حسبنا کتاب الله: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۴

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

حسبنا کتاب الله یعنی کتاب خدا، قرآن برای ما بس است. این جمله را عمر بن خطاب وقتی گفت که رسول خدا(ص) در روزهای آخر عمر و ایّام بیماری درخواست کرد کاغذ و قلمی بیاورند تا چیزی بنویسد که امّت پس از وی گمراه نشوند.

مقدمه

پیامبر می‌خواست مسأله جانشینی امیر المؤمنین(ع) را با صراحت و به صورت سند مکتوب بنویسد تا راه بر هرفتنه‌ای بسته شود. امّا عمر با کمال جسارت، گفت که درد بر پیامبر غلبه کرده و هذیان می‌گوید، قرآن پیش شماست و کتاب خدا برای ما کافی است "إنّ النّبیّ قد غلب علیه الوجع (إنّ رسول اللّه یهجر) و عندکم القرآن، حسبنا کتاب اللّه"^[۱]. وی می‌دانست که قصد رسول خدا چه بود، از این‌رو ممانعت کرد^[۲] و پیامبر هم از جرّ و بحث در حضور خود ناراحت شد و از حاضران خواست بیرون بروند. با آنکه رسول خدا(ص) طبق حدیث ثقلین بارها فرموده بود کتاب و سنت (یا کتاب و عترت) از هم جدا نمی‌شوند، عده‌ای با تمسّک به قرآن، عترت را کنار زدند و منطقشان همان "حسبنا کتاب اللّه" بود و این شیوه، برای خانه‌نشین ساختن اهل بیت و منع روایت فضایل امیر المؤمنین و خاندان پاک پیامبر خدا بود. ابن عباس می‌گفت: همۀ مصیبت، آن روز بود که نگذاشتند پیامبر خدا آنچه را می‌خواست بنویسد^[۳].

جلوگیری از نگارش و نقل احادیث پیامبر، در زمان ابوبکر و عمر به‌شدّت اعمال می‌شد و مردم را با استناد به برخی روایات جعلی از قول پیامبر که فرموده: سخنان مرا ننویسید و روایت نکنید و آن را با قرآن مخلوط نسازید و... مدّت‌ها از نقل و روایت و تدوین احادیث پیامبر جلوگیری می‌کردند^[۴]. حتی اگر باخبر می‌شدند کسانی روایاتی را گردآوری کرده‌اند، دستور می‌دادند تا آنها را محو کنند، گاهی تهدید می‌کردند، یا به حبس می‌افکندند^[۵] تفکّر "حسبنا کتاب اللّه"، در تقابل با امامت و پیشوایی ائمه معصوم(ع) است و معتقدان به این مسلک، مخالفان ولایت اهل بیت پیامبرند. این تفکر در تضادّ با قرآن و فرمودۀ پیامبر است که ثقلین را میان امّت خود به یادگار گذاشت. به تعبیر شهید پاک‌نژاد: حسبنا کتاب اللّه، در برابر آیۀ شریفه که اطاعت از پیامبر را واجب دانسته، ردّ مطلب است. حسبنا کتاب اللّه در برابر حدیث ثقلین إنّی تارک فیکم الثّقلین کتاب اللّه و عترتی که مورد تأیید اکثریت فرزندان دانشمند سقیفه است، ردّ فرمودۀ نبی گرامی است. حسبنا کتاب اللّه هیچ با نام اهل سنت و سنی و تسنن سازگاری ندارد (و سنّی یعنی پذیرای سنّت، سنت چیزی اضافه بر کتاب) حسبنا کتاب اللّه با (فاسئلوا أهل الذّکر إن کنتم لا تعلمون) جور در نمی‌آید...^[۶]. فرهنگ حسبنا کتاب اللّه، فرهنگ حذف اهل بیت و سیرۀ قولی و عملی پیامبر خدا(ص) و کنار گذاشتن یکی از ثقلین است. چه کتاب و عترت را ملاک قرار دهیم (که شیعه می‌گوید) و چه کتاب و سنت را (که اهل سنّت بر آن پای می‌فشارند)، یک نکته روشن است و آن اینکه تکیه بر قرآن و فاصله گرفتن از سنّت و عترت، به بیراهه می‌رود، چون اهل بیت، مفسّران قرآنند و سنت، مبین کتاب خداوند است^[۷].

منابع

محدثی، جواد، فرهنگ غدیر

پانویس

↑ المراجعات نامه ۸۶ به نقل از منابع متعدد اهل سنت با اختلاف در تعبیر، «تدوین السنة الشریفه» ص۸۱، دلائل الصدق ج ۳ ص۱۱۹.
↑ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج ۳، ص۱۱۴.
↑ الملل و النحل، شهرستانی ج۱ ص۲۲، معالم المدرستین ج۱ ص۱۱۲ و منابع تاریخی دیگر.
↑ اضواء علی السنة المحمدیه، محمود ابوریه ص۴۶، تدوین السنة الشریفه محمد رضا الجلالی ص۲۶۳.
↑ تدوین السنة الشریفه محمد رضا الجلالی ص۴۳۶.
↑ مظلومی گمشده در سقیفه ص۸۴.
↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۲۶.

[1] المراجعات نامه ۸۶ به نقل از منابع متعدد اهل سنت با اختلاف در تعبیر، «تدوین السنة الشریفه» ص۸۱، دلائل الصدق ج ۳ ص۱۱۹.

[2] شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج ۳، ص۱۱۴.

[3] الملل و النحل، شهرستانی ج۱ ص۲۲، معالم المدرستین ج۱ ص۱۱۲ و منابع تاریخی دیگر.

[4] اضواء علی السنة المحمدیه، محمود ابوریه ص۴۶، تدوین السنة الشریفه محمد رضا الجلالی ص۲۶۳.

[5] تدوین السنة الشریفه محمد رضا الجلالی ص۴۳۶.

[6] مظلومی گمشده در سقیفه ص۸۴.

[7] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۲۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
+{{مدخل مرتبط
-<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| موضوع مرتبط =
-<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[حسبنا کتاب الله در حدیث]] - [[حسبنا کتاب الله در کلام اسلامی]]</div>
+| عنوان مدخل  =
-<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[حسبنا کتاب الله (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
+| مداخل مرتبط =
+| پرسش مرتبط  =
+}}
-'''حسبنا کتاب الله''' یعنی [[کتاب خدا]]، [[قرآن]] برای ما بس است. این جمله را [[عمر بن خطاب]] وقتی گفت که [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} در روزهای آخر [[عمر]] و ایّام [[بیماری]] درخواست کرد کاغذ و قلمی بیاورند تا چیزی بنویسد که [[امّت]] پس از وی [[گمراه]] نشوند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۲۶.</ref>.
+'''حسبنا کتاب الله''' یعنی [[کتاب خدا]]، [[قرآن]] برای ما بس است. این جمله را [[عمر بن خطاب]] وقتی گفت که [[رسول خدا]]{{صل}} در روزهای آخر [[عمر]] و ایّام [[بیماری]] درخواست کرد کاغذ و قلمی بیاورند تا چیزی بنویسد که [[امّت]] پس از وی [[گمراه]] نشوند.
+== مقدمه ==
+[[پیامبر]] می‌خواست مسأله [[جانشینی]] [[امیر المؤمنین]]{{ع}} را با صراحت و به صورت سند مکتوب بنویسد تا راه بر هرفتنه‌ای بسته شود. امّا عمر با کمال جسارت، گفت که درد بر پیامبر [[غلبه]] کرده و هذیان می‌گوید، قرآن پیش شماست و کتاب خدا برای ما کافی است {{عربی|"إنّ النّبیّ قد غلب علیه الوجع (إنّ رسول اللّه یهجر) و عندکم القرآن، حسبنا کتاب اللّه"}}<ref>المراجعات نامه ۸۶ به نقل از منابع متعدد اهل سنت با اختلاف در تعبیر، «تدوین السنة الشریفه» ص۸۱، دلائل الصدق ج ۳ ص۱۱۹.</ref>. وی می‌دانست که قصد رسول خدا چه بود، از این‌رو ممانعت کرد<ref>شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج ۳، ص۱۱۴.</ref> و پیامبر هم از جرّ و بحث در حضور خود ناراحت شد و از حاضران خواست بیرون بروند. با آنکه رسول خدا{{صل}} طبق [[حدیث ثقلین]] بارها فرموده بود [[کتاب و سنت]] (یا کتاب و [[عترت]]) از هم جدا نمی‌شوند، عده‌ای با [[تمسّک به قرآن]]، عترت را کنار زدند و منطقشان همان "حسبنا کتاب اللّه" بود و این شیوه، برای خانه‌نشین ساختن [[اهل بیت]] و منع [[روایت]] [[فضایل امیر المؤمنین]] و [[خاندان]] [[پاک]] [[پیامبر خدا]] بود. [[ابن عباس]] می‌گفت: همۀ [[مصیبت]]، آن روز بود که نگذاشتند پیامبر خدا آنچه را می‌خواست بنویسد<ref>الملل و النحل، شهرستانی ج۱ ص۲۲، معالم المدرستین ج۱ ص۱۱۲ و منابع تاریخی دیگر.</ref>.
-==مقدمه==
+جلوگیری از نگارش و نقل احادیث پیامبر، در زمان ابوبکر و عمر به‌شدّت [[اعمال]] می‌شد و [[مردم]] را با استناد به برخی [[روایات]] جعلی از قول پیامبر که فرموده: سخنان مرا ننویسید و روایت نکنید و آن را با قرآن مخلوط نسازید و... مدّت‌ها از نقل و [[روایت]] و تدوین احادیث پیامبر جلوگیری می‌کردند<ref>اضواء علی السنة المحمدیه، محمود ابوریه ص۴۶، تدوین السنة الشریفه محمد رضا الجلالی ص۲۶۳.</ref>. حتی اگر باخبر می‌شدند کسانی روایاتی را گردآوری کرده‌اند، دستور می‌دادند تا آنها را محو کنند، گاهی [[تهدید]] می‌کردند، یا به [[حبس]] می‌افکندند<ref>تدوین السنة الشریفه محمد رضا الجلالی ص۴۳۶.</ref> [[تفکّر]] "حسبنا کتاب اللّه"، در تقابل با [[امامت]] و [[پیشوایی]] [[ائمه معصوم]]{{عم}} است و [[معتقدان]] به این مسلک، مخالفان [[ولایت اهل بیت]] پیامبرند. این [[تفکر]] در تضادّ با [[قرآن]] و فرمودۀ [[پیامبر]] است که [[ثقلین]] را میان [[امّت]] خود به یادگار گذاشت. به تعبیر [[شهید]] پاک‌نژاد: حسبنا کتاب اللّه، در برابر آیۀ شریفه که [[اطاعت از پیامبر]] را [[واجب]] دانسته، ردّ مطلب است. حسبنا کتاب اللّه در برابر [[حدیث ثقلین]] {{عربی|إنّی تارک فیکم الثّقلین کتاب اللّه و عترتی}} که مورد [[تأیید]] [[اکثریت]] [[فرزندان]] دانشمند [[سقیفه]] است، ردّ فرمودۀ [[نبی گرامی]] است. حسبنا کتاب اللّه هیچ با نام [[اهل سنت]] و [[سنی]] و [[تسنن]] سازگاری ندارد (و [[سنّی]] یعنی پذیرای [[سنّت]]، سنت چیزی اضافه بر کتاب) حسبنا کتاب اللّه با (فاسئلوا [[أهل]] الذّکر إن کنتم لا تعلمون) جور در نمی‌آید...<ref>مظلومی گمشده در سقیفه ص۸۴.</ref>. [[فرهنگ]] حسبنا کتاب اللّه، فرهنگ حذف [[اهل بیت]] و سیرۀ قولی و عملی [[پیامبر خدا]]{{صل}} و کنار گذاشتن یکی از ثقلین است. چه کتاب و [[عترت]] را ملاک قرار دهیم (که [[شیعه]] می‌گوید) و چه [[کتاب و سنت]] را (که [[اهل]] سنّت بر آن پای می‌فشارند)، یک نکته روشن است و آن اینکه تکیه بر قرآن و فاصله گرفتن از سنّت و عترت، به [[بیراهه]] می‌رود، چون اهل بیت، [[مفسّران]] قرآنند و [[سنت]]، مبین کتاب خداوند است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۲۶.</ref>.
-* [[پیامبر]] می‌خواست مسأله [[جانشینی]] [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} را با صراحت و به صورت [[سند]] مکتوب بنویسد تا راه بر هرفتنه‌ای بسته شود. امّا [[عمر]] با کمال [[جسارت]]، گفت که درد بر [[پیامبر]] [[غلبه]] کرده و [[هذیان]] می‌گوید، [[قرآن]] پیش شماست و [[کتاب خدا]] برای ما کافی است {{عربی|إنّ النّبیّ قد غلب علیه الوجع (إنّ رسول اللّه یهجر) و عندکم القرآن، حسبنا کتاب اللّه}}<ref>المراجعات نامه ۸۶ به نقل از منابع متعدد اهل سنت با اختلاف در تعبیر، «تدوین السنة الشریفه» ص ۸۱، دلائل الصدق ج ۳ ص ۱۱۹</ref> وی می‌دانست که قصد [[پیامبر|رسول خدا]] چه بود، از این‌رو ممانعت کرد<ref>شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج ۳ص۱۱۴</ref> و [[پیامبر]] هم از جرّوبحث در حضور خود ناراحت شد و از حاضران خواست که بیرون بروند. با آنکه [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} طبق [[حدیث ثقلین]] بارها فرموده بود که کتاب و [[سنت]] (یا کتاب و [[عترت]]) از هم جدا نمی‌شوند، عده‌ای با تمسّک به [[قرآن]]، [[عترت]] را کنار زدند و منطقشان همان "حسبنا [[کتاب]] [[اللّه]]" بود و این شیوه، برای [[خانه‌نشین]] ساختن [[اهل بیت]] و منع [[روایت]] [[فضایل]] [[امام علی|امیر المؤمنین]] و [[خاندان]] [[پاک]] [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] بود. [[ابن عباس]] می‌گفت: همۀ [[مصیبت]]، آن روز بود که نگذاشتند [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] آنچه را می‌خواست بنویسد.<ref>الملل و النحل، شهرستانی ج۱ ص۲۲، معالم المدرستین ج۱ ص۱۱۲ و منابع تاریخی دیگر</ref> جلوگیری از [[نگارش]] و [[نقل احادیث]] [[پیامبر]]، در زمان [[ابوبکر]] و [[عمر]] بشدّت [[اعمال]] می‌شد و [[مردم]] را با استناد به برخی [[روایات]] جعلی از قول [[پیامبر]] که فرموده: سخنان مرا ننویسید و [[روایت]] نکنید و آن را با [[قرآن]] مخلوط نسازید و... مدّتها از [[نقل]] و [[روایت]] و تدوین [[احادیث]] [[پیامبر]] جلوگیری می‌کردند<ref>اضواء علی السنة المحمدیه، محمود ابوریه ص۴۶، تدوین السنة الشریفه محمد رضا الجلالی ص ۲۶۳</ref> حتی اگر باخبر می‌شدند کسانی روایاتی را گردآوری کرده‌اند، [[دستور]] می‌دادند تا آنها را محو کنند، گاهی [[تهدید]] می‌کردند، یا به [[حبس]] می‌افکندند.<ref>تدوین السنة الشریفه محمد رضا الجلالی ص ۴۳۶</ref> [[تفکّر]] "حسبنا [[کتاب]] [[اللّه]]"، در [[تقابل]] با [[امامت]] و [[پیشوایی]] [[ائمه]] [[معصوم]]{{عم}} است و معتقدان به این مسلک، [[مخالفان]] [[ولایت]] [[اهل بیت]] پیامبرند. این [[تفکر]] در تضادّ با [[قرآن]] و فرمودۀ [[پیامبر]] است که [[ثقلین]] را میان [[امّت]] خود به یادگار گذاشت. به تعبیر [[شهید]] پاک‌نژاد: حسبنا [[کتاب]] [[اللّه]]، در برابر [[آیۀ شریفه]] که [[اطاعت]] از [[پیامبر]] را [[واجب]] دانسته، ردّ مطلب است. حسبنا [[کتاب]] [[اللّه]] در برابر [[حدیث ثقلین]] {{عربی|إنّی تارک فیکم الثّقلین کتاب اللّه و عترتی}} که مورد [[تأیید]] [[اکثریت]] [[فرزندان]] دانشمند [[سقیفه]] است، ردّ فرمودۀ [[نبی گرامی]] است. حسبنا [[کتاب]] [[اللّه]] هیچ با نام [[اهل سنت]] و [[سنی]] و [[تسنن]] [[سازگاری]] ندارد (و [[سنّی]] یعنی پذیرای [[سنّت]]، [[سنت]] چیزی اضافه بر کتاب) حسبنا [[کتاب]] [[اللّه]] با (فاسئلوا [[أهل]] الذّکر إن کنتم لا تعلمون) [[جور]] در نمی‌آید...<ref>مظلومی گمشده در سقیفه ص ۸۴</ref> [[فرهنگ]] حسبنا [[کتاب]] [[اللّه]]، [[فرهنگ]] حذف [[اهل بیت]] و سیرۀ قولی و عملی [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} و کنار گذاشتن یکی از [[ثقلین]] است. چه کتاب و [[عترت]] را ملاک قرار دهیم (که [[شیعه]] می‌گوید) و چه کتاب و [[سنت]] را (که [[اهل سنّت]] بر آن پای می‌فشارند)، یک نکته روشن است و آن اینکه تکیه بر [[قرآن]] و فاصله گرفتن از [[سنّت]] و [[عترت]]، به [[بیراهه]] می‌رود، چون [[اهل بیت]]، مفسّران قرآنند و [[سنت]]، مبین [[کتاب خداوند]] است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۲۶.</ref>.
+== منابع ==
-== جستارهای وابسته ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
-==منابع==
+{{پایان منابع}}
-* [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
 == پانویس ==
 {{پانویس}}
-[[رده:حسبنا کتاب الله]]
 [[رده:اختلافات شیعه و سنی]]
 [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]]