مرابطه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== پرسش‌های وابسته == {{پرسمان' به '{{پرسمان') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[مرابطه در اخلاق اسلامی]] - [[مرابطه در فقه اسلامی]] - [[مرابطه در معارف مهدویت]] - [[مرابطه در فقه سیاسی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
== | == معناشناسی == | ||
=== معنای فقهی و سیاسی === | |||
[[مرابطه]]، [[نگهبانی]] و حراست از حدود و [[ثغور]] و مرزهای جغرافیایی [[سرزمین اسلامی]] است<ref>شرایع الاسلام، ج۱، ص۳۰۹؛ جامع عباسی ص۳۹۱؛ ریاض المسائل، ج۷، ص۴۵۱؛ مسالک الافهام، ج۳، ص۱۸.</ref>. [[فقها]]، ثغور را به سه صورت زیر تقسیم کرده‌اند: | |||
# | # حد مشترک بین [[دارالشرک]] و [[دارالاسلام]]؛ | ||
# | # مواضعی از اطراف [[سرزمین‌های اسلامی]] که در معرض خطر [[هجوم]] [[بیگانگان]] واقع شده باشد؛ | ||
# | # هر منطقه‌ای که از طرف قوای [[بیگانه]] [[تهدید]] شود. | ||
با تقسیم فوق روشن می‌گردد که عنوان مرابطه، هیچ‌گونه ارتباطی با مسأله [[جنگ]] ندارد، بلکه [[هدف]] اصلی آن حراست و [[مراقبت]] از اوضاع مرزی [[سرزمین‌های اسلامی]]، جهت [[پیشگیری]] از بروز خطرهای احتمالی است<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۹؛ مسالک، ج۳، ص۱۸؛ صبح الاعشی، ج۶، ص۲۷؛ تفسیر قرطبی، ج۴، ص۳۲۴؛ مجمع البحرین، ج۴، ص۲۴۸.</ref>. [[اسلام]] از [[مرزبانی]] به عنوان یک [[عبادت]] مهم و پر [[ارزش]] یاد می‌کند<ref>صحیفه سجادیه، دعای ۲۷؛ شرح لمعه، ج۱، ص۲۵۶.</ref>. هر چند [[آیین اسلام]]، از نظر [[فکری]] و [[عقیدتی]] با مرزهای مادی و جغرافیایی قابل تحدید نیست، ولی از نقطه نظر [[سیاسی]]، سرزمین‌های تحت قلمرو آن، باید از [[اراضی بیگانگان]] با علایمی، متمایز گردد. این علایم ممکن است به صورت طبیعی (کوه‌ها، رودخانه هاو...) و یا مصنوعی و با نشانه‌های خاصی مشخص می‌گردد. ضمناً مرابطین، نام یک [[سلسله]] از دولت‌هایی بود که در شمال [[آفریقا]]، براساس اسلام، رژیمی انقلابی بنیانگذاری کرده بودند<ref>دائرة المعارف القرن العشرین، ج۴، ص۱۷۷؛ روض القرطاس، ج۲، ص۹؛ الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۲۳۱؛ تاریخ الاسلام، ج۴، ص۲۸۳-۲۸۲؛ العبر، ج۶، ص۱۸۳.</ref><ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۶۴.</ref>. | |||
== | === معنای اخلاقی و تهذیب نفس === | ||
{{ | یکی از راهکارهای [[حفظ سلامت اخلاقی]] موجود، مرابطه است. مرابطه در اصل به معنی [[مرزبانی]] است <ref>محمد بن ابی‌بکر، محتار الصحاح، ص۱۱۷.</ref>. در این راهکار، [[نفس انسان]] مملکتی تلقی شده که همیشه در خطر [[تجاوز]] [[دشمن]] است و برای آسودگی [[اهل]] مملکت پیوسته باید از مرزهای آن [[مراقبت]] کرد. در این دیدگاه [[شیطان]] [[دشمن]] [[انسان]] است؛ {{متن قرآن|الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«شیطان برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۱۶۸.</ref><ref>همچنین ر. ک: سوره بقره، آیه ۱۶۸ و ۲۰۸؛ سوره انعام، آیه ۱۴۲؛ سوره اعراف، آیه ۲۲؛ سوره یس، آیه ۶۰.</ref>. این [[دشمن]] آشکار با خود تباهی و [[فساد]] به [[جان انسان]] می‌آورد<ref>سوره بقره، آیه ۱۶۹ و ۲۸۶.</ref>. | ||
{{ | |||
{{ | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']] | |||
# [[پرونده:1100246.jpg|22px]] [[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|'''اخلاق الاهی ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:مرابطه]] | [[رده:مرابطه]] | ||
[[رده:مدخل موعودنامه]] | [[رده:مدخل موعودنامه]] | ||
[[رده: | [[رده:فضایل اخلاقی]] | ||
{{فضایل اخلاقی}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۴۳
مرابطه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: مرابطه در اخلاق اسلامی - مرابطه در فقه اسلامی - مرابطه در معارف مهدویت - مرابطه در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمعناشناسی
معنای فقهی و سیاسی
مرابطه، نگهبانی و حراست از حدود و ثغور و مرزهای جغرافیایی سرزمین اسلامی است[۱]. فقها، ثغور را به سه صورت زیر تقسیم کرده‌اند:
- حد مشترک بین دارالشرک و دارالاسلام؛
- مواضعی از اطراف سرزمین‌های اسلامی که در معرض خطر هجوم بیگانگان واقع شده باشد؛
- هر منطقه‌ای که از طرف قوای بیگانه تهدید شود.
با تقسیم فوق روشن می‌گردد که عنوان مرابطه، هیچ‌گونه ارتباطی با مسأله جنگ ندارد، بلکه هدف اصلی آن حراست و مراقبت از اوضاع مرزی سرزمین‌های اسلامی، جهت پیشگیری از بروز خطرهای احتمالی است[۲]. اسلام از مرزبانی به عنوان یک عبادت مهم و پر ارزش یاد می‌کند[۳]. هر چند آیین اسلام، از نظر فکری و عقیدتی با مرزهای مادی و جغرافیایی قابل تحدید نیست، ولی از نقطه نظر سیاسی، سرزمین‌های تحت قلمرو آن، باید از اراضی بیگانگان با علایمی، متمایز گردد. این علایم ممکن است به صورت طبیعی (کوه‌ها، رودخانه هاو...) و یا مصنوعی و با نشانه‌های خاصی مشخص می‌گردد. ضمناً مرابطین، نام یک سلسله از دولت‌هایی بود که در شمال آفریقا، براساس اسلام، رژیمی انقلابی بنیانگذاری کرده بودند[۴][۵].
معنای اخلاقی و تهذیب نفس
یکی از راهکارهای حفظ سلامت اخلاقی موجود، مرابطه است. مرابطه در اصل به معنی مرزبانی است [۶]. در این راهکار، نفس انسان مملکتی تلقی شده که همیشه در خطر تجاوز دشمن است و برای آسودگی اهل مملکت پیوسته باید از مرزهای آن مراقبت کرد. در این دیدگاه شیطان دشمن انسان است؛ ﴿الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ﴾[۷][۸]. این دشمن آشکار با خود تباهی و فساد به جان انسان می‌آورد[۹].
منابع
پانویس
- ↑ شرایع الاسلام، ج۱، ص۳۰۹؛ جامع عباسی ص۳۹۱؛ ریاض المسائل، ج۷، ص۴۵۱؛ مسالک الافهام، ج۳، ص۱۸.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۹؛ مسالک، ج۳، ص۱۸؛ صبح الاعشی، ج۶، ص۲۷؛ تفسیر قرطبی، ج۴، ص۳۲۴؛ مجمع البحرین، ج۴، ص۲۴۸.
- ↑ صحیفه سجادیه، دعای ۲۷؛ شرح لمعه، ج۱، ص۲۵۶.
- ↑ دائرة المعارف القرن العشرین، ج۴، ص۱۷۷؛ روض القرطاس، ج۲، ص۹؛ الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۲۳۱؛ تاریخ الاسلام، ج۴، ص۲۸۳-۲۸۲؛ العبر، ج۶، ص۱۸۳.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۶۴.
- ↑ محمد بن ابی‌بکر، محتار الصحاح، ص۱۱۷.
- ↑ «شیطان برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۱۶۸.
- ↑ همچنین ر. ک: سوره بقره، آیه ۱۶۸ و ۲۰۸؛ سوره انعام، آیه ۱۴۲؛ سوره اعراف، آیه ۲۲؛ سوره یس، آیه ۶۰.
- ↑ سوره بقره، آیه ۱۶۹ و ۲۸۶.