صفیه دختر عبدالمطلب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '{{صحابه}}' به '') |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[صفیه دختر عبدالمطلب در تراجم و رجال]] - [[صفیه دختر عبدالمطلب در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[صفیه دختر عبدالمطلب در تراجم و رجال]] - [[صفیه دختر عبدالمطلب در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
او عمه [[رسول خدا]]{{صل}} و [[امام علی]]{{ع}} و دختر خاله رسول خدا{{صل}} نیز می‌باشد؛ زیرا [[صفیه]] و [[حضرت]] [[حمزه]]{{ع}} از یک [[مادر]] می‌باشند؛ یعنی [[هاله دختر وهب]] که خاله رسول خدا{{صل}} است<ref> الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۲، ص۵۰۹ و ج۴، ص۱۸۷۳؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۱۳؛ البدء و التاریخ، مطهر بن طاهر مقدسی، ج۵، ص۷؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۳، ص۲۲۱ (پاورقی).</ref>. | او عمه [[رسول خدا]] {{صل}} و [[امام علی]] {{ع}} و دختر خاله رسول خدا {{صل}} نیز می‌باشد؛ زیرا [[صفیه]] و [[حضرت]] [[حمزه]] {{ع}} از یک [[مادر]] می‌باشند؛ یعنی [[هاله دختر وهب]] که خاله رسول خدا {{صل}} است<ref> الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۲، ص۵۰۹ و ج۴، ص۱۸۷۳؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۱۳؛ البدء و التاریخ، مطهر بن طاهر مقدسی، ج۵، ص۷؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۳، ص۲۲۱ (پاورقی).</ref>. | ||
در کتاب‌های [[تاریخی]] آمده است که صفیه در [[زمان جاهلیت]]، با [[حارث بن حرب لیثی]]، [[برادر]] [[ابوسفیان]]<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۲۶، ص۱۷۲.</ref>، و بعد با [[عوام]] فرزند [[خویلد]] [[ازدواج]] کرد. [[فرزندان]] صفیه عبارتند از: [[زبیر]]، [[سائب]] و [[عبدالکعبه]]<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۳۴؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۷۳؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۳، ص۱۲۱. فرزندان صفیه دختر عبد المطلب عبارتند از: زبیر و سائب (ابن قتیبه در این باره می‌نویسد: فرزندان او زبیر، سائب، عبدالرحمن، اسود، اهرم و یعلی هستند. سائب در جنگ‌های احد و خندق حضور داشت و در جنگ یمامه کشته شد. البته فقط نسل زبیر باقی ماند. (المعارف، ص۲۲۰). {{عربی|و قد تزوجت أولا بالحارث بن حرب بن امیه ثم خلف علیها العوام بن خویلد فولدت الزبیر و عبدالکعبه و قیل تزوج بها العوام بکرا و الصحیح الأول}} (البدایة والنهایه، ابن کثیر ج۷، ص۱۰۴).</ref>. سائب بن عوام از جمله [[صحابه]] است که در همه [[جنگ‌ها]] شرکت کرد و در [[زمان]] [[ابوبکر]] در [[جنگ]] یمامه کشته شد<ref>دلائل النبوه، بیهقی، ج۳، ص۲۷۷.</ref>. | در کتاب‌های [[تاریخی]] آمده است که صفیه در [[زمان جاهلیت]]، با [[حارث بن حرب لیثی]]، [[برادر]] [[ابوسفیان]]<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۲۶، ص۱۷۲.</ref>، و بعد با [[عوام]] فرزند [[خویلد]] [[ازدواج]] کرد. [[فرزندان]] صفیه عبارتند از: [[زبیر]]، [[سائب]] و [[عبدالکعبه]]<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۳۴؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۷۳؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۳، ص۱۲۱. فرزندان صفیه دختر عبد المطلب عبارتند از: زبیر و سائب (ابن قتیبه در این باره می‌نویسد: فرزندان او زبیر، سائب، عبدالرحمن، اسود، اهرم و یعلی هستند. سائب در جنگ‌های احد و خندق حضور داشت و در جنگ یمامه کشته شد. البته فقط نسل زبیر باقی ماند. (المعارف، ص۲۲۰). {{عربی|و قد تزوجت أولا بالحارث بن حرب بن امیه ثم خلف علیها العوام بن خویلد فولدت الزبیر و عبدالکعبه و قیل تزوج بها العوام بکرا و الصحیح الأول}} (البدایة والنهایه، ابن کثیر ج۷، ص۱۰۴).</ref>. سائب بن عوام از جمله [[صحابه]] است که در همه [[جنگ‌ها]] شرکت کرد و در [[زمان]] [[ابوبکر]] در [[جنگ]] یمامه کشته شد<ref>دلائل النبوه، بیهقی، ج۳، ص۲۷۷.</ref>. | ||
| خط ۹: | خط ۸: | ||
از افتخارات صفیه آن است که وی از جمله افرادی است که در [[مکه]] [[مسلمان]] شد<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۵۲۹؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۲.</ref> و با زبیر به طرف [[مدینه]] [[مهاجرت]] کرد<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۱۳.</ref>.<ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[صفیه دختر عبدالمطلب (مقاله)|مقاله «صفیه دختر عبدالمطلب»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)| دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۴۸۶-۴۸۷.</ref> | از افتخارات صفیه آن است که وی از جمله افرادی است که در [[مکه]] [[مسلمان]] شد<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۵۲۹؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۲.</ref> و با زبیر به طرف [[مدینه]] [[مهاجرت]] کرد<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۱۳.</ref>.<ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[صفیه دختر عبدالمطلب (مقاله)|مقاله «صفیه دختر عبدالمطلب»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)| دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۴۸۶-۴۸۷.</ref> | ||
==صفیه و [[شاعری]]== | == صفیه و [[شاعری]] == | ||
==صفیه و [[دفاع]] از رسول خدا{{صل}}== | == صفیه و [[دفاع]] از رسول خدا {{صل}} == | ||
==صفیه و [[تولد امام حسین]]{{ع}}== | == صفیه و [[تولد امام حسین]] {{ع}} == | ||
==صفیه و کشتن جاسوس [[یهودی]]== | == صفیه و کشتن جاسوس [[یهودی]] == | ||
==صفیه و [[همراهی]] با [[اهل بیت]]{{عم}}== | == صفیه و [[همراهی]] با [[اهل بیت]] {{عم}} == | ||
==سرانجام صفیه== | == سرانجام صفیه == | ||
==صفیه بنت عبدالمطلب== | |||
صفیه دختر عبدالمطلب است. از [[زنان]] با [[شهامت]] [[صدر اسلام]] بود و در جریان [[جنگ احزاب]]، در داخل [[شهر]]، یک [[یهودی]] را که برای [[یهودیان]] [[بنی‌قریظه]] [[جاسوسی]] می‌کرد، به [[قتل]] رساند. | |||
عمه گرامی [[رسول خدا]]{{صل}} و مادر [[زبیر بن عوام]] در سال بیستم [[هجری]] از [[دنیا]] رفت. [[قبر]] او در [[بقیع]]، نزدیک در ورودی [[خانه]] «[[مغیرة بن شعبه]]» و متصل به [[دیوار]] شرقی بقیع بوده است. هنگامی که [[مغیره]] این خانه را از [[عثمان بن عفان]] [[هدیه]] گرفت، عمه رسول خدا{{صل}} رو به روی در این خانه مدفون بود. هنگامی که دیوار آن را می‌ساخت «زبیر بن عوام» با مغیره درگیر شد و به او گفت دیوار خانه‌ات را از قبر مادر من کنار ببر و او را با [[شمشیر]] [[تهدید]] کرد. مغیره نیز از روی [[ترس]] ناچار شد دیوار خانه را مقداری [[منحرف]] سازد<ref>وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۹۱۰.</ref>. این قسمت در گذشته از بقیع جدا بوده و به سبب وجود قبر عمه رسول خدا{{صل}} به «[[بقیع العمات]]» مشهور شده است. قبر «[[صفیه]]» در شمال [[غربی]] بقیع و کنار دیوار شرقی است؛ یعنی سمت چپ کسی است که از در کنونی، وارد [[قبرستان]] می‌شود. قبر صفیه پس از [[قرن دهم]] دارای گنبد بوده است. به تصریح [[سمهودی]] تا [[زمان]] وی - اوائل قرن دهم - قبر صفیه گنبدی نداشته است<ref>وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۹۱۹.</ref>. لکن از گفتار [[سید]] اسماعیل مرندی برمی‌آید که زمان او - اواسط [[قرن سیزدهم]] - این قبر دارای گنبد بوده، گرچه [[تاریخ]] دقیق بنای آن روشن نیست<ref>فصلنامه میقات حج، شماره ۵، ص۱۱۸.</ref>. و طبق گفتار [[رفعت]] پاشا این گنبد در آخرین سال [[زیارت]] او (۱۳۲۵ ه. ق) و ۱۷۵ سال پس از دیدار مرندی همچنان پابرجا بوده است<ref>مرآت الحرمین، رفعت پاشا، ج۱، ص۴۲۶.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۶۲۰.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1100357.jpg|22px]] [[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[صفیه دختر عبدالمطلب (مقاله)|مقاله «صفیه دختر عبدالمطلب»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|'''دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵''']] | |||
# [[پرونده:IM010703.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۴: | ||
[[رده:صفیه دختر عبدالمطلب]] | [[رده:صفیه دختر عبدالمطلب]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
{{مهاجران به مدینه}} | {{مهاجران به مدینه}} | ||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۶
صفیه دختر عبدالمطلب از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: صفیه دختر عبدالمطلب در تراجم و رجال - صفیه دختر عبدالمطلب در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
او عمه رسول خدا (ص) و امام علی (ع) و دختر خاله رسول خدا (ص) نیز می‌باشد؛ زیرا صفیه و حضرت حمزه (ع) از یک مادر می‌باشند؛ یعنی هاله دختر وهب که خاله رسول خدا (ص) است[۱].
در کتاب‌های تاریخی آمده است که صفیه در زمان جاهلیت، با حارث بن حرب لیثی، برادر ابوسفیان[۲]، و بعد با عوام فرزند خویلد ازدواج کرد. فرزندان صفیه عبارتند از: زبیر، سائب و عبدالکعبه[۳]. سائب بن عوام از جمله صحابه است که در همه جنگ‌ها شرکت کرد و در زمان ابوبکر در جنگ یمامه کشته شد[۴].
از افتخارات صفیه آن است که وی از جمله افرادی است که در مکه مسلمان شد[۵] و با زبیر به طرف مدینه مهاجرت کرد[۶].[۷]
صفیه و شاعری
صفیه و دفاع از رسول خدا (ص)
صفیه و تولد امام حسین (ع)
صفیه و کشتن جاسوس یهودی
صفیه و همراهی با اهل بیت (ع)
سرانجام صفیه
صفیه بنت عبدالمطلب
صفیه دختر عبدالمطلب است. از زنان با شهامت صدر اسلام بود و در جریان جنگ احزاب، در داخل شهر، یک یهودی را که برای یهودیان بنی‌قریظه جاسوسی می‌کرد، به قتل رساند. عمه گرامی رسول خدا(ص) و مادر زبیر بن عوام در سال بیستم هجری از دنیا رفت. قبر او در بقیع، نزدیک در ورودی خانه «مغیرة بن شعبه» و متصل به دیوار شرقی بقیع بوده است. هنگامی که مغیره این خانه را از عثمان بن عفان هدیه گرفت، عمه رسول خدا(ص) رو به روی در این خانه مدفون بود. هنگامی که دیوار آن را می‌ساخت «زبیر بن عوام» با مغیره درگیر شد و به او گفت دیوار خانه‌ات را از قبر مادر من کنار ببر و او را با شمشیر تهدید کرد. مغیره نیز از روی ترس ناچار شد دیوار خانه را مقداری منحرف سازد[۸]. این قسمت در گذشته از بقیع جدا بوده و به سبب وجود قبر عمه رسول خدا(ص) به «بقیع العمات» مشهور شده است. قبر «صفیه» در شمال غربی بقیع و کنار دیوار شرقی است؛ یعنی سمت چپ کسی است که از در کنونی، وارد قبرستان می‌شود. قبر صفیه پس از قرن دهم دارای گنبد بوده است. به تصریح سمهودی تا زمان وی - اوائل قرن دهم - قبر صفیه گنبدی نداشته است[۹]. لکن از گفتار سید اسماعیل مرندی برمی‌آید که زمان او - اواسط قرن سیزدهم - این قبر دارای گنبد بوده، گرچه تاریخ دقیق بنای آن روشن نیست[۱۰]. و طبق گفتار رفعت پاشا این گنبد در آخرین سال زیارت او (۱۳۲۵ ه. ق) و ۱۷۵ سال پس از دیدار مرندی همچنان پابرجا بوده است[۱۱].[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۲، ص۵۰۹ و ج۴، ص۱۸۷۳؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۱۳؛ البدء و التاریخ، مطهر بن طاهر مقدسی، ج۵، ص۷؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۳، ص۲۲۱ (پاورقی).
- ↑ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۲۶، ص۱۷۲.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۳۴؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۷۳؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۳، ص۱۲۱. فرزندان صفیه دختر عبد المطلب عبارتند از: زبیر و سائب (ابن قتیبه در این باره می‌نویسد: فرزندان او زبیر، سائب، عبدالرحمن، اسود، اهرم و یعلی هستند. سائب در جنگ‌های احد و خندق حضور داشت و در جنگ یمامه کشته شد. البته فقط نسل زبیر باقی ماند. (المعارف، ص۲۲۰). و قد تزوجت أولا بالحارث بن حرب بن امیه ثم خلف علیها العوام بن خویلد فولدت الزبیر و عبدالکعبه و قیل تزوج بها العوام بکرا و الصحیح الأول (البدایة والنهایه، ابن کثیر ج۷، ص۱۰۴).
- ↑ دلائل النبوه، بیهقی، ج۳، ص۲۷۷.
- ↑ تاریخ الطبری، طبری، ج۲، ص۵۲۹؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۲.
- ↑ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۱۳.
- ↑ روحانی، سید حمید، مقاله «صفیه دختر عبدالمطلب»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۵، ص:۴۸۶-۴۸۷.
- ↑ وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۹۱۰.
- ↑ وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۹۱۹.
- ↑ فصلنامه میقات حج، شماره ۵، ص۱۱۸.
- ↑ مرآت الحرمین، رفعت پاشا، ج۱، ص۴۲۶.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۶۲۰.