بحث:انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ':«' به ': «') |
|||
| (۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جمع شدن|۱. آقای میرباقری؛}} | |||
[[پرونده:77799.jpg|100px|right|بندانگشتی|]] | |||
::::::آقای '''[[سید محمد حسین میرباقری]]'''، در کتاب ''«[[وظایف منتظران (کتاب)|وظایف منتظران]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
:::::: «از [[اهل بیت]]{{عم}} [[روایات]] بسیاری درباره [[انتظار فرج]] و مسائل مرتبط با آن آمده است یکی از آنها [[روایات]] بسیاری است که درباره [[انتظار فرج]] و [[فضیلت]] آن و اینکه [[انتظار]] خودش از [[فرج]] است آمده است. تقدیم به شما برخی از این [[روایات]]: | |||
::::::{{متن حدیث|عيون أخبار الرضا{{ع}}: بِالْأَسَانِيدِ الثَّلَاثَةِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ{{عم}} قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}: أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ فَرَجِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۳۶؛ کمال الدین، ج۲، ص۶۴۴؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۲ و ص۱۲۸.</ref>؛ [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: [[برترین]] [[اعمال امت]] من [[انتظار فرج]] [[خداوند عزوجل]] است. | |||
::::::{{متن حدیث|كمال الدين: ابْنُ عُبْدُوسٍ عَنِ ابْنِ قُتَيْبَةَ عَنْ حَمْدَانَ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنِ ابْنِ بَزِيعٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْبَاقِرِ عَنْ آبَائِهِ{{عم}} قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}: أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>کمال الدین، ج۱، ص۲۸۷؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۵.</ref>؛ [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: [[برترین]] [[عبادت]] [[انتظار فرج]] است. | |||
::::::{{متن حدیث|المحاسن: ابْنُ فَضَّالٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ مُوسَى النُّمَيْرِيِّ عَنْ عَلَاءِ بْنِ سَيَابَةَ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}: مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ كَانَ كَمَنْ كَانَ فِي فُسْطَاطِ الْقَائِمِ{{ع}}}}<ref>المحاسن، ج۱، ص۱۷۳، ح۱۴۷؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۵، ح۱۵.</ref>؛ [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: هرکس بر این امر بمیرد در حالی که [[انتظار]] آن را داشته است به سان کسی است که در [[خیمه]] [[قائم]]{{ع}} باشد. | |||
::::::{{متن حدیث|المحاسن: السِّنْدِيُّ عَنْ جَدِّهِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} مَا تَقُولُ فِيمَنْ مَاتَ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ قَالَ هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}}}}<ref>المحاسن، ص۱۷۳، ح۱۴۶.</ref>؛ [[راوی]] گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} گفتم: درباره کسی که بر این امر بمیرد در حالی که [[منتظر]] آن بوده است، نظر شما چیست؟ [[حضرت]] فرمود: او به منزله کسی است که همراه با [[حضرت قائم]]{{ع}} در [[خیمه]] او باشد. سپس [[حضرت]] کمی ساکت ماند سپس فرمود: او به مانند کسی است که همراه با [[رسول خدا]]{{صل}} باشد. | |||
::::::{{متن حدیث|كمال الدين: بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ الْمُفَضَّلُ بْنُ عُمَرَ سَمِعْتُ الصَّادِقَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ{{ع}} يَقُولُ مَنْ مَاتَ مُنْتَظِراً لِهَذَا الْأَمْرِ كَانَ كَمَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ لَا بَلْ كَانَ بِمَنْزِلَةِ الضَّارِبِ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} بِالسَّيْفِ}}<ref>کمال الدین، ج۲، ص۳۳۸؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۴۶.</ref>؛ [[مفضل بن عمر]] گوید از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم می‌‌فرمود: هرکس در [[انتظار]] این امر بمیرد او به مانند کسی است که همراه [[حضرت قائم]]{{ع}} در خیمة او باشد. نه بالاتر او به منزله کسی است که در پیشروی [[رسول خدا]] با [[شمشیر]] می‌‌جنگد. | |||
::::::{{متن حدیث|الإحتجاج: عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنْ أَبِي خَالِدٍ الْكَابُلِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ{{ع}} قَالَ:... وَ قَالَ{{ع}}: انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ}}<ref>الاحتجاج، ج۲، ص۳۱۷؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۲؛ ج۳۶، ص۳۸۷.</ref>؛ [[امام سجاد]]{{ع}} فرمود:... و فرمود: [[انتظار فرج]] از بزرگ‌ترین [[فرج]] است. | |||
::::::و در [[روایات]] فراوانی [[مردم]] به [[انتظار فرج]] امر شده‌اند از آنهاست: | |||
::::::{{متن حدیث|كمال الدين: الدَّقَّاقُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ الرُّويَانِيِّ عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ الْحَسَنِيِّ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى سَيِّدِي مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ{{ع}}... يَا أَبَا الْقَاسِمِ إِنَّ الْقَائِمَ مِنَّا هُوَ الْمَهْدِيُّ الَّذِي يَجِبُ أَنْ يُنْتَظَرَ فِي غَيْبَتِهِ وَ يُطَاعَ فِي ظُهُورِهِ وَ هُوَ الثَّالِثُ مِنْ وُلْدِي}}<ref>کمال الدین، ج۲، ص۳۷۷؛ بحارالأنوار، ج۵۱، ص۱۵۶.</ref>؛ [[عبدالعظیم حسنی]] گوید: بر سرورم [[محمد بن علی الهادی]]{{ع}} وارد شدم:...ای ابالقاسم [[قائم]] ما مهدی‌ای است که باید در غیبتش [[انتظار]] او را کشید و در زمان ظهورش از او [[اطاعت]] کرد و او سومین فرزند من است. | |||
::::::{{متن حدیث|الغيبة للنعماني: ابْنُ عُقْدَةَ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ عَبَّاسِ بْنِ هِشَامٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَنْصُورٍ الصَّيْقَلِ عَنْ أَبِيهِ مَنْصُورٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}: إِذَا أَصْبَحْتَ وَ أَمْسَيْتَ يَوْماً لَا تَرَى فِيهِ إِمَاماً مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ... وَ انْتَظِرِ الْفَرَجَ صَبَاحاً وَ مَسَاءً}}<ref>الغیبة للنعمانی، ص۱۵۸؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۳۳.</ref>؛ [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: آن روز که صبح و [[شام]] می‌کنی و امامی از [[آل محمد]] نمی‌بینی... و صبح و [[شام]] [[انتظار فرج]] داشته باش»<ref>[[سید محمد حسین میرباقری|میرباقری، سید محمد حسین]]، [[وظایف منتظران (کتاب)|وظایف منتظران]] ص ۲۰۸-۲۱۰.</ref>. | |||
{{پایان جمع شدن}} | |||
==نویسنده: آقای سالاری و تکمیل کننده بهمنی== | ==نویسنده: آقای سالاری و تکمیل کننده بهمنی== | ||
==پاسخ جامع قبل== | |||
===[[انتظار فرج]] در معنای [[عام و خاص]]=== | |||
*[[انتظار]]، [[آدمی]] را [[متعهد]] می‌سازد که برای تحقق [[هدف‌های اسلامی]] و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه [[ضعف]] و [[یأس]]، تلاش کند و به سوی مقاصد متعالی [[اسلام]] گام بردارد و پیوسته مقاوم و [[استوار]]، به [[وظایف دینی]] و [[اسلامی]] خود عمل نماید. از همین جهت است که "[[انتظار]]" در [[روایات]]، از جهات گوناگونی با ارزش‌ترین [[اعمال]] به شمار آمده است<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref>. در [[جهان‌بینی]] [[اسلام]]، [[انتظار]] یک [[عقیده]] و عمل ارزشمند در جهت رسیدن به [[عدالت جهانی]] است<ref>ر.ک. [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص۷.</ref>. در [[فضیلت انتظار]] همین بس بوده که همۀ [[پیامبران الهی]] مسندنشین این [[مقام]] بوده‌اند. تمام [[اوصیا]] در طول [[تاریخ]] در صف [[منتظران]] بوده‌اند و نهایت آنکه [[خداوند]] ـ تبارک و تعالی ـ نیز خود ندای [[انتظار]] سر داده است که: {{متن قرآن|فَانتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ}}<ref>«پس چشم به راه (عذاب خداوند) بدارید که من نیز باشم» سوره اعراف، آیه ۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]، ص؟؟؟.</ref> | |||
*با اندکی تأمل و توجه به فلسفۀ [[انتظار]] و [[وظایف]] [[منتظران واقعی]] سِرّ این همه [[فضیلت]] روشن خواهد شد. چه اینکه در [[نبوی]] [[شریف]] آمده است: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"}}<ref>طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ العمیدی، [[سید ثامر هاشم حبیب العمیدی|العمیدی، سید ثامر هاشم حبیب]]، [[در انتظار ققنوس (کتاب)|در انتظار ققنوس]]، ص ۲۷۸.</ref> و شاید سِرّ این [[فضیلت]] بزرگ، [[سختی]] و مشقتی باشد که در [[انتظار واقعی]] نهفته است و الا صرف ادعای [[انتظار]] که مشکل و دشوار نیست<ref>ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، [[انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص ۱۹-۲۲.</ref>. | |||
*از مجموع [[روایات]] به دست میآید [[انتظار]] [[دولت حق]] بدین معناست که [[انسان]] باید مشتاق باشد تا در رکاب [[حضرت]]، او را [[یاری]] نماید و به آنچه خواست [[خدا]] و [[امام زمان]]{{ع}} هست گردن نهد، نه اینکه بخواهد به خواست‌های درونی و [[پست]] خود برسد. [[انتظار]] [[دولت حق]] با تمام انتظارها متفاوت است؛ چون [[منتَظَر]] در این [[انتظار]]، مولایمان [[امام زمان]]{{ع}} می‌‌باشد که او [[حجت]] [[حق]] و واسطۀ [[فیض]] و [[هدایت]] کنندۀ [[جامعه]] است. بی‌تردید این [[انتظار]] از شدیدترین، حساس‌ترین و مهمترین انتظارهاست که فقط [[مخلصان]] به آن نائل میشوند و بدون [[پرهیزکاری]] و عمل به دستورهای [[دینی]] امکان‌پذیر نیست<ref>ر.ک. [[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>. | |||
===[[فضائل]] [[انتظار]]=== | |||
*بر اساس [[روایات]] به برخی از فضایلی اشاره میشود که برای [[منتظران]] [[بقیة الله الأعظم]]{{ع}} بیان شده است: | |||
====[[انتظار]]، در زمرۀ [[عبادات]] و [[برترین]] [[عبادت]] ها==== | |||
*[[عبادت]] و [[بندگی]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: در [[روایات]] بسیاری [[انتظار فرج]] را [[عبادت]] میداند. بدین لحاظ بسیاری از علمای بزرگوار ما بحث از قصد قربت و یا عدم قصد قربت در [[انتظار]] را مطرح کرده‌اند<ref>ر.ک. [[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>. [[قرآن]] و [[اهل بیت]]{{ع}}، به ما می‌آموزند [[هدف]] از [[آفرینش]]، [[بندگی]] [[خداوند]] است<ref>سورۀ ذاریات، آیه ۵۶.</ref>. و [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} یکی از نمودهای این [[بندگی]] را [[انتظار]] [[گشایش]] دانسته است<ref>«انتظار فرج عبادت است». اربلی،علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱؛ طوسی، محمد بن حسن، امالی، ص ۴۰۵.</ref>: {{متن حدیث|"انْتِظَارُ الْفَرَجِ عِبَادَةٌ"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]، ص؟؟؟.</ref> و [[امام صادق]]{{ع}} میفرماید<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.</ref>: «بدانید کسی که [[منتظر]] [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} باشد، [[پاداش]] کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام [[عبادت]] بیدار، و روزها [[روزه‌دار]] باشد».<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref> | |||
====[[برترین]] [[عبادت]]==== | |||
*برخی عبادت‌ها بر برخی دیگر [[برتری]] دارد؛ از این رو انجام آنها افزون بر آنکه مورد تأکید [[آموزه‌های دینی]] است، از [[پاداش]] افزون تری نیز برخوردار است. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} میفرماید<ref>«برترین عبادت انتظار فرج است». محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷؛ ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، [[ انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص ۱۹-۲۲؛ [[معصوم علی قنبری|قنبری، معصوم علی]]، [[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن]]، ص ۸۷ و ۸۸؛ [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]، ص؟؟؟.</ref> | |||
====[[انتظار]]، [[برترین]] [[اعمال]]==== | |||
*[[برترین]] [[کارها]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: گاهی [[انتظار]] [[برترین]] کارهای [[امت]] [[پیامبر خاتم]]{{صل}} معرفی میشود<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: | |||
#[[امیر المؤمنین]]{{ع}} فرمود<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: {{متن حدیث|"انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}</ref>: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید، به درستی که [[بهترین]] عمل نزد [[خداوند]] عزّ و جلّ [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی؛علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۴۳؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[معصوم علی قنبری|قنبری، معصوم علی]]، [[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن]]، ص ۸۷ و ۸۸.</ref> | |||
#[[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>«برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref> | |||
#[[امام جواد]]{{ع}} فرمودند: «[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است هر کس این امر را بداند و بشناسد [[خداوند]] با همین [[انتظار]] برای او [[فرج]] عطا میفرماید»<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه"}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]، ص؟؟؟؛ [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]، ص ؟؟؟</ref> و... <ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۷؛ [[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]]''' و [[فاطمه مرادی|مرادی، فاطمه]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]]، ص؟؟؟.</ref>. | |||
====[[انتظار]]، [[برترین]] [[جهاد]]==== | |||
*[[برترین]] [[جهاد]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: درباره [[اهمیت انتظار]] [[فرج]] ـ افزون بر آنچه مورد اشاره قرار گرفت ـ به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است که [[انتظار]] را نه فقط [[عبادت]] که "[[برترین]] [[جهاد]]" دانسته است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: | |||
#[[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>«برترین جهاد امت من انتظار گشایش است». حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref> | |||
#[[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «هرکس از شما بمیرد، در حالیکه [[منتظر]] این امر ([[ظهور مهدی]]{{ع}}) باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. سپس چند لحظهای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه به [[خدا]]، همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]] (صلی [[الله]] علیه و آله و سلم) [[شهید]] شده باشد»<ref>ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: {{متن حدیث|"هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ"}}، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.</ref>.<ref>ر.ک. [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی؛علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۴۳؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، [[ انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص ۱۹-۲۲؛ [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان]]، ص ۷۴-۷۵.</ref> | |||
#[[منتظران ظهور]] چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال [[انتظار]] همانند حضور در رکاب [[مقدس]] [[قائم]]{{ع}} شمرده است: {{متن حدیث|"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"}}<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.</ref>.<ref>ر.ک. [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸؛ [[عبدالحسین طلاعی|طالعی، عبدالحسین]]، [[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]، ص ۲۴ ـ ۲۶.</ref> و... <ref>ر.ک. [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸.</ref>. | |||
===سایر [[فضایل]] [[انتظار فرج]] از [[کلام]] [[معصومان]]{{ع}}=== | |||
*در [[روایات]] بسیاری برای [[منتظران]] اجر و [[مقام]] والا ذکر نموده‌اند<ref> برای نمونه امام صادق(ع) در این باره میفرماید: «اگر کسی از شما شیعیان بمیرد، در حالی که منتظر امر فرجِ امام مهدی(ع) باشد، همانند کسی است که در کنار قائم)ع) و در خیمه‌اش بوده است. پس اندکی درنگ کرد و فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در کنار حضرت جنگیده و شمشیر زده است. سپس فرمود: نه، به خدا قسم! بلکه مثل کسی است که در کنار رسول خدا(ص) به شهادت رسیده باشد.» بحارالانوار، ج ۵۲، ح ۱۶، ص ۱۲۶.</ref>. این [[روایات]] [[پاداش]] فراوانی برای [[منتظران]] برشمرده‌اند و یکی از [[وظایف]] مهم [[دینی]] در [[عصر غیبت]] را [[انتظار]] دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در [[انتظار]] اویند و هر [[قدر]] [[شرایط انتظار]] در [[منتظران]] بیشتر شود و [[آمادگی]] آنان فزونی یابد، بر [[پاداش]] نیز افزوده می‌گردد<ref>ر.ک. [[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]، [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۶.</ref>. از جمله در دعای [[عرفه]] [[امام]] سجّاد{{ع}} به [[منتظران]] [[درود]] فرستاده است<ref>ر.ک. [[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>. از [[روایات]] [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} به دست میآید [[انتظار ظهور]] نه فقط راه رسیدن به جامعۀ [[موعود]] است که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در [[انتظار راستین]] به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد [[انتظار]] خویش دست یابد، یا نه<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} ـ آنگاه که [[دین]] مورد [[خشنودی]] [[خداوند]] را تعریف می‌کند ـ پس از شمردن اموری میفرماید<ref>«... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...». کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.</ref>: {{متن حدیث|"... وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا..."}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]، ص ؟؟؟</ref> چنانکه [[ابوبصیر]] می‌گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.</ref>: فدایت شوم، [[فرج]] شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از [[فرج]]، جنبه [[دنیوی]] آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط [[ولایت]] باشد، همان [[انتظار فرج]]، برای او [[فرج]] است<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳۵.</ref> | |||
==پاسخ تفصیلی== | ==پاسخ تفصیلی== | ||
| خط ۱۹: | خط ۶۳: | ||
===[[انتظار]]، [[برترین]] [[اعمال]]=== | ===[[انتظار]]، [[برترین]] [[اعمال]]=== | ||
*[[برترین]] [[کارها]]<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: گاهی [[انتظار]] [[برترین]] کارهای [[امت]] [[پیامبر خاتم]]{{صل}} معرفی میشود<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: | *[[برترین]] [[کارها]]<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: گاهی [[انتظار]] [[برترین]] کارهای [[امت]] [[پیامبر خاتم]]{{صل}} معرفی میشود<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: | ||
#[[امام رضا]]{{ع}} [[روایت]] کرده [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: «برترینِ [[اعمال]] [[امّت]] من، [[انتظار فرج]] از [[خداوند عزّ و جلّ]] است»<ref>کمال الدین، ج۲، باب ۵۵، حدیث ۳، ص۶۴۴؛ {{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}</ref>.<ref>ر.ک. طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۲۴ ـ ۲۶.</ref> | |||
#[[امیر المؤمنین]]{{ع}} فرمود<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: {{متن حدیث|"انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}</ref>: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید، به درستی که [[بهترین]] عمل نزد [[خداوند]] عزّ و جلّ [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ قنبری، معصوم علی، بررسی مسألۀ انتظار ادله فوائد و نقش آن، ص ۸۷ و ۸۸.</ref> | #[[امیر المؤمنین]]{{ع}} فرمود<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: {{متن حدیث|"انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}</ref>: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید، به درستی که [[بهترین]] عمل نزد [[خداوند]] عزّ و جلّ [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ قنبری، معصوم علی، بررسی مسألۀ انتظار ادله فوائد و نقش آن، ص ۸۷ و ۸۸.</ref> | ||
#در [[روایت]] دیگر، به این توجه شده است که: [[انتظار فرج]]، از جانب [[خدای عزّ و جلّ]] است. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>«برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴؛مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۵۲،ص۱۲۸.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"}}<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref> در این [[حدیث]]، [[نفس]] [[انتظار]] [[ارزش]] نیست؛ بلکه [[انتظار فرج]] از سوی خدای عزّ و جل، از [[بهترین]] [[اعمال امت]] خوانده شده است<ref>ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷.</ref>. | #در [[روایت]] دیگر، به این توجه شده است که: [[انتظار فرج]]، از جانب [[خدای عزّ و جلّ]] است. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>«برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴؛مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۵۲،ص۱۲۸.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"}}<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref> در این [[حدیث]]، [[نفس]] [[انتظار]] [[ارزش]] نیست؛ بلکه [[انتظار فرج]] از سوی خدای عزّ و جل، از [[بهترین]] [[اعمال امت]] خوانده شده است<ref>ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷.</ref>. | ||
#[[امام جواد]]{{ع}} فرمودند: «[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است هر کس این امر را بداند و بشناسد [[خداوند]] با همین [[انتظار]] برای او [[فرج]] عطا میفرماید»<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه"}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، | #[[امام جواد]]{{ع}} فرمودند: «[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است هر کس این امر را بداند و بشناسد [[خداوند]] با همین [[انتظار]] برای او [[فرج]] عطا میفرماید»<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه"}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟؛ خاتمی، احمد، انتظار مسؤولانه، ص ؟؟؟</ref> | ||
#شخصی از امیرالمؤمنین علی{{ع}} پرسید<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ {{متن حدیث|"أَنَّهُ سَأَلَ عَنْهُ رَجُلٌ أَیُّ الْأَعْمَالِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ انْتِظَارُ الْفَرَج"}}</ref>: «محبوب‌ترین کار نزد [[خدا]] چیست؟ آن [[حضرت]] در پاسخ فرمود: «[[انتظار فرج حضرت مهدی]]{{ع}} [[بهترین]] [[عبادت]] است»<ref>ر.ک. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۰-۱۷۱.</ref>. نکته مهم که اینجا باید به آن اشاره کنیم این است که مراد از [[انتظار]] در این [[روایات]] همان [[انتظار سازنده]] و حرکت آفرین است که از آن به [[انتظار مثبت]] تعبیر میشود<ref>ر.ک. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟.</ref>. | #شخصی از امیرالمؤمنین علی{{ع}} پرسید<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ {{متن حدیث|"أَنَّهُ سَأَلَ عَنْهُ رَجُلٌ أَیُّ الْأَعْمَالِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ انْتِظَارُ الْفَرَج"}}</ref>: «محبوب‌ترین کار نزد [[خدا]] چیست؟ آن [[حضرت]] در پاسخ فرمود: «[[انتظار فرج حضرت مهدی]]{{ع}} [[بهترین]] [[عبادت]] است»<ref>ر.ک. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۰-۱۷۱.</ref>. نکته مهم که اینجا باید به آن اشاره کنیم این است که مراد از [[انتظار]] در این [[روایات]] همان [[انتظار سازنده]] و حرکت آفرین است که از آن به [[انتظار مثبت]] تعبیر میشود<ref>ر.ک. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟.</ref>. | ||
| خط ۲۹: | خط ۷۴: | ||
#یا همانند مجاهدانی که در محضر [[رسول خدا]]{{صل}} [[شمشیر]] زدن و با [[دشمنان]] [[پیکار]] کردند یکسان شمرده شده است: {{متن حدیث|"الْمُنْتَظِرُ الثَّانِیَ عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ یَذُبُّ عَنْهُ"}}<ref>ر.ک. الغیبة، نعمانی، محمد بن ابراهیم، ص۹۲.</ref>. همچنین [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند<ref>ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: {{متن حدیث|"هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ"}}، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص ۳۳۵-۶۴۷؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۲۸.</ref>: «هرکس از شما بمیرد، در حالی که [[منتظر]] این امر ([[ظهور مهدی]]{{ع}}) باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]]{{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. سپس چند لحظهای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه به [[خدا]]، همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]]{{صل}} [[شهید]] شده باشد».<ref>ر.ک. رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲؛ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ – ۱۲۳؛ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان، ص ۷۴-۷۵.</ref> | #یا همانند مجاهدانی که در محضر [[رسول خدا]]{{صل}} [[شمشیر]] زدن و با [[دشمنان]] [[پیکار]] کردند یکسان شمرده شده است: {{متن حدیث|"الْمُنْتَظِرُ الثَّانِیَ عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ یَذُبُّ عَنْهُ"}}<ref>ر.ک. الغیبة، نعمانی، محمد بن ابراهیم، ص۹۲.</ref>. همچنین [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند<ref>ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: {{متن حدیث|"هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ"}}، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص ۳۳۵-۶۴۷؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۲۸.</ref>: «هرکس از شما بمیرد، در حالی که [[منتظر]] این امر ([[ظهور مهدی]]{{ع}}) باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]]{{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. سپس چند لحظهای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه به [[خدا]]، همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]]{{صل}} [[شهید]] شده باشد».<ref>ر.ک. رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲؛ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ – ۱۲۳؛ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان، ص ۷۴-۷۵.</ref> | ||
#[[منتظران ظهور]] چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال [[انتظار]] همانند حضور در رکاب [[مقدس]] [[قائم]]{{ع}} شمرده است<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.</ref>: {{متن حدیث|"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"}}<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.</ref>. | #[[منتظران ظهور]] چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال [[انتظار]] همانند حضور در رکاب [[مقدس]] [[قائم]]{{ع}} شمرده است<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.</ref>: {{متن حدیث|"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"}}<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.</ref>. | ||
#در [[تجلیل]] از [[مقام]] [[منتظران]]، همین بس که [[انتظار]] آنان، هم سنگ [[شهادت]] و به [[خون]] طپیدن در [[راه خدا]] یاد شده است<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ – ۱۲۳.</ref>. [[شیخ صدوق]] در کتاب [[کمال الدین]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده [[امام صادق]]{{ع}} از | #در [[تجلیل]] از [[مقام]] [[منتظران]]، همین بس که [[انتظار]] آنان، هم سنگ [[شهادت]] و به [[خون]] طپیدن در [[راه خدا]] یاد شده است<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ – ۱۲۳.</ref>. [[شیخ صدوق]] در کتاب [[کمال الدین]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده [[امام صادق]]{{ع}} از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند فرمودند:<ref>محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه،ج۲، ص ۶۴۵.</ref> «[[منتظر]] امر ([[حکومت]]) ما بسان آن است که در [[راه خدا]] در [[خون]] غلتیده باشد».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، آیین انتظار، ص ۱۹۸-۱۹۹؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه [[منتظران]]، ص ۲۴ ـ ۲۶.</ref> | ||
#[[امام باقر]]{{ع}} فرمود<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، باب الکتمان، از ابواب "الایمان و الکفر"، ح ۴. {{متن حدیث|"وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْمُنْتَظِرَ لِهَذَا الْأَمْرِ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ وَ مَنْ أَدْرَکَ قَائِمَنَا فَخَرَجَ مَعَهُ فَقَتَلَ عَدُوَّنَا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ عِشْرِینَ شَهِیداً وَ مَنْ قُتِلَ مَعَ قَائِمِنَا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِینَ شَهِیداً"}}</ref>: «[[ثواب]] [[منتظر]] این امر مانند کسی است که در حال [[نماز]] و [[روزه]] باشد و کسی که در رکاب [[امام عصر]] [[دشمنی]] را از پای درآورد، [[ثواب]] ۲۰ [[شهید]] را خواهد داشت و کسی که در رکاب [[حضرت]] [[شهید]] شود، اجر ۲۵ [[شهید]] را خواهد داشت»<ref>ر.ک. آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.</ref>. | #[[امام باقر]]{{ع}} فرمود<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، باب الکتمان، از ابواب "الایمان و الکفر"، ح ۴. {{متن حدیث|"وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْمُنْتَظِرَ لِهَذَا الْأَمْرِ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ وَ مَنْ أَدْرَکَ قَائِمَنَا فَخَرَجَ مَعَهُ فَقَتَلَ عَدُوَّنَا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ عِشْرِینَ شَهِیداً وَ مَنْ قُتِلَ مَعَ قَائِمِنَا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِینَ شَهِیداً"}}</ref>: «[[ثواب]] [[منتظر]] این امر مانند کسی است که در حال [[نماز]] و [[روزه]] باشد و کسی که در رکاب [[امام عصر]] [[دشمنی]] را از پای درآورد، [[ثواب]] ۲۰ [[شهید]] را خواهد داشت و کسی که در رکاب [[حضرت]] [[شهید]] شود، اجر ۲۵ [[شهید]] را خواهد داشت»<ref>ر.ک. آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.</ref>. | ||
==سایر [[فضایل]] [[انتظار فرج]] از [[کلام]] [[معصومان]]{{ع}}== | ==سایر [[فضایل]] [[انتظار فرج]] از [[کلام]] [[معصومان]]{{ع}}== | ||
*در [[روایات]] بسیاری برای [[منتظران]] اجر و [[مقام]] والا ذکر نموده‌اند از جمله در دعای [[عرفه]] [[امام]] سجّاد{{ع}} به [[منتظران]] [[درود]] فرستاده است<ref>ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.</ref>. از [[روایات]] [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} به دست میآید، [[انتظار ظهور]] نه فقط راه رسیدن به جامعۀ [[موعود]] است که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در [[انتظار راستین]] به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد [[انتظار]] خویش دست یابد، یا نه<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>. | *در [[روایات]] بسیاری برای [[منتظران]] اجر و [[مقام]] والا ذکر نموده‌اند<ref>ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.</ref> این [[روایات]] [[پاداش]] فراوانی برای [[منتظران]] برشمرده‌اند و یکی از [[وظایف]] مهم [[دینی]] در [[عصر غیبت]] را [[انتظار]] دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در [[انتظار]] اویند و هر [[قدر]] [[شرایط انتظار]] در [[منتظران]] بیشتر شود و [[آمادگی]] آنان فزونی یابد، بر [[پاداش]] نیز افزوده می‌گردد<ref>ر.ک. پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی، فرهنگ شیعه، ص ۱۳۶.</ref>. از جمله در دعای [[عرفه]] [[امام]] سجّاد{{ع}} به [[منتظران]] [[درود]] فرستاده است<ref>ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.</ref>. از [[روایات]] [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} به دست میآید، [[انتظار ظهور]] نه فقط راه رسیدن به جامعۀ [[موعود]] است که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در [[انتظار راستین]] به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد [[انتظار]] خویش دست یابد، یا نه<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>. | ||
#[[امام باقر]]{{ع}} ـ آنگاه که [[دین]] مورد [[خشنودی]] [[خداوند]] را تعریف می‌کند ـ پس از شمردن اموری میفرماید<ref>«... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...». کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.</ref>: {{متن حدیث|"... وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا..."}}<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹- | #[[امام باقر]]{{ع}} ـ آنگاه که [[دین]] مورد [[خشنودی]] [[خداوند]] را تعریف می‌کند ـ پس از شمردن اموری میفرماید<ref>«... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...». کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.</ref>: {{متن حدیث|"... وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا..."}}<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ خاتمی، احمد، انتظار مسؤولانه، ص ؟؟؟</ref> | ||
#[[ابوبصیر]] می‌گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰، ج ۵۱، ص ۱۵۶. {{متن حدیث|"الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} یَذُبُّ عَنْه"}}</ref>: فدایت شوم، [[فرج]] شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از [[فرج]]، جنبه [[دنیوی]] آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط [[ولایت]] باشد، همان [[انتظار فرج]]، برای او [[فرج]] است».<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.</ref> | #[[ابوبصیر]] می‌گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰، ج ۵۱، ص ۱۵۶. {{متن حدیث|"الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} یَذُبُّ عَنْه"}}</ref>: فدایت شوم، [[فرج]] شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از [[فرج]]، جنبه [[دنیوی]] آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط [[ولایت]] باشد، همان [[انتظار فرج]]، برای او [[فرج]] است».<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.</ref> | ||
#[[امام صادق]]{{ع}} در [[روایت]] دیگری در [[فضیلت منتظران]] می‌‌فرمایند<ref>{{متن حدیث|"... الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} یَذُبُّ عَنْه..."}} محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶، ح ۵، باب ۳۳؛ ص ۳۵۷، ح ۵۴.</ref>: «ای ابابصیر! خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما، کسانی که در غیبتش [[منتظِر]] [[ظهور]] او هستند و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند. آنان [[اولیای خدا]] هستند که نه ترسی بر آنهاست و نه [[اندوهگین]] میشوند».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰. آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.</ref> | #[[امام صادق]]{{ع}} در [[روایت]] دیگری در [[فضیلت منتظران]] می‌‌فرمایند<ref>{{متن حدیث|"... الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} یَذُبُّ عَنْه..."}} محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶، ح ۵، باب ۳۳؛ ص ۳۵۷، ح ۵۴.</ref>: «ای ابابصیر! خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما، کسانی که در غیبتش [[منتظِر]] [[ظهور]] او هستند و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند. آنان [[اولیای خدا]] هستند که نه ترسی بر آنهاست و نه [[اندوهگین]] میشوند».<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰. آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۳۳
| ۱. آقای میرباقری؛ |
|---|
|
نویسنده: آقای سالاری و تکمیل کننده بهمنی
پاسخ جامع قبل
انتظار فرج در معنای عام و خاص
- انتظار، آدمی را متعهد می‌سازد که برای تحقق هدف‌های اسلامی و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه ضعف و یأس، تلاش کند و به سوی مقاصد متعالی اسلام گام بردارد و پیوسته مقاوم و استوار، به وظایف دینی و اسلامی خود عمل نماید. از همین جهت است که "انتظار" در روایات، از جهات گوناگونی با ارزش‌ترین اعمال به شمار آمده است[۱۰]. در جهان‌بینی اسلام، انتظار یک عقیده و عمل ارزشمند در جهت رسیدن به عدالت جهانی است[۱۱]. در فضیلت انتظار همین بس بوده که همۀ پیامبران الهی مسندنشین این مقام بوده‌اند. تمام اوصیا در طول تاریخ در صف منتظران بوده‌اند و نهایت آنکه خداوند ـ تبارک و تعالی ـ نیز خود ندای انتظار سر داده است که: ﴿فَانتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ﴾[۱۲].[۱۳]
- با اندکی تأمل و توجه به فلسفۀ انتظار و وظایف منتظران واقعی سِرّ این همه فضیلت روشن خواهد شد. چه اینکه در نبوی شریف آمده است: «"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"»[۱۴] و شاید سِرّ این فضیلت بزرگ، سختی و مشقتی باشد که در انتظار واقعی نهفته است و الا صرف ادعای انتظار که مشکل و دشوار نیست[۱۵].
- از مجموع روایات به دست میآید انتظار دولت حق بدین معناست که انسان باید مشتاق باشد تا در رکاب حضرت، او را یاری نماید و به آنچه خواست خدا و امام زمان(ع) هست گردن نهد، نه اینکه بخواهد به خواست‌های درونی و پست خود برسد. انتظار دولت حق با تمام انتظارها متفاوت است؛ چون منتَظَر در این انتظار، مولایمان امام زمان(ع) می‌‌باشد که او حجت حق و واسطۀ فیض و هدایت کنندۀ جامعه است. بی‌تردید این انتظار از شدیدترین، حساس‌ترین و مهمترین انتظارهاست که فقط مخلصان به آن نائل میشوند و بدون پرهیزکاری و عمل به دستورهای دینی امکان‌پذیر نیست[۱۶].
فضائل انتظار
- بر اساس روایات به برخی از فضایلی اشاره میشود که برای منتظران بقیة الله الأعظم(ع) بیان شده است:
انتظار، در زمرۀ عبادات و برترین عبادت ها
- عبادت و بندگی[۱۷]: در روایات بسیاری انتظار فرج را عبادت میداند. بدین لحاظ بسیاری از علمای بزرگوار ما بحث از قصد قربت و یا عدم قصد قربت در انتظار را مطرح کرده‌اند[۱۸]. قرآن و اهل بیت(ع)، به ما می‌آموزند هدف از آفرینش، بندگی خداوند است[۱۹]. و رسول گرامی اسلام(ص) یکی از نمودهای این بندگی را انتظار گشایش دانسته است[۲۰]: «"انْتِظَارُ الْفَرَجِ عِبَادَةٌ"»[۲۱] و امام صادق(ع) میفرماید[۲۲]: «بدانید کسی که منتظر ظهور حضرت مهدی(ع) باشد، پاداش کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام عبادت بیدار، و روزها روزه‌دار باشد».[۲۳]
برترین عبادت
- برخی عبادت‌ها بر برخی دیگر برتری دارد؛ از این رو انجام آنها افزون بر آنکه مورد تأکید آموزه‌های دینی است، از پاداش افزون تری نیز برخوردار است. رسول گرامی اسلام(ص) میفرماید[۲۴]: «"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"»[۲۵]
انتظار، برترین اعمال
- امیر المؤمنین(ع) فرمود[۲۸]: «منتظر فرج باشید و از رحمت خدا ناامید نشوید، به درستی که بهترین عمل نزد خداوند عزّ و جلّ انتظار فرج است».[۲۹]
- رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند[۳۰]: «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"»[۳۱]
- امام جواد(ع) فرمودند: «برترین عمل شیعیان ما انتظار فرج است هر کس این امر را بداند و بشناسد خداوند با همین انتظار برای او فرج عطا میفرماید»[۳۲].[۳۳] و... [۳۴].
انتظار، برترین جهاد
- برترین جهاد[۳۵]: درباره اهمیت انتظار فرج ـ افزون بر آنچه مورد اشاره قرار گرفت ـ به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است که انتظار را نه فقط عبادت که "برترین جهاد" دانسته است[۳۶]:
- رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند[۳۷]: «"أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"»[۳۸]
- امام صادق(ع) فرمودند: «هرکس از شما بمیرد، در حالیکه منتظر این امر (ظهور مهدی(ع)) باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم (ع) در خیمه‌اش بوده باشد. سپس چند لحظهای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمود: نه به خدا، همچون کسی است که در رکاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شهید شده باشد»[۳۹].[۴۰]
- منتظران ظهور چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال انتظار همانند حضور در رکاب مقدس قائم(ع) شمرده است: «"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"»[۴۱].[۴۲] و... [۴۳].
سایر فضایل انتظار فرج از کلام معصومان(ع)
- در روایات بسیاری برای منتظران اجر و مقام والا ذکر نموده‌اند[۴۴]. این روایات پاداش فراوانی برای منتظران برشمرده‌اند و یکی از وظایف مهم دینی در عصر غیبت را انتظار دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در انتظار اویند و هر قدر شرایط انتظار در منتظران بیشتر شود و آمادگی آنان فزونی یابد، بر پاداش نیز افزوده می‌گردد[۴۵]. از جمله در دعای عرفه امام سجّاد(ع) به منتظران درود فرستاده است[۴۶]. از روایات انتظار ظهور حضرت مهدی(ع) به دست میآید انتظار ظهور نه فقط راه رسیدن به جامعۀ موعود است که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در انتظار راستین به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد انتظار خویش دست یابد، یا نه[۴۷]. امام باقر(ع) ـ آنگاه که دین مورد خشنودی خداوند را تعریف می‌کند ـ پس از شمردن اموری میفرماید[۴۸]: «"... وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا..."»[۴۹] چنانکه ابوبصیر می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم[۵۰]: فدایت شوم، فرج شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از فرج، جنبه دنیوی آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط ولایت باشد، همان انتظار فرج، برای او فرج است[۵۱]
پاسخ تفصیلی
انتظار فرج در معنای عام و خاص
- "فرج" به‌معنای گشایش و آسودگی از اندوه است و در اصطلاح به ظهور حضرت مهدی(ع) می‌گویند؛ چون حضرتش، گره از کار فروبسته جهان و جهانیان می‌گشاید[۵۲].
- انتظار فرج در معنای عامّ بدین معناست که آموزه‌های دینی افزون بر بیان فضیلت "گشایش عمومی" و امید به آینده و شوق انسان‌ها به این عرصه، نومیدی را نیز مورد نکوهش قرار دهد. اهتمام آموزه‌های اسلامی در بیان معنای عام انتظار و امید، تا بدان اندازه بوده که از آن با بلند‌ترین عنوان‌ها یاد نموده، ارزش‌های شگفت آوری برای آن ذکر کرده است[۵۳]. در معنای خاص به معنای چشم به راه بودن آینده‌ای با همۀ ویژگی‌های یک جامعه است که مورد خشنودی خداوند باشد که یگانه مصداق آن، دوران حاکمیت آخرین ذخیر الهی، وجود ارزشمند حضرت ولی عصر(ع) است[۵۴]. در فضیلت انتظار همین بس بوده که همۀ پیامبران الهی مسندنشین این مقام بوده‌اند. تمام اوصیا در طول تاریخ در صف منتظران بوده‌اند و نهایت آنکه خداوند ـ تبارک و تعالی ـ نیز خود ندای انتظار سر داده است که: ﴿فَانتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ﴾[۵۵].[۵۶]
- در روایات اسلامی چنان مقام و منزلتی برای منتظران موعود شمرده شده است که گاه انسان را به تعجب وا می‌دارد که چگونه ممکن است عملی که شاید در ظاهر ساده جلوه کند، از چنین فضیلتی برخوردار باشد. البته توجه به فلسفۀ انتظار و وظایفی که برای منتظران واقعی آن حضرت شمرده شده است، راز این فضیلت را روشن می‌سازد[۵۷]. همچنین انتظار از دیدگاهی دیگر بر دو قسم است: تکوینی و تشریعی. انتظار تکوینی، بیشتر حالت منفی دارد، اما تشریعی، پویا و توأم با علم و عمل است[۵۸].
- در جهان‌بینی اسلام، انتظار یک عقیده و عمل ارزشمند در جهت رسیدن به عدالت جهانی است[۵۹]. انتظار، آدمی را متعهد می‌سازد تا برای تحقق هدف‌های اسلامی و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه ضعف و یأس، تلاش کند و به سوی مقاصد متعالی اسلام گام بردارد و پیوسته مقاوم و استوار، به وظایف دینی و اسلامی خود عمل نماید. بدین جهت که "انتظار" در روایات، از جهات گوناگونی با ارزش‌ترین اعمال به شمار آمده است[۶۰]. و با اندکی تأمل و توجه به فلسفۀ انتظار و وظایف منتظران واقعی سِرّ این همه فضیلت روشن خواهد شد. چه اینکه در نبوی شریف آمده است: «"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"»[۶۱] و شاید سِرّ این فضیلت بزرگ، سختی و مشقتی باشد که در انتظار واقعی نهفته است و الا صرف ادعای انتظار که مشکل و دشوار نیست[۶۲].
- از مجموع روایات به دست میآید انتظار دولت حق بدین معناست که انسان باید مشتاق باشد تا در رکاب حضرت، او را یاری نماید و به آنچه خواست خدا و امام زمان(ع) هست گردن نهد، نه اینکه بخواهد به خواست‌های درونی و پست خود برسد. انتظار دولت حق با تمام انتظارها متفاوت است؛ چون منتَظَر در این انتظار، مولایمان امام زمان(ع) می‌‌باشد که او حجت حق و واسطۀ فیض و هدایت کنندۀ جامعه است. بی‌تردید این انتظار از شدیدترین، حساس‌ترین و مهمترین انتظارهاست که فقط مخلصان به آن نائل میشوند و بدون پرهیزکاری و عمل به دستورهای دینی امکان‌پذیر نیست[۶۳].
فضایل انتظار
- بر اساس روایات به برخی از فضایلی اشاره میشود که برای منتظران بقیة الله الأعظم (ع) بیان شده است.
انتظار، در زمرۀ عبادات
- عبادت و بندگی[۶۴]: در روایات بسیاری انتظار فرج را عبادت میداند. بدین لحاظ بسیاری از علمای بزرگوار ما بحث از قصد قربت و یا عدم قصد قربت در انتظار را مطرح کرده‌اند[۶۵]، از این رو، انتظار ظهور حجت الهی در روایت پیامبر(ص)، برترین عبادت خوانده شده است[۶۶]. قرآن و اهل بیت(ع)، به ما می‌آموزند هدف از آفرینش، بندگی خداوند است[۶۷] و رسول گرامی اسلام(ص) یکی از نمودهای این بندگی را انتظار گشایش دانسته است[۶۸]: «"انْتِظَارُ الْفَرَجِ عِبَادَةٌ"»[۶۹] و امام صادق(ع) میفرماید[۷۰]: «بدانید کسی که منتظر ظهور حضرت مهدی(ع) باشد، پاداش کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام عبادت بیدار، و روزها روزه‌دار باشد».[۷۱]
انتظار برترین عبادت
- برترین عبادت[۷۲]: برخی عبادت‌ها بر برخی دیگر برتری دارد؛ از این رو انجام آنها افزون بر آنکه مورد تأکید آموزه‌های دینی است، از پاداش افزون تری نیز برخوردار است و نقش آن در سازندگی انسان بیشتر است، اگر عبادت خالص برای خدا باشد، جز خدا هیچ کس درجه آن را نمی‌دانند و قادر به اجر و پاداش آن نیست؛ از این رو، انتظار ظهور حجت الهی در روایت پیامبر(ص)، برترین عبادت خوانده شده است[۷۳]، رسول گرامی اسلام(ص) پس از آنکه انتظار فرج را در زمرۀ عبادت‌های خداوند دانسته است، آن را یکی از برترین عبادت‌ها برشمرده میفرماید[۷۴]: «"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"»[۷۵]
انتظار، برترین اعمال
- امام رضا(ع) روایت کرده رسول خدا (ص) فرمود: «برترینِ اعمال امّت من، انتظار فرج از خداوند عزّ و جلّ است»[۷۸].[۷۹]
- امیر المؤمنین(ع) فرمود[۸۰]: «منتظر فرج باشید و از رحمت خدا ناامید نشوید، به درستی که بهترین عمل نزد خداوند عزّ و جلّ انتظار فرج است».[۸۱]
- در روایت دیگر، به این توجه شده است که: انتظار فرج، از جانب خدای عزّ و جلّ است. رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند[۸۲]: «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"»[۸۳] در این حدیث، نفس انتظار ارزش نیست؛ بلکه انتظار فرج از سوی خدای عزّ و جل، از بهترین اعمال امت خوانده شده است[۸۴].
- امام جواد(ع) فرمودند: «برترین عمل شیعیان ما انتظار فرج است هر کس این امر را بداند و بشناسد خداوند با همین انتظار برای او فرج عطا میفرماید»[۸۵].[۸۶]
- شخصی از امیرالمؤمنین علی(ع) پرسید[۸۷]: «محبوب‌ترین کار نزد خدا چیست؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: «انتظار فرج حضرت مهدی(ع) بهترین عبادت است»[۸۸]. نکته مهم که اینجا باید به آن اشاره کنیم این است که مراد از انتظار در این روایات همان انتظار سازنده و حرکت آفرین است که از آن به انتظار مثبت تعبیر میشود[۸۹].
انتظار، برترین جهاد
- برترین جهاد[۹۰]: در آموزه‌های دینی، جهاد و کوشش در راه خدا، یکی از مهمترین رفتارهای فردی و گروهی مسلمانان معرفی شده است. آیات فراوانی از قرآن و روایات بسیاری از معصومان(ع) علم به حقیقت این رفتار ارزشمند اشاره کرده است. دربارۀ اهمیت انتظار فرج به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است و انتظار را نه فقط عبادت که "برترین جهاد" دانسته است، از این نوع روایات نیز به خوبی استفاده میشود انتظار، از نوع عمل است[۹۱]:
- رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند[۹۲]: «"أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"»[۹۳]
- یا همانند مجاهدانی که در محضر رسول خدا(ص) شمشیر زدن و با دشمنان پیکار کردند یکسان شمرده شده است: «"الْمُنْتَظِرُ الثَّانِیَ عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ یَذُبُّ عَنْهُ"»[۹۴]. همچنین امام صادق(ع) فرمودند[۹۵]: «هرکس از شما بمیرد، در حالی که منتظر این امر (ظهور مهدی(ع)) باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم(ع) در خیمه‌اش بوده باشد. سپس چند لحظهای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمود: نه به خدا، همچون کسی است که در رکاب رسول خدا(ص) شهید شده باشد».[۹۶]
- منتظران ظهور چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال انتظار همانند حضور در رکاب مقدس قائم(ع) شمرده است[۹۷]: «"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"»[۹۸].
- در تجلیل از مقام منتظران، همین بس که انتظار آنان، هم سنگ شهادت و به خون طپیدن در راه خدا یاد شده است[۹۹]. شیخ صدوق در کتاب کمال الدین از امام صادق(ع) روایت کرده امام صادق(ع) از امیرالمؤمنین (ع) نقل می‌کند فرمودند:[۱۰۰] «منتظر امر (حکومت) ما بسان آن است که در راه خدا در خون غلتیده باشد».[۱۰۱]
- امام باقر(ع) فرمود[۱۰۲]: «ثواب منتظر این امر مانند کسی است که در حال نماز و روزه باشد و کسی که در رکاب امام عصر دشمنی را از پای درآورد، ثواب ۲۰ شهید را خواهد داشت و کسی که در رکاب حضرت شهید شود، اجر ۲۵ شهید را خواهد داشت»[۱۰۳].
سایر فضایل انتظار فرج از کلام معصومان(ع)
- در روایات بسیاری برای منتظران اجر و مقام والا ذکر نموده‌اند[۱۰۴] این روایات پاداش فراوانی برای منتظران برشمرده‌اند و یکی از وظایف مهم دینی در عصر غیبت را انتظار دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در انتظار اویند و هر قدر شرایط انتظار در منتظران بیشتر شود و آمادگی آنان فزونی یابد، بر پاداش نیز افزوده می‌گردد[۱۰۵]. از جمله در دعای عرفه امام سجّاد(ع) به منتظران درود فرستاده است[۱۰۶]. از روایات انتظار ظهور حضرت مهدی(ع) به دست میآید، انتظار ظهور نه فقط راه رسیدن به جامعۀ موعود است که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در انتظار راستین به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد انتظار خویش دست یابد، یا نه[۱۰۷].
- امام باقر(ع) ـ آنگاه که دین مورد خشنودی خداوند را تعریف می‌کند ـ پس از شمردن اموری میفرماید[۱۰۸]: «"... وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا..."»[۱۰۹]
- ابوبصیر می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم:[۱۱۰]: فدایت شوم، فرج شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از فرج، جنبه دنیوی آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط ولایت باشد، همان انتظار فرج، برای او فرج است».[۱۱۱]
- امام صادق(ع) در روایت دیگری در فضیلت منتظران می‌‌فرمایند[۱۱۲]: «ای ابابصیر! خوشا به حال شیعیان قائم ما، کسانی که در غیبتش منتظِر ظهور او هستند و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند. آنان اولیای خدا هستند که نه ترسی بر آنهاست و نه اندوهگین میشوند».[۱۱۳]
- و در ضمن حدیث مفصلی امام صادق(ع) فرمودند[۱۱۴]: «هرکس منتظر امر ما باشد و بر ترس و آزاری که از دشمنان ما می‌بیند صبر کند، فردای قیامت با ما خواهد بود».[۱۱۵]
- امام سجاد(ع) نیز در فضایل منتظران فرج میفرماید[۱۱۶]: «منتظران ظهور او از مردم هر زمانی برترند، زیرا خدای تعالی عقل و فهم و معرفتی به آنها عطا فرموده است که غیبت نزد آنان، به منزله مشاهده است و آنان را در آن زمان مانند مجاهدان پیش روی پیامبر خدا(ص)- که با شمشیر به جهاد برخاستند- قرار داده است. آنان مخلصان حقیقی و شیعیان راستین ما و دعوت‌کنندگان به دین خدای تعالی در نهان و آشکارند»[۱۱۷].
- پیامبر اکرم(ص) نیز فرمودند[۱۱۸]: «خوشا به حال کسی که درک کند قائم اهل بیت مرا در حالی که هنگام غیبت و پیش از قیامش به او اقتدا کند و دوستانش را دوست بدارد و از دشمنانش بیزاری جوید، که او از همراهان و دوستان و گرامی‌ترین امتم در روز قیامت خواهد بود».[۱۱۹].
- امام رضا(ع) فرمودند: «چقدر خوب است صبر و انتظار فرج! آیا نشنیده‌ای فرموده خدای عزوجل را که: ﴿وَارْتَقِبُواْ إِنِّي مَعَكُمْ رَقِيبٌ﴾[۱۲۰]، ﴿فَانتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ﴾[۱۲۱]. بنابراین بر شما باد صبر، به درستی که گشایش پس از ناامیدی میآید، البته آنان که پیش از شما بودند صبور‌تر از شما بودند»[۱۲۲].[۱۲۳]
- امام کاظم(ع) فرمودند: «خوشا به حال شیعیان ما که در دوران غیبت قائم ما به دوستی ما چنگ می‌زنند و در ولایت ما ثابت و استوار می‌مانند و از دشمنان ما برائت و بیزاری ابراز می‌کنند. آنان از ما هستند و ما نیز از آنها هستیم. آنها ما را به امامت پذیرفته‌اند و ما آنها را به عنوان شیعه پسندیده‌ایم. خوشا به حال آنها؛ خوشا به حال آنها. به خدا سوگند که آنها در روز قیامت با ما و در ردیف ما هستند»[۱۲۴].[۱۲۵]
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۳۶؛ کمال الدین، ج۲، ص۶۴۴؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۲ و ص۱۲۸.
- ↑ کمال الدین، ج۱، ص۲۸۷؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۵.
- ↑ المحاسن، ج۱، ص۱۷۳، ح۱۴۷؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۵، ح۱۵.
- ↑ المحاسن، ص۱۷۳، ح۱۴۶.
- ↑ کمال الدین، ج۲، ص۳۳۸؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۴۶.
- ↑ الاحتجاج، ج۲، ص۳۱۷؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۲؛ ج۳۶، ص۳۸۷.
- ↑ کمال الدین، ج۲، ص۳۷۷؛ بحارالأنوار، ج۵۱، ص۱۵۶.
- ↑ الغیبة للنعمانی، ص۱۵۸؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۳۳.
- ↑ میرباقری، سید محمد حسین، وظایف منتظران ص ۲۰۸-۲۱۰.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص۷.
- ↑ «پس چشم به راه (عذاب خداوند) بدارید که من نیز باشم» سوره اعراف، آیه ۷۱.
- ↑ ر.ک. هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.
- ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ العمیدی، العمیدی، سید ثامر هاشم حبیب، در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.
- ↑ ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
- ↑ سورۀ ذاریات، آیه ۵۶.
- ↑ «انتظار فرج عبادت است». اربلی،علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱؛ طوسی، محمد بن حسن، امالی، ص ۴۰۵.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ «برترین عبادت انتظار فرج است». محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷؛ ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲؛ قنبری، معصوم علی، بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن، ص ۸۷ و ۸۸؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: «"انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"»
- ↑ ر.ک. رجالی تهرانی؛علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ قنبری، معصوم علی، بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن، ص ۸۷ و ۸۸.
- ↑ «برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟؛ خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص ؟؟؟
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷؛ طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ «برترین جهاد امت من انتظار گشایش است». حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: «"هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ"»، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.
- ↑ ر.ک. رجالی تهرانی؛علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲؛ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان، ص ۷۴-۷۵.
- ↑ برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸؛ طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۲۴ ـ ۲۶.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.
- ↑ برای نمونه امام صادق(ع) در این باره میفرماید: «اگر کسی از شما شیعیان بمیرد، در حالی که منتظر امر فرجِ امام مهدی(ع) باشد، همانند کسی است که در کنار قائم)ع) و در خیمه‌اش بوده است. پس اندکی درنگ کرد و فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در کنار حضرت جنگیده و شمشیر زده است. سپس فرمود: نه، به خدا قسم! بلکه مثل کسی است که در کنار رسول خدا(ص) به شهادت رسیده باشد.» بحارالانوار، ج ۵۲، ح ۱۶، ص ۱۲۶.
- ↑ ر.ک. پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی، فرهنگ شیعه، ص ۱۳۶.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ «... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...». کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص ؟؟؟
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ «پس چشم به راه (عذاب خداوند) بدارید که من نیز باشم» سوره اعراف، آیه ۷۱.
- ↑ ر.ک. هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰.
- ↑ ر.ک. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۰-۱۷۱.
- ↑ ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص۷.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ العمیدی، سید ثامر هاشم حبیب، در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.
- ↑ ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
- ↑ ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص۷.
- ↑ سورۀ ذاریات، آیه ۵۶.
- ↑ «انتظار فرج عبادت است». اربلی،علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱؛ طوسی، محمد بن حسن، امالی، ص ۴۰۵.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص۷.
- ↑ «برترین عبادت انتظار فرج است». محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷؛ ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲. ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ قنبری، معصوم علی، بررسی مسألۀ انتظار ادله فوائد و نقش آن، ص ۸۷ و ۸۸؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ کمال الدین، ج۲، باب ۵۵، حدیث ۳، ص۶۴۴؛ «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»
- ↑ ر.ک. طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۲۴ ـ ۲۶.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: «"انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"»
- ↑ ر.ک. رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ قنبری، معصوم علی، بررسی مسألۀ انتظار ادله فوائد و نقش آن، ص ۸۷ و ۸۸.
- ↑ «برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴؛مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۵۲،ص۱۲۸.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷.
- ↑ «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟؛ خاتمی، احمد، انتظار مسؤولانه، ص ؟؟؟
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ «"أَنَّهُ سَأَلَ عَنْهُ رَجُلٌ أَیُّ الْأَعْمَالِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ انْتِظَارُ الْفَرَج"»
- ↑ ر.ک. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۰-۱۷۱.
- ↑ ر.ک. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ «برترین جهاد امت من انتظار گشایش است». حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ ر.ک. الغیبة، نعمانی، محمد بن ابراهیم، ص۹۲.
- ↑ ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: «"هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ"»، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص ۳۳۵-۶۴۷؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۲۸.
- ↑ ر.ک. رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲؛ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ – ۱۲۳؛ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان، ص ۷۴-۷۵.
- ↑ برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ – ۱۲۳.
- ↑ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه،ج۲، ص ۶۴۵.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، آیین انتظار، ص ۱۹۸-۱۹۹؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۲۴ ـ ۲۶.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، باب الکتمان، از ابواب "الایمان و الکفر"، ح ۴. «"وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْمُنْتَظِرَ لِهَذَا الْأَمْرِ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ وَ مَنْ أَدْرَکَ قَائِمَنَا فَخَرَجَ مَعَهُ فَقَتَلَ عَدُوَّنَا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ عِشْرِینَ شَهِیداً وَ مَنْ قُتِلَ مَعَ قَائِمِنَا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِینَ شَهِیداً"»
- ↑ ر.ک. آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
- ↑ ر.ک. پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی، فرهنگ شیعه، ص ۱۳۶.
- ↑ ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ «... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...». کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ خاتمی، احمد، انتظار مسؤولانه، ص ؟؟؟
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰، ج ۵۱، ص ۱۵۶. «"الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ(ص) یَذُبُّ عَنْه"»
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.
- ↑ «"... الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ(ص) یَذُبُّ عَنْه..."» محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶، ح ۵، باب ۳۳؛ ص ۳۵۷، ح ۵۴.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰. آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۳۷۲.
- ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
- ↑ «"وَ الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً"»؛ مجلسی،محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳؛ کامل سلیمان، یوم الخلاص، ص ۲۰۳؛ طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، الاحتجاج، ج ۲، ص ۳۱۷؛ صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر(ع)، ص ۳۰۵.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۰-۱۷۱. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.
- ↑ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۸۶: «"طُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَ قَائِمَ أَهْلِ بَیْتِی وَ هُوَ یَأْتَمُّ بِهِ فِی غَیْبَتِهِ قَبْلَ قِیَامِهِ وَ یَتَوَلَّی أَوْلِیَاءَهُ وَ یُعَادِی أَعْدَاءَهُ ذَلِکَ مِنْ رُفَقَائِی وَ ذَوِی مَوَدَّتِی وَ أَکْرَمُ أُمَّتِی عَلَیَّ یَوْمَ الْقِیَامَة"»
- ↑ ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، آیین انتظار، ص ۱۹۸-۱۹۹.
- ↑ «و شما چشم به راه باشید من نیز با شما چشم به راه خواهم بود» سوره هود، آیه ۹۳.
- ↑ «پس چشم به راه (عذاب خداوند) بدارید که من نیز باشم» سوره اعراف، آیه ۷۱.
- ↑ «""مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ فَعَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّهُ إِنَّمَا یَجِیءُ الْفَرَجُ عَلَی الْیَأْسِ فَقَدْ کَانَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ أَصْبَرَ مِنْکُمْ"»؛ کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۵ باب ۵۵ ح ۵.
- ↑ ر.ک. موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان، ص ۷۴-۷۵؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟
- ↑ «"طُوبَی لِشِیعَتِنَا الْمُتَمَسِّکِینَ بِحَبْلِنَا فِی غَیْبَةِ قَائِمِنَا الثَّابِتِینَ عَلَی مُوَالاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا أُولَئِکَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَدْ رَضُوا بِنَا أَئِمَّةً وَ رَضِینَا بِهِمْ شِیعَةً فَطُوبَی لَهُمْ ثُمَّ طُوبَی لَهُمْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ مَعَنَا فِی دَرَجَاتِنَا یَوْمَ الْقِیَامَةِ"»، سلیمان، کامل، روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۶ به نقل از کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۱۴؛ منتخب الاثر، ص ۳۱۹ و...
- ↑ ر.ک. هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.