خلافت امام علی در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۹

مقدمه

پیامبر خدا از همان آغازین روزهای آشکار ساختن دعوت و گستراندن پیام خود، بر "خلافت" علی(ع) تصریح و تأکید کرد. می‌توان این تصریح و تأکید را، در سخنان پیامبر(ص) در مواقع و مواضع متعدد، مشاهده نمود که این، نشانی است از اهتمام پیامبر خدا به روشن ساختن سرنوشت آینده امت^[۱].

احادیث خلافت

آیا جانشینی انتخاب نمی‌کنی؟ السنة، ابن ابی عاصم- به نقل از عبد الله بن مسعود-: پیامبر(ص) در لیلة الجن‌^[۲] فرمود: "به خدا سوگند، مرگم نزدیک است". گفتم: ابوبکر صدیق، سرپرستی مردم را به عهده می‌گیرد؟ پس ساکت ماند. گفتم: عمر، سرپرستی مردم را به عهده می‌گیرد؟ خاموش ماند. گفتم: علی(ع) سرپرستی مردم را به عهده می‌گیرد؟ فرمود: "نمی‌گذارند و اگر می‌گذاشتند، همه به بهشت می‌رفتند"^[۳].
جانشینی علی(ع) به فرمان خداوند عز و جل‌: پیامبر خدا(ص): ای علی! تو وصی منی که به فرمان پروردگارم تو را وصی نمودم. و تو جانشین منی که تو را به فرمان پروردگارم جانشین خود کردم^[۴]. پیامبر خدا(ص): علی بن ابی طالب، خلیفه خدا و خلیفه من و حجت خدا و حجت من است^[۵].
جانشین پیامبر(ص)، پس از او: فاطمه(س): خدای متعال را گواه می‌گیرم که شنیدم پیامبر(ص) فرمود: "علی، بهترین کسی است که در میان شما به جانشینی خود قرارش می‌دهم و او امام و خلیفه پس از من است"^[۶]. السنة، ابن ابی عاصم- به نقل از ابن عباس-: مردم برای نبرد تبوک، حرکت کردند. علی(ع) [به پیامبر(ص)‌] گفت: با تو بیایم؟ فرمود: "نه". علی(ع) گریست. پیامبر(ص) فرمود: "آیا خشنود نمی‌شوی که برای من، به منزله هارون برای موسی باشی، جز آنکه تو پیامبر نیستی؟ تو پس از من، جانشینم در میان همه مؤمنانی"^[۷].
جانشین پیامبر(ص) در حیات و پس از وفات او: پیامبر خدا(ص): ای علی! تو وصی من، پدر فرزندانم، همسر دخترم و خلیفه من بر امتم در حیات و پس از وفاتم هستی. فرمان تو فرمان من و نهی تو نهی من است. سوگند به آنکه مرا به پیامبری برانگیخت و مرا بهترینِ آفریدگان قرار داد، تو حجت خدا بر خلق او و رازنگهدار و خلیفه او بر بندگانش هستی^[۸].^[۹]

جستارهای وابسته

منابع

محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین

پانویس

↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص۱۰۵.
↑ یکی از شب‌ها در ماه‌های پایانی عمر پیامبر(ص) که در آن شب، نمایندگانی از جنیان، برای اسلام‌آوردن، به حضور ایشان رسیدند.
↑ السنة، ابن أبی عاصم، ص۵۴۹، ح ۱۱۸۳.
↑ رسول الله(ص): «یا عَلِی، أنتَ وَصِیی، أوصَیتُ إلَیک بِأَمرِ رَبی. وأنتَ خَلیفَتی، استَخلَفتُک بِأَمرِ رَبی» (کتاب من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص۱۷۹، ح ۵۴۰۵).
↑ رسول الله(ص): «إن عَلِی بنَ أبی طالِبٍ خَلیفَةُ اللهِ وخَلیفَتی، وحُجةُ اللهِ وحُجتی» (الأمالی، صدوق، ص۲۷۱، ح ۲۹۹).
↑ فاطمة(س): «اشهِدُ اللهَ تَعالی‌ لَقَد سَمِعتُهُ‌ [(ص)‌] یقولُ: عَلِی خَیرُ مَن أخلُفُهُ فیکم، وهُوَ الإِمامُ وَالخَلیفَةُ بَعدی» (کفایة الأثر، ص۱۹۹).
↑ السنة، ابن أبی عاصم، ص۵۸۹، ح ۱۳۵۱.
↑ رسول الله(ص): «یا عَلِی، أنتَ وَصِیی، وأبو وُلدی، وزَوجُ ابنَتی، وخَلیفَتی عَلی‌ امتی فی حَیاتی وبَعدَ مَوتی؛ أمرُک أمری، ونَهیک نَهیی. اقسِمُ بِالذی بَعَثَنی بِالنبُوةِ وجَعَلَنی خَیرَ البَرِیةِ أنک لَحُجةُ اللهِ عَلی‌ خَلقِهِ، وأمینُهُ عَلی‌ سِرهِ، وخَلیفَتُهُ عَلی‌ عِبادِهِ» (عیون أخبار الرضا(ع)، ج ۱، ص۲۹۷، ح ۵۳).
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص۱۱۲۱.

[1] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص۱۰۵.

[2] یکی از شب‌ها در ماه‌های پایانی عمر پیامبر(ص) که در آن شب، نمایندگانی از جنیان، برای اسلام‌آوردن، به حضور ایشان رسیدند.

[3] السنة، ابن أبی عاصم، ص۵۴۹، ح ۱۱۸۳.

[4] رسول الله(ص): «یا عَلِی، أنتَ وَصِیی، أوصَیتُ إلَیک بِأَمرِ رَبی. وأنتَ خَلیفَتی، استَخلَفتُک بِأَمرِ رَبی» (کتاب من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص۱۷۹، ح ۵۴۰۵).

[5] رسول الله(ص): «إن عَلِی بنَ أبی طالِبٍ خَلیفَةُ اللهِ وخَلیفَتی، وحُجةُ اللهِ وحُجتی» (الأمالی، صدوق، ص۲۷۱، ح ۲۹۹).

[6] فاطمة(س): «اشهِدُ اللهَ تَعالی‌ لَقَد سَمِعتُهُ‌ [(ص)‌] یقولُ: عَلِی خَیرُ مَن أخلُفُهُ فیکم، وهُوَ الإِمامُ وَالخَلیفَةُ بَعدی» (کفایة الأثر، ص۱۹۹).

[7] السنة، ابن أبی عاصم، ص۵۸۹، ح ۱۳۵۱.

[8] رسول الله(ص): «یا عَلِی، أنتَ وَصِیی، وأبو وُلدی، وزَوجُ ابنَتی، وخَلیفَتی عَلی‌ امتی فی حَیاتی وبَعدَ مَوتی؛ أمرُک أمری، ونَهیک نَهیی. اقسِمُ بِالذی بَعَثَنی بِالنبُوةِ وجَعَلَنی خَیرَ البَرِیةِ أنک لَحُجةُ اللهِ عَلی‌ خَلقِهِ، وأمینُهُ عَلی‌ سِرهِ، وخَلیفَتُهُ عَلی‌ عِبادِهِ» (عیون أخبار الرضا(ع)، ج ۱، ص۲۹۷، ح ۵۳).

[9] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص۱۱۲۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{ویرایش غیرنهایی}}
+{{مدخل مرتبط
-{{امامت}}
+| موضوع مرتبط = خلافت امام علی
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| عنوان مدخل  = خلافت امام علی
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[امام علی]]{{ع}} است. "'''[[امام علی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| مداخل مرتبط = [[خلافت امام علی در حدیث]] - [[خلافت امام علی در کلام اسلامی]]
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| پرسش مرتبط  = امام علی (پرسش)
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام علی در قرآن]] | [[امام علی در حدیث]] | [[امام علی در کلام اسلامی]]</div>
+}}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام علی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-[[پیامبر خدا]] از همان آغازین روزهای آشکار ساختن [[دعوت]] و گستراندن [[پیام]] خود، بر "[[خلافت]]" [[علی]]{{ع}} تصریح و تأکید کرد. می‌توان این تصریح و تأکید را، در سخنان [[پیامبر]]{{صل}} در مواقع و مواضع متعدد، [[مشاهده]] نمود، که این، نشانی است از اهتمام [[پیامبر خدا]] به روشن ساختن [[سرنوشت]] [[آینده]] [[امت]]<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۱۰۵.</ref>.
+[[پیامبر خدا]] از همان آغازین روزهای آشکار ساختن [[دعوت]] و گستراندن [[پیام]] خود، بر "[[خلافت]]" علی{{ع}} تصریح و تأکید کرد. می‌توان این تصریح و تأکید را، در سخنان پیامبر{{صل}} در مواقع و مواضع متعدد، مشاهده نمود که این، نشانی است از اهتمام پیامبر خدا به روشن ساختن [[سرنوشت]] [[آینده]] [[امت]]<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص۱۰۵.</ref>.
-==[[احادیث خلافت]]==
-*'''آیا [[جانشینی]] [[انتخاب]] نمی‌کنی؟''' [[السنة (کتاب)|السنة]]، [[ابن ابی عاصم]]- به [[نقل]] از [[عبد الله بن مسعود]]-: [[پیامبر]]{{صل}} در لیلة الجن‌<ref>یکی از شب‌ها در ماه‌های پایانی عمر پیامبر{{صل}} که در آن شب، نمایندگانی از جنیان، برای اسلام‌آوردن، به حضور ایشان رسیدند.</ref> فرمود: "به [[خدا]] [[سوگند]]، مرگم نزدیک است". گفتم: [[ابوبکر]] [[صدیق]]، [[سرپرستی]] [[مردم]] را به عهده می‌گیرد؟ پس ساکت ماند. گفتم: [[عمر]]، [[سرپرستی]] [[مردم]] را به عهده می‌گیرد؟ خاموش ماند. گفتم: [[علی]]{{ع}} [[سرپرستی]] [[مردم]] را به عهده می‌گیرد؟ فرمود: "نمی‌گذارند و اگر می‌گذاشتند، همه به [[بهشت]] می‌رفتند"<ref>السنة، ابن أبی عاصم، ص ۵۴۹، ح ۱۱۸۳.</ref>.
-*'''[[جانشینی]] [[علی]]{{ع}} به [[فرمان خداوند]] عز و جل‌''': [[پیامبر خدا]]{{صل}}: ای [[علی]]! تو [[وصی]] [[منی]] که به [[فرمان]] پروردگارم تو را [[وصی]] نمودم. و تو [[جانشین]] [[منی]] که تو را به [[فرمان]] پروردگارم [[جانشین]] خود کردم<ref>رسول الله{{صل}}: {{متن حدیث|یا عَلِی، أنتَ وَصِیی، أوصَیتُ إلَیک بِأَمرِ رَبی. وأنتَ خَلیفَتی، استَخلَفتُک بِأَمرِ رَبی}} (کتاب من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۱۷۹، ح ۵۴۰۵).</ref>. [[پیامبر خدا]]{{صل}}: [[علی بن ابی طالب]]، [[خلیفه خدا]] و [[خلیفه]] من و [[حجت خدا]] و [[حجت]] من است<ref>رسول الله{{صل}}: {{متن حدیث|إن عَلِی بنَ أبی طالِبٍ خَلیفَةُ اللهِ وخَلیفَتی، وحُجةُ اللهِ وحُجتی}} (الأمالی، صدوق، ص ۲۷۱، ح ۲۹۹).</ref>.
-*'''[[جانشین پیامبر]]{{صل}}، پس از او''': [[فاطمه]]{{س}}: [[خدای متعال]] را [[گواه]] می‌گیرم که شنیدم [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "[[علی]]، [[بهترین]] کسی است که در میان شما به [[جانشینی]] خود قرارش می‌دهم و او [[امام]] و [[خلیفه]] پس از من است"<ref>فاطمة{{س}}: {{متن حدیث|اشهِدُ اللهَ تَعالی‌ لَقَد سَمِعتُهُ‌ [{{صل}}‌] یقولُ: عَلِی خَیرُ مَن أخلُفُهُ فیکم، وهُوَ الإِمامُ وَالخَلیفَةُ بَعدی}} (کفایة الأثر، ص ۱۹۹).</ref>. [[السنة (کتاب)|السنة]]، [[ابن ابی عاصم]]- به [[نقل]] از [[ابن عباس]]-: [[مردم]] برای [[نبرد]] [[تبوک]]، حرکت کردند. [[علی]]{{ع}} [به [[پیامبر]]{{صل}}‌] گفت: با تو بیایم؟ فرمود: "نه". [[علی]]{{ع}} گریست. [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "آیا [[خشنود]] نمی‌شوی که برای من، به منزله [[هارون]] برای [[موسی]] باشی، جز آنکه تو [[پیامبر]] نیستی؟ تو پس از من، جانشینم در میان همه مؤمنانی"<ref>السنة، ابن أبی عاصم، ص ۵۸۹، ح ۱۳۵۱.</ref>.
-*'''[[جانشین پیامبر]]{{صل}} در [[حیات]] و پس از [[وفات]] او''': [[پیامبر خدا]]{{صل}}: ای [[علی]]! تو [[وصی]] من، [[پدر]] فرزندانم، [[همسر]] دخترم و [[خلیفه]] من بر امتم در [[حیات]] و پس از وفاتم هستی. [[فرمان]] تو [[فرمان]] من و [[نهی]] تو [[نهی]] من است. [[سوگند]] به آنکه مرا به [[پیامبری]] برانگیخت و مرا بهترینِ آفریدگان قرار داد، تو [[حجت خدا]] بر [[خلق]] او و رازنگهدار و [[خلیفه]] او بر بندگانش هستی<ref>رسول الله{{صل}}: {{متن حدیث|یا عَلِی، أنتَ وَصِیی، وأبو وُلدی، وزَوجُ ابنَتی، وخَلیفَتی عَلی‌ امتی فی حَیاتی وبَعدَ مَوتی؛ أمرُک أمری، ونَهیک نَهیی. اقسِمُ بِالذی بَعَثَنی بِالنبُوةِ وجَعَلَنی خَیرَ البَرِیةِ أنک لَحُجةُ اللهِ عَلی‌ خَلقِهِ، وأمینُهُ عَلی‌ سِرهِ، وخَلیفَتُهُ عَلی‌ عِبادِهِ}} (عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج ۱، ص ۲۹۷، ح ۵۳).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۱۱۲۱.</ref>.
+== احادیث خلافت ==
+# '''آیا [[جانشینی]] [[انتخاب]] نمی‌کنی؟''' السنة، [[ابن ابی عاصم]]- به نقل از [[عبد الله بن مسعود]]-: [[پیامبر]]{{صل}} در لیلة الجن‌<ref>یکی از شب‌ها در ماه‌های پایانی عمر پیامبر{{صل}} که در آن شب، نمایندگانی از جنیان، برای اسلام‌آوردن، به حضور ایشان رسیدند.</ref> فرمود: "به [[خدا]] [[سوگند]]، مرگم نزدیک است". گفتم: [[ابوبکر]] صدیق، [[سرپرستی]] [[مردم]] را به عهده می‌گیرد؟ پس ساکت ماند. گفتم: عمر، سرپرستی مردم را به عهده می‌گیرد؟ خاموش ماند. گفتم: علی{{ع}} سرپرستی مردم را به عهده می‌گیرد؟ فرمود: "نمی‌گذارند و اگر می‌گذاشتند، همه به [[بهشت]] می‌رفتند"<ref>السنة، ابن أبی عاصم، ص۵۴۹، ح ۱۱۸۳.</ref>.
+# '''[[جانشینی علی]]{{ع}} به [[فرمان خداوند]] عز و جل‌''': پیامبر خدا{{صل}}: ای علی! تو [[وصی]] [[منی]] که به [[فرمان]] پروردگارم تو را وصی نمودم. و تو [[جانشین]] منی که تو را به فرمان پروردگارم جانشین خود کردم<ref>رسول الله{{صل}}: {{متن حدیث|یا عَلِی، أنتَ وَصِیی، أوصَیتُ إلَیک بِأَمرِ رَبی. وأنتَ خَلیفَتی، استَخلَفتُک بِأَمرِ رَبی}} (کتاب من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص۱۷۹، ح ۵۴۰۵).</ref>. پیامبر خدا{{صل}}: [[علی بن ابی طالب]]، [[خلیفه خدا]] و [[خلیفه]] من و [[حجت خدا]] و [[حجت]] من است<ref>رسول الله{{صل}}: {{متن حدیث|إن عَلِی بنَ أبی طالِبٍ خَلیفَةُ اللهِ وخَلیفَتی، وحُجةُ اللهِ وحُجتی}} (الأمالی، صدوق، ص۲۷۱، ح ۲۹۹).</ref>.
+# '''[[جانشین پیامبر]]{{صل}}، پس از او''': [[فاطمه]]{{س}}: [[خدای متعال]] را [[گواه]] می‌گیرم که شنیدم پیامبر{{صل}} فرمود: "علی، بهترین کسی است که در میان شما به جانشینی خود قرارش می‌دهم و او [[امام]] و خلیفه پس از من است"<ref>فاطمة{{س}}: {{متن حدیث|اشهِدُ اللهَ تَعالی‌ لَقَد سَمِعتُهُ‌ [{{صل}}‌] یقولُ: عَلِی خَیرُ مَن أخلُفُهُ فیکم، وهُوَ الإِمامُ وَالخَلیفَةُ بَعدی}} (کفایة الأثر، ص۱۹۹).</ref>. السنة، [[ابن ابی عاصم]]- به نقل از [[ابن عباس]]-: [[مردم]] برای [[نبرد تبوک]]، حرکت کردند. علی{{ع}} [به [[پیامبر]]{{صل}}‌] گفت: با تو بیایم؟ فرمود: "نه". علی{{ع}} گریست. پیامبر{{صل}} فرمود: "آیا [[خشنود]] نمی‌شوی که برای من، به منزله [[هارون]] برای [[موسی]] باشی، جز آنکه تو پیامبر نیستی؟ تو پس از من، جانشینم در میان همه مؤمنانی"<ref>السنة، ابن أبی عاصم، ص۵۸۹، ح ۱۳۵۱.</ref>.
+# '''[[جانشین پیامبر]]{{صل}} در [[حیات]] و پس از [[وفات]] او''': [[پیامبر خدا]]{{صل}}: ای علی! تو [[وصی]] من، پدر فرزندانم، [[همسر]] دخترم و [[خلیفه]] من بر امتم در حیات و پس از وفاتم هستی. [[فرمان]] تو فرمان من و [[نهی]] تو نهی من است. [[سوگند]] به آنکه مرا به [[پیامبری]] برانگیخت و مرا بهترینِ [[آفریدگان]] قرار داد، تو [[حجت خدا]] بر [[خلق]] او و رازنگهدار و خلیفه او بر بندگانش هستی<ref>رسول الله{{صل}}: {{متن حدیث|یا عَلِی، أنتَ وَصِیی، وأبو وُلدی، وزَوجُ ابنَتی، وخَلیفَتی عَلی‌ امتی فی حَیاتی وبَعدَ مَوتی؛ أمرُک أمری، ونَهیک نَهیی. اقسِمُ بِالذی بَعَثَنی بِالنبُوةِ وجَعَلَنی خَیرَ البَرِیةِ أنک لَحُجةُ اللهِ عَلی‌ خَلقِهِ، وأمینُهُ عَلی‌ سِرهِ، وخَلیفَتُهُ عَلی‌ عِبادِهِ}} (عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج ۱، ص۲۹۷، ح ۵۳).</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص۱۱۲۱.</ref>
+== جستارهای وابسته ==
 {{مدخل امام علی}}
-== پرسش‌های وابسته ==
-==منابع==
+== منابع ==
-* [[پرونده:13681148.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین''']]
+{{منابع}}
+# [[پرونده:13681148.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین''']]
+{{پایان منابع}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-==پانویس==
-{{یادآوری پانویس}}
-{{پانویس2}}
 {{امام علی}}
 [[رده:امام علی]]
-[[رده:خلافت امام علی در حدیث]]
 [[رده:مدخل گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]