷] زندگی انسان را در ابعاد مختلف معنادار میکند[۸]؛ چراکه با نگرش توحیدی انتظار، در آفرینش ذره‌ای بیهودگی و در جهان لحظه‌ای بی هدفی نیست: ﴿وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاء وَالأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لاعِبِينَ﴾[۹]. در نگرش مکتب انتظار، انسان بی‌هدف آفریده نشده و بی دلیل در عرصۀ حیات رها نشده است: ﴿أَيَحْسَبُ الإِنسَانُ أَن يُتْرَكَ سُدًى﴾[۱۰]. انتظار و ظهور حضرت مهدی (ع) معنای حیات برای جامعۀ شیعه در دوران غیبت است. زیرا، شیعه به خاطر "ظهور" زندگی و به سمت ظهور حرکت میکند و اینجاست که مفهوم "انتظار" شکل میگیرد، معنای حیات، انتظار را به وجود می‌‌آورد، به آن "جهت" میدهد و آن را از ایستایی و خمودی به پویایی و تحرک بدل میکند. در طول تاریخ غیبت، چه رنج‌هایی که شیعه متحمل شده؛ اما هرگز هویت اجتماعی خویش را از دست نداده است! آنچه شیعه را در میان این همه مشکلات زنده و بالنده نگه‌داشته، این است که مهدی (ع) معنای زندگی اوست[۱۱].
بدیهی است چنین نگرش معنادار، والا، پویا و فراگیر؛ جهان، هستی، زندگی و رویدادهای آن را در اندیشۀ انسان مؤمن منتظِر، به هم پیوسته و دارای هدف و معنا نشان میدهد که در این ساختار هدف‌دار و نظام‌مند، زندگی و رویدادهای آن قابل تفسیر و دارای معنا است. در نتیجه، براساس تفسیر و معنای رویدادهای زندگی براساس جهان‌بینی توحیدی مکتب انتظار، نه تنها از اضطراب‌های زندگی در عصر غیبت پیشگیری و کاسته میشود و انسان به اضطراب ناشی از پوچی و بی معنایی زندگی مبتلا نمی‌گردد؛ بلکه با تفسیر رویدادها و جریان زندگی به سمت خداپرستی، عدالت، و خیر و خوبی و در نهایت فرجام سعادت‌مندانه برای کل بشر، با ظهور و حاکمیت امام معصوم (ع) بر زمین، امید و هدف‌مندی و ایثار و تلاش برای تحقّق این آرمان والای الهی به عنوان شاخصه‌های ارتقای بهداشت روان در افراد و جامعۀ عصر انتظار قابل پیش‌بینی و مشاهده است[۱۲] و بر همین اساس، فرد منتظر با رسیدن به معنابخشی از طریق انتظار منجی موعود به اهداف خلقت آدمی خواهد رسید[۱۳].
چرایی نقش انتظار در بهبود وضعیت روانی و زندگی افراد
به طور کلی، در پاسخ به چرایی نقش انتظار در بهبود وضعیت روانی و زندگی افراد، میتوان به رجای معقول (خوش‌بینی به آینده بشر) و خوف معقول (امید واهی نداشتن به تلاش‌های خود) اشاره کرد. به اعتقاد برخی پژوهشگران، مذهب با تأثیر بر سبک زندگی و چگونگی حل تعارض‌های ارزشی به دو سؤال اساسی انسان درباره هدف زندگی و معنای فعالیت‌ها و استعدادهای او پاسخ میدهد[۱۴].
چگونگی معنابخشی مسئله انتظار به زندگی
- نگرش به مبدأ عالم: بر اساس دیدگاه خداباوری زندگی زمانی معنادار خواهد بود که در ارتباط با خدا باشد و خدا در محور همه امور قرار بگیرد.
- نگرش به حیات اخروی: انسان مهدی‌باور در پرتو باور به آخرت به تکالیف اجتماعی تن داده و رعایت حقوق یگران را به جهت بازخواست اخروی در رأس امور خود قرار میدهد. به دیگران ظلم و ستم نمی‌کند و در راستای عدالت فردی و اجتماعی گام برمی‌دارد؛ چراکه امام او در عصر ظهور، جهان را پر از عدل و داد خواهد کرد. او نیز با اسوه قرار دان امام خویش، امور مربوط به قسط و عدل و برقراری آن را در حیات خود مدنظر دارد.
- نگرش به مرگ: مرگ در اندیشۀ انسان معتقد به امامت، لقاء الهی است و زندگی پس از مرگ را بهترین و معنابخش‌ترین زندگی میداند.
- نگرش به غایت خلقت: در اندیشۀ انسان مهدی‌باور کل خلقت از روی هدف و غایت خاصی صورت گرفته و پوچی در خلقت هیچ جایگاهی ندارد.
- توجه به پیوستگی حیات دنیوی و اخروی: خاصیت زندگی مادی رنج و مصیبت است. تنها راه معنادهی به زندگی آن است که به گونه‌ای مسئلۀ رنج و مصیبت برای انسان معنا یابد و این مسئله از طریق توجه به آخرت و پیوسته دانستن دنیا و آخرت حل خواهد شد[۱۵].
- این باور دینی، انسان را پایبند به اخلاق و عقاید آن موعود کرده و در نتیجه، او را دین‌گرا میکند[۱۶].
- امید بخشی به آینده: آینده‌نگری مثبت، رابطه‌ای مستقیم با انتظار دارد و آنان که ناامیدانه به آینده نگاه می‌‌کنند، هیچ گامی برای بهبود جامعه و سعادت خویش برنمی‌دارند[۱۷].
- انسان منتظر در سایۀ صبر و پایداری در برابر تمامی ناملایمات و سختی‌ها، شکیبایی می‌‌ورزد تا به اهداف و آرمان‌های الهی و انسانی خویش دست یابد. صبر، جوهرۀ انتظار است؛ چرا که انتظار، به زندگی انسان هدف، نشاط و امید می‌‌بخشد و این هدف‌داری و انگیزه، تنها با صبر و مقاومت است که به منزل می‌‌رسد[۱۸].
- روحیۀ انتظار، به انسان حس زیبایی‌شناسی میدهد و تصویر زندگی را در دید او، به تابلوی نقاشی‌ای بدل میکند که قلم معجزه‌آسای الهی، آن را به تصویر کشیده است؛ تصویری که در آن، روح خسته و عصیان‌زدۀ انسان، آرام میگیرد و آسایش مییابد[۱۹].
- زندگی زمانی با معناست که جوهر حرکت در آن باشد و به تعبیر دیگر، انسانی که پویا و فعال و پر تحرک است، معنایی برای بودن خویشتن مییابد؛ زیرا میتواند خود را از سطح رکود و روزمره‌گی به مرحلۀ پویایی برساند. وقتی فرد به وضعیت موجود راضی نیست و درصدد تحقق شرایط بهتری تلاش میکند، به این معناست که خود نیز نقشی در آن ایفا میکند و تماشاگر نیست؛ بلکه ایفاگر وظیفه‌ای خاص است. منتظر میداند برای چه تلاش میکند؛ انگیزه‌ای آشکار، منطقی، معقول و قابل دفاع دارد؛ بنابراین، تمامی تلاش‌های او معطوف به هدفی والا به نام "انتظار ظهور" میشود و این هدفی معنادار و ارزش‌مند است[۲۰].
- انسان معاصر خود را در میان انبوهی از بحران‌ها و مصیبت‌های عصر مدرن تنها یافته و دنبال پناهگاهی برای برون‌رفت از این همه تنهایی است. باور به حضور و وجود امام (ع)، میتواند پاسخگوی ساحت‌های مختلف احساس تنهایی در زندگی این جهان باشد. اضطراب، دلهره، بدبینی و یأس او رو به کاهش می‌‌نهد و امید جایگزین آن میشود و برای خود در این مسیر پر پیچ و خم همراهی دلسوز و مهربان تصور میکند[۲۱].
نتیجه
با توجه به نکات یاد شده، میتوان نتیجه گرفت معناگرایی و توجه به معنای زندگی، امری فطری در وجود انسان است و از اهمیت بالایی برخوردار است. در مقابلِ معنای زندگی، پوچ‌گرایی است که به معنای زندگی منهای هدف و معناست. این در حالی است که در نگرش مکتب انتظار، انسان بی‌هدف آفریده نشده و انتظار و ظهور حضرت مهدی (ع) معنای حیات برای جامعۀ شیعه در دوران غیبت است. بدین ترتیب،، زندگی و رویدادهای آن برای مؤمن منتظر، دارای هدف و معنا خواهد بود. در نتیجه، فرد منتظر با رسیدن به معنابخشی از طریق انتظار منجی موعود، بهداشت روانی خود را ارتقا میدهد.
پرسش مستقیم
پرسش‌های وابسته
- معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
- ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
- عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
- هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
- نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
- انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
- شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا میکند؟ (پرسش)
- لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- چرا گفته میشود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
- آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم میشود؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی میشود؟ (پرسش)
- آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
- آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
- منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
- نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
- آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
- ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
- مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
- چگونه میتوان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
- آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
- منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
- منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
- شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
- انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
- آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
- مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
- عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
- لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
- نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
- مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید میکند؟ (پرسش)
- چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
- انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
- اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
- انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
- برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی میدانند؟ (پرسش)
- آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
- مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
- آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب میشود؟ (پرسش)
- آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالتآور است؟ (پرسش)
- علت سختی انتظار چیست و چرا میگویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
- منتظران امام مهدی که در قرنهای گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
- آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
- فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
- خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجاتدهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
- دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
- دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده میشود؟ (پرسش)
- آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
- انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا میکند؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
- فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
- باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه میشود؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
- دانش آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
- آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
- آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
- وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
- چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
- جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- صرفنظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
- آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
- فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
- آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش میشود؟ (پرسش)
- عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
- چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
- انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
- ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
منابع
سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان
اکبری، سعید، زندی، سعید و قربانی، میلاد، مفهوم‌سازی معنابخشی و ملاحظات کاربردی آن در روان‌شناسی صنعتی و سازمانی
کلانتری، مهرداد، بررسی تأثیر انتظار امام مهدی بر سلامت ذهن و کیفیت زندگی دانشجویان
صادقی، هادی، و اینک زیستن با خدا- عرفان، امیر محسن و واسعی، سید علی رضا، باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی
شرفی، محمد رضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار- رجبی، ابوذر، نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی
بیات محمد رضا، دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی
موحدی، محسن، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت
نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت
پانویس
- ↑ ر.ک. عرفان، امیر محسن و واسعی، سید علی رضا، باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی.
- ↑ ر.ک. نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
- ↑ ر.ک. بیات محمد رضا، دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی، ص۶۴-۶۹؛ سلیمانی امیری، عسکری، خدا و معنای زندگی، نقد و نظر، ش۳۱-۳۲، ص۱۰۴؛ صادقی، هادی، و اینک زیستن با خدا، فصلنامه نقد و نظر، ش۳۱-۳۲، ص۶۸.
- ↑ ر.ک. اکبری، سعید، زندی، سعید و قربانی، میلاد، مفهوم‌سازی معنابخشی و ملاحظات کاربردی آن در روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، فصلنامه رویش روان‌شناسی، شماره ۲، ص ۲۰۴-۱۷۹
- ↑ گفتنی است موضوع "معنای زندگی" زوایای پنهانی را در خود جای داده است. در وهله نخست با دو رویکرد میتوان به این موضوع نگریست؛ یکم، معنای زندگی بشر و دوم، معنای جهان هستی. از معنای زندگی بشر نیز میتوان هم زندگی فردی و هم زندگی جمعی را اراده کرد. خود معنای زندگی جمعی را نیز میتوان به سه صورت در نظر گرفت: معنای زندگی یک جماعت یا امت (که حیات آن جماعت یا امت را قابل فهم میکند)، معنای زندگی اجتماعی (آنچه زندگی در قالب اجتماع را قابل فهم میکند) و معنای زندگی تاریخی (آنچه حیات تاریخی بشر را قابل فهم می‌سازد، که با فلسفه تاریخ نیز قرابت زیادی دارد). (نک: گروه نویسندگان، گونه‌شناسی اندیشه منجی موعود در ادیان، ص۴۸۷.
- ↑ ر.ک. عرفان، امیر محسن و واسعی، سید علی رضا، باورداشت آموزه‌های مهدویت و نقش آن در احیای فرهنگ و تمدن اسلامی.
- ↑ . گرچه باور به مهدویت شخصی از اعتقادات شیعی به حساب می‌آید، اما اهل‌سنت هم به این مسئله اعتقاد دارند؛ گرچه غالب متفکرانشان به مهدویت نوعی باور دارند. روایات ناظر به آخرالزمان و ظهور فرزندی از پیامبر برای نجات بشریت در مسانید روایی اهل‌سنت فراوان است. (ابن‌حنبل، احمد بن محمد، احادیث المهدی (ع) من مسند احمد بن حنبل، ص۶۱؛ ابن منادی، احمد بن جعفر، الملاحم، ص۱۷۶؛ مقدسی شافعی، یوسف بن یحیی، عقد الدرر، ص۴۰).
- ↑ ر.ک. رجبی، ابوذر، نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی، ص۳۳۷-۳۵۲.
- ↑ «و آسمان و زمین و آنچه را میان آنهاست به بازیچه نیافریده‌ایم» سوره انبیاء، آیه ۱۶.
- ↑ «آیا آدمی می‌پندارد که بیهوده وانهاده میشود؟» سوره قیامه، آیه ۳۶.
- ↑ ر.ک. نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
- ↑ ر.ک. نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
- ↑ ر.ک: موحدی، محسن، مکاتبه اختصاصی دانشنامه مجازی امامت و ولایت
- ↑ ر.ک: کلانتری، مهرداد، بررسی تأثیر انتظار امام مهدی بر سلامت ذهن و کیفیت زندگی دانشجویان، ص ۲ ـ ۶.
- ↑ ر.ک. رجبی، ابوذر، نقش باورداشت مهدویت در نفی پوچی و تغییر نگرش به زندگی، ص۳۳۷-۳۵۲.
- ↑ ر.ک. سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۲۵-۱۲۸.
- ↑ ر.ک. سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۲۵-۱۲۸.
- ↑ ر.ک. سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۲۵-۱۲۸.
- ↑ ر.ک. سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۲۵-۱۲۸.
- ↑ ر.ک. شرفی، محمد رضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص۱۳۱-۱۳۳.
- ↑ ر.ک. سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۲۵-۱۲۸.