احمد بن هلال کرخی: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-''']] ==پانویس== {{پانویس}} +''']] {{پایان منابع}} ==پانویس== {{پانویس}}))
 
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام هادی | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[احمد بن هلال کرخی در در معارف مهدویت]] - [[احمد بن هلال کرخی در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط  = }}


{{مهدویت}}
== آشنایی اجمالی ==
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[امام مهدی]]{{ع}} است. "'''امام مهدی'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
[[ابو جعفر احمد بن هلال عبرتائی کرخی بغدادی]] منسوب به عبرتا، روستایی در نواحی [[شهر]] اسکاف منطقه‌ای بین واسط و [[بغداد]]<ref>معجم البلدان، ج1، ص ۱۸۱.</ref> و از [[قبیله]] [[بنی جنید]] می‌‌باشد.<ref>الفهرست (طوسی)، ص ۳۶.</ref> ابوجعفر از اصحاب [[امام هادی]] و [[امام حسن عسکری]] {{ع}} بود<ref>رجال الطوسی، ص ۴۱۰ و ۴۲۸.</ref> و از [[امام هادی]] {{ع}}، [[حسن بن علی بن یقطین]]، [[ابن ابی عمیر]]، [[حسن بن محبوب]] و [[امیة بن علی قیسی]] [[روایت]] کرده و [[سعد بن عبدالله]]، [[محمد بن علی بن محبوب]]، [[محمد بن احمد بن ابوقتاده]] و [[احمد بن موسی نوفلی]] از او روایت کرده‌اند.<ref>معجم رجال الحدیث، ج2، ص ۳۵۹.</ref> از امام حسن عسکری {{ع}} مذمت و سرزنش‌هایی در [[حق]] او صادر شده<ref>رجال النجاشی، ج1، ص ۲۱۸.</ref> و چون بعد از [[شهادت]] آن امام همام [[وکالت]] [[محمد بن عثمان]] را نپذیرفت، توقیعی مبنی بر [[لعن]] و [[برائت]] و [[بیزاری]] از او، از ناحیه [[مقدس]] [[حضرت حجت]] {{ع}} صادر گردید.<ref>قاموس الرجال، ج1، ص ۶۷۱.</ref> شاید به همین جهت، برخی معتقدند که وی از [[اعتقاد]] به [[شیعه]] دست کشیده و به [[اهل سنت]] پیوست.<ref>هدیة العارفین، ج1، ص ۵۰.</ref>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام مهدی در قرآن]] - [[امام مهدی در حدیث]] - [[امام مهدی در کلام اسلامی]]</div>
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام مهدی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>


'''احمد بن هلال کرخی''' از پیروان [[اهل بیت]]{{عم}} و منحرف از مهدویت است‏<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۹ -۴۰.</ref>.
برخی رجال‌نویسان آنچه را در مذمت او وارد شده، رد می‌‌کنند.<ref>اختیار معرفة الرجال، ص ۵۸۱.</ref> در مقابل، برخی دیگر او را محدثی غلوکننده و متهم در [[دین]] شمرده اند<ref>الفهرست (طوسی)، ص ۳۶.</ref> و عده‌ای گفته‌اند که تنها به روایاتی که او در حال سلامتش نقل کرده، اعتنا می‌‌شود.<ref> تنقیح المقال، ج1، ص ۱۰۰.</ref> عبرتائی بیشتر اصول [[اصحاب]] [[امامیه]] را روایت کرده است.<ref>الفهرست (طوسی)، ص ۳۶.</ref> تألیفات او المشیخه، <ref>هدیة العارفین، ج1، ص ۵۰.</ref> یوم و لیله و کتاب النوادر می‌‌باشد.<ref>رجال النجاشی، ج1، ص ۲۱۸.</ref> او سرانجام در سال ۲۶۷ه‍ درگذشت<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۱۴۴-۱۴۵.</ref>.


==مقدمه==
== پرسش مستقیم ==
*[[احمد بن هلال]]، اهل روستای بزرگی از منطقه "[[نهروان]]" بود که میان واسط و [[بغداد]] قرار دارد. گفته شده است وی از [[یاران]] [[حضرت هادی]]{{ع}} یا [[امام عسکری]]{{ع}} بود. وی مشهور به [[غلو]] و مورد [[لعن]] و نفرین ابدی است<ref>  ر. ک: احمد بن علی نجاشی، رجال النجاشی، ص ۸۲، رقم ۱۹۹</ref>.
*نخست از افراد مورد [[اطمینان]] [[حضرت عسکری]]{{ع}} و از [[اصحاب]] ویژه و [[روایت]] ‏کننده از [[امامان معصوم]]{{عم}} بود. ۵۴ بار به [[زیارت]] [[خانه خدا]] رفت که بیست بار آن با پای پیاده بود، امّا دچار کژی شد؛ به گونه‏ای که [[حضرت عسکری]]{{ع}} او را بسیار [[نکوهش]] کرد و درباره‏‌اش فرمود: "از این صوفی ریاکار و بازیگر پروا کنید"<ref> {{عربی|" احْذَرُوا الصُّوفِيَ‏ الْمُتَصَنِّع‏‏"}}؛ محمد بن عمر کشی، رجال الکشی، ص ۵۳۵، ش ۱۰۲۰</ref>.
*برخی نیز این جمله را در [[نکوهش]] او، از جانب [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} دانسته‌‏اند که در هرحال نشانگر [[پلیدی]] و [[گمراهی]] این مرد است. او تا زمان [[نیابت]] [[محمد بن عثمان]] زیست و با سماجت بسیار، [[سفارت]] آن جناب را [[انکار]] کرد. از [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} درباره [[لعن]] و نفرین بر او و [[لزوم]] بیزاری از کارهایش توقیعی صادر شد<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۳</ref>.
*بیشتر کتاب‏های رجالی، به او لقب "[[عبرتایی]]" داده‏‌اند<ref>  ابن داود حلی، رجال ابن داود، ص ۴۲۵؛ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص ۳۸۴؛ علامه حلی، رجال العلامه، ص ۲۰۲</ref>. [[شیخ طوسی]] در کتاب "[[الغیبة]]" وی را "کرخی" نامگذاری کرده و به او "[[بغدادی]]" نیز گفته شده است.
*[[احمد بن هلال]] تا آخر [[سفارت]] [[نایب]] نخست، دچار کژی نشده بود؛ ولی پس از [[وفات]] [[عثمان بن سعید]]، در [[نایب دوم]] [[شک]] کرد و [[نیابت]] او را نپذیرفت<ref>  سید محمد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۵۰۲</ref>.
*[[شیعیان]] هم پس از برکناری، او را نفرین شده دانسته و از وی دوری جستند. پس از [[مرگ]] وی، توقیعی از [[امام مهدی|ولی عصر]]{{ع}} صادر شد: [[خداوند]] سبحانه و تعالی از [[فرزند]] هلال نگذرد که بدون هماهنگی و خشنودی ما، در کار ما مداخله و فقط به میل خود عمل می‌‏کرد، تا آن‏که [[پروردگار]]، با نفرین ما زندگی‏اش را به انجام رساند. ما در زمان زندگی‌‏اش نیز انحرافش را به [[شیعیان]] خاص خود گوشزد کردیم. این را به هرکس که درباره او می‏‌پرسد، برسانید. هیچ یک از [[شیعیان]] ما معذور نیست در آنچه افراد مورد اعتماد از ما [[نقل]] می‌‏کنند، [[تردید]] کند؛ زیرا می‌‏دانند ما [[اسرار]] خود را با آنان می‏‌گوییم.
*آن حضرت در توقیعی دیگر فرمود: ابن هلال، [[ایمان]] خود را پایدار نداشت و با آن‏که مدت طولانی خدمت کرد، به دست خود ایمانش را به [[کفر]] دگرگون ساخت و [[خدا]] نیز او را [[کیفر]] داد<ref>  محمد بن عمر کشی، رجال الکشی، ص ۵۳۶؛ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۳</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۹ -۴۰.</ref>.
== احمد بن هلال کرخی در موعودنامه ==
*"[[احمد بن هلال]] [[عبرتایی]] کرخی [[بغدادی]]" از [[مدّعیان دروغین]] [[نیابت]] در دوران [[نایب دوم]] بوده است. وی پس از [[وفات]] [[نایب اول]]، منکر [[وکالت]] [[محمد بن عثمان]] شد و خط‍‌ انحرافی را پیش گرفت. بیشتر کتب رجالی او را ملقّب به "عبرتائی" می‌دانند<ref>فهرست، ص ۵۰؛ رجال طوسى، ص ۴۱۰. </ref>. و [[شیخ طوسی]] او را "کرخی" نام‌گذاری کرده<ref>غیبة طوسى، ص ۳۹۹. </ref> و "[[بغدادی]]" نیز درباره او گفته شده است<ref>رجال طوسى، ص ۴۱۰. </ref>.
* وی در سال ۱۸۰ ه‍‌. ق در "عبرتا" که روستایی بزرگ و از نواحی [[نهروان]] [[بغداد]] است متولد شد و در سال ۲۶۷ ه‍‌. ق از [[دنیا]] رفت<ref>فهرست، ص ۵۰؛ رجال نجاشى، ج ۱، ص ۲۱۸</ref>. او قبل از انحرافش از شخصیت والایی برخوردار بوده و عالمی برجسته و عارفی متّقی محسوب می‌شده است. او از عصر [[امام رضا]] {{ع}} بوده تا هفت سال گذشته از [[غیبت صغری]]، و عبارات بعضی از علمای رجال دلالت بر [[مقام]] والای او دارد. نجاشی در رجال خویش می‌گوید: او "[[صالح]] الرّوایة" است و دو کتاب برای وی ذکر کرده است، کتاب "یوم و لیلة" و "نوادر"<ref>رجال نجاشى، ج ۱، ص ۲۱۸. </ref>.
* [[احمد بن هلال]] پنجاه و چهار بار به [[حج]] رفته است و بیست نوبت از آن را با پای پیاده [[حج]] نموده است<ref>اختیار معرفة الرجال، ج ۲، ص ۸۱۶</ref>.
* در توقیعی از [[ناحیه مقدسه]] که به دست [[حسین بن روح]] -نایب سوم- صادر شد، حضرت وی را لعنت کرده و به [[شیعیان]] امر کرده بود که از وی دوری جویند<ref>غیبة طوسى، ص ۳۹۹</ref>. [[آیت الله]] خویی می‌نویسد: "شکی نیست که [[احمد بن هلال]] از نظر [[عقیده]] فاسد است و قابل‌اعتماد نیست، بلکه از زندگی او استفاده می‌شود که به چیزی پای‌بند نبوده است؛ لذا گاهی غلوّ می‌کرده و گاهی اعمال [[ناصبی]] بودن از او ظاهر می‌شده است... "<ref>معجم رجال الحدیث، ج ۲، ص ۳۴۸. </ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۷.</ref>.
==پرسش مستقیم==
* [[مدعیان دروغین سفارت چه کسانی بوده‏‌اند؟ (پرسش)]]
* [[مدعیان دروغین سفارت چه کسانی بوده‏‌اند؟ (پرسش)]]


== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسمان مدعیان دروغین سفارت و نیابت}}
{{پرسمان مدعیان دروغین سفارت و نیابت}}


== جستارهای وابسته ==
== منابع ==
{{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}}
 
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مهدویت''']]
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
* [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{امام مهدی}}
 
{{یاران امام عسکری}}
{{یاران امام عسکری}}
[[رده:مدخل فرهنگ‌نامه مهدویت]]
 
[[رده:مدخل موعودنامه]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:مدعیان نیابت خاصه]]
[[رده:مدعیان نیابت خاصه]]
[[رده:طبقه هفتم راویان]]
[[رده:اصحاب امام هادی]]
[[رده:اصحاب امام عسکری]]
[[رده:بنی جنید]]
[[رده:بغدادیان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۱۰

این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام هادی است. احمد بن هلال کرخی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن هلال کرخی در در معارف مهدویت - احمد بن هلال کرخی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد

آشنایی اجمالی

ابو جعفر احمد بن هلال عبرتائی کرخی بغدادی منسوب به عبرتا، روستایی در نواحی شهر اسکاف منطقه‌ای بین واسط و بغداد[۱] و از قبیله بنی جنید می‌‌باشد.[۲] ابوجعفر از اصحاب امام هادی و امام حسن عسکری (ع) بود[۳] و از امام هادی (ع)، حسن بن علی بن یقطین، ابن ابی عمیر، حسن بن محبوب و امیة بن علی قیسی روایت کرده و سعد بن عبدالله، محمد بن علی بن محبوب، محمد بن احمد بن ابوقتاده و احمد بن موسی نوفلی از او روایت کرده‌اند.[۴] از امام حسن عسکری (ع) مذمت و سرزنش‌هایی در حق او صادر شده[۵] و چون بعد از شهادت آن امام همام وکالت محمد بن عثمان را نپذیرفت، توقیعی مبنی بر لعن و برائت و بیزاری از او، از ناحیه مقدس حضرت حجت (ع) صادر گردید.[۶] شاید به همین جهت، برخی معتقدند که وی از اعتقاد به شیعه دست کشیده و به اهل سنت پیوست.[۷]

برخی رجال‌نویسان آنچه را در مذمت او وارد شده، رد می‌‌کنند.[۸] در مقابل، برخی دیگر او را محدثی غلوکننده و متهم در دین شمرده اند[۹] و عده‌ای گفته‌اند که تنها به روایاتی که او در حال سلامتش نقل کرده، اعتنا می‌‌شود.[۱۰] عبرتائی بیشتر اصول اصحاب امامیه را روایت کرده است.[۱۱] تألیفات او المشیخه، [۱۲] یوم و لیله و کتاب النوادر می‌‌باشد.[۱۳] او سرانجام در سال ۲۶۷ه‍ درگذشت[۱۴].

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

  1. مدعیان دروغین سفارت چه کسانی بوده‏‌اند؟ (پرسش)
  2. چه عواملی باعث شد برخی ادعای سفارت دروغین از طرف امام مهدی نمایند؟ (پرسش)
  3. آیا در تاریخ کسانی هستند که مدعیان نیابت خاصه بوده باشند؟ (پرسش)
  4. ادعای دروغین نیابت یا ارتباط از کجا آغاز شد؟ (پرسش)
  5. مدعیان نیابت امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. ↑ معجم البلدان، ج1، ص ۱۸۱.
  2. ↑ الفهرست (طوسی)، ص ۳۶.
  3. ↑ رجال الطوسی، ص ۴۱۰ و ۴۲۸.
  4. ↑ معجم رجال الحدیث، ج2، ص ۳۵۹.
  5. ↑ رجال النجاشی، ج1، ص ۲۱۸.
  6. ↑ قاموس الرجال، ج1، ص ۶۷۱.
  7. ↑ هدیة العارفین، ج1، ص ۵۰.
  8. ↑ اختیار معرفة الرجال، ص ۵۸۱.
  9. ↑ الفهرست (طوسی)، ص ۳۶.
  10. ↑ تنقیح المقال، ج1، ص ۱۰۰.
  11. ↑ الفهرست (طوسی)، ص ۳۶.
  12. ↑ هدیة العارفین، ج1، ص ۵۰.
  13. ↑ رجال النجاشی، ج1، ص ۲۱۸.
  14. ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۱۴۴-۱۴۵.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=احمد_بن_هلال_کرخی&oldid=1315222»