سیر اعلام النبلاء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{جعبه اطلاعات مجموعه کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان پیشین =
| عنوان           = سیر اعلام النبلاء
| عنوان = سیر اعلام النبلاء
| عنوان اصلی     =  
| عنوان پسین =
| تصویر           = 152650.jpg
| عنوان اصلی =  
| اندازه تصویر   = 200px
| تصویر = 152650.jpg
| از مجموعه   =
| اندازه تصویر = 200px
| زبان           = عربی
| از مجموعه =  
|زبان اصلی     =
| زبان = عربی
| نویسنده         = [[شمس‌الدین ذهبی]]
| زبان اصلی =  
| نویسندگان         =  
| نویسنده = [[شمس‌الدین ذهبی]]
| تحقیق یا تدوین   = [[حسین اسد]]
| نویسندگان =  
| زیر نظر           = [[شعیب ارناؤوط]]
| تحقیق یا تدوین = [[حسین اسد]]
| به کوشش           =
| زیر نظر = [[شعیب ارناؤوط]]
| مترجم             =
| به کوشش =  
| مترجمان           =
| مترجم =  
| ویراستار         =  
| مترجمان =  
| ویراستاران       =
| ویراستار =  
| موضوع           = [[تاریخ اسلام]]، [[منابع اهل‌سنت]]، [[پیامبر خاتم]]، [[طبقات راویان احادیث نبوی]]، [[رجال]]، [[تاریخ صدر اسلام]]
| ویراستاران =  
| مذهب           = [[سنی]]
| موضوع = [[تاریخ اسلام]]، [[منابع اهل‌سنت]]، [[پیامبر خاتم]]، [[طبقات راویان احادیث نبوی]]، [[رجال]]، [[تاریخ صدر اسلام]]
| ناشر           = *[[مؤسسة الرسالة (ناشر)|مؤسسة الرسالة]] (بیروت، لبنان ۱۴۰۵ ق): ۲۵ جلدی
| مذهب = اهل سنت
*[[دار الفکر (ناشر)|دار الفکر]] (بیروت، لبنان ۱۹۹۷م): ۱۷ جلدی
| ناشر = م‍وس‍س‍ه‌ ال‍رس‍ال‍ه‌
*[[دار احیاء التراث العربی (ناشر)|دار احیاء التراث العربی]] (بیروت، لبنان)
| به همت =  
*[[الرسالة العالمیة (ناشر)|الرسالة العالمیة]] (بیروت، لبنان ۱۴۳۸ق): ۳۲ جلدی
| وابسته به =  
*[[دار الکتب العلمیة (ناشر)|دار الکتب العلمیة]] (بیروت، لبنان)
| محل نشر =  
*[[دار ابن جوزی (ناشر)|دار ابن جوزی]]
| سال نشر =  
*[[المکتبة العصریة (ناشر)|المکتبة العصریة]] (بیروت، لبنان): ۱۳ جلدی
| تعداد جلد = ۲۵
*[[دار الحدیث (ناشر)|دار الحدیث]] (قاهره، مصر ۲۰۰۶م): ۱۸ جلدی
| فهرست جلدها =  
*[[بیت الافکار الدولیة (ناشر)|بیت الافکار الدولیة]]
| شابک =  
*[[مکتبة التوفیقیة (ناشر)|مکتبة التوفیقیة]] (قاهره، مصر)
| شماره ملی = 559178
| به همت           =
| وابسته به         =  
| محل نشر   =
| سال نشر       =
| تعداد جلد         = ۲۵ جلد: [[سیر اعلام النبلاء ج۱ (کتاب)|جلد اول]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۲ (کتاب)|جلد دوم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۳ (کتاب)|جلد سوم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۴ (کتاب)|جلد چهارم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۵ (کتاب)|جلد پنجم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۶ (کتاب)|جلد ششم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۷ (کتاب)|جلد هفتم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۸ (کتاب)|جلد هشتم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۹ (کتاب)|جلد نهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۱۰ (کتاب)|جلد دهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۱۱ (کتاب)|جلد یازدهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۱۲ (کتاب)|جلد دوازدهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۱۳ (کتاب)|جلد سیزدهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۱۴ (کتاب)|جلد چهاردهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۱۵ (کتاب)|جلد پانزدهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۱۶ (کتاب)|جلد شانزدهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۱۷ (کتاب)|جلد هفدهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۱۸ (کتاب)|جلد هجدهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۱۹ (کتاب)|جلد نوزدهم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۲۰ (کتاب)|جلد بیستم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۲۱ (کتاب)|جلد بیست و یکم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۲۲ (کتاب)|جلد بیست و دوم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۲۳ (کتاب)|جلد بیست و سوم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۲۴ (کتاب)|جلد بیست و چهارم]]<br/>[[سیر اعلام النبلاء ج۲۵ (کتاب)|جلد بیست و پنجم]]
| صفحه            =  
| قطع            = وزیری
| نوع جلد        = گالینگور
| شابک           = (نامعلوم)
| رده‌بندی کنگره    = ‫‬‮‭‬‮‭CT۲۰۳‭/ع‌۴ذ۹ ۱۳۶۴
| رده‌بندی دیویی    = ۹۲۰/۰۰۹۱۷۶۷۱
| شماره ملی         = م‌۷۵-۲۳۹۷
}}
}}
'''سیر اعلام النبلاء'''، کتابی است بیست و پنج جلدی که به [[زندگی‌نامه صحابه پیامبر خاتم]] {{صل}} و [[شناخت]] طبقات [[راویان]] [[احادیث نبوی]] می‌پردازد. پدیدآورنده این اثر [[شمس‌الدین ذهبی]] است و [[مؤسسة الرسالة (ناشر)|انتشارات مؤسسة الرسالة]] و برخی دیگر از ناشران انتشار آن را به عهده داشته‌اند. این کتاب توسط ناشران مختلف در تعداد جلدهای مختلف به چاپ رسیده است.


'''سیر اعلام النبلاء'''، کتابی است بیست و پنج جلدی که به [[زندگی‌نامه صحابه پیامبر خاتم]] {{صل}} و [[شناخت]] طبقات [[راویان]] [[احادیث نبوی]] می‌پردازد. پدیدآورنده این اثر [[شمس‌الدین ذهبی]] است و [[مؤسسة الرسالة (ناشر)|انتشارات مؤسسة الرسالة]] و برخی دیگر از ناشران انتشار آن را به عهده داشته‌اند. این کتاب توسط ناشران مختلف در تعداد جلدهای مختلف به چاپ رسیده است.<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=559178&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author وبگاه کتابخانه ملی]</ref>
== دربارهٔ کتاب ==
در معرفی این کتاب آمده است: «این کتاب توسط [[شمس‌الدین ذهبی|شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبی]] (۶۷۳-۷۴۸ق) نگاشته شده است و از منابع مهم [[اهل سنت]] در زمینه صحابه‌شناسی، [[سیره‌شناسی]] و [[شناخت]] [[رجال]] و طبقات [[راویان احادیث]] [[نبوی]] به شمار می‌‌رود و مورد توجه بسیاری از [[سیره‌نویسان]] و مورخان پس از وی واقع شده است. این کتاب با نام‌های مختلفی در میان [[علما]] شناخته شده است. از جمله آن را "[[تاریخ]] النبلاء"، "[[تاریخ]] العلماء النبلاء"، "کتاب النبلاء"، "اعیان النبلاء" و "[[سیر]] النبلاء" نامیده‌اند. اما عنوان اصلی کتاب که در نسخه‌های عصر مؤلف موجود است همان "[[سیر]] أعلام النبلاء" می‌‌باشد. نویسنده در این کتاب، طبقات [[راویان]] را در [[چهل]] طبقه مورد بررسی و گزارش قرار داده است. او این کتاب را پس از تألیف [[کتاب]] [[ارزشمند]] [[تاریخ الإسلام (کتاب)|تاریخ الإسلام]] نگاشته است و تفاوت‌هایی میان آن دو وجود دارد. جلد نخست [[کتاب]] "سیر النبلاء" به [[سیره نبوی]] و ابعاد [[شخصیت]] [[نبی اکرم]] {{صل}} اختصاص دارد و در جلد دوم به [[سیره]] خلفای چهارگانه پرداخته شده است. مفهوم طبقه در کتاب‌های مختلف [[ذهبی]] مثل [[تذکرة الحفاظ (کتاب)|تذکرة الحفاظ]]، [[تاریخ الإسلام (کتاب)|تاریخ الإسلام]] و [[سیر]] اعلام النبلاء به یک معنا نبوده و از ترتیب و محتوای متفاوتی برخوردار است. با این که او در همه این کتاب‌ها شرح حال [[راویان احادیث]] [[نبوی]] را از زمان [[پیامبر اسلام]] {{صل}} تا عصر خودش تدوین نموده است، اما در یک کتاب هفده طبقه را ذکر نموده، در کتابی یازده طبقه و در کتاب دیگر نیز [[چهل]] طبقه را ملاک کار خود قرار داده است. در طبقه‌بندی کتاب‌های [[ذهبی]]، دوره‌های زمانی مشخصی نیز وجود ندارد. مثلاً در یک کتاب از سال ۱۳ تا ۹۳ قمری را یک طبقه در نظر گرفته و در کتابی دیگر مثلا از سال ۱۳ تا ۶۰ قمری را یک طبقه لحاظ کرده است.»


==دربارهٔ کتاب==
در ادامه معرفی آمده است: «[[ذهبی]] در تدوین کتاب [[سیر]] اعلام النبلاء به ترجمه رجالی پرداخته است که غالباً در کتاب‌های دیگر در این زمینه مثل [[المنتظم (کتاب)|المنتظم]] [[ابن الجوزی]] و الکامل فی التاریخ (کتاب)|الکامل فی التاریخ]] [[ابن اثیر]] یافت نمی‌شود، از این رو حائز اهمیت است. یکی از منابع مهم او در تدوین مطالب این [[کتاب]] [[تاریخ بغداد (کتاب)|تاریخ بغداد]] است. اما بسیاری از مطالب او را مورد نقد و ابطال قرار داده و حتی [[احادیث]] ساختگی فراوانی را متذکر شده است که [[بغدادی]] و [[ابونعیم اصفهانی]] بدون توجه به ساختگی بودن آنها، به [[نقل]] آنها پرداخته‌اند. او با [[یادآوری]] این مسئله مهم، نکات [[ارزشمندی]] را در [[حدیث‌شناسی]] و [[رجال]] [[حدیث]] بیان کرده است. از ویژگی‌های مهم کتاب سیر النبلاء می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
*در معرفی این کتاب آمده است: «این کتاب توسط [[شمس‌الدین ذهبی|شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبی]] (۶۷۳-۷۴۸ق) نگاشته شده است و از منابع مهم [[اهل سنت]] در زمینه صحابه‌شناسی، [[سیره‌شناسی]] و [[شناخت]] [[رجال]] و طبقات [[راویان احادیث]] [[نبوی]] به شمار می‌‌رود و مورد توجه بسیاری از [[سیره]] نویسان و مورخان پس از وی واقع شده است. این کتاب با نام‌های مختلفی در میان [[علما]] شناخته شده است. از جمله آن را "[[تاریخ]] النبلاء"، "[[تاریخ]] العلماء النبلاء"، "کتاب النبلاء"، "اعیان النبلاء" و "[[سیر]] النبلاء" نامیده‌اند. اما عنوان اصلی کتاب که در نسخه‌های عصر مؤلف موجود است همان "[[سیر]] أعلام النبلاء" می‌‌باشد. نویسنده در این کتاب، طبقات [[راویان]] را در [[چهل]] طبقه مورد بررسی و گزارش قرار داده است. او این کتاب را پس از تألیف [[کتاب]] [[ارزشمند]] [[تاریخ الإسلام (کتاب)|تاریخ الإسلام]] نگاشته است و تفاوت‌هایی میان آن دو وجود دارد. جلد نخست [[کتاب]] "سیر النبلاء" به [[سیره نبوی]] و ابعاد [[شخصیت]] [[نبی اکرم]]{{صل}} اختصاص دارد و در جلد دوم به [[سیره]] خلفای چهارگانه پرداخته شده است. مفهوم طبقه در کتاب‌های مختلف [[ذهبی]] مثل [[تذکرة الحفاظ (کتاب)|تذکرة الحفاظ]]، [[تاریخ الإسلام (کتاب)|تاریخ الإسلام]] و [[سیر]] اعلام النبلاء به یک معنا نبوده و از ترتیب و محتوای متفاوتی برخوردار است. با این که او در همه این کتاب‌ها شرح حال [[راویان احادیث]] [[نبوی]] را از زمان [[پیامبر اسلام]]{{صل}} تا عصر خودش تدوین نموده است، اما در یک کتاب هفده طبقه را ذکر نموده، در کتابی یازده طبقه و در کتاب دیگر نیز [[چهل]] طبقه را ملاک کار خود قرار داده است. در طبقه‌بندی کتاب‌های [[ذهبی]]، دوره‌های زمانی مشخصی نیز وجود ندارد. مثلاً در یک کتاب از سال ۱۳ تا ۹۳ قمری را یک طبقه در نظر گرفته و در کتابی دیگر مثلا از سال ۱۳ تا ۶۰ قمری را یک طبقه لحاظ کرده است.»
*در ادامه معرفی آمده است: «[[ذهبی]] در تدوین کتاب [[سیر]] اعلام النبلاء به ترجمه رجالی پرداخته است که غالباً در کتاب‌های دیگر در این زمینه مثل [[المنتظم (کتاب)|المنتظم]] [[ابن الجوزی]] و الکامل فی التاریخ (کتاب)|الکامل فی التاریخ]] [[ابن اثیر]] یافت نمی‌شود، از این رو حائز اهمیت است. یکی از منابع مهم او در تدوین مطالب این [[کتاب]] [[تاریخ بغداد (کتاب)|تاریخ بغداد]] است. اما بسیاری از مطالب او را مورد نقد و ابطال قرار داده و حتی [[احادیث]] ساختگی فراوانی را متذکر شده است که [[بغدادی]] و [[ابونعیم اصفهانی]] بدون توجه به ساختگی بودن آنها، به [[نقل]] آنها پرداخته‌اند. او با [[یادآوری]] این مسئله مهم، نکات [[ارزشمندی]] را در [[حدیث‌شناسی]] و [[رجال]] [[حدیث]] بیان کرده است. از ویژگی‌های مهم کتاب سیر النبلاء می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
::'''الف'''. شرح حال‌هایی که [[ذهبی]] برای [[راویان]] ذکر کرده است در بسیاری از موارد، منحصر به [[فرد]] بوده و در هیچ کتابی یافت نمی‌شود. از این رو ابهامات فراوانی را از [[رجال]] [[حدیث]] می‌‌زداید.
::'''ب'''. [[ذهبی]] در شرح حال [[راویان احادیث]] [[نبوی]]، به یک [[فرقه]]، [[مذهب]]، [[قبیله]] و مکان و زمان ویژه‌ای اکتفا نکرده و همه [[فرقه‌ها]] و مکان‌های [[اسلامی]] را در این مجموعه گردآوری کرده است. این ویژگی نیز از خصوصیت‌های مهم آثار [[ذهبی]] به ویژه کتاب حاضر است.
::'''ج'''. [[ذهبی]] از جمله معدود دانشمندانی است که از آثار [[علمی]] [[دانشمندان شیعه]] به ویژه در زمینه [[تاریخ]] و تراجم استفاده کرده و بخش‌های عمده‌ای از آثار، آنان را [[نقل]] کرده است. و با توجه به مفقود بودن این آثار می‌‌توان لااقل بخشی از محتوای آنها را از کتاب‌های [[ذهبی]] استخراج و استفاده کرد. مثلاً کتاب‌های [[تاریخی]] و رجالی شیخ [[منتجب‌الدین رازی]] صاحب "[[الفهرست (کتاب)|الفهرست]]" و [[ابن ابی طی]] از مهم‌ترین منابع او به شمار می‌‌رود.
::'''د'''. [[ذهبی]] از نزدیک‌ترین [[دوستان]] و مریدان [[ابن تیمیه]] بوده و بر همین اساس کینه‌توزی‌ها و دشمنی‌های خاص با [[شیعیان]] و [[عقاید شیعه]] داشت و این عداوت‌ها را در کتاب‌های خود و در ذیل شرح حال عده‌ای از [[راویان]] [[شیعه]] اظهار کرده است. او اصطلاحاتی را در رد و [[تضعیف]] [[راویان]] [[شیعه]] ذکر کرده که مورد توجه علمای [[اهل سنت]] واقع شده است. برخی از این تعابیر عبارتند از: متهمٌ فی دینه، قلیل الدین، متروکٌ، دجّالٌ، کذّابٌ و مجهولٌ. البته او علی رغم چنین [[رفتاری]] که با شخصیت‌ها و [[علمای شیعه]] داشته، آثار [[علمای شیعه]] را در ردیف منابع دست اول خود برای تدوین کتاب‌هایش قرار داد و حتی از علمای برجسته [[شیعه]] [[تجلیل]] و [[تمجید]] فراوانی به عمل آورده است. کتاب‌های [[ذهبی]] برای محققان و [[علمای شیعه]] از چند نظر دارای اهمیت است که وجود مطالب و [[احادیث شیعه]] در آثار وی از این قبیل است.
::'''هـ'''. نقد و [[جرح]] [[سند]] و [[متن احادیث]] از ویژگی‌های مهم کتاب‌های [[ذهبی]] به ویژه [[سیر]] اعلام النبلاء است که در کمتر کتابی یافت می‌‌شود. این نقد و جرح‌ها در بسیاری از موارد بر ضد [[عقاید اهل سنت]] و به ویژه [[سلفیه]] "[[وهابیون]]" می‌‌باشد که برخی از [[علمای شیعه]] از آنها بهره برده‌اند. این کتاب بارها در لبنان، [[مصر]] و [[هند]] در بیش از بیست مجلد به چاپ رسیده است»<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=23&lid=0&mid=248648&catid=24055 پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی]</ref>.
*تاکنون بیست و پنج جلد از این کتاب به چاپ رسیده است:
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱ (کتاب)|جلد اول]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۲ (کتاب)|جلد دوم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۳ (کتاب)|جلد سوم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۴ (کتاب)|جلد چهارم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۵ (کتاب)|جلد پنجم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۶ (کتاب)|جلد ششم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۷ (کتاب)|جلد هفتم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۸ (کتاب)|جلد هشتم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۹ (کتاب)|جلد نهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱۰ (کتاب)|جلد دهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱۱ (کتاب)|جلد یازدهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱۲ (کتاب)|جلد دوازدهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱۳ (کتاب)|جلد سیزدهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱۴ (کتاب)|جلد چهاردهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱۵ (کتاب)|جلد پانزدهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱۶ (کتاب)|جلد شانزدهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱۷ (کتاب)|جلد هفدهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱۸ (کتاب)|جلد هجدهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۱۹ (کتاب)|جلد نوزدهم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۲۰ (کتاب)|جلد بیستم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۲۱ (کتاب)|جلد بیست و یکم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۲۲ (کتاب)|جلد بیست و دوم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۲۳ (کتاب)|جلد بیست و سوم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۲۴ (کتاب)|جلد بیست و چهارم]]؛
*[[سیر اعلام النبلاء ج۲۵ (کتاب)|جلد بیست و پنجم]].


==مباحث جلدهای کتاب==
'''الف'''. شرح حال‌هایی که [[ذهبی]] برای [[راویان]] ذکر کرده است در بسیاری از موارد، منحصر به [[فرد]] بوده و در هیچ کتابی یافت نمی‌شود. از این رو ابهامات فراوانی را از [[رجال]] [[حدیث]] می‌‌زداید.
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.
 
'''ب'''. [[ذهبی]] در شرح حال [[راویان احادیث]] [[نبوی]]، به یک [[فرقه]]، [[مذهب]]، [[قبیله]] و مکان و زمان ویژه‌ای اکتفا نکرده و همه [[فرقه‌ها]] و مکان‌های [[اسلامی]] را در این مجموعه گردآوری کرده است. این ویژگی نیز از خصوصیت‌های مهم آثار [[ذهبی]] به ویژه کتاب حاضر است.
 
'''ج'''. [[ذهبی]] از جمله معدود دانشمندانی است که از آثار [[علمی]] [[دانشمندان شیعه]] به ویژه در زمینه [[تاریخ]] و تراجم استفاده کرده و بخش‌های عمده‌ای از آثار، آنان را [[نقل]] کرده است. و با توجه به مفقود بودن این آثار می‌‌توان لااقل بخشی از محتوای آنها را از کتاب‌های [[ذهبی]] استخراج و استفاده کرد. مثلاً کتاب‌های [[تاریخی]] و رجالی شیخ [[منتجب‌الدین رازی]] صاحب "[[الفهرست (کتاب)|الفهرست]]" و [[ابن ابی طی]] از مهم‌ترین منابع او به شمار می‌‌رود.


==دربارهٔ پدیدآورنده==
'''د'''. [[ذهبی]] از نزدیک‌ترین [[دوستان]] و مریدان [[ابن تیمیه]] بوده و بر همین اساس کینه‌توزی‌ها و دشمنی‌های خاص با [[شیعیان]] و [[عقاید شیعه]] داشت و این عداوت‌ها را در کتاب‌های خود و در ذیل شرح حال عده‌ای از [[راویان]] [[شیعه]] اظهار کرده است. او اصطلاحاتی را در رد و [[تضعیف]] [[راویان]] [[شیعه]] ذکر کرده که مورد توجه علمای [[اهل سنت]] واقع شده است. برخی از این تعابیر عبارتند از: متهمٌ فی دینه، قلیل الدین، متروکٌ، دجّالٌ، کذّابٌ و مجهولٌ. البته او علی رغم چنین [[رفتاری]] که با شخصیت‌ها و [[علمای شیعه]] داشته، آثار [[علمای شیعه]] را در ردیف منابع دست اول خود برای تدوین کتاب‌هایش قرار داد و حتی از علمای برجسته [[شیعه]] [[تجلیل]] و [[تمجید]] فراوانی به عمل آورده است. کتاب‌های [[ذهبی]] برای محققان و [[علمای شیعه]] از چند نظر دارای اهمیت است که وجود مطالب و [[احادیث شیعه]] در آثار وی از این قبیل است.
{{:شمس‌الدین ذهبی}}


==طرح جلد کتاب==
'''هـ'''. نقد و [[جرح]] [[سند]] و [[متن احادیث]] از ویژگی‌های مهم کتاب‌های [[ذهبی]] به ویژه [[سیر]] اعلام النبلاء است که در کمتر کتابی یافت می‌‌شود. این نقد و جرح‌ها در بسیاری از موارد بر ضد [[عقاید اهل سنت]] و به ویژه [[سلفیه]] "[[وهابیون]]" می‌‌باشد که برخی از [[علمای شیعه]] از آنها بهره برده‌اند. این کتاب بارها در لبنان، [[مصر]] و [[هند]] در بیش از بیست مجلد به چاپ رسیده است»<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=23&lid=0&mid=248648&catid=24055 پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی]</ref>.
''<sub>


<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
== مباحث جلدهای کتاب ==
{|style="text-align: center; background-color:##fff; width:40%; border-radius:0px; align:left !important; margin:left"
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.
|-
|[[پرونده:152649.jpg|75px|link=دار احیاء التراث العربی]]||[[پرونده:152648.jpg|75px|link=دار الکتب العلمیة]]||[[پرونده:152658.jpg|75px|link=مؤسسة الرسالة]]||[[پرونده:152651.jpg|75px|link=مؤسسة الرسالة]]||[[پرونده:152656.jpg|75px|link=الرسالة العالمیة]]||[[پرونده:152655.jpg|75px|link=دار الفکر]]||[[پرونده:152652.jpg|75px|link=دار الحدیث]]||[[پرونده:152657.jpg|75px|link=المکتبة العصریة]]||[[پرونده:152654.jpg|75px|link=بیت الافکار الدولیة]]
|-
|<sub>[[دار احیاء التراث العربی (ناشر)|انتشارات دار احیاء التراث العربی]]</sub>||<sub>[[دار الکتب العلمیة (ناشر)|انتشارات دار الکتب العلمیة]]</sub>||<sub>[[مؤسسة الرسالة (ناشر)|انتشارات مؤسسة الرسالة]]</sub>||<sub>[[مؤسسة الرسالة (ناشر)|انتشارات مؤسسة الرسالة]]</sub>||<sub>[[الرسالة العالمیة (ناشر)|انتشارات الرسالة العالمیة]]</sub>||<sub>[[دار الفکر (ناشر)|انتشارات دار الفکر]]</sub>||<sub>[[دار الحدیث (ناشر)|انتشارات دار الحدیث]]</sub>||<sub>[[المکتبة العصریة (ناشر)|انتشارات المکتبة العصریة]]</sub>||<sub>[[بیت الافکار الدولیة (ناشر)|انتشارات بیت الافکار الدولیة]]
|-
|[[پرونده:152660.jpg|75px|link=دار ابن جوزی]]||[[پرونده:152653.jpg|75px|link=بیت الافکار الدولیة]]
|-
|<sub>[[دار ابن جوزی (ناشر)|انتشارات دار ابن جوزی]]</sub>||<sub>[[بیت الافکار الدولیة (ناشر)|انتشارات بیت الافکار الدولیة]]</sub>


|}
== دربارهٔ پدیدآورنده ==
{{پدیدآورنده ساده
| پدیدآورنده کتاب = شمس‌الدین ذهبی
| فضای نام = پدیدآورنده}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


==دریافت متن==
== دریافت متن ==
* [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/24236/1/3 متن PDF و دیجیتال کتاب در کتابخانه دیجیتال نور]
{{دریافت کتاب
* [https://lib.efatwa.ir/40383/1/3 متن دیجیتال کتاب در وبگاه مدرسه فقاهت]
| نورلایب = 24236
* [https://lib.efatwa.ir/40384 متن دیجیتال کتاب در وبگاه مدرسه فقاهت]
| فقاهت =
* [https://islamweb.net/ar/library/index.php?page=bookcontents&idfrom=1&idto=6537&bk_no=60&ID=1 متن دیجیتال کتاب در وبگاه المکتبة الاسلامیة]
| فقاهت اهل سنت = 40383
* [https://ar.wikisource.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%B1_%D8%A3%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%A1 متن دیجیتال کتاب در ویکی مصدر]
| فقاهت عربی =  
* [https://archive.org/details/siar_noblaa متن دیجیتال کتاب در وبگاه اینترنت آرشیو]
| فقاهت عربی اهل سنت =  
 
| قائمیه =  
==پیوند به بیرون==
| اهل البیت =  
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2382888&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author وبگاه کتابخانه ملی]
| تبیان =  
* [http://islamicdatabank.com/MoshakhesatBook.aspx?cod=10017717 پایگاه اطلاع‌رسانی پارسا]
| الفبا =
* [http://islamicdatabank.com/MoshakhesatBook.aspx?cod=10084707 پایگاه اطلاع‌رسانی پارسا]
| سها =  
| سایر =  
| توضیح سایر =  
}}


[[رده:منبع‌شناسى دانشنامه مجازی امامت و ولایت]]
[[رده:منبع‌شناسى دانشنامه مجازی امامت و ولایت به زبان عربی]]
[[رده:کتاب]]
[[رده:کتاب]]
[[رده:کتاب‌شناسی دانشنامه مجازی امامت و ولایت به زبان عربی]]
[[رده:کتاب‌های شمس‌الدین ذهبی]]
[[رده:کتاب‌های شمس‌الدین ذهبی]]
[[رده:آثار شمس‌الدین ذهبی]]
[[رده:آثار شمس‌الدین ذهبی]]
[[رده:کتاب‌شناسی امامت بیست و پنج جلدی]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت منتشر‌شده در ۱۳۶۳]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات مؤسسة الرسالة]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات دار احیاء التراث العربی]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات الرسالة العالمیة]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات دار المعارف]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات دار ابن جوزی]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات المکتبة العصریة]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات دار الفکر]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات بیت الافکار الدولیة]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات دار الحدیث]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات دار الکتب العلمیة]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های امامت انتشارات مکتبة التوفیقیة]]
[[رده:آثار پیامبر خاتم]]
[[رده:آثار پیامبر خاتم]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های پیامبر خاتم]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های پیامبر خاتم به زبان عربی]]
[[رده:آثار تاریخ اسلام]]
[[رده:آثار تاریخ اسلام]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های تاریخ اسلام]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های تاریخ اسلام به زبان عربی]]
[[رده:آثار طبقات راویان احادیث نبوی]]
[[رده:آثار طبقات راویان احادیث نبوی]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های طبقات راویان احادیث نبوی]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های طبقات راویان احادیث نبوی به زبان عربی]]
[[رده:آثار رجال]]
[[رده:آثار رجال]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های رجال]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های رجال به زبان عربی]]
[[رده:آثار تاریخ صدر اسلام]]
[[رده:آثار تاریخ صدر اسلام]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های تاریخ صدر اسلام]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های تاریخ صدر اسلام به زبان عربی]]
[[رده:آثار منابع اهل‌سنت]]
[[رده:آثار منابع اهل‌سنت]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های منابع اهل‌سنت]]
[[رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های منابع اهل‌سنت به زبان عربی]]
[[رده:کتاب‌های دارای چکیده]]
[[رده:کتاب‌های دارای چکیده]]
[[رده:کتاب‌های فاقد فهرست]]
[[رده:کتاب‌های فاقد فهرست]]
[[رده:کتاب‌های دارای متن دیجیتال]]
[[رده:کتاب‌های دارای متن دیجیتال]]
[[رده:کتاب‌های دارای متن PDF]]
[[رده:کتاب‌های دارای متن PDF]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۰۶

سیر اعلام النبلاء
زبانعربی
نویسندهشمس‌الدین ذهبی
تحقیق یا تدوینحسین اسد
زیر نظرشعیب ارناؤوط
موضوعتاریخ اسلام، منابع اهل‌سنت، پیامبر خاتم، طبقات راویان احادیث نبوی، رجال، تاریخ صدر اسلام
مذهباهل سنت
ناشرانتشارات م‍وس‍س‍ه‌ ال‍رس‍ال‍ه‌
تعداد جلد۲۵
فهرست جلدهاجلد اول، جلد دوم، جلد سوم، جلد چهارم، جلد پنجم، جلد ششم، جلد هفتم، جلد هشتم، جلد نهم، جلد دهم، جلد یازدهم، جلد دوازدهم، جلد سیزدهم، جلد چهاردهم، جلد پانزدهم، جلد شانزدهم، جلد هفدهم، جلد هجدهم، جلد نوزدهم، جلد بیستم، جلد بیست و یکم، جلد بیست و دوم، جلد بیست و سوم، جلد بیست و چهارم، جلد بیست و پنجم
شماره ملی۵۵۹۱۷۸

سیر اعلام النبلاء، کتابی است بیست و پنج جلدی که به زندگی‌نامه صحابه پیامبر خاتم (ص) و شناخت طبقات راویان احادیث نبوی می‌پردازد. پدیدآورنده این اثر شمس‌الدین ذهبی است و انتشارات مؤسسة الرسالة و برخی دیگر از ناشران انتشار آن را به عهده داشته‌اند. این کتاب توسط ناشران مختلف در تعداد جلدهای مختلف به چاپ رسیده است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «این کتاب توسط شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبی (۶۷۳-۷۴۸ق) نگاشته شده است و از منابع مهم اهل سنت در زمینه صحابه‌شناسی، سیره‌شناسی و شناخت رجال و طبقات راویان احادیث نبوی به شمار می‌‌رود و مورد توجه بسیاری از سیره‌نویسان و مورخان پس از وی واقع شده است. این کتاب با نام‌های مختلفی در میان علما شناخته شده است. از جمله آن را "تاریخ النبلاء"، "تاریخ العلماء النبلاء"، "کتاب النبلاء"، "اعیان النبلاء" و "سیر النبلاء" نامیده‌اند. اما عنوان اصلی کتاب که در نسخه‌های عصر مؤلف موجود است همان "سیر أعلام النبلاء" می‌‌باشد. نویسنده در این کتاب، طبقات راویان را در چهل طبقه مورد بررسی و گزارش قرار داده است. او این کتاب را پس از تألیف کتاب ارزشمند تاریخ الإسلام نگاشته است و تفاوت‌هایی میان آن دو وجود دارد. جلد نخست کتاب "سیر النبلاء" به سیره نبوی و ابعاد شخصیت نبی اکرم (ص) اختصاص دارد و در جلد دوم به سیره خلفای چهارگانه پرداخته شده است. مفهوم طبقه در کتاب‌های مختلف ذهبی مثل تذکرة الحفاظ، تاریخ الإسلام و سیر اعلام النبلاء به یک معنا نبوده و از ترتیب و محتوای متفاوتی برخوردار است. با این که او در همه این کتاب‌ها شرح حال راویان احادیث نبوی را از زمان پیامبر اسلام (ص) تا عصر خودش تدوین نموده است، اما در یک کتاب هفده طبقه را ذکر نموده، در کتابی یازده طبقه و در کتاب دیگر نیز چهل طبقه را ملاک کار خود قرار داده است. در طبقه‌بندی کتاب‌های ذهبی، دوره‌های زمانی مشخصی نیز وجود ندارد. مثلاً در یک کتاب از سال ۱۳ تا ۹۳ قمری را یک طبقه در نظر گرفته و در کتابی دیگر مثلا از سال ۱۳ تا ۶۰ قمری را یک طبقه لحاظ کرده است.»

در ادامه معرفی آمده است: «ذهبی در تدوین کتاب سیر اعلام النبلاء به ترجمه رجالی پرداخته است که غالباً در کتاب‌های دیگر در این زمینه مثل المنتظم ابن الجوزی و الکامل فی التاریخ (کتاب)|الکامل فی التاریخ]] ابن اثیر یافت نمی‌شود، از این رو حائز اهمیت است. یکی از منابع مهم او در تدوین مطالب این کتاب تاریخ بغداد است. اما بسیاری از مطالب او را مورد نقد و ابطال قرار داده و حتی احادیث ساختگی فراوانی را متذکر شده است که بغدادی و ابونعیم اصفهانی بدون توجه به ساختگی بودن آنها، به نقل آنها پرداخته‌اند. او با یادآوری این مسئله مهم، نکات ارزشمندی را در حدیث‌شناسی و رجال حدیث بیان کرده است. از ویژگی‌های مهم کتاب سیر النبلاء می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف. شرح حال‌هایی که ذهبی برای راویان ذکر کرده است در بسیاری از موارد، منحصر به فرد بوده و در هیچ کتابی یافت نمی‌شود. از این رو ابهامات فراوانی را از رجال حدیث می‌‌زداید.

ب. ذهبی در شرح حال راویان احادیث نبوی، به یک فرقه، مذهب، قبیله و مکان و زمان ویژه‌ای اکتفا نکرده و همه فرقه‌ها و مکان‌های اسلامی را در این مجموعه گردآوری کرده است. این ویژگی نیز از خصوصیت‌های مهم آثار ذهبی به ویژه کتاب حاضر است.

ج. ذهبی از جمله معدود دانشمندانی است که از آثار علمی دانشمندان شیعه به ویژه در زمینه تاریخ و تراجم استفاده کرده و بخش‌های عمده‌ای از آثار، آنان را نقل کرده است. و با توجه به مفقود بودن این آثار می‌‌توان لااقل بخشی از محتوای آنها را از کتاب‌های ذهبی استخراج و استفاده کرد. مثلاً کتاب‌های تاریخی و رجالی شیخ منتجب‌الدین رازی صاحب "الفهرست" و ابن ابی طی از مهم‌ترین منابع او به شمار می‌‌رود.

د. ذهبی از نزدیک‌ترین دوستان و مریدان ابن تیمیه بوده و بر همین اساس کینه‌توزی‌ها و دشمنی‌های خاص با شیعیان و عقاید شیعه داشت و این عداوت‌ها را در کتاب‌های خود و در ذیل شرح حال عده‌ای از راویان شیعه اظهار کرده است. او اصطلاحاتی را در رد و تضعیف راویان شیعه ذکر کرده که مورد توجه علمای اهل سنت واقع شده است. برخی از این تعابیر عبارتند از: متهمٌ فی دینه، قلیل الدین، متروکٌ، دجّالٌ، کذّابٌ و مجهولٌ. البته او علی رغم چنین رفتاری که با شخصیت‌ها و علمای شیعه داشته، آثار علمای شیعه را در ردیف منابع دست اول خود برای تدوین کتاب‌هایش قرار داد و حتی از علمای برجسته شیعه تجلیل و تمجید فراوانی به عمل آورده است. کتاب‌های ذهبی برای محققان و علمای شیعه از چند نظر دارای اهمیت است که وجود مطالب و احادیث شیعه در آثار وی از این قبیل است.

هـ. نقد و جرح سند و متن احادیث از ویژگی‌های مهم کتاب‌های ذهبی به ویژه سیر اعلام النبلاء است که در کمتر کتابی یافت می‌‌شود. این نقد و جرح‌ها در بسیاری از موارد بر ضد عقاید اهل سنت و به ویژه سلفیه "وهابیون" می‌‌باشد که برخی از علمای شیعه از آنها بهره برده‌اند. این کتاب بارها در لبنان، مصر و هند در بیش از بیست مجلد به چاپ رسیده است»[۱].

مباحث جلدهای کتاب

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

دربارهٔ پدیدآورنده

شمس‌الدین ذهبی
شمس‌الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبی عالم مشهور سنی (متولد ۶۷۳ق، دمشق؛ متوفی ۷۴۸ق، دمشق) که سلفی و مخالف شیعه بود و تحصیلات دینی اهل‌سنت را از درس افرادی همچون: احمد بن تیمیه، ابومحمد قاسم بن محمد برزالی، ابوعبدالله محمد عبدالعزیز دمیاطی و ابوالحجاج یوسف مزی پیگیری کرد. او به تألیف چندین جلد کتاب در موضوعات تاریخی و رجالی پرداخت. «تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام»، «سیر اعلام النبلاء»، «السیرة النبویة»، «میزان الاعتدال»، «الدینار من حدیث المشایخ الکبار»، «تذکرة الحفاظ»، «تجرید اسماء الصحابة» و «طرق حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه» ‏برخی از این آثار است.[۲]

پانویس

  1. ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی
  2. ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه

دریافت متن

دریافت متن کتاب از
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=سیر_اعلام_النبلاء_(کتاب)&oldid=1317686»