دعا برای تعجیل فرج: تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
(←پانویس) |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = امام مهدی | |||
| عنوان مدخل = امام مهدی | |||
| مداخل مرتبط = [[امام مهدی در قرآن]] - [[امام مهدی در حدیث]] - [[امام مهدی در کلام اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = امام مهدی (پرسش) | |||
}} | |||
'''دعا برای تعجیل فرج''' [[امام زمان]] {{ع}} یکی از وظایف [[شیعیان]] در عصر غیبت است که در [[روایات]] بسیاری مورد تاکید قرار گرفته است مانند: {{متن حدیث|وَ أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُمْ}}. این نوع از [[دعا]] آثار فراوانی به دنبال دارد مانند [[نجات]] [[انسان]] از فتنه‌های آخرالزمان؛ انس با مسأله [[ظهور]] و [[فرج]] [[امام عصر]] {{ع}}؛ [[آمادگی روحی]] برای [[درک]] ظهور و... . | |||
==دعا برای تعجیل فرج در [[ | == جایگاه دعا برای تعجیل فرج امام مهدی == | ||
مجموعه‌ای از [[وظایف]] برای [[مسلمین]] در [[زمان غیبت]] وجود دارد که این وظایف فقط نسبت به [[امام غائب]] حتمی و ضروری است؛ از جملۀ این وظایف، [[دعا برای فرج]] [[حضرت حجت]]{{ع}} است [[دعا]] در لغت به معنای نداست. این واژه به معنی خواندن و خواستنی است که مورد توجه قرار گیرد. به [[طور]] کلی دعا و [[نیایش]]، در فرهنگ اسلامی جایگاه والایی دارد؛ به گونه ای که [[خداوند]] به [[دعا کننده]] وعدۀ [[اجابت]] داده است: {{متن قرآن|وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ}}<ref>«و چون بندگانم درباره من از تو پرسند من نزدیکم، دعاکننده چون مرا بخواند دعا (ی او) را پاسخ می‌دهم؛ پس باید دعوت مرا پاسخ دهند و به من ایمان آورند باشد که راهیاب شوند» سوره بقره، آیه ۱۸۶.</ref> در عظمت [[دعا]] همین بس که در روایتی [[امام باقر]]{{ع}} به نقل از [[پیامبر]] فرمودند: "دعا جلوی [[قضای الهی]] را می‌‌گیرد"<ref>بحار الانوار، ج۵۹، ص۲۲۸. </ref>. مراد از [[دعای فرج]] صرفاً خواندن زبانی دعا نیست؛ بلکه آرزویی برآمده از [[قلب]] و [[عشق]] به [[امام]] است؛ یعنی همچنان که [[امام عصر]]{{ع}} نماد همۀ [[آمال]] و آرزوهای [[انسان منتظر]] است، به همین ترتیب باید بزرگ‌ترین دغدغه انسان منتظر هم دعا برای تعجیل ظهور آن حضرت باشد<ref>ر.ک: [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۳۲.</ref>. دعا برای تعجیل فرج بیانگر [[آماده‌سازی برای ظهور]] [[منجی]] نیز هست؛ چراکه دعا افزون بر اینکه [[یاری]] و کمک خواستن از خداوند قادر و تواناست، موجب آمادگی فکری و [[قلبی]] شده، نوعی توجه به وظایف و [[عهد]] و [[پیمان]] را به دنبال دارد. | |||
#[[امام زمان]]{{ع}} در ضمن توقیعی که از | == دعا برای تعجیل فرج در [[روایات]] == | ||
# یکی از یاران حضرت هادی{{ع}} از آن بزرگوار دربارۀ برنامه عملی و [[وظیفه]] عموم [[شیعیان]] در زمان [[غیبت امام عصر]] سؤال میکند: در [[زمان غیبت]]، | برخی از روایات دربارۀ دعای برای تعجیل فرج امام مهدی{{ع}} عبارت‌اند از: | ||
# [[امام حسن عسکری]]{{ع}} به | # [[امام زمان]]{{ع}} در ضمن توقیعی که از ناحیۀ مقدسه صادر شد فرمودند: {{متن حدیث|وَ أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُمْ}}<ref> شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص۴۸۳، ح ۲.</ref>؛ «و برای [[تعجیل فرج]] بسیار [[دعا]] کنید». گرچه کلمۀ [[فرج]] به معنای مطلق [[گشایش]] است؛ اما در اینجا به قرینه سیاق [[توقیع]] و کلمه تعجیل این را می‌‌رساند که در اینجا مراد دعای برای ظهور حضرت است<ref>ر.ک: [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۳۲.</ref>. | ||
# [[امام صادق]]{{ع}} در روایتی یکی از [[آثار دعا]] برای | # یکی از یاران [[حضرت هادی]]{{ع}} از آن بزرگوار دربارۀ برنامه عملی و [[وظیفه]] عموم [[شیعیان]] در [[زمان]] [[غیبت امام عصر]] سؤال میکند: در [[زمان غیبت]]، شیعیان شما چه کاری انجام دهند؟ [[امام هادی]]{{ع}} می‌فرماید: «بر شما باد دعا و [[نیایش]]، و [[حفظ]] حالت [[انتظار]]»<ref>{{متن حدیث|عَلَیْکُمْ بِالدُّعَاءِ وَ انْتِظَارِ الْفَرَجِ}}؛ بحارالأنوار، ج ۹۵، ص۳۳۶، به نقل از صحیفه مهدیه، ص۹۹.</ref>. | ||
# [[امام حسن عسکری]]{{ع}} به [[احمد بن اسحاق]] فرمود: «[[سوگند]] به خداکه فرزندم [[مهدی]]{{ع}} [[غیبت]] خواهد کرد؛ غیبتی که در آن [[مسلمانان]] گرفتار می‌‌شوند، مگر کسی که [[خدای عزوجل]] او را بر [[اعتقاد به امامت]] وی [[استوار]] کند و به او [[توفیق]] دهند که برای تعجیل در فرج او دعا کند»<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهُ لیغیبن غیبة لَا ینجو فیها مِنْ التهلکة إِلَّا مَنْ یثبته اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ علی الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ وَ وَفَّقَهُ لِلدُّعَاءِ بتعجیل فَرْجَهُ}} کمال الدین، ج ۲، ص۴۸۵.</ref>. | |||
# [[امام صادق]]{{ع}} در روایتی یکی از [[آثار دعا]] برای تعجیل فرج امام عصر را اینگونه نقل کرده است: «هر کس بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگوید: خداوندا! بر محمد و خاندان او [[درود]] فرست و در فرج ایشان تعجیل کن، نمیرد تا [[قائم]]{{ع}} را [[درک]] کند»<ref>{{متن حدیث|مَنْ قَالَ بَعْدَ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَ بَعْدَ صَلَاةِ الظُّهْرِ: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ لَمْ یَمُتْ حَتَّی یُدْرِکَ الْقَائِمَ}}؛ ابو جعفر محمد بن الحسن الطوسی (شیخ طوسی)، مصباح المتهجد، بیروت، ۱۴۱۱، ص۳۲۸. </ref>. | |||
== | == [[دعا برای فرج]] و [[آمادگی برای ظهور]] == | ||
[[ | [[دعاکننده]] برای فرج چون می‌داند که یکی از عوامل غیبت آماده نبودن شرایط برای [[حکومت جهانی]] آن بزرگوار است، می‌کوشد تا در حد توان خویش در ایجاد چنین زمینه‌ای مؤثر باشد و زمانی که تحقق آن را از عهده خویش و امثال خویش خارج می‌یابد، به رحمت واسعه [[خداوند]] [[امیدوار]] می‌ماند. | ||
و چنین است عکس‌العمل او در برابر [[خوف]] [[امام زمان]]{{ع}}، از کشته شدن که به‌عنوان عملی دیگر در پیدایش و استمرار [[غیبت]] به شمار می‌آید. [[دعاکننده]] برای [[فرج]] تا آنجا که میتواند با شناساندن امام زمان{{ع}} و ایجاد محبوبیت نسبت به او و برانگیزاندن [[شوق]] نسبت به [[قیام]] و جلوه‌های ظهور آن بزرگوار در بین [[مردم]] می‌کوشد تا به [[میزان]] [[توانایی]] خود این عامل را کم تأثیر سازد؛ چنان‌که نسبت به هرعامل دیگر نیز چنین جهت‌گیری و تلاشی در مورد او صادق است و این خود والاترین و تعیین‌کننده‌ترین خاصیت برای [[دعا]] فرج است. تأثیر دعا در [[تغییر]] دادن تقدیرات و [[قضای الهی]] غیرقابل‌انکار است، چنان‌که در روایات پیامبر اکرم{{صل}} آمده است: زیاد دعا کن؛ زیرا دعا قضای الهی را باز می‌گرداند<ref>نهج الفصاحة، ص۸۴، حدیث ۴۴۶.</ref>. [[دعا]] بلای [[الهی]] را برمی‌گرداند<ref>نهج الفصاحة، ص۳۳۲، حدیث ۱۵۹۰.</ref>. [[تقدیر الهی]] را چیزی جز دعا تغییر نمی‌دهد<ref>نهج الفصاحة، ص۱۲۴، حدیث ۶۲۴.</ref>. | |||
با توجه به چنین روایاتی، [[شیعه]] [[منتظر]] در عین [[تسلیم]] به خواست [[خدا]]، با دعای خویش نسبت به [[تعجیل فرج]]، از [[آفریدگار]] خویش می‌خواهد که در تقدیر و قضای خویش نسبت به ظهور آن [[عدالت]] [[موعود]] تغییری ایجاد فرماید و به [[لطف]] و عنایت خود بلای [[غیبت امام زمان]]{{ع}}، را مرتفع گرداند<ref>نشریه موعود، شماره ۱۴، ص۵۸.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۲۴-۳۲۶.</ref> | |||
==پرسش مستقیم== | == شرایط [[دعای فرج]] == | ||
دعا برای فرج امام مهدی{{ع}} شرایطی دارد و صرفاً گفتن الفاظ بدون توجه به معنا و مفهوم آن کافی نیست. بر اساس [[آموزه‌های اسلام]] شرایط دعای فرج عبارت‌اند از: | |||
# [[مسلمان]] واقعی با صراحت از [[خدای تعالی]]، ظهور حضرت را درخواست میکند. به هر زبانی که باشد عربی، فارسی یا زبان‌های دیگر. | |||
# [[منتظر]] هنگامی که [[دعای فرج]] را از کسی می‌شنود، آمین می‌‌گوید؛ چون آمین گفتن به منزله [[دعا]] است. | |||
# منتظر برای [[آمرزش]] گناهانی که ظهور و [[فرج]] [[امام]] را به تأخیر می‌‌اندازد، [[دعا]] کند یا گفته شده است: دعای فرج زمانی میتواند برای [[مسلمین]] در جایگاه خاص قرار بگیرد که دعای فرج به واسطۀ حضرت در درگاه [[خدا]] عرضه شود؛ یعنی اینکه مسلمین به خاطر شان والای امام از امام بخواهند که در پیشگاه [[خداوند]]، برای ظهور دعا کند<ref>صحیفه امام، ج ۱۴، ص۴۷۵- ۴۷۶؛ ر.ک: [[ابوالفضل هدایتی فخرداود|هدایتی فخرداود، ابوالفضل]]، [[مهدویت در منظر امام خمینی (کتاب)|مهدویت در منظر امام خمینی، صحیفه امام]]، ج ۱۴، ص۴۷۵- ۴۷۶.</ref>. | |||
== آثار [[دعا برای فرج]] == | |||
کثرت دعا برای فرج [[امام عصر]]{{ع}}، حداقل این آثار را دارد: | |||
# زدودن [[غفلت]] و بی‌توجهی نسبت به [[ظهور امام]]{{ع}}؛ | |||
# دور ماندن از آثار و عواقب این بی‌توجهی و غفلت؛ | |||
# انس با مسأله ظهور و فرج امام عصر{{ع}}؛ | |||
# انس و عادت نسبت به ذکر و یاد خود آن حضرت و برخورداری از آثار و [[برکات]] آن؛ | |||
# [[آمادگی روحی]] برای [[درک]] ظهور؛ | |||
# زیاد شدن علاقه و [[محبت]] [[انسان]] به مولا و امام زمانش؛ | |||
# آمادگی برای گام برداشتن عملی در راه [[بندگی]] [[حضرت حق]] و [[تقرب]] به سوی او و ولی اعظم او<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۲۴-۳۲۶.</ref>. | |||
== دعاهای مرتبط با [[امام زمان]]{{ع}} == | |||
در رابطه با امام زمان{{ع}}، [[دعاها]] و زیارتهای فراوانی نقل شده که در کتب [[ادعیه]] موجود است و در کتابی به نام صحیفه مهدیه نیز گرد آمده است. به بعضی از این دعاها و زیارتها اشاره می‌شود: | |||
# '''[[دعای ندبه]]:''' مهمترین دعاها در عصر غیبت، دعای ندبه است که سفارش فراوانی به خواندن آن شده است. صدرالاسلام همدانی در کتاب [[تکالیف]] الأنام می‌‌گوید: از [[خواص]] دعای ندبه این است که اگر در جایی با [[حضور قلب]] و [[اخلاص]] تمام و توجه به مضامین عالی آن خوانده شود، عنایت و توجه امام زمان{{ع}} را به آن مکان جلب میکند، بلکه آن حضرت در آنجا حضور می‌یابد، چنان‌که در بعضی جاها اتفاق افتاده است<ref>الیف الأنام فی غیبة الامام، ص۱۹۷</ref>. [[علامه مجلسی]] نیز در کتاب زاد المعاد با سند معتبر از [[امام صادق]]{{ع}} نقل میکند: [[قرائت]] [[دعای ندبه]] در [[اعیاد]] چهارگانه: [[روز جمعه]]، [[عید فطر]]، [[عید قربان]] و [[عید غدیر]] [[مستحب]] است<ref>زاد المعاد، ص۴۹۱.</ref>. | |||
# '''[[دعا]] برای [[ظهور امام زمان]] در روز جمعه:''' [[شیخ طوسی]] آن را در "مصباح المتهجد" نقل کرده است: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ اجْعَلْ صَلَاتَكَ وَ صَلَاةَ مَلَائِكَتِكَ وَ رُسُلِكَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد}} یا بگوید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ}}<ref>مصباح المتهجد، ص۲۸۴.</ref>. | |||
# [[صلوات]] ضرّاب اصفهانی؛ {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ سَيِّدِ الْمُرْسَلِينَ، وَ خَاتَمِ النَّبِيِّين... اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ الْمُحْيِي سُنَّتَكَ الْقَائِمِ بِأَمْرِك....}} این دعا در چند کتاب از کتابهای معتبر و با سندهای معتبر [[روایت]] شده است و همیشه می‌توان آن را خواند<ref>مصباح المتهجد، ص۴۰۶؛ البلد الامین، ص۱۲۰؛ دلائل الامامة، ص۵۴۹.</ref>. | |||
# '''صلوات بر امام زمان:''' {{متن حدیث| اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ وَ ابْنِ أَوْلِيَائِكَ الَّذِينَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُم... اللَّهُمَّ انْتَصِرْ بِهِ لِدِينِكَ وَ انْصُرْ بِهِ أَوْلِيَاءَكَ وَ أَوْلِيَاءَهُ...}}<ref>مصباح المتهجد، ص۴۰۵.</ref>. | |||
# '''[[دعای فرج]] [[الهی]] عظم البلاء:''' مرحوم کفعمی در کتاب البلد الامین دعایی را بر حضرت [[امام زمان]]{{ع}} نقل میکند که آن حضرت این دعا را به مردی زندانی یاد داد و بعد از خواندن، او از [[زندان]] [[آزاد]] شد: {{متن حدیث| اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ...}}<ref>البلد الامین، ص۶۰۷؛ مزار شهید، ص۲۳۱.</ref>. | |||
# '''[[دعای افتتاح]]:''' {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِكَ وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّك...}} علامه مجلسی می‌‌گوید: با سند معتبر روایت شده که [[امام عصر]]{{ع}} خطاب به [[شیعیان]] فرمود: این دعا را در تمام شبهای [[ماه مبارک رمضان]] بخوانید؛ زیرا [[فرشتگان]] به آن گوش فرا میدهند و برای خواننده این [[دعا]]، طلب [[بخشش]] میکنند<ref>زاد المعاد، ص۱۱۰؛ مصباح المتهجد، ص۵۷۷.</ref>. | |||
# [[حضرت صادق]]{{ع}} در روایتی به یکی از اصحابش فرمود: در [[زمان غیبت]]، [[دعای غریق]] بخوانید. راوی پرسید: دعای غریق چگونه است؟ حضرت فرمود: اینچنین است: {{متن حدیث|يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِك}}<ref>برای مطالعه بیشتر ر.ک: اثبات الهداة، ج ۳، ص۴۷۵، ح ۶؛ مهج الدعوات، ص۳۹۶.</ref>. | |||
# [[زراره]] از [[امام صادق]]{{ع}} پرسید: اگر من [[زمان]] [[غیبت امام زمان]]{{ع}} را [[درک]] کردم و در آن زمان واقع شدم، چه کاری انجام دهم؟ حضرت فرمود: ای زراره! اگر این زمان را درک کردی، پیوسته این دعا را بخوان: خدایا! خودت را به من بشناسان، چون اگر خویش را به من نشناسانی پیامبرت را نمیشناسم. خدایا! فرستادهات را به من بشناسان، چون اگر او را به من نشناسانی، حجتت را نمیشناسم، خدایا! [[حجت]] خود را به من بشناسان وگرنه [[گمراه]] خواهم شد و از دینم [[منحرف]] میگردم<ref>{{متن حدیث|ِ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي}}؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص۱۴۶، ح ۷۰؛ جمال الاسبوع، ص۳۱۴.</ref> | |||
# '''[[دعای عهد]]:''' {{متن حدیث| اللَّهُمَّ رَبَّ النُّورِ الْعَظِيمِ وَ رَبَّ الْكُرْسِيِّ الرَّفِيع...}}؛ امام صادق{{ع}} در مورد این دعا می‌فرماید: هرکس چهل صبح این دعا را بخواند از [[یاوران]] [[حضرت قائم]]{{ع}} خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، [[خداوند]] او را از [[قبر]] بیرون میآورد تا در خدمت آن حضرت باشد و حقتعالی به هرکلمه از این دعا هزار [[حسنه]] به او عطا میکند و هزار [[گناه]] او را میبخشد <ref>مفاتیح الجنان، ص۱۰۶۱؛ زاد المعاد، ص۴۸۸؛ البلد الامین، ص۱۲۴.</ref>. | |||
# '''[[زیارت آل یاسین]]:''' که دارای مضمون عالی و محتوای ارزندهای است. این [[زیارت]] مورد تأکید [[امام زمان]]{{ع}} است و خود می‌فرماید: هرگاه خواستید توجه کنید به وسیله ما به سوی [[خداوند]] و به سوی ما- چنان‌که [[خدای تعالی]] فرموده است- چنین بگویید: {{متن حدیث|سَلَامٌ عَلَى آلِ يس السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا دَاعِيَ اللَّهِ وَ رَبَّانِيَّ آيَاتِهِ}}. | |||
# '''[[دعای فرج]]:''' {{متن حدیث| اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّك...}}؛ [[شیخ عباس قمی]] در مفاتیح الجنان این [[دعا]] را در [[اعمال]] شب ۲۳ [[ماه مبارک رمضان]] ذکر کرده است. | |||
# دعای {{متن حدیث|اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِيقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِيَةِ...}}؛ این دعا در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی آمده است<ref>مکیال المکارم در فوائد دعا برای حضرت قائم{{ع}}، سید محمد تقی موسوی اصفهانی، ج ۲.</ref>.<ref>[[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص۲۲۵، ۲۲۸.</ref> | |||
== نتیجه == | |||
از مجموعه معارفی که در [[دعاها]] آمده می‌توان برداشت کرد دعا در تحقق ظهور مؤثر است؛ به عبارت دیگر، [[دعا]] یکی از اسباب [[الهی]] برای [[فرج]] [[مردم]] و [[ظهور امام مهدی]]{{ع}} است. شایسته است برای [[دعا کردن]]، شرایط آن نیز رعایت شود؛ زیرا به زبان آوردن و زمزمه کردنِ دعا بدون دقت در معانی و عمل به محتوای آن کافی نیست و چه‌بسا فایده چندانی نداشته باشد<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۲، ص۲۲۸-۲۳۳؛ [[سید علی موسوی|موسوی، سید علی]]، [[فلسفه انتظار فرج با تأکید بر افضل اعمال بودن آن (مقاله)|فلسفه انتظار فرج با تأکید بر افضل اعمال بودن آن]]، ص۲۴۴؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۳۹۷؛ [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۳۲؛ [[محمد حسین رحیمیان|رحیمیان، محمد حسین]]، [[مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر ۲ (کتاب)|مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر]]، ص۳۶؛ [[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[خانواده و زمینه‌سازی ظهور (کتاب)|خانواده و زمینه‌سازی ظهور]]، ص۳۱۰.</ref>. | |||
== پرسش مستقیم == | |||
{{پرسش وابسته}} | {{پرسش وابسته}} | ||
* [[دعاهایی که به طور خاص در زمان غیبت توصیه به خواندن آن شده است چیستند؟ (پرسش)]] | |||
* [[چه دعاهایی در عصر غیبت امام مهدی درباره امام مهدی مستحب است؟ (پرسش)]] | |||
* [[در زمان غیبت امام مهدی چه دعاهایی را برای فرج حضرتش بیشتر بخوانیم؟ (پرسش)]] | |||
* [[آیا دعای ما در ظهور امام مهدی تأثیر دارد؟ (پرسش)]] | |||
* [[آثار دعای فرج برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)]] | |||
* [[آیا دعا برای تعجیل فرج از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)]] | * [[آیا دعا برای تعجیل فرج از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)]] | ||
{{پایان پرسش وابسته}} | {{پایان پرسش وابسته}} | ||
== پرسش‌های وابسته == | |||
{{پرسمان وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت}} | {{پرسمان وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت}} | ||
== مدخل‌های وابسته == | |||
{{مدخل وظایف منتظران}} | {{مدخل وظایف منتظران}} | ||
| خط ۴۳: | خط ۸۴: | ||
# [[پرونده:151982.jpg|22px]] [[ابوالفضل هدایتی فخرداود|هدایتی فخرداود، ابوالفضل]]، [[مهدویت در منظر امام خمینی (کتاب)|'''مهدویت در منظر امام خمینی''']] | # [[پرونده:151982.jpg|22px]] [[ابوالفضل هدایتی فخرداود|هدایتی فخرداود، ابوالفضل]]، [[مهدویت در منظر امام خمینی (کتاب)|'''مهدویت در منظر امام خمینی''']] | ||
# [[پرونده:136857.jpg|22px]] [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|'''موعودشناسی و پاسخ به شبهات''']] | # [[پرونده:136857.jpg|22px]] [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|'''موعودشناسی و پاسخ به شبهات''']] | ||
# [[پرونده:Mahdaviat.jpg|22px]] [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|'''مهدویت پیش از ظهور''']] | |||
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۴۸: | خط ۹۱: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:وظایف منتظران در عصر غیبت]] | |||
[[رده: | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۴۳
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبطدعا برای تعجیل فرج امام زمان (ع) یکی از وظایف شیعیان در عصر غیبت است که در روایات بسیاری مورد تاکید قرار گرفته است مانند: «وَ أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُمْ». این نوع از دعا آثار فراوانی به دنبال دارد مانند نجات انسان از فتنه‌های آخرالزمان؛ انس با مسأله ظهور و فرج امام عصر (ع)؛ آمادگی روحی برای درک ظهور و... .
جایگاه دعا برای تعجیل فرج امام مهدی
مجموعه‌ای از وظایف برای مسلمین در زمان غیبت وجود دارد که این وظایف فقط نسبت به امام غائب حتمی و ضروری است؛ از جملۀ این وظایف، دعا برای فرج حضرت حجت(ع) است دعا در لغت به معنای نداست. این واژه به معنی خواندن و خواستنی است که مورد توجه قرار گیرد. به طور کلی دعا و نیایش، در فرهنگ اسلامی جایگاه والایی دارد؛ به گونه ای که خداوند به دعا کننده وعدۀ اجابت داده است: ﴿وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ﴾[۱] در عظمت دعا همین بس که در روایتی امام باقر(ع) به نقل از پیامبر فرمودند: "دعا جلوی قضای الهی را می‌‌گیرد"[۲]. مراد از دعای فرج صرفاً خواندن زبانی دعا نیست؛ بلکه آرزویی برآمده از قلب و عشق به امام است؛ یعنی همچنان که امام عصر(ع) نماد همۀ آمال و آرزوهای انسان منتظر است، به همین ترتیب باید بزرگ‌ترین دغدغه انسان منتظر هم دعا برای تعجیل ظهور آن حضرت باشد[۳]. دعا برای تعجیل فرج بیانگر آماده‌سازی برای ظهور منجی نیز هست؛ چراکه دعا افزون بر اینکه یاری و کمک خواستن از خداوند قادر و تواناست، موجب آمادگی فکری و قلبی شده، نوعی توجه به وظایف و عهد و پیمان را به دنبال دارد.
دعا برای تعجیل فرج در روایات
برخی از روایات دربارۀ دعای برای تعجیل فرج امام مهدی(ع) عبارت‌اند از:
- امام زمان(ع) در ضمن توقیعی که از ناحیۀ مقدسه صادر شد فرمودند: «وَ أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُمْ»[۴]؛ «و برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید». گرچه کلمۀ فرج به معنای مطلق گشایش است؛ اما در اینجا به قرینه سیاق توقیع و کلمه تعجیل این را می‌‌رساند که در اینجا مراد دعای برای ظهور حضرت است[۵].
- یکی از یاران حضرت هادی(ع) از آن بزرگوار دربارۀ برنامه عملی و وظیفه عموم شیعیان در زمان غیبت امام عصر سؤال میکند: در زمان غیبت، شیعیان شما چه کاری انجام دهند؟ امام هادی(ع) می‌فرماید: «بر شما باد دعا و نیایش، و حفظ حالت انتظار»[۶].
- امام حسن عسکری(ع) به احمد بن اسحاق فرمود: «سوگند به خداکه فرزندم مهدی(ع) غیبت خواهد کرد؛ غیبتی که در آن مسلمانان گرفتار می‌‌شوند، مگر کسی که خدای عزوجل او را بر اعتقاد به امامت وی استوار کند و به او توفیق دهند که برای تعجیل در فرج او دعا کند»[۷].
- امام صادق(ع) در روایتی یکی از آثار دعا برای تعجیل فرج امام عصر را اینگونه نقل کرده است: «هر کس بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگوید: خداوندا! بر محمد و خاندان او درود فرست و در فرج ایشان تعجیل کن، نمیرد تا قائم(ع) را درک کند»[۸].
دعا برای فرج و آمادگی برای ظهور
دعاکننده برای فرج چون می‌داند که یکی از عوامل غیبت آماده نبودن شرایط برای حکومت جهانی آن بزرگوار است، می‌کوشد تا در حد توان خویش در ایجاد چنین زمینه‌ای مؤثر باشد و زمانی که تحقق آن را از عهده خویش و امثال خویش خارج می‌یابد، به رحمت واسعه خداوند امیدوار می‌ماند.
و چنین است عکس‌العمل او در برابر خوف امام زمان(ع)، از کشته شدن که به‌عنوان عملی دیگر در پیدایش و استمرار غیبت به شمار می‌آید. دعاکننده برای فرج تا آنجا که میتواند با شناساندن امام زمان(ع) و ایجاد محبوبیت نسبت به او و برانگیزاندن شوق نسبت به قیام و جلوه‌های ظهور آن بزرگوار در بین مردم می‌کوشد تا به میزان توانایی خود این عامل را کم تأثیر سازد؛ چنان‌که نسبت به هرعامل دیگر نیز چنین جهت‌گیری و تلاشی در مورد او صادق است و این خود والاترین و تعیین‌کننده‌ترین خاصیت برای دعا فرج است. تأثیر دعا در تغییر دادن تقدیرات و قضای الهی غیرقابل‌انکار است، چنان‌که در روایات پیامبر اکرم(ص) آمده است: زیاد دعا کن؛ زیرا دعا قضای الهی را باز می‌گرداند[۹]. دعا بلای الهی را برمی‌گرداند[۱۰]. تقدیر الهی را چیزی جز دعا تغییر نمی‌دهد[۱۱].
با توجه به چنین روایاتی، شیعه منتظر در عین تسلیم به خواست خدا، با دعای خویش نسبت به تعجیل فرج، از آفریدگار خویش می‌خواهد که در تقدیر و قضای خویش نسبت به ظهور آن عدالت موعود تغییری ایجاد فرماید و به لطف و عنایت خود بلای غیبت امام زمان(ع)، را مرتفع گرداند[۱۲].[۱۳]
شرایط دعای فرج
دعا برای فرج امام مهدی(ع) شرایطی دارد و صرفاً گفتن الفاظ بدون توجه به معنا و مفهوم آن کافی نیست. بر اساس آموزه‌های اسلام شرایط دعای فرج عبارت‌اند از:
- مسلمان واقعی با صراحت از خدای تعالی، ظهور حضرت را درخواست میکند. به هر زبانی که باشد عربی، فارسی یا زبان‌های دیگر.
- منتظر هنگامی که دعای فرج را از کسی می‌شنود، آمین می‌‌گوید؛ چون آمین گفتن به منزله دعا است.
- منتظر برای آمرزش گناهانی که ظهور و فرج امام را به تأخیر می‌‌اندازد، دعا کند یا گفته شده است: دعای فرج زمانی میتواند برای مسلمین در جایگاه خاص قرار بگیرد که دعای فرج به واسطۀ حضرت در درگاه خدا عرضه شود؛ یعنی اینکه مسلمین به خاطر شان والای امام از امام بخواهند که در پیشگاه خداوند، برای ظهور دعا کند[۱۴].
آثار دعا برای فرج
کثرت دعا برای فرج امام عصر(ع)، حداقل این آثار را دارد:
- زدودن غفلت و بی‌توجهی نسبت به ظهور امام(ع)؛
- دور ماندن از آثار و عواقب این بی‌توجهی و غفلت؛
- انس با مسأله ظهور و فرج امام عصر(ع)؛
- انس و عادت نسبت به ذکر و یاد خود آن حضرت و برخورداری از آثار و برکات آن؛
- آمادگی روحی برای درک ظهور؛
- زیاد شدن علاقه و محبت انسان به مولا و امام زمانش؛
- آمادگی برای گام برداشتن عملی در راه بندگی حضرت حق و تقرب به سوی او و ولی اعظم او[۱۵].
دعاهای مرتبط با امام زمان(ع)
در رابطه با امام زمان(ع)، دعاها و زیارتهای فراوانی نقل شده که در کتب ادعیه موجود است و در کتابی به نام صحیفه مهدیه نیز گرد آمده است. به بعضی از این دعاها و زیارتها اشاره می‌شود:
- دعای ندبه: مهمترین دعاها در عصر غیبت، دعای ندبه است که سفارش فراوانی به خواندن آن شده است. صدرالاسلام همدانی در کتاب تکالیف الأنام می‌‌گوید: از خواص دعای ندبه این است که اگر در جایی با حضور قلب و اخلاص تمام و توجه به مضامین عالی آن خوانده شود، عنایت و توجه امام زمان(ع) را به آن مکان جلب میکند، بلکه آن حضرت در آنجا حضور می‌یابد، چنان‌که در بعضی جاها اتفاق افتاده است[۱۶]. علامه مجلسی نیز در کتاب زاد المعاد با سند معتبر از امام صادق(ع) نقل میکند: قرائت دعای ندبه در اعیاد چهارگانه: روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر مستحب است[۱۷].
- دعا برای ظهور امام زمان در روز جمعه: شیخ طوسی آن را در "مصباح المتهجد" نقل کرده است: «اللَّهُمَّ اجْعَلْ صَلَاتَكَ وَ صَلَاةَ مَلَائِكَتِكَ وَ رُسُلِكَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد» یا بگوید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ»[۱۸].
- صلوات ضرّاب اصفهانی؛ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ سَيِّدِ الْمُرْسَلِينَ، وَ خَاتَمِ النَّبِيِّين... اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ الْمُحْيِي سُنَّتَكَ الْقَائِمِ بِأَمْرِك....» این دعا در چند کتاب از کتابهای معتبر و با سندهای معتبر روایت شده است و همیشه می‌توان آن را خواند[۱۹].
- صلوات بر امام زمان: « اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ وَ ابْنِ أَوْلِيَائِكَ الَّذِينَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُم... اللَّهُمَّ انْتَصِرْ بِهِ لِدِينِكَ وَ انْصُرْ بِهِ أَوْلِيَاءَكَ وَ أَوْلِيَاءَهُ...»[۲۰].
- دعای فرج الهی عظم البلاء: مرحوم کفعمی در کتاب البلد الامین دعایی را بر حضرت امام زمان(ع) نقل میکند که آن حضرت این دعا را به مردی زندانی یاد داد و بعد از خواندن، او از زندان آزاد شد: « اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ...»[۲۱].
- دعای افتتاح: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِكَ وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّك...» علامه مجلسی می‌‌گوید: با سند معتبر روایت شده که امام عصر(ع) خطاب به شیعیان فرمود: این دعا را در تمام شبهای ماه مبارک رمضان بخوانید؛ زیرا فرشتگان به آن گوش فرا میدهند و برای خواننده این دعا، طلب بخشش میکنند[۲۲].
- حضرت صادق(ع) در روایتی به یکی از اصحابش فرمود: در زمان غیبت، دعای غریق بخوانید. راوی پرسید: دعای غریق چگونه است؟ حضرت فرمود: اینچنین است: «يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِك»[۲۳].
- زراره از امام صادق(ع) پرسید: اگر من زمان غیبت امام زمان(ع) را درک کردم و در آن زمان واقع شدم، چه کاری انجام دهم؟ حضرت فرمود: ای زراره! اگر این زمان را درک کردی، پیوسته این دعا را بخوان: خدایا! خودت را به من بشناسان، چون اگر خویش را به من نشناسانی پیامبرت را نمیشناسم. خدایا! فرستادهات را به من بشناسان، چون اگر او را به من نشناسانی، حجتت را نمیشناسم، خدایا! حجت خود را به من بشناسان وگرنه گمراه خواهم شد و از دینم منحرف میگردم[۲۴]
- دعای عهد: « اللَّهُمَّ رَبَّ النُّورِ الْعَظِيمِ وَ رَبَّ الْكُرْسِيِّ الرَّفِيع...»؛ امام صادق(ع) در مورد این دعا می‌فرماید: هرکس چهل صبح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم(ع) خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبر بیرون میآورد تا در خدمت آن حضرت باشد و حقتعالی به هرکلمه از این دعا هزار حسنه به او عطا میکند و هزار گناه او را میبخشد [۲۵].
- زیارت آل یاسین: که دارای مضمون عالی و محتوای ارزندهای است. این زیارت مورد تأکید امام زمان(ع) است و خود می‌فرماید: هرگاه خواستید توجه کنید به وسیله ما به سوی خداوند و به سوی ما- چنان‌که خدای تعالی فرموده است- چنین بگویید: «سَلَامٌ عَلَى آلِ يس السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا دَاعِيَ اللَّهِ وَ رَبَّانِيَّ آيَاتِهِ».
- دعای فرج: « اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّك...»؛ شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان این دعا را در اعمال شب ۲۳ ماه مبارک رمضان ذکر کرده است.
- دعای «اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِيقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِيَةِ...»؛ این دعا در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی آمده است[۲۶].[۲۷]
نتیجه
از مجموعه معارفی که در دعاها آمده می‌توان برداشت کرد دعا در تحقق ظهور مؤثر است؛ به عبارت دیگر، دعا یکی از اسباب الهی برای فرج مردم و ظهور امام مهدی(ع) است. شایسته است برای دعا کردن، شرایط آن نیز رعایت شود؛ زیرا به زبان آوردن و زمزمه کردنِ دعا بدون دقت در معانی و عمل به محتوای آن کافی نیست و چه‌بسا فایده چندانی نداشته باشد[۲۸].
پرسش مستقیم
- دعاهایی که به طور خاص در زمان غیبت توصیه به خواندن آن شده است چیستند؟ (پرسش)
- چه دعاهایی در عصر غیبت امام مهدی درباره امام مهدی مستحب است؟ (پرسش)
- در زمان غیبت امام مهدی چه دعاهایی را برای فرج حضرتش بیشتر بخوانیم؟ (پرسش)
- آیا دعای ما در ظهور امام مهدی تأثیر دارد؟ (پرسش)
- آثار دعای فرج برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا دعا برای تعجیل فرج از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
پرسش‌های وابسته
- وظیفه مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف شیعیان برای زمینه‌سازی ظهور در غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف شخصی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف فردی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف اجتماعی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف شیعیان در حوزه امنیت اجتماعی در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف علما در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف دانشجویان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف مستمعان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف کنهسالان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف جوانان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف زنان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف ثروتمندان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف اقشار آسیب‌پذیر در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف حاکمان و فرماندهان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف نیروی انتظامی در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- تکالیف و وظایف توده مردم در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- وظایف عام مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مسلمانان نسبت به شناخت امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان درباره تولی به امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان نسبت به تبری از دشمنان امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان نسبت به زیارت و یاد امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان درباره دعا برای امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان نسبت به اقتدا به سنت و سیره امام مهدی در امور استحبابی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
- مسلمانان نسبت به انجام اعمال عبادی به نیابت از امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
- وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا صبر بر سختی‌های دوران غیبت از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- انواع آمادگی برای ظهور کدامند؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه فکری و اعتقادی یا علمی و معرفتی چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه روحی و روانی چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه اخلاقی و رفتاری چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه سیاسی چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه اقتصادی چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
- آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه نظامی و انتظامی چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
- انواع آمادگی برای ظهور کدامند؟ (پرسش)
- آیا پیروی از نواب عام از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا دعا برای تعجیل فرج از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا غمگین بودن در دوران غیبت و اشتیاق به ظهور از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
- آثار نزدیک شمردن ظهور چیست؟ (پرسش)
- آفات دور دانستن ظهور چیست؟ (پرسش)
- آرزوها چگونه در شخصیت منتظران امام مهدی تأثیر می‌گذارد؟ (پرسش)
- برای ایجاد ارتباط قلبی با امام مهدی به جز تکالیف شرعی و دینی چه اعمالی لازم است تا بفهمیم ایشان از ما راضی هستند؟ (پرسش)
- وظیفه جامعه اسلامی در برابر اخباری که از سوی امام مهدی می‌رسد چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی از نوجوانان جامعه امروز چه انتظاری دارند؟ (پرسش)
- دانش‌آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان برپایه خواست حقیقی امام مهدی عمل کرد؟ (پرسش)
- وظیفه مردم در عصر غیبت کبری برای برپایی عدالت چیست؟ (پرسش)
- آیا تکریم اماکن منسوب به امام مهدی از تکالیف عصر غیبت است؟ (پرسش)
- چرا رسیدگی به نیازهای مؤمنان مصداقی از برآوردن حوائج امام مهدی است؟ (پرسش)
- مرابطه با امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا حفظ پیوند با مقام ولایت از وظایف خاص منتظران امام مهدی است؟ (پرسش)
مدخل‌های وابسته
- وظیفه مسلمانان نسبت به امام مهدی
- وظایف شخصی شیعیان در عصر غیبت
- وظایف شیعیان در عرصه امنیت اجتماعی
- وظایف علما در عصر غیبت
- وظایف دانشجویان در عصر غیبت
- وظایف مستمعان در عصر غیبت
- وظایف کهنسالان در عصر غیبت
- وظایف جوانان در عصر غیبت
- وظایف زنان در عصر غیبت
- وظایف حاکمان و فرماندهان در عصر غیبت
- وظایف نیروی انتظامی
- وظایف توده مردم در عصر غیبت
- وظایف اقشار آسیب‌پذیر در عصر غیبت
- وظایف عام منتظران
- وظایف خاص منتظران
- آثار نزدیک شمردن ظهور
- آفات دور دانستن ظهور
- تأثیر آرزوها در شخصیت منتظر
- ارتباط قلبی با امام مهدی
- انتظار امام مهدی از نوجوانان
- تکریم اماکن منسوب به امام مهدی
- مرابطه با امام مهدی
منابع
ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه‌سازی ظهور
رحیمیان، محمد حسین، مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر
موسوی، سید علی، فلسفه انتظار فرج با تأکید بر افضل اعمال بودن آن
صمدی، قنبر علی، آخرین منجی
سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲
هدایتی فخرداود، ابوالفضل، مهدویت در منظر امام خمینی
رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات
کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور
تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه
پانویس
- ↑ «و چون بندگانم درباره من از تو پرسند من نزدیکم، دعاکننده چون مرا بخواند دعا (ی او) را پاسخ می‌دهم؛ پس باید دعوت مرا پاسخ دهند و به من ایمان آورند باشد که راهیاب شوند» سوره بقره، آیه ۱۸۶.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۹، ص۲۲۸.
- ↑ ر.ک: صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۳۲.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص۴۸۳، ح ۲.
- ↑ ر.ک: صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۳۲.
- ↑ «عَلَیْکُمْ بِالدُّعَاءِ وَ انْتِظَارِ الْفَرَجِ»؛ بحارالأنوار، ج ۹۵، ص۳۳۶، به نقل از صحیفه مهدیه، ص۹۹.
- ↑ «وَ اللَّهُ لیغیبن غیبة لَا ینجو فیها مِنْ التهلکة إِلَّا مَنْ یثبته اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ علی الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ وَ وَفَّقَهُ لِلدُّعَاءِ بتعجیل فَرْجَهُ» کمال الدین، ج ۲، ص۴۸۵.
- ↑ «مَنْ قَالَ بَعْدَ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَ بَعْدَ صَلَاةِ الظُّهْرِ: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ لَمْ یَمُتْ حَتَّی یُدْرِکَ الْقَائِمَ»؛ ابو جعفر محمد بن الحسن الطوسی (شیخ طوسی)، مصباح المتهجد، بیروت، ۱۴۱۱، ص۳۲۸.
- ↑ نهج الفصاحة، ص۸۴، حدیث ۴۴۶.
- ↑ نهج الفصاحة، ص۳۳۲، حدیث ۱۵۹۰.
- ↑ نهج الفصاحة، ص۱۲۴، حدیث ۶۲۴.
- ↑ نشریه موعود، شماره ۱۴، ص۵۸.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۲۴-۳۲۶.
- ↑ صحیفه امام، ج ۱۴، ص۴۷۵- ۴۷۶؛ ر.ک: هدایتی فخرداود، ابوالفضل، مهدویت در منظر امام خمینی، صحیفه امام، ج ۱۴، ص۴۷۵- ۴۷۶.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۲۴-۳۲۶.
- ↑ الیف الأنام فی غیبة الامام، ص۱۹۷
- ↑ زاد المعاد، ص۴۹۱.
- ↑ مصباح المتهجد، ص۲۸۴.
- ↑ مصباح المتهجد، ص۴۰۶؛ البلد الامین، ص۱۲۰؛ دلائل الامامة، ص۵۴۹.
- ↑ مصباح المتهجد، ص۴۰۵.
- ↑ البلد الامین، ص۶۰۷؛ مزار شهید، ص۲۳۱.
- ↑ زاد المعاد، ص۱۱۰؛ مصباح المتهجد، ص۵۷۷.
- ↑ برای مطالعه بیشتر ر.ک: اثبات الهداة، ج ۳، ص۴۷۵، ح ۶؛ مهج الدعوات، ص۳۹۶.
- ↑ «ِ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي»؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص۱۴۶، ح ۷۰؛ جمال الاسبوع، ص۳۱۴.
- ↑ مفاتیح الجنان، ص۱۰۶۱؛ زاد المعاد، ص۴۸۸؛ البلد الامین، ص۱۲۴.
- ↑ مکیال المکارم در فوائد دعا برای حضرت قائم(ع)، سید محمد تقی موسوی اصفهانی، ج ۲.
- ↑ کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص۲۲۵، ۲۲۸.
- ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۲۸-۲۳۳؛ موسوی، سید علی، فلسفه انتظار فرج با تأکید بر افضل اعمال بودن آن، ص۲۴۴؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۳۹۷؛ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۳۲؛ رحیمیان، محمد حسین، مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر، ص۳۶؛ ملکی راد، محمود، خانواده و زمینه‌سازی ظهور، ص۳۱۰.