آزمون یاران امام مهدی در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مهدویت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = امام مهدی
| موضوع مرتبط = آزمون یاران امام مهدی
| عنوان مدخل  = امام مهدی
| عنوان مدخل  = آزمون یاران امام مهدی
| مداخل مرتبط = [[آزمون یاران امام مهدی در معارف مهدویت]]
| مداخل مرتبط = [[آزمون یاران امام مهدی در معارف مهدویت]]
| پرسش مرتبط  = امام مهدی (پرسش)
| پرسش مرتبط  = امام مهدی (پرسش)
خط ۱۰: خط ۹:


== [[ضرورت]] آزمودن [[یاران]] ==
== [[ضرورت]] آزمودن [[یاران]] ==
همه [[انبیا]] و [[مصلحان الهی]]، هسته‌های اصلی [[نهضت]] خویش را با [[آزمایش]] [[انتخاب]] کرده‌اند، چراکه [[نهضت]] همراه با سختی‌هایی است که بدون داشتن [[یاران]] [[فداکار]] و [[وفادار]] نمی‌توان حرکتی کرد. [[طالوت]] که در [[روایات]]، [[یاران مهدی]] به [[یاران]] او [[تشبیه]] شده‌اند<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۳۱۶.</ref>، در [[نبرد]] با [[جالوت]]، لشکریانش را با [[تشنگی]] آزمود، [[ناشکیبایان]] به [[آب]] افتادند، ولی [[صبورمردان]] [[مقاومت]] کردند. [[یاران مهدی]] {{ع}} نیز برای رسیدن به درجۀ [[شایستگی]] [[همراهی]]، آزمون‌های مختلفی می‌‌شوند و پس از پیمودن مراحل دشوار، [[انتخاب]] می‌‌شوند. طولانی شدن [[غیبت]]، [[فتنه‌ها]]، [[افکار]] [[باطل]]، [[جاه و مقام]] و... ، بسیاری از [[منتظران]] را از راه بازمی‌دارد. پس از جمع شدن نیروها، آزمون‌ها سخت‌تر می‌شود، [[امام]] با آزمون‌های جسمی و [[روانی]]، [[باورها]] را به [[آزمایش]] می‌گذارد و باورهای [[خرافی]] و عوامانه را زیر سؤال می‌‌برد و [[معارف]] به دور از دسترس و پوشانده شده در غبار [[فراموشی]] را [[آشکار]] می‌سازد. در این تکان‌های [[فکری]]، صاحبان [[بصیرت]] و [[معرفت]]، تزلزلی به خود راه نداده و [[استوار]] برجای می‌مانند، ولی آنان که در باورهای خود ناخالصی دارند و [[اندیشه]] را از سرچشمه نگرفته‌اند و در [[حقانیت امام]] [[تردید]] کرده‌اند، از پیرامون حضرت پراکنده می‌شوند<ref>ر. ک: [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۴۲.</ref>.
همه [[انبیا]] و [[مصلحان الهی]]، هسته‌های اصلی [[نهضت]] خویش را با [[آزمایش]] [[انتخاب]] کرده‌اند؛ چراکه نهضت همراه با سختی‌هایی است که بدون داشتن یاران [[فداکار]] و [[وفادار]] نمی‌توان حرکتی کرد. [[طالوت]] که در [[روایات]]، [[یاران مهدی]] به یاران او تشبیه شده‌اند<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۳۱۶.</ref>، در [[نبرد]] با [[جالوت]]، لشکریانش را با [[تشنگی]] آزمود، [[ناشکیبایان]] به آب افتادند، ولی صبورمردان [[مقاومت]] کردند. یاران مهدی{{ع}} نیز برای رسیدن به درجۀ شایستگی [[همراهی]]، آزمون‌های مختلفی می‌‌شوند و پس از پیمودن مراحل دشوار، انتخاب می‌‌شوند. طولانی شدن [[غیبت]]، [[فتنه‌ها]]، [[افکار]] [[باطل]]، [[جاه و مقام]] و...، بسیاری از [[منتظران]] را از راه بازمی‌دارد. پس از جمع شدن نیروها، آزمون‌ها سخت‌تر می‌شود، [[امام]] با آزمون‌های جسمی و روانی، [[باورها]] را به آزمایش می‌گذارد و باورهای [[خرافی]] و عوامانه را زیر سؤال می‌‌برد و معارف به دور از دسترس و پوشانده شده در غبار فراموشی را آشکار می‌سازد. در این تکان‌های [[فکری]]، [[صاحبان بصیرت]] و [[معرفت]]، تزلزلی به خود راه نداده و [[استوار]] برجای می‌مانند، ولی آنان که در باورهای خود ناخالصی دارند و [[اندیشه]] را از سرچشمه نگرفته‌اند و در [[حقانیت امام]] [[تردید]] کرده‌اند، از پیرامون حضرت پراکنده می‌شوند<ref>ر.ک: [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۲.</ref>.


== آزمودن [[یاران]] ==
== آزمودن یاران ==
آزمون‌های [[انقلاب جهانی حضرت مهدی]] {{ع}} بر دو قسم است، برخی از آنها پیش از استقرار [[دولت جهانی]] است و برخی دیگر پس از آن.
آزمون‌های [[انقلاب جهانی حضرت مهدی]]{{ع}} بر دو قسم است، برخی از آنها پیش از استقرار [[دولت جهانی]] است و برخی دیگر پس از آن.


=== آزمون‌های پیش از استقرار [[دولت]] [[امام عصر]] {{ع}} ===
=== آزمون‌های پیش از استقرار [[دولت]] [[امام عصر]]{{ع}} ===
آزمون‌های مختلفی قبل از تشکیل [[حکومت امام عصر]] {{ع}} وجود دارد مانند:
آزمون‌های مختلفی قبل از تشکیل [[حکومت امام عصر]]{{ع}} وجود دارد مانند:
# [[ظهور مهدی موعود]]{{ع}} با سیمایی [[جوان]]؛ در حالی که [[مردم]] [[گمان]] می‌‌کنند حضرت پیرمردی سالخورده است. این [[آزمون]] برای کسانی است که از اندیشه‌های عمیق بی‌بهره‌اند و به آسانی[[شک]] به [[دل]] خود راه می‌‌دهند.
# [[کشتار]] وسیعی که امام{{ع}} در آغاز ظهور انجام می‌دهد. این اقدام عکس‌العمل شدید [[منحرفان]] را برخواهد انگیخت و آنان با [[بهتان]] و [[دروغ]] و [[شایعه]] به [[رویارویی]] با حضرت خواهند برخاست. آشکارترین راه، تشکیک در [[مهدویت]] اوست. می‌گویند: «او از [[خاندان پیامبر]]{{صل}} نیست، چه اینکه اگر چنین بود، [به ما][[رحم]] می‌کرد». [[استدلال]] آنها این است که [[مهدی منتظر]] به [[اتفاق نظر]] [[مسلمانان]]، از خاندان پیامبر{{صل}} است، بنابراین اکنون که برخی [[شک]] دارند این فرد از خاندان پیامبر{{صل}} نیست، پس او مهدی منتظر نیست. در مقابل [[امام]]{{ع}}، پس از آنکه [[دلایل]] کافی و کاملی بر [[راستگویی]] و عدالتش آورد و [[افکار عمومی]] جهانیان [[یقین]] کرد که او [[مهدی موعود]] است، دیگر پاسخی به شبهه‌های [[معاندان]] نخواهد داد جز آنکه دامنه [[کشتار]] را به همۀ [[دروغگویان]] و [[شایعه‌پراکنان]] گسترش دهد. این [[آزمون]] موجب [[شکست]] مضاعف کسانی خواهد شد که در [[امتحانات]] [[پیش از ظهور]] نیز طعم شکست را چشیده‌اند.


# ظهور [[مهدی موعود]] {{ع}} با سیمایی [[جوان]]؛ در حالی که [[مردم]] [[گمان]] می‌‌کنند حضرت پیرمردی سالخورده است. این [[آزمون]] برای کسانی است که از اندیشه‌های عمیق بی بهره‌اند و به آسانی [[شک]] به [[دل]] خود راه می‌‌دهند.
گذراندن این دو آزمون برای [[یاران امام مهدی]]{{ع}} آسان بوده و [[موفقیت]] در آن [[قطعی]] است؛ برخلاف امتحانات پس از [[تشکیل حکومت]]<ref>ر.ک: [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص۴۴۳-۴۴۸.</ref>.
# [[کشتار]] وسیعی که [[امام]] {{ع}} در آغاز ظهور انجام می‌دهد. این [[اقدام]] عکس العمل شدید [[منحرفان]] را برخواهد انگیخت و آنان با [[بهتان]] و [[دروغ]] و شایعه به رویارویی با حضرت خواهند برخاست. آشکارترین راه، تشکیک در [[مهدویت]] اوست. می‌گویند: «او از [[خاندان پیامبر]] {{صل}} نیست، چه اینکه اگر چنین بود، [به ما] رحم می‌کرد». [[استدلال]] آنها این است که [[مهدی منتظر]] به [[اتفاق نظر]] [[مسلمانان]]، از [[خاندان پیامبر]] {{صل}} است، بنابراین اکنون که برخی [[شک]] دارند این فرد از [[خاندان پیامبر]] {{صل}} نیست، پس او [[مهدی منتظر]] نیست. در مقابل [[امام]] {{ع}}، پس از آنکه [[دلایل]] کافی و کاملی بر [[راستگویی]] و عدالتش آورد و [[افکار]] عمومی جهانیان [[یقین]] کرد که او [[مهدی موعود]] است، دیگر پاسخی به شبهه‌های [[معاندان]] نخواهد داد جز آنکه دامنه [[کشتار]] را به همۀ [[دروغگویان]] و شایعه‌پراکنان گسترش دهد. این [[آزمون]] موجب شکست مضاعف کسانی خواهد شد که در امتحانات [[پیش از ظهور]] نیز طعم [[شکست]] را چشیده‌اند.


گذراندن این دو [[آزمون]] برای [[یاران امام مهدی]] {{ع}} آسان بوده و موفقیت در آن قطعی است؛ برخلاف امتحانات پس از [[تشکیل حکومت]]<ref>ر. ک: [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص۴۴۳-۴۴۸.</ref>.
=== آزمون‌های پس از استقرار [[دولت]] [[امام عصر]]{{ع}} ===
اما پس از تشکیل حکومت حضرت، آزمایش‌های گوناگونی وجود دارد که به مراتب مشکل‌تر از آزمون‌های قبلی است و قبولی در آنها [[بصیرت]] و [[استواری]] خاص خودش را می‌‌طلبد، مانند:


=== آزمون‌های پس از استقرار [[دولت]] [[امام عصر]] {{ع}} ===
# استفاده از شیوه‌های [[داوری]] [[پیامبران]] گذشته توسط امام{{ع}}: این کار موجب [[حیرت]] و تردید برخی از [[یاران]] حضرت می‌شود؛ و براساس [[روایات]]، امام{{ع}} همه کسانی را که در کار او تشکیک نمایند به [[قتل]] می‌رساند<ref>ر.ک: سید محمد صدر|صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور، ص۴۴۳-۴۴۸.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} درباره [[آزمودن]] یاران امام مهدی{{ع}} با این [[آزمایش]] و به قتل رسیدن برخی از آنها توسط امام چنین فرموده است: «[[امام مهدی]] قضاوتی می‌کند اما برخی از یارانش که در رکاب ایشان [[شمشیر]] زده‌اند، [[قضاوت]] آن حضرت را که داوری [[حضرت آدم]]{{ع}} بوده است، نادرست و [[ناپسند]] می‌انگارند. حضرت نیز آنها را پیش آورده گردنشان را می‌زند. بار دیگر قضاوتی می‌کند که دسته دیگری که پیش از آن در خدمت [[امام]] [[شمشیر]] زده‌اند، بر آن [[داوری]] که داوری [[حضرت داوود]]{{ع}} بوده است، [[اعتراض]] می‌کنند. [[امام مهدی]] آنها را نیز فرا خوانده و گردن می‌زند. سپس داوری سوم را آغاز می‌کند که همان داوری [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} است. این بار نیز گروه دیگری ناخرسند می‌شوند که امام گردن آنها را هم می‌زند. اما پس از چهارمین داوری امام که [[قضاوت]] حضرت [[محمد مصطفی]]{{صل}} است، دیگر کسی با ایشان [[مخالفت]] نمی‌کند»<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۹.</ref>. ممکن است گفته شود با ذهنیتی که از [[یاران امام]] داریم اینگونه مخالفت‌ها و نافرمانی‌ها از آنان نسبت به [[امام عصر]]، بعید به نظر می‌رسد. منتها باید توجه داشت، یاران امام دو دسته هستند؛ دسته اول همان ۳۱۳ نفر هستند و در برابر فرمان‌های امام تسلیم‌اند و دسته دوم کسانی هستند که [[هنگام ظهور]] به امام می‌پیوندند و ممکن است این‌گونه مخالفت‌ها از دسته دوم باشد، اگر چه ممکن است دسته اول هم دست به چنین مخالفت‌هایی بزنند؛ چراکه آنها نه معصوم‌اند و نه از برنامه‌های امام اطلاع دقیقی دارند. ممکن است این [[امتحان]] به منظور [[آماده‌سازی]] آنان برای مرحله جدیدی بوده باشد که [[درک]] و شنیدنش برای آنها تا آن حد سخت بوده است<ref>ر.ک: [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[همراه با مهدی از مکه تا قدس (کتاب)|همراه با مهدی از مکه تا قدس]]، ص۴۲.</ref>. این نوع [[آزمایش]] فوائدی دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از:
اما پس از [[تشکیل حکومت]] حضرت، آزمایش‌های گوناگونی وجود دارد که به مراتب مشکل‌تر از آزمون‌های قبلی است و قبولی در آنها [[بصیرت]] و [[استواری]] خاص خودش را می‌‌طلبد، مانند:
## [[پیوستگی]] و ارتباط تنگاتنگ [[دعوت]] [[مهدوی]] با سلسله [[انبیا]]{{ع}}، آنگونه که امام عصر{{ع}} [[حق]] دارد با هر شیوه‌ای که [[پیامبران]] گذشته قضاوت کرده‌اند، قضاوت نماید. این به دلیل وجود ارتباط بین حلقه‌های این زنجیره کلی است که امام مهدی{{ع}} در واپسین حلقه آن قرار دارد و به همین مناسبت بر او [[لقب]] "[[بقیة الله]] فی ارضه" نهاده شده است.
 
## [[اثبات]] وسعت [[آگاهی امام]]{{ع}} از شیوه‌های [[قضایی]] [[پیامبران پیشین]].
# استفاده از شیوه‌های [[داوری]] [[پیامبران]] گذشته توسط [[امام]] {{ع}}: این کار موجب [[حیرت]] و تردید برخی از [[یاران]] حضرت می‌شود؛ و براساس [[روایات]]، [[امام]] {{ع}} همه کسانی را که در کار او تشکیک نمایند به [[قتل]] می‌رساند<ref>ر. ک: [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص۴۴۳-۴۴۸.</ref>. [[امام باقر]] {{ع}} درباره آزمودن [[یاران امام مهدی]] {{ع}} با این [[آزمایش]] و به [[قتل]] رسیدن برخی از آنها توسط [[امام]] چنین فرموده است: «[[امام مهدی]] قضاوتی می‌کند اما برخی از یارانش که در رکاب ایشان [[شمشیر]] زده‌اند، [[قضاوت]] آن حضرت را که [[داوری]] [[حضرت آدم]] {{ع}} بوده است، نادرست و [[ناپسند]] می‌انگارند. حضرت نیز آنها را پیش آورده گردنشان را می‌زند. بار دیگر قضاوتی می‌کند که دسته دیگری که پیش از آن در [[خدمت]] [[امام]] [[شمشیر]] زده‌اند، بر آن [[داوری]] که [[داوری]] [[حضرت داوود]] {{ع}} بوده است، [[اعتراض]] می‌کنند. [[امام مهدی]] آنها را نیز فرا خوانده و گردن می‌زند. سپس [[داوری]] سوم را آغاز می‌کند که همان [[داوری]] [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} است. این بار نیز گروه دیگری ناخرسند می‌شوند که [[امام]] گردن آنها را هم می‌زند. اما پس از چهارمین [[داوری]] [[امام]] که [[قضاوت]] حضرت [[محمد مصطفی]] {{صل}} است، دیگر کسی با ایشان [[مخالفت]] نمی‌کند»<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۹.</ref>. ممکن است گفته شود با ذهنیتی که از [[یاران امام]] داریم اینگونه مخالفت‌ها و نافرمانی‌ها از آنان نسبت به [[امام عصر]]، بعید به نظر می‌رسد. منتها باید توجه داشت، [[یاران امام]] دو دسته هستند؛ دسته اول همان ۳۱۳ نفر هستند و در برابر فرمان‌های [[امام]] تسلیم‌اند و دسته دوم کسانی هستند که [[هنگام ظهور]] به [[امام]] می‌پیوندند و ممکن است این‌گونه مخالفت‌ها از دسته دوم باشد، اگر چه ممکن است دسته اول هم دست به چنین مخالفت‌هایی بزنند؛ چرا که آنها نه معصوم‌اند و نه از برنامه‌های [[امام]] اطلاع دقیقی دارند. ممکن است این [[امتحان]] به منظور [[آماده‌سازی]] آنان برای مرحله جدیدی بوده باشد که [[درک]] و شنیدنش برای آنها تا آن حد سخت بوده است<ref>ر. ک: [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[همراه با مهدی از مکه تا قدس (کتاب)|همراه با مهدی از مکه تا قدس]]، ص ۴۲.</ref>. این نوع [[آزمایش]] فوائدی دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از:
## [[تربیت]] [[انسان‌ها]] بر پایۀ قبول [[اندیشه‌ها]]، [[قوانین]] و [[عدالت]] کلی [[امام مهدی]]{{ع}}. به این معنا که نباید در روند [[قضاوت]] ایشان، [[اعتراض]] و اشکال نمود؛ زیرا همه افراد به [[دلایل]] کارهای [[امام]]{{ع}} [[آگاهی]] کافی ندارند؛ پس باید به [[طور]] کاملا تعبدی پذیرای آن شوند وگرنه [[تربیت]] مورد نظر تحقق نخواهد یافت. از این رو از [[روایت]] استفاده می‌شود حضرت تا مدت‌ها ماهیت قضاوتی را که انجام می‌دهد آشکار نخواهد ساخت تا زمانی که موافقان و مخالفان آن مشخص گردد<ref>ر.ک: [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص۴۴۳-۴۴۸.</ref>.
## [[پیوستگی]] و [[ارتباط]] تنگاتنگ [[دعوت]] [[مهدوی]] با سلسله [[انبیا]] {{ع}}، آنگونه که [[امام عصر]] {{ع}}[[حق]] دارد با هر شیوه‌ای که [[پیامبران]] گذشته [[قضاوت]] کرده‌اند، [[قضاوت]] نماید. این به [[دلیل]] وجود [[ارتباط]] بین حلقه‌های این زنجیره کلی است که [[امام مهدی]] {{ع}} در واپسین حلقه آن قرار دارد و به همین مناسبت بر او [[لقب]] "[[بقیة الله]] فی ارضه" نهاده شده است.
# [[سختگیری]] حضرت نسبت به یارانی که به عنوان [[حاکمان]] مناطق به سراسر [[جهان]] اعزام می‌کند. آنها پس از گسیل شدن به محل [[مأموریت]] خود، از سوی پیشوای [[موعود]] به شدت تحت نظر و [[مراقبت]] قرار می‌گیرند، تا در [[اجرای عدالت]]، جدی و سخت‌گیر باشند و از [[مسئولیت]] خطیری که بر دوش آنها نهاده شده همواره به خوبی [[پاسداری]] نمایند و دچار [[غفلت]] یا [[خطا]] نگردند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمود: «نشانه [[مهدی]] آن است که بر کارگزارانش سختگیر و در [[مال]] و [[ثروت]] [[بخشنده]] و نسبت به [[درماندگان]] [[دلسوز]] و [[مهربان]] است»<ref>{{متن حدیث|عَلاَمَةُ اَلْمَهْدِیِّ أَنْ یَکُونَ شَدِیداً عَلَی اَلْعُمَّالِ، جَوَاداً بِالْمَالِ، رَحِیماً بِالْمَسَاکِینِ}}؛ السیوطی، جلال الدین، الحاوی للفتاوی؛ ج ۲، ص۱۵۰.</ref>.<ref>ر.ک: سید محمد صدر|صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور، ص۴۴۳-۴۴۸.</ref>
## [[اثبات]] وسعت [[آگاهی امام]] {{ع}} از شیوه‌های [[قضایی]] [[پیامبران پیشین]].
## [[تربیت]] [[انسان‌ها]] بر پایۀ قبول [[اندیشه‌ها]]، [[قوانین]] و [[عدالت]] کلی [[امام مهدی]] {{ع}}. به این معنا که نباید در روند [[قضاوت]] ایشان، [[اعتراض]] و اشکال نمود؛ زیرا همه افراد به [[دلایل]] کارهای [[امام]] {{ع}} [[آگاهی]] کافی ندارند؛ پس باید به طور کاملا تعبدی پذیرای آن شوند وگرنه [[تربیت]] مورد نظر تحقق نخواهد یافت. از این رو از [[روایت]] استفاده می‌شود حضرت تا مدت‌ها ماهیت قضاوتی را که انجام می‌دهد [[آشکار]] نخواهد ساخت تا زمانی که موافقان و [[مخالفان]] آن مشخص گردد<ref>ر. ک: [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص۴۴۳-۴۴۸.</ref>.
# سختگیری حضرت نسبت به یارانی که به عنوان [[حاکمان]] مناطق به سراسر [[جهان]] اعزام می‌کند. آنها پس از گسیل شدن به محل [[مأموریت]] خود، از سوی پیشوای [[موعود]] به شدت تحت نظر و [[مراقبت]] قرار می‌گیرند، تا در [[اجرای عدالت]]، جدی و سخت‌گیر باشند و از [[مسئولیت]] خطیری که بر دوش آنها نهاده شده همواره به خوبی [[پاسداری]] نمایند و دچار [[غفلت]] یا [[خطا]] نگردند. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: «نشانه [[مهدی]] آن است که بر کارگزارانش سختگیر و در [[مال]] و [[ثروت]] [[بخشنده]] و نسبت به درماندگان [[دلسوز]] و [[مهربان]] است»<ref>{{متن حدیث|عَلاَمَةُ اَلْمَهْدِیِّ أَنْ یَکُونَ شَدِیداً عَلَی اَلْعُمَّالِ، جَوَاداً بِالْمَالِ، رَحِیماً بِالْمَسَاکِینِ}}؛ السیوطی، جلال الدین، الحاوی للفتاوی؛ ج ۲، ص ۱۵۰.</ref><ref>ر. ک: [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص۴۴۳-۴۴۸.</ref>
 
== پرسش مستقیم ==
{{پرسش وابسته}}
* [[یاران امام مهدی چگونه آزموده می‌شوند؟ ‌ (پرسش)]]
{{پایان پرسش وابسته}}


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
خط ۵۰: خط ۴۳:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:امام مهدی]]
[[رده:یاران امام مهدی]]
[[رده:یاران امام مهدی]]
[[رده:مدخل موعودنامه]]
[[رده:مدخل موعودنامه]]
۱۱۲٬۹۹۵

ویرایش