تجاوز در جامعه‌شناسی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(252\,\s252\,\s233\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\'\'\'\[\[(.*)\]\]\'\'\'(.*)\"\'\'\'(.*)\'\'\'\"(.*)\<\/div\> \<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(255\,\s245\,\s227\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\<\/div\> \<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(206\,242\,\s299\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\sn...) |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = تجاوز | | موضوع مرتبط = تجاوز | ||
| عنوان مدخل = تجاوز | | عنوان مدخل = تجاوز | ||
| مداخل مرتبط = [[تجاوز در | | مداخل مرتبط = [[تجاوز در فقه سیاسی]] - [[تجاوز در جامعه‌شناسی اسلامی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
“عدوان” در لغت هر نوع [[تجاوز]] و [[تعدی]] اعم از جایز و | “عدوان” در لغت هر نوع [[تجاوز]] و [[تعدی]] اعم از جایز و پسندیده یا ممنوع و ناپسند را شامل می‌گردد. این واژه در ظاهر، معنایی نسبتاً وسیع‌تر از [[ظلم]] دارد. گاه هر گونه تجاوز و تعدی از [[حدود الهی]] را در بر می‌گیرد<ref>[[سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۵۰۶.</ref>. گستره واژه [[عدوان]] تا آنجاست که همه [[اعمال]] [[زشتی]] که ضررش دامنگیر دیگران می‌شود و همه [[گناهان]] مربوط به [[حق‌الناس]] که [[مردم]] از آن متضرر و متأذی می‌شوند، شامل می‌گردد. [[اثم]] و عنوان از مصداق‌های [[معصیت]] [[الله]] هستند<ref>[[سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۳۲۴.</ref>. در کاربردی عام، عدوان همه اعمال [[شر]] - در مقابل خیر - را در بر می‌گیرد<ref>[[سید محمد حسین طباطبایی|طباطبایی، سید محمد حسین]]، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۳۲۵.</ref>. از نظر ایزوتسو نیز، تعدی در موارد بسیار، مرادف تام و تمام “ظلم” است؛ همچنین هر عملی که به قصد [[تغییر]] حدود الهی، یعنی تغییر [[نظام]] [[حلال و حرام]] صورت گیرد، موردی از تجاوز و تخطی به شمار می‌رود؛ همچنین تعدی با [[عصیان]] و [[تکذیب]] به عنوان یکی از وجوه [[کفر]]، [[قرابت]] زیاد دارد<ref>توشیهیکو ایزوتسو، مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن، ص۲۱۷-۲۱۸.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۱۹۲.</ref> | ||
==[[آیات]] قرآنی مرتبط== | == [[آیات]] قرآنی مرتبط == | ||
# [[نهی]] [[مؤمنان]] از [[تعاون]] بر [[گناه]] و تعدی: {{متن قرآن|...وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ}}<ref>«و در گناه و تجاوز یاری نکنید» سوره مائده، آیه ۲.</ref>. | # [[نهی]] [[مؤمنان]] از [[تعاون]] بر [[گناه]] و تعدی: {{متن قرآن|...وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ}}<ref>«و در گناه و تجاوز یاری نکنید» سوره مائده، آیه ۲.</ref>. | ||
# | # نکوهش سرعت گرفتن در ظلم و تعدی: {{متن قرآن|وَتَرَى كَثِيرًا مِنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«و بسیاری از ایشان را می‌بینی که در گناه و ستمبارگی و رشوه‌خواری شتاب می‌ورزند؛ بی‌گمان زشت است آنچه انجام می‌دادند!» سوره مائده، آیه ۶۲.</ref>. | ||
#در آیاتی نیز، مؤمنان از برخی مصداق‌های [[نافرمانی]] (همچون | # در آیاتی نیز، مؤمنان از برخی مصداق‌های [[نافرمانی]] (همچون رازگویی گناه‌آلود و متعدیانه) به طور مشخص برحذر داشته شده‌اند<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ}} «ای مؤمنان! هنگامی که رازگویی می‌کنید به گناه و دشمنخویی و نافرمانی با پیامبر رازگویی نکنید و به نیکی و پرهیزگاری راز گویید! و از خداوند که نزد او گرد آورده می‌شوید پروا کنید» سوره مجادله، آیه ۹.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۱۹۲.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۲: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اصطلاحات سیاسی]] | ||
{{ارزش‌های اجتماعی}} | {{ارزش‌های اجتماعی}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۳
این مدخل زیرشاخهٔ بحث تجاوز است. تجاوز از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تجاوز در فقه سیاسی - تجاوز در جامعه‌شناسی اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
“عدوان” در لغت هر نوع تجاوز و تعدی اعم از جایز و پسندیده یا ممنوع و ناپسند را شامل می‌گردد. این واژه در ظاهر، معنایی نسبتاً وسیع‌تر از ظلم دارد. گاه هر گونه تجاوز و تعدی از حدود الهی را در بر می‌گیرد[۱]. گستره واژه عدوان تا آنجاست که همه اعمال زشتی که ضررش دامنگیر دیگران می‌شود و همه گناهان مربوط به حق‌الناس که مردم از آن متضرر و متأذی می‌شوند، شامل می‌گردد. اثم و عنوان از مصداق‌های معصیت الله هستند[۲]. در کاربردی عام، عدوان همه اعمال شر - در مقابل خیر - را در بر می‌گیرد[۳]. از نظر ایزوتسو نیز، تعدی در موارد بسیار، مرادف تام و تمام “ظلم” است؛ همچنین هر عملی که به قصد تغییر حدود الهی، یعنی تغییر نظام حلال و حرام صورت گیرد، موردی از تجاوز و تخطی به شمار می‌رود؛ همچنین تعدی با عصیان و تکذیب به عنوان یکی از وجوه کفر، قرابت زیاد دارد[۴].[۵]
آیات قرآنی مرتبط
- نهی مؤمنان از تعاون بر گناه و تعدی: ﴿...وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ﴾[۶].
- نکوهش سرعت گرفتن در ظلم و تعدی: ﴿وَتَرَى كَثِيرًا مِنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾[۷].
- در آیاتی نیز، مؤمنان از برخی مصداق‌های نافرمانی (همچون رازگویی گناه‌آلود و متعدیانه) به طور مشخص برحذر داشته شده‌اند[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۵۰۶.
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۳۲۴.
- ↑ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۳۲۵.
- ↑ توشیهیکو ایزوتسو، مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن، ص۲۱۷-۲۱۸.
- ↑ شرف‌الدین، سید حسین، ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص ۱۹۲.
- ↑ «و در گناه و تجاوز یاری نکنید» سوره مائده، آیه ۲.
- ↑ «و بسیاری از ایشان را می‌بینی که در گناه و ستمبارگی و رشوه‌خواری شتاب می‌ورزند؛ بی‌گمان زشت است آنچه انجام می‌دادند!» سوره مائده، آیه ۶۲.
- ↑ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ﴾ «ای مؤمنان! هنگامی که رازگویی می‌کنید به گناه و دشمنخویی و نافرمانی با پیامبر رازگویی نکنید و به نیکی و پرهیزگاری راز گویید! و از خداوند که نزد او گرد آورده می‌شوید پروا کنید» سوره مجادله، آیه ۹.
- ↑ شرف‌الدین، سید حسین، ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم، ص ۱۹۲.