نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - 'آقای تونه‌ای؛' به 'آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛')
خط ۷۱: خط ۷۱:
#'''[[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]]:‏''' پس از پیروزی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} و یارانش، آرامش و معنویت بر جهان حاکم خواهد شد:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ}}﴾}}<ref>  خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر می‌گرداند؛ (آنان) مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نمی‌گردانند و کسانی که پس از این کفر ورزند نافرمانند؛ سوره نور، آیه: ۵۵.</ref> و {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ }}﴾}}<ref> موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید و شکیبا باشید، بی‌گمان زمین از آن خداوند است، به هر کس از بندگان خویش که بخواهد به میراث می‌دهد و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است؛ سوره اعراف، آیه: ۱۲۸.</ref>. این آیات و آیات دیگر که از میراث‏‌بری صالحان و مستضعفان و جانشینی آنان در زمین یاد می‌‏کند،  همگی بیانگر این واقعیتند که سرنوشت این جهان، پس از جهادی الهی به [[امامت]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} سرانجام به دست مؤمنان افتاده و جهانیان همگی در سایه حکومت حضرت در صلح و معنویت به سر خواهند برد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
#'''[[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]]:‏''' پس از پیروزی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} و یارانش، آرامش و معنویت بر جهان حاکم خواهد شد:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ}}﴾}}<ref>  خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر می‌گرداند؛ (آنان) مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نمی‌گردانند و کسانی که پس از این کفر ورزند نافرمانند؛ سوره نور، آیه: ۵۵.</ref> و {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ }}﴾}}<ref> موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید و شکیبا باشید، بی‌گمان زمین از آن خداوند است، به هر کس از بندگان خویش که بخواهد به میراث می‌دهد و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است؛ سوره اعراف، آیه: ۱۲۸.</ref>. این آیات و آیات دیگر که از میراث‏‌بری صالحان و مستضعفان و جانشینی آنان در زمین یاد می‌‏کند،  همگی بیانگر این واقعیتند که سرنوشت این جهان، پس از جهادی الهی به [[امامت]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} سرانجام به دست مؤمنان افتاده و جهانیان همگی در سایه حکومت حضرت در صلح و معنویت به سر خواهند برد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}
{{جمع شدن|۳. آقای تونه‌ای؛}}
{{جمع شدن|۳. [[مجتبی تونه‌ای|آقای تونه‌ای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
[[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونه‌ای]]]]
[[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونه‌ای]]]]
::::::آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:

نسخهٔ ‏۱۶ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۵۴

الگو:پرسش غیرنهایی

نشانه‌های آخرالزمان چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری / آخرالزمان
مدخل اصلینشانه‌های آخرالزمان
مدخل وابسته؟

نشانه‌های آخرالزمان چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

سید جعفر موسوی‌نسب
حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:
«اجمالاً باید دانست که آخرالزمان به معنای ایام پایانی جهان و نزدیک شدن به روز رستاخیز و حدوث قیامت می‌باشد که در قرآن نیز از آن یاد شده است[۱]؛ که این مطلب به عنوان‌های مختلفی -گاه به عنوان علائم الظهور و گاهی به عنوان نشانه‌های آخرالزمان و پیشگویی‌های آخرالزمان- مورد بحث قرار می‌گیرد؛ و در روایات معصومین (ع) بطور مشروح بیان شده است؛ البته قابل ذکر است وقتی که آخرالزمان و نشانه‌های آن بصورت کلی مطرح می‌شود، ظهور حضرت مهدی (ع) یکی از نشانه‌های آخرالزمان به حساب می‌آید، برای این‌که به عقیده همه مسلمان‌ها قبل از لحظات پایانی دنیا و برپا شدن قیامت، ظهور آن حضرت حتمی و قطعی است چنانچه این مطلب از روایات فراوان استفاده می‌شود؛ در یکی از روایات به نقل از پیامبر اسلام (ص) چنین آمده است: "لو لم يبق من الدنيا إلّا يوم، لطوّل اللّه ذلك اليوم حتى يلي المهدي"؛ اگر عمر دنیا جز یک روز باقی نماند خداوند آن روز را آن‌‌‌قدر طولانی می‌کند که مهدی (ع) در پی آید[۲].
عصر کنونی دوره آخرالزمان و پیامبر اسلام (ص) پیامبر آخرالزمان می‌باشد، برای این‌که قیام پیامبر اسلام یکی از علائم آخرالزمان به حساب آمده است؛ در اینجا البته این سؤال پیش می‌آید که چگونه قیام پیامبر (ص) از نشانه‌های آخرالزمان شمرده شده در حالی که ۱۵ قرن می‌گذرد هنوز از نقطه پایانی جهان و حدوث قیامت خبری نیست؟ جواب این سؤال را پیامبر (ص) ضمن خطبه‌ای به یارانش بیان نموده و فرموده است: "سوگند به کسی که جان محمد به دست اوست آنچه از دنیا گذشته نسبت به آنچه باقی مانده مانند مقداری است که از امروز شما گذشته نسبت به آنچه باقی مانده است و می‌بینید که جز مقدار کمی باقی نمانده است[۳]. به هرحال در روایات نشانه‌ها و علائم آخرالزمان به طور مشروح بیان شده است که از جمله نشانه‌ها موارد ذیل می‌باشد، که خود به دو دسته تقسیم می‌شود: علامات آخرالزمان و علامات ظهور. ابتدا می‌پردازیم به علائم آخرالزمان.
۱. فتنه‌های آخرالزمان: نابسامانی اوضاع اجتماعی و فتنه و فسادهای اجتماعی یکی از علائم آخرالزمان است که در حدیثی از پیامبر (ص) چنین بیان شده است.
  1. تضییع نماز: پیامبر (ص) فرمود: از نشانه‌های آخرالزمان تضییع نماز، پیروی از شهوات، تمایل به هواپرستی، گرامی داشتن ثروتمندان، فروختن دین به دنیا است، درین هنگام است که قلب مؤمن در درونش آب می‌شود آن چنان‌‌‌که نمک در آب، از این همه زشتی‌ها که می‌بینید و توانایی تغییر ندارد.
  2. حکومت حاکمان جور؛
  3. بدی بر پدر و مادر؛
  4. گرفتن قوانین از شرق و غرب؛
  5. تزئین مساجد با مناره‌های طولانی که صفوف نمازگزاران فراوان اما دل‌ها نسبت به یکدیگر دشمن و زبان‌ها مختلف؛
  6. انجام گرفتن معاملات با غیبت و رشوه؛
  7. فزونی طلاق؛
  8. ظهور لهو و لعب؛
  9. تظاهر اغنیا به انجام مناسک حج و رفتن برای تفریح در حج خانه خدا؛
  10. فزونی گناه و فساد و دریده شدن پرده‌های عصمت؛
  11. زشت دانستن مردم امر به معروف و نهی از منکر را؛ از نشانه‌های آخرالزمان به حساب آمده است[۴].
۲. مردم آخرالزمان: در مورد مردم آخرالزمان آمده است: دو ثلث مردم از دین اسلام باطناً برگردند عمامه از سر بردارند، به کمی اولاد خوش‌‌‌حال شوند، مذهب شیعه در اولاد عجم (ایران) شهرت جهانی پیدا کند، خوف و ترس در کشور عراق حکمفرما شود، موت احمر که عبارت از خونریزی زاید است فراوان گردد. مردم به زبان مسلمان ولی دین خود را به دنیا بفروشند، اهل قم مبارز و رزمنده‌تر از بلاد دیگر شوند[۵].
۳. دولت یهود: یکی از علائم آخرالزمان تشکیل دولت یهود در فلسطین می‌باشد، در کتاب پیشگویی‌های آخرالزمان به نقل از کتاب عقائد الامامیه الاثنا عشریه، از حجت الاسلام سید ابراهیم موسوی ص۲۷۰ می‌نویسد: "حضرت امیرالمؤمنین (ع) فرمود: یهود از اطراف جهان به فلسطین گرد آیند و برای خود دولت قرار دهند[۶].
اما دومی: از جمله علائم آخرالزمان ظهور حضرت مهدی (ع) می‌باشد که قبل از ظهور آن حضرت علائمی در روایات بیان گردیده است که این علائم به دو دسته تقسیم می‌شود: علائم حتمی و غیر حتمی.
  1. علائم حتمی: عبارت از نشانه‌هایی است که قبل از ظهور حضرت بطور حتم و قطع واقع می‌شود.
  2. علائم غیرحتمی: علامات غیر حتمی که ظهورشان ممکن است اتفاق بیفتد گرچه قطعی نمی‌باشد این علائم بعضی ظاهر شده و بعضی هنوز واقع نشده.
این دو علامت بطور مفصل در جواب سؤال علائم ظهور بیان شد مراجعه شود»[۷].

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. سوره محمد، آیه ۱۸.
  2. صافى گلپایگانى، امامت و مهدویت، قم حضرت معصومه (س)، سوم، ۱۳۷۸، ج ۳، ص ۳۶، سنن ترمذى، ص ۸۹، ب ۲، ح ۳، به نقل از کتاب امامت و مهدویت.
  3. مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چهاردهم، ۱۳۷۵، ج ۲۱، ص ۱۶۵ و ۴۵۰.
  4. همان.
  5. على فلسفى: پیش‌گویى‌هاى آخرالزمان، مشهد به خط هاشمى‌نژاد، ۱۳۶۰، ششم ۱- و ۱۱ و ۲۰ و ۱۵ و ۱۶.
  6. همان.
  7. دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۸۰-۸۳.
  8. کتاب مهدی موعود، ص ۹۴۴، علی دوانی، چاپ ۲۰، سال ۱۳۶۱، انتشارات افست.
  9. همان کتاب، ص ۹۶۳.
  10. کتاب گناهان کبیره، ج اول، ص ۲۶۲ از آیت الله شهید دستغیب انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، حوزه علمیه قم، چاپ هفتم، زمستان ۱۳۷۳.
  11. رضایی اصفهانی؛ مهدویت، ص ۹۲، ۹۳.
  12. پس آیا جز چشم به راه رستخیزند که ناگهان بر آنان فرا می‌رسد؟ و به راستی نشانه‌های آن در رسیده است و چون به سراغشان بیاید یادکردشان، آنان را چگونه سود خواهد داشت؟؛ سوره محمد، آیه: ۱۸.
  13. هنگام حساب مردم نزدیک شده است و آنان در ناآگاهی رو گردانند؛ سوره انبیاء ، آیه:۱.
  14. " عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ إِذَا سَمِعْتَ بِاسْمِ رَجُلٍ خَيْرٌ مِنْ أَنْ تَلْقَاهُ فَإِذَا رَأَيْتَهُ لَقِيتَهُ خَيْراً مِنْ أَنْ تُجَرِّبَهُ وَ لَوْ جَرَّبْتَهُ أَظْهَرَ لَكَ أَحْوَالًا دِينُهُمْ‏ دَرَاهِمُهُمْ‏ وَ هَمُّهُمْ‏ بُطُونُهُمْ‏ وَ قِبْلَتُهُمْ‏ نِسَاؤُهُمْ‏ يَرْكَعُونَ‏ لِلرَّغِيفِ‏ وَ يَسْجُدُونَ‏ لِلدِّرْهَمِ‏ حَيَارَى‏ سُكَارَى‏ لَا مُسْلِمِينَ‏ وَ لَا نَصَارَى‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۱، ص ۱۶۶، ح ۳۱؛ ر. ک: صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۳۱
  15. آنگاه از میان ایشان چند دسته اختلاف ورزیدند؛ وای بر کافران از دیدارگاه روزی سترگ!؛ سوره مریم ، آیه: ۳۷.
  16. بگو: او تواناست که عذابی آسمانی یا زمینی بر شما برانگیزد یا شما را گروه گروه به جان هم اندازد و رنج برخی از شما را به برخی دیگر بچشاند؛ بنگر چگونه آیات را گونه گون می‌آوریم باشد که آنان دریابند؛ سوره انعام، آیه: ۶۵.
  17. " يَا عَلِيُ‏ أَعْجَبُ‏ النَّاسِ‏ إِيمَاناً وَ أَعْظَمُهُمْ‏ يَقِيناً قَوْمٌ‏ يَكُونُونَ‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ لَمْ‏ يَلْحَقُوا النَّبِيَ‏ وَ حُجِبَ‏ عَنْهُمُ‏ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى‏ بَيَاضٍ‏ ‏‏"، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۳۶۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۸، باب ۲۵، ح ۸
  18. بگو: مرا خبر دهید که اگر عذابش (ناگهان) شباهنگام یا روز به سراغتان آید (دیگر) گنهکاران از او چه چیزی را به شتاب می‌خواهند؟؛ سوره یونس ، آیه: ۵۰.
  19. و کاش آنگاه را می‌دیدی که هراسان شده باشند، دیگر (راه) گریزی نیست و از جایی نزدیک فرو گرفته می‌شوند؛ سوره سبأ ، آیه: ۵۱.
  20. فرمان (عذاب) خداوند در رسید، به شتاب آن را مخواهید، پاکا و فرا برترا که اوست از آنچه (با وی) شریک می‌دارند؛ سوره نحل ، آیه:۱.
  21. و بگو حقّ آمد و باطل از میان رفت؛ بی‌گمان باطل از میان رفتنی است؛ سوره اسراء، آیه: ۸۱.
  22. و چنین است که او نشان آگاهی (به روز) رستخیز است از این روی هیچ‌گاه در آن (روز) تردید نورزید؛ سوره زخرف، آیه: ۶۱.
  23. و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد و در روز رستخیز بر آنان گواه است؛ سوره نساء، آیه: ۱۵۹.
  24. و چون فرمان (عذاب) بر آنان مقرّر شود جنبنده‌ای را از زمین برای آنان بیرون می‌آوریم که با ایشان سخن سر می‌کند که مردم به نشانه‌های ما یقین نمی‌آوردند؛ سوره نمل ، آیه: ۸۲.
  25. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵ - ۲۳.
  26. تا آنگاه که (راه بر) یأجوج و مأجوج گشوده گردد و آنان از هر پشته‌واره‌ای بشتابند؛ سوره انبیاء، آیه: ۹۶.
  27. و (یاد کن) روزی (را) که از هر امتی دسته‌ای از آنان را که نشانه‌های ما را دروغ می‌شمردند گرد می‌آوریم و آنگاه آنان را به هم می‌پیوندند؛ سوره نمل، آیه: ۸۳.
  28. خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر می‌گرداند؛ (آنان) مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نمی‌گردانند و کسانی که پس از این کفر ورزند نافرمانند؛ سوره نور، آیه: ۵۵.
  29. موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید و شکیبا باشید، بی‌گمان زمین از آن خداوند است، به هر کس از بندگان خویش که بخواهد به میراث می‌دهد و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است؛ سوره اعراف، آیه: ۱۲۸.
  30. سلیمیان، خدامراد،فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵ - ۲۳.
  31. روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۲۵.
  32. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۱۵۴.
  33. تحف العقول، ص ۳۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۵۹ و ۲۶۳.
  34. بشارة الاسلام، ص ۲۲.
  35. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۱۵۵.
  36. محجّة البیضاء، ج ۴، ص ۳۴۳؛ الزام الناصب، ص ۱۸۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰.
  37. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۱۵۵.
  38. معارف و معاریف، ج ۳، ص ۲۸۱.
  39. بحار الانوار، ج ۶۲، ص ۶۶.
  40. ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.
  41. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۱۷۸.
  42. ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.
  43. بحار الانوار، ج ۱۰۴، ص ۳۱۵.
  44. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۲۴۳.
  45. بحار الانوار، ج ۶، ص ۳۰۵.
  46. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۲۷۰.
  47. ملاحم ابن طاووس، ص ۱۴۴.
  48. مسند احمد، ج ۲، ص ۳۹۰.
  49. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۳۴۰.
  50. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۸.
  51. صحیح مسلم، ج ۸، ص ۱۸۳؛ روزگار رهایی، ج ۲، ص ۹۱۳.
  52. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۳۴۱.
  53. بشارة الاسلام، ص ۲۶.
  54. نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۰۰.
  55. نهج الفصاحه، ج ۲، ص ۵۷۷؛ الزام الناصب، ص ۱۸۲.
  56. روزگار رهایی، ج ۲، ص ۷۰۷.
  57. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۳۴۸.
  58. ارشاد مفید، ص ۳۳۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰؛ اعلام الوری، ص ۴۲۸.
  59. روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۵.
  60. روزگار رهایی، ج ۲، ص ۸۴۶.
  61. غیبة طوسی، ص ۲۶۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۹؛ منتخب الاثر، ص ۴۲۲.
  62. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۴۵۰.