افترا به همسران پیامبر خاتم: تفاوت میان نسخه‌ها

 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = همسران پیامبر خاتم | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط  = }}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[افترا به همسران پیامبر خاتم در قرآن]] - [[افترا به همسران پیامبر خاتم در حدیث]]</div>


==مقدمه==
== مقدمه ==
عقب افتادن یکى از همسران پیامبر از [[لشکر اسلام]] و [[پیوستن]] او به همراه یکى از مردان [[مسلمان]] به قافله مسلمانان باعث گردید گروهى از مسلمانان وى را به‌کار [[ناشایست]] متهم کنند که [[خداوند]] طى آیاتى آن دسته از مسلمانان را که مرتکب چنین اتهامى شدند به شدت [[مذمت]] کرد: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ جَاؤُوا بِالإِفْكِ عُصْبَةٌ مِّنكُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَّكُم بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُم مَّا اكْتَسَبَ مِنَ الإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ لَوْلا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَذَا إِفْكٌ مُّبِينٌ لَوْلا جَاؤُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاء فَأُولَئِكَ عِندَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ وَلَوْلا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُم مَّا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ وَلَوْلا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُم مَّا يَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَن تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ وَيُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الآيَاتِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لا تَعْلَمُونَ وَلَوْلا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّه رَؤُوفٌ رَحِيمٌ }}<ref>«کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند؛ آن را شرّی برای خود مپندارید بلکه آن برای شما خیر است؛ هر مردی از آنان را گناهی است که انجام داده است و آنکه بخش بزرگ آن را به گردن گرفته است عذابی سترگ خواهد داشت. از چه رو چون آن را شنیدید مردان و زنان مؤمن نیک‌اندیشی نکردند و نگفتند که این دروغی آشکار است؟ چرا بر آن چهار گواه نیاوردند؟ و چون گواه نیاورده‌اند پس آنانند که نزد خداوند دروغگویند. و اگر بخشش و بخشایش خداوند در این جهان و در جهان واپسین بر شما نمی‌بود برای آنچه که در آن به سخن در آمدید عذابی سترگ به شما می‌رسید. آنگاه که آن را از زبان هم فرا می‌گرفتید و چیزی را که به آن دانشی نداشتید دهان به دهان می‌گفتید و آن را آسان می‌انگاشتید در حالی که آن نزد خداوند سترگ بود. و چرا چون آن را شنیدید نگفتید: سزیده ما نیست که در این باره چیزی بگوییم، پاکا که تویی، این بهتانی سترگ است. خداوند به شما پند می‌دهد که اگر مؤمنید هرگز به (بازگویی) مانند آن باز نگردید. و خداوند آیات را برایتان روشن می‌دارد و خداوند دانایی فرزانه است. بی‌گمان کسانی که دوست دارند درباره مؤمنان، (تهمت) کار زشت شایع شود عذابی دردناک در این جهان و در جهان واپسین خواهند داشت و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید. و اگر بخشش و بخشایش خداوند بر شما نمی‌بود، و اینکه خداوند مهربانی بخشاینده است (عذاب می‌شدید)» سوره نور، آیه ۱۱-۲۰.</ref> بیشتر [[مفسران]] [[شأن نزول آیات]] فوق را [[عایشه]] دانسته‌اند که مورد [[اتهام]] گروهى از [[منافقان]] به سرکردگى عبداللّه بن ابى سلول قرار گرفت؛<ref>جامع‌البيان، مج ۱۰، ج ۱۸، ص۱۱۴؛ مجمع‌البيان، ج ۷، ص۲۰۴ ـ ۲۰۶. </ref> ولى برخى [[تفاسیر]] مصداق [[آیات]] مذکور را [[ماریه قبطیه]] مى‌دانند که از جانب [[عایشه]] مورد [[افترا]] قرار گرفت. <ref>تفسير قمى، ج۲، ص۹۹؛ البرهان، ج۴، ص۵۲ ـ ۵۳. </ref>.<ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[افترا (مقاله)|مقاله «افترا»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۴.</ref>
عقب افتادن یکى از [[همسران پیامبر]] از [[لشکر اسلام]] و پیوستن او به همراه یکى از مردان [[مسلمان]] به قافله مسلمانان باعث گردید گروهى از مسلمانان وى را به‌کار [[ناشایست]] متهم کنند که [[خداوند]] طى آیاتى آن دسته از مسلمانان را که مرتکب چنین اتهامى شدند به شدت [[مذمت]] کرد: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ جَاؤُوا بِالإِفْكِ عُصْبَةٌ مِّنكُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَّكُم بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُم مَّا اكْتَسَبَ مِنَ الإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ لَوْلا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَذَا إِفْكٌ مُّبِينٌ لَوْلا جَاؤُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاء فَأُولَئِكَ عِندَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ وَلَوْلا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُم مَّا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ وَلَوْلا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُم مَّا يَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَن تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ وَيُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الآيَاتِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لا تَعْلَمُونَ وَلَوْلا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّه رَؤُوفٌ رَحِيمٌ }}<ref>«کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند؛ آن را شرّی برای خود مپندارید بلکه آن برای شما خیر است؛ هر مردی از آنان را گناهی است که انجام داده است و آنکه بخش بزرگ آن را به گردن گرفته است عذابی سترگ خواهد داشت. از چه رو چون آن را شنیدید مردان و زنان مؤمن نیک‌اندیشی نکردند و نگفتند که این دروغی آشکار است؟ چرا بر آن چهار گواه نیاوردند؟ و چون گواه نیاورده‌اند پس آنانند که نزد خداوند دروغگویند. و اگر بخشش و بخشایش خداوند در این جهان و در جهان واپسین بر شما نمی‌بود برای آنچه که در آن به سخن در آمدید عذابی سترگ به شما می‌رسید. آنگاه که آن را از زبان هم فرا می‌گرفتید و چیزی را که به آن دانشی نداشتید دهان به دهان می‌گفتید و آن را آسان می‌انگاشتید در حالی که آن نزد خداوند سترگ بود. و چرا چون آن را شنیدید نگفتید: سزیده ما نیست که در این باره چیزی بگوییم، پاکا که تویی، این بهتانی سترگ است. خداوند به شما پند می‌دهد که اگر مؤمنید هرگز به (بازگویی) مانند آن باز نگردید. و خداوند آیات را برایتان روشن می‌دارد و خداوند دانایی فرزانه است. بی‌گمان کسانی که دوست دارند درباره مؤمنان، (تهمت) کار زشت شایع شود عذابی دردناک در این جهان و در جهان واپسین خواهند داشت و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید. و اگر بخشش و بخشایش خداوند بر شما نمی‌بود، و اینکه خداوند مهربانی بخشاینده است (عذاب می‌شدید)» سوره نور، آیه ۱۱-۲۰.</ref> بیشتر [[مفسران]] [[شأن نزول آیات]] فوق را [[عایشه]] دانسته‌اند که مورد [[اتهام]] گروهى از [[منافقان]] به سرکردگى عبداللّه بن ابى سلول قرار گرفت؛<ref>جامع‌البيان، مج ۱۰، ج ۱۸، ص۱۱۴؛ مجمع‌البيان، ج ۷، ص۲۰۴ ـ ۲۰۶. </ref> ولى برخى [[تفاسیر]] مصداق [[آیات]] مذکور را [[ماریه قبطیه]] مى‌دانند که از جانب [[عایشه]] مورد [[افترا]] قرار گرفت. <ref>تفسير قمى، ج۲، ص۹۹؛ البرهان، ج۴، ص۵۲ ـ ۵۳. </ref>.<ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[افترا (مقاله)|مقاله «افترا»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۴.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== افترای بی‌عفتی به [[همسر]] [[پیامبر خاتم]] ==
{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ * لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَذَا إِفْكٌ مُبِينٌ * لَوْلَا جَاءُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاءِ فَأُولَئِكَ عِنْدَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ * وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ * إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُمْ مَا لَيْسَ لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمٌ * * وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ مَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ * يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَنْ تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ * وَيُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ * إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ * وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ * يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَى مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند؛ آن را شرّی برای خود مپندارید بلکه آن برای شما خیر است؛ هر مردی از آنان را گناهی است که انجام داده است و آنکه بخش بزرگ آن را به گردن گرفته است عذابی سترگ خواهد داشت* از چه رو چون آن را شنیدید مردان و زنان مؤمن نیک‌اندیشی نکردند و نگفتند که این دروغی آشکار است؟ * چرا بر آن چهار گواه نیاوردند؟ و چون گواه نیاورده‌اند پس آنانند که نزد خداوند دروغگویند* و اگر بخشش و بخشایش خداوند در این جهان و در جهان واپسین بر شما نمی‌بود برای آنچه که در آن به سخن در آمدید عذابی سترگ به شما می‌رسید* آنگاه که آن را از زبان هم فرا می‌گرفتید و چیزی را که به آن دانشی نداشتید دهان به دهان می‌گفتید و آن را آسان می‌انگاشتید در حالی که آن نزد خداوند سترگ بود* و چرا چون آن را شنیدید نگفتید: سزیده ما نیست که در این باره چیزی بگوییم، پاکا که تویی، این بهتانی سترگ است* خداوند به شما پند می‌دهد که اگر مؤمنید هرگز به (بازگویی) مانند آن باز نگردید* و خداوند آیات را برایتان روشن می‌دارد و خداوند دانایی فرزانه است* بی‌گمان کسانی که دوست دارند درباره مؤمنان، (تهمت) کار زشت شایع شود عذابی دردناک در این جهان و در جهان واپسین خواهند داشت و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید* و اگر بخشش و بخشایش خداوند بر شما نمی‌بود، و اینکه خداوند مهربانی بخشاینده است (عذاب می‌شدید)* ای مؤمنان! گام‌های شیطان را پی نگیرید و هر کس گام‌های شیطان را پی بگیرد (بداند که) بی‌گمان او به کار زشت و ناپسند فرمان می‌دهد و اگر بخشش خداوند و بخشایش وی بر شما نبود هرگز هیچ یک از شما پاک نمی‌ماند اما خداوند هر که را بخواهد پاک می‌دارد و خداوند شنو» سوره نور، آیه ۱۱الی۲۱.</ref>


==منابع==
'''نکته''': نسبت بی‌عفتی به [[همسر پیامبر]] و مطرح کردن آن به صورت شایعه در [[جامعه]] [[تجاوز]] به [[امنیت]] و دخالت در [[حریم]] خصوصی [[خانواده]] و شخصیت [[رسول الله]] و [[رهبری]] او توسط [[منافقان]] و [[مخالفان]] است که در [[آیات]] افک به آن می‌پردازد و این محورها مطرح می‌شود.
# نتیجه افک هر چند [[تهمت]] به [[همسر پیامبر]] است، اما برخلاف قصد [[دشمنان]] برای [[پیامبر]] [[شر]] نیست، بلکه خیر است و باعث تمایز و شناخته شدن [[منافقان]] و [[فرصت]] طلبان می‌شود: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ}}<ref>«کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند؛ آن را شرّی برای خود مپندارید بلکه آن برای شما خیر است؛ هر مردی از آنان را گناهی است که انجام داده است و آنکه بخش بزرگ آن را به گردن گرفته است عذابی سترگ خواهد داشت» سوره نور، آیه ۱۱.</ref>
# همه آحاد [[جامعه]] که به افترا و پخش آن دامن زدند، گناهکارند و [[رهبران]] [[توطئه]] دچار [[عذاب]] [[عظیم]] خواهند شد {{متن قرآن|لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند؛ آن را شرّی برای خود مپندارید بلکه آن برای شما خیر است؛ هر مردی از آنان را گناهی است که انجام داده است و آنکه بخش بزرگ آن را به گردن گرفته است عذابی سترگ خواهد داشت» سوره نور، آیه ۱۱.</ref>
# [[ضرورت]] مواظبت زبان در رواج شایعات که این عمل در جریان افک خطر خود را نشان داد و بدون [[آگاهی]] سخن گفتن را نباید امری راحت شمرد؛ در حالی پیش که [[خدا]] امری [[عظیم]] است: {{متن قرآن|وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ مَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ}}<ref>«و چرا چون آن را شنیدید نگفتید: سزیده ما نیست که در این باره چیزی بگوییم، پاکا که تویی، این بهتانی سترگ است» سوره نور، آیه ۱۶.</ref>
# [[مسلمانان]] وقتی بهتان و افترا را شنیدند باید می‌گفتند [[حق]] ما نیست که بدون [[علم]] مطلبی را [[نقل]] کنیم و به [[خدا]] از این بهتان [[عظیم]]: «افک» [[پناه]] می‌بریم. {{متن قرآن|وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ مَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ}}<ref>سوره نور، آیه ۱۶.</ref>
# [[حریم]] شکنان، شایعه ساز که با اشاعه [[فحشاء]] [[حریم]] امن [[خانواده]] و [[جامعه]] را متزلزل می‌کنند، دچار [[عذاب]] دردناک خواهند شد. {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«بی‌گمان کسانی که دوست دارند درباره مؤمنان، (تهمت) کار زشت شایع شود عذابی دردناک در این جهان و در جهان واپسین خواهند داشت و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید» سوره نور، آیه ۱۹.</ref>
# [[مؤمنان]] باید مواظب باشند که [[شیطان]] آنها را [[فریب]] ندهد. و [[پیروی]] از [[شیطان]] باعث می‌شود که از راه رشد، و کمال، [[منحرف]] شوند و اگر [[فضل]] [[رحمت خدا]] نبود کسی از [[مردم]] - با توجه به [[توطئه]] و فریب‌های [[شیطان]] - [[تزکیه]] نمی‌شد. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَى مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«ای مؤمنان! گام‌های شیطان را پی نگیرید و هر کس گام‌های شیطان را پی بگیرد (بداند که) بی‌گمان او به کار زشت و ناپسند فرمان می‌دهد و اگر بخشش خداوند و بخشایش وی بر شما نبود هرگز هیچ یک از شما پاک نمی‌ماند اما خداوند هر که را بخواهد پاک می‌دارد و خداوند شنو» سوره نور، آیه ۲۱.</ref><ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۱۵۲.</ref>.
 
==تهمت افترای بی‌عفتی به [[همسر]] [[پیامبر خاتم]] به اندیشه شیعی==
وهابیان ادعا می‌کنند: [[شیعیان]]، [[عایشه]] [[همسر پیامبر]]{{صل}} را در [[مسائل زناشویی]] به [[خیانت]] متهم می‌کنند و [[حرمت]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[خانواده]] آن حضرت را در این باره نادیده می‌گیرند. شیعیان در حالی عایشه را به چنین [[اعمال]] ناروایی متهم می‌کنند که [[خداوند]] در قصه [[افک]] وی را [[تنزیه]] کرده<ref>قصه افک در سوره نور آیات ۱۱ تا ۲۱ وارد شده است.</ref> و در [[سوره احزاب]] او را [[ام المؤمنین]] خوانده است<ref>{{متن قرآن|النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ...}} «پیامبر بر مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او، مادران ایشانند.».. سوره احزاب، آیه ۶.</ref>.
===پاسخ===
در این باره چند نکته قابل توجه است:
 
'''نکته نخست''': این سخن که [[شیعه]] چنین نسبت‌هایی به [[عایشه]] می‌دهد، [[افترا]] و تهمتی بیش نیست. هیچ عالم و عامی [[شیعی]] عایشه را به [[اعمال]] منافی [[عفت]] متهم نکرده و نمی‌کند. [[گواه]] روشن این مطلب اظهارات [[مفسران شیعه]] در [[تفسیر آیات]] [[افک]] است. هر [[انسان]] منصفی با مراجعه به [[تفاسیر]] [[علمای شیعه]]، در می‌یابد که شیعه هرگز چنین نسبت‌های ناروایی به عایشه نداده و نمی‌دهد.
[[علامه طباطبایی]] حتی روایاتی را که [[اهل سنت]] نقل می‌کنند که [[پیامبر]]{{صل}} نسبت به [[همسر]] خود [[سوء ظن]] پیدا کرده، مردود می‌داند<ref>المیزان، ج۱۵، ص۱۰۱.</ref>.
البته در اینکه [[ماجرای افک]] مربوط به عایشه بوده است یا [[ماریه قبطیه]]، بین [[مفسران]] اختلافاتی وجود دارد؛ ولی از منظر شیعه تفاوتی نمی‌کند؛ هر یک از این دو باشند، شیعه آنها را [[تنزیه]] کرده و چنین گمانی نسبت به آنها ندارد.
 
کتب [[تفسیری]] شیعه از هزار سال پیش تا کنون در [[اختیار]] است. از [[تفسیر علی بن ابراهیم]] گرفته تا تفاسیر جدید، تصریح کرده‌اند که [[همسران پیامبر]] ممکن است [[مرتکب گناه]] شوند؛ ولی هرگز در مسائل منافی عفت دچار [[انحراف]] و [[آلودگی]] نبوده‌اند.
مفسران شیعی ذیل [[آیه]] ۱۰ [[سوره تحریم]] آنجا که سخن از [[خیانت]] [[همسران]] نوح و [[لوط]] می‌فرماید: {{متن قرآن|فَخَانَتَاهُمَا}}<ref>«خداوند برای کافران، زن نوح و زن لوط را مثل زد که زیر سرپرستی دو بنده شایسته از بندگان ما بودند و به آن دو، خیانت ورزیدند اما آن دو (پیامبر) در برابر (عذاب) خداوند برای آنان سودی نداشتند و (به آنان) گفته شد که با (دیگر) واردشوندگان به آتش (دوزخ) درآیید» سوره تحریم، آیه ۱۰.</ref>، تصریح می‌کنند که منظور از خیانت همسران در این آیه، خیانت ناموسی نیست؛ زیرا همسران پیامبر{{صل}} از چنین خیانتی مبرا هستند. مفسران این مطلب را به عنوان یک ضابطه کلی بیان می‌کنند که شامل [[زنان]] [[پیامبر اسلام]]{{صل}} نیز هست<ref>مراجعه شود به: تفسیر نمونه و تفسیر المیزان، ذیل آیه ۱۰ تحریم.</ref>.
 
'''نکته دوم''': آنچه [[شیعیان]] از باب [[انتقاد]] بر [[عایشه]] می‌گویند در ارتباط با خروج وی علیه [[خلیفه]] رسمی و [[شورش مسلحانه]] او بر ضد [[نظام اسلامی]] و شرکتش در [[جنگ جمل]] است. شیعیان می‌گویند: وی که [[ام المؤمنین]] بوده، چرا [[نص قرآن]] را که به [[زنان پیامبر]]{{صل}} [[فرمان]] داده است در خانه‌های خود بمانند<ref>قرآن خطاب به زنان پیامبر فرموده است: {{متن قرآن|وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ}} «و در خانه‌هایتان آرام گیرید» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>، زیر پا نهاده و موجب [[کشتار]] [[مسلمانان]] در جنگ جمل شده است<ref>ر.ک: نقش عایشه در تاریخ اسلام، اثر گرانسنگ علامه عسکری (رض).</ref>.
چرا او، که مادر [[امت]] بود، موجب کشته شدن [[فرزندان]] خود شد؟ چرا وی [[فریب]] افرادی چون [[طلحه]] و [[زبیر]] را خورد و علیه خلیفه به [[حق پیامبر]]{{صل}} خروج کرد؟! این در حالی بود که [[پیامبر]]{{صل}} درباره وی پیشاپیش فرموده بود: {{متن حدیث|كَيْفَ بِإِحْدَاكُنَّ إِذَا نَبَحَتْهَا (نبح علیها) كِلَابُ الْحَوْأَبِ}}؛ «چگونه خواهد بود حال یکی از شما ([[زنان]])، آن هنگام که سگ‌های منطقه حواب برای وی پارس کند؟!»<ref>المعیار و الموازنة، ص۲۰۶؛ أنساب الأشراف، ج۲، ص۲۲۴؛ شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار{{عم}}، ج۱، ص۳۹۹؛ الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۶۷.</ref>. اینها انتقادهای [[شیعه]] از عایشه است نه آنچه به [[دروغ]] [[وهابیان]] به شیعه نسبت می‌دهند.
 
'''نکته سوم''': چرا وهابیان انگشت [[اتهام]] [[بی‌حرمتی]] نسبت به عایشه را متوجه امثال [[محمد بن اسماعیل بخاری]] و [[مسلم نیشابوری]] نمی‌کنند؟ آیا شیعه، چیزی بیش از آنچه بخاری و مسلم در کتاب‌های‌شان آورده‌اند، می‌گویند؟
بخاری در صحیح خویش از نافع از عبدالله نقل می‌کند: {{متن حدیث|قَامَ النَّبِيُّ{{صل}} خَطِيباً فَأَشَارَ نَحْوَ مَسْكَنِ عَائِشَةَ وَ قَالَ هَاهُنَا الْفِتْنَةُ ثَلَاثاً مِنْ حَيْثُ يَطْلُعُ قَرْنُ الشَّيْطَانِ‌}}؛ پیامبر{{صل}} برای ایراد [[خطبه]] ایستاد، پس به [[منزل]] عایشه اشاره کرد و سه بار فرمود: [[فتنه]] این جاست؛ زیرا شاخ [[شیطان]] از این جا سر بر می‌آورد»<ref>صحیح البخاری، ج۴، ص۴۶.</ref>.
مسلم نیز در صحیحش از [[عبدالله بن عمر]] [[روایت]] کرده است که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} از [[خانه]] [[عایشه]] بیرون آمد و فرمود: {{متن حدیث|رَأْسُ الْكُفْرِ مِنْ هَاهُنَا مِنْ حَيْثُ يَطْلُعُ قَرْنُ الشَّيْطَانِ}}؛ «سر [[کفر]] از این جاست؛ زیرا شاخ [[شیطان]] از این جا سر برخواهد آورد»<ref>صحیح مسلم، ج۸، ص۱۸۱.</ref>.
چرا [[وهابیان]] از این دست [[روایات]] [[احساس]] [[بی‌حرمتی]] نمی‌کنند، ولی [[شیعیان]] را به [[هتک حرمت]] نسبت به عایشه متهم می‌کنند؟!<ref>[[مهدی رستم‌نژاد|رستم‌نژاد، مهدی]]، [[پاسخ به شبهات وهابیان علیه شیعه (کتاب)|پاسخ به شبهات وهابیان علیه شیعه]] ص ۷۷</ref>.
 
==پرسش مستقیم==
*[[آیا شیعه عایشه همسر پیامبر را به خیانت در مسائل زناشویی متهم ‌می‌کند؟ (پرسش)]]
 
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[افترا (مقاله)|مقاله «افترا»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۴''']]
# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[افترا (مقاله)|مقاله «افترا»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۴''']]
# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
# [[پرونده:IM010573.jpg|22px]] [[مهدی رستم‌نژاد|رستم‌نژاد، مهدی]]، [[پاسخ به شبهات وهابیان علیه شیعه (کتاب)|'''پاسخ به شبهات وهابیان علیه شیعه''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:افترا به همسران پیامبر خاتم]]
[[رده:همسران پیامبر خاتم]]
[[رده:مدخل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۳۳

مقدمه

عقب افتادن یکى از همسران پیامبر از لشکر اسلام و پیوستن او به همراه یکى از مردان مسلمان به قافله مسلمانان باعث گردید گروهى از مسلمانان وى را به‌کار ناشایست متهم کنند که خداوند طى آیاتى آن دسته از مسلمانان را که مرتکب چنین اتهامى شدند به شدت مذمت کرد: ﴿إِنَّ الَّذِينَ جَاؤُوا بِالإِفْكِ عُصْبَةٌ مِّنكُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَّكُم بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُم مَّا اكْتَسَبَ مِنَ الإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ لَوْلا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَذَا إِفْكٌ مُّبِينٌ لَوْلا جَاؤُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاء فَأُولَئِكَ عِندَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ وَلَوْلا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُم مَّا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ وَلَوْلا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُم مَّا يَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَن تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ وَيُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الآيَاتِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لا تَعْلَمُونَ وَلَوْلا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّه رَؤُوفٌ رَحِيمٌ [۱] بیشتر مفسران شأن نزول آیات فوق را عایشه دانسته‌اند که مورد اتهام گروهى از منافقان به سرکردگى عبداللّه بن ابى سلول قرار گرفت؛[۲] ولى برخى تفاسیر مصداق آیات مذکور را ماریه قبطیه مى‌دانند که از جانب عایشه مورد افترا قرار گرفت. [۳].[۴]

افترای بی‌عفتی به همسر پیامبر خاتم

﴿إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ * لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَذَا إِفْكٌ مُبِينٌ * لَوْلَا جَاءُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاءِ فَأُولَئِكَ عِنْدَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ * وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ * إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُمْ مَا لَيْسَ لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمٌ * * وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ مَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ * يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَنْ تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ * وَيُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ * إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ * وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ * يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَى مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ[۵]

نکته: نسبت بی‌عفتی به همسر پیامبر و مطرح کردن آن به صورت شایعه در جامعه تجاوز به امنیت و دخالت در حریم خصوصی خانواده و شخصیت رسول الله و رهبری او توسط منافقان و مخالفان است که در آیات افک به آن می‌پردازد و این محورها مطرح می‌شود.

  1. نتیجه افک هر چند تهمت به همسر پیامبر است، اما برخلاف قصد دشمنان برای پیامبر شر نیست، بلکه خیر است و باعث تمایز و شناخته شدن منافقان و فرصت طلبان می‌شود: ﴿إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ[۶]
  2. همه آحاد جامعه که به افترا و پخش آن دامن زدند، گناهکارند و رهبران توطئه دچار عذاب عظیم خواهند شد ﴿لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ[۷]
  3. ضرورت مواظبت زبان در رواج شایعات که این عمل در جریان افک خطر خود را نشان داد و بدون آگاهی سخن گفتن را نباید امری راحت شمرد؛ در حالی پیش که خدا امری عظیم است: ﴿وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ مَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ[۸]
  4. مسلمانان وقتی بهتان و افترا را شنیدند باید می‌گفتند حق ما نیست که بدون علم مطلبی را نقل کنیم و به خدا از این بهتان عظیم: «افک» پناه می‌بریم. ﴿وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ مَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ[۹]
  5. حریم شکنان، شایعه ساز که با اشاعه فحشاء حریم امن خانواده و جامعه را متزلزل می‌کنند، دچار عذاب دردناک خواهند شد. ﴿إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ[۱۰]
  6. مؤمنان باید مواظب باشند که شیطان آنها را فریب ندهد. و پیروی از شیطان باعث می‌شود که از راه رشد، و کمال، منحرف شوند و اگر فضل رحمت خدا نبود کسی از مردم - با توجه به توطئه و فریب‌های شیطان - تزکیه نمی‌شد. ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَى مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ[۱۱][۱۲].

تهمت افترای بی‌عفتی به همسر پیامبر خاتم به اندیشه شیعی

وهابیان ادعا می‌کنند: شیعیان، عایشه همسر پیامبر(ص) را در مسائل زناشویی به خیانت متهم می‌کنند و حرمت پیامبر اکرم(ص) و خانواده آن حضرت را در این باره نادیده می‌گیرند. شیعیان در حالی عایشه را به چنین اعمال ناروایی متهم می‌کنند که خداوند در قصه افک وی را تنزیه کرده[۱۳] و در سوره احزاب او را ام المؤمنین خوانده است[۱۴].

پاسخ

در این باره چند نکته قابل توجه است:

نکته نخست: این سخن که شیعه چنین نسبت‌هایی به عایشه می‌دهد، افترا و تهمتی بیش نیست. هیچ عالم و عامی شیعی عایشه را به اعمال منافی عفت متهم نکرده و نمی‌کند. گواه روشن این مطلب اظهارات مفسران شیعه در تفسیر آیات افک است. هر انسان منصفی با مراجعه به تفاسیر علمای شیعه، در می‌یابد که شیعه هرگز چنین نسبت‌های ناروایی به عایشه نداده و نمی‌دهد. علامه طباطبایی حتی روایاتی را که اهل سنت نقل می‌کنند که پیامبر(ص) نسبت به همسر خود سوء ظن پیدا کرده، مردود می‌داند[۱۵]. البته در اینکه ماجرای افک مربوط به عایشه بوده است یا ماریه قبطیه، بین مفسران اختلافاتی وجود دارد؛ ولی از منظر شیعه تفاوتی نمی‌کند؛ هر یک از این دو باشند، شیعه آنها را تنزیه کرده و چنین گمانی نسبت به آنها ندارد.

کتب تفسیری شیعه از هزار سال پیش تا کنون در اختیار است. از تفسیر علی بن ابراهیم گرفته تا تفاسیر جدید، تصریح کرده‌اند که همسران پیامبر ممکن است مرتکب گناه شوند؛ ولی هرگز در مسائل منافی عفت دچار انحراف و آلودگی نبوده‌اند. مفسران شیعی ذیل آیه ۱۰ سوره تحریم آنجا که سخن از خیانت همسران نوح و لوط می‌فرماید: ﴿فَخَانَتَاهُمَا[۱۶]، تصریح می‌کنند که منظور از خیانت همسران در این آیه، خیانت ناموسی نیست؛ زیرا همسران پیامبر(ص) از چنین خیانتی مبرا هستند. مفسران این مطلب را به عنوان یک ضابطه کلی بیان می‌کنند که شامل زنان پیامبر اسلام(ص) نیز هست[۱۷].

نکته دوم: آنچه شیعیان از باب انتقاد بر عایشه می‌گویند در ارتباط با خروج وی علیه خلیفه رسمی و شورش مسلحانه او بر ضد نظام اسلامی و شرکتش در جنگ جمل است. شیعیان می‌گویند: وی که ام المؤمنین بوده، چرا نص قرآن را که به زنان پیامبر(ص) فرمان داده است در خانه‌های خود بمانند[۱۸]، زیر پا نهاده و موجب کشتار مسلمانان در جنگ جمل شده است[۱۹]. چرا او، که مادر امت بود، موجب کشته شدن فرزندان خود شد؟ چرا وی فریب افرادی چون طلحه و زبیر را خورد و علیه خلیفه به حق پیامبر(ص) خروج کرد؟! این در حالی بود که پیامبر(ص) درباره وی پیشاپیش فرموده بود: «كَيْفَ بِإِحْدَاكُنَّ إِذَا نَبَحَتْهَا (نبح علیها) كِلَابُ الْحَوْأَبِ»؛ «چگونه خواهد بود حال یکی از شما (زنان)، آن هنگام که سگ‌های منطقه حواب برای وی پارس کند؟!»[۲۰]. اینها انتقادهای شیعه از عایشه است نه آنچه به دروغ وهابیان به شیعه نسبت می‌دهند.

نکته سوم: چرا وهابیان انگشت اتهام بی‌حرمتی نسبت به عایشه را متوجه امثال محمد بن اسماعیل بخاری و مسلم نیشابوری نمی‌کنند؟ آیا شیعه، چیزی بیش از آنچه بخاری و مسلم در کتاب‌های‌شان آورده‌اند، می‌گویند؟ بخاری در صحیح خویش از نافع از عبدالله نقل می‌کند: «قَامَ النَّبِيُّ(ص) خَطِيباً فَأَشَارَ نَحْوَ مَسْكَنِ عَائِشَةَ وَ قَالَ هَاهُنَا الْفِتْنَةُ ثَلَاثاً مِنْ حَيْثُ يَطْلُعُ قَرْنُ الشَّيْطَانِ‌»؛ پیامبر(ص) برای ایراد خطبه ایستاد، پس به منزل عایشه اشاره کرد و سه بار فرمود: فتنه این جاست؛ زیرا شاخ شیطان از این جا سر بر می‌آورد»[۲۱]. مسلم نیز در صحیحش از عبدالله بن عمر روایت کرده است که پیامبر اکرم(ص) از خانه عایشه بیرون آمد و فرمود: «رَأْسُ الْكُفْرِ مِنْ هَاهُنَا مِنْ حَيْثُ يَطْلُعُ قَرْنُ الشَّيْطَانِ»؛ «سر کفر از این جاست؛ زیرا شاخ شیطان از این جا سر برخواهد آورد»[۲۲]. چرا وهابیان از این دست روایات احساس بی‌حرمتی نمی‌کنند، ولی شیعیان را به هتک حرمت نسبت به عایشه متهم می‌کنند؟![۲۳].

پرسش مستقیم

منابع

پانویس

  1. «کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند؛ آن را شرّی برای خود مپندارید بلکه آن برای شما خیر است؛ هر مردی از آنان را گناهی است که انجام داده است و آنکه بخش بزرگ آن را به گردن گرفته است عذابی سترگ خواهد داشت. از چه رو چون آن را شنیدید مردان و زنان مؤمن نیک‌اندیشی نکردند و نگفتند که این دروغی آشکار است؟ چرا بر آن چهار گواه نیاوردند؟ و چون گواه نیاورده‌اند پس آنانند که نزد خداوند دروغگویند. و اگر بخشش و بخشایش خداوند در این جهان و در جهان واپسین بر شما نمی‌بود برای آنچه که در آن به سخن در آمدید عذابی سترگ به شما می‌رسید. آنگاه که آن را از زبان هم فرا می‌گرفتید و چیزی را که به آن دانشی نداشتید دهان به دهان می‌گفتید و آن را آسان می‌انگاشتید در حالی که آن نزد خداوند سترگ بود. و چرا چون آن را شنیدید نگفتید: سزیده ما نیست که در این باره چیزی بگوییم، پاکا که تویی، این بهتانی سترگ است. خداوند به شما پند می‌دهد که اگر مؤمنید هرگز به (بازگویی) مانند آن باز نگردید. و خداوند آیات را برایتان روشن می‌دارد و خداوند دانایی فرزانه است. بی‌گمان کسانی که دوست دارند درباره مؤمنان، (تهمت) کار زشت شایع شود عذابی دردناک در این جهان و در جهان واپسین خواهند داشت و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید. و اگر بخشش و بخشایش خداوند بر شما نمی‌بود، و اینکه خداوند مهربانی بخشاینده است (عذاب می‌شدید)» سوره نور، آیه ۱۱-۲۰.
  2. جامع‌البيان، مج ۱۰، ج ۱۸، ص۱۱۴؛ مجمع‌البيان، ج ۷، ص۲۰۴ ـ ۲۰۶.
  3. تفسير قمى، ج۲، ص۹۹؛ البرهان، ج۴، ص۵۲ ـ ۵۳.
  4. صادقی فدکی، سید جعفر، مقاله «افترا»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۴.
  5. «کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند؛ آن را شرّی برای خود مپندارید بلکه آن برای شما خیر است؛ هر مردی از آنان را گناهی است که انجام داده است و آنکه بخش بزرگ آن را به گردن گرفته است عذابی سترگ خواهد داشت* از چه رو چون آن را شنیدید مردان و زنان مؤمن نیک‌اندیشی نکردند و نگفتند که این دروغی آشکار است؟ * چرا بر آن چهار گواه نیاوردند؟ و چون گواه نیاورده‌اند پس آنانند که نزد خداوند دروغگویند* و اگر بخشش و بخشایش خداوند در این جهان و در جهان واپسین بر شما نمی‌بود برای آنچه که در آن به سخن در آمدید عذابی سترگ به شما می‌رسید* آنگاه که آن را از زبان هم فرا می‌گرفتید و چیزی را که به آن دانشی نداشتید دهان به دهان می‌گفتید و آن را آسان می‌انگاشتید در حالی که آن نزد خداوند سترگ بود* و چرا چون آن را شنیدید نگفتید: سزیده ما نیست که در این باره چیزی بگوییم، پاکا که تویی، این بهتانی سترگ است* خداوند به شما پند می‌دهد که اگر مؤمنید هرگز به (بازگویی) مانند آن باز نگردید* و خداوند آیات را برایتان روشن می‌دارد و خداوند دانایی فرزانه است* بی‌گمان کسانی که دوست دارند درباره مؤمنان، (تهمت) کار زشت شایع شود عذابی دردناک در این جهان و در جهان واپسین خواهند داشت و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید* و اگر بخشش و بخشایش خداوند بر شما نمی‌بود، و اینکه خداوند مهربانی بخشاینده است (عذاب می‌شدید)* ای مؤمنان! گام‌های شیطان را پی نگیرید و هر کس گام‌های شیطان را پی بگیرد (بداند که) بی‌گمان او به کار زشت و ناپسند فرمان می‌دهد و اگر بخشش خداوند و بخشایش وی بر شما نبود هرگز هیچ یک از شما پاک نمی‌ماند اما خداوند هر که را بخواهد پاک می‌دارد و خداوند شنو» سوره نور، آیه ۱۱الی۲۱.
  6. «کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند؛ آن را شرّی برای خود مپندارید بلکه آن برای شما خیر است؛ هر مردی از آنان را گناهی است که انجام داده است و آنکه بخش بزرگ آن را به گردن گرفته است عذابی سترگ خواهد داشت» سوره نور، آیه ۱۱.
  7. «کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند؛ آن را شرّی برای خود مپندارید بلکه آن برای شما خیر است؛ هر مردی از آنان را گناهی است که انجام داده است و آنکه بخش بزرگ آن را به گردن گرفته است عذابی سترگ خواهد داشت» سوره نور، آیه ۱۱.
  8. «و چرا چون آن را شنیدید نگفتید: سزیده ما نیست که در این باره چیزی بگوییم، پاکا که تویی، این بهتانی سترگ است» سوره نور، آیه ۱۶.
  9. سوره نور، آیه ۱۶.
  10. «بی‌گمان کسانی که دوست دارند درباره مؤمنان، (تهمت) کار زشت شایع شود عذابی دردناک در این جهان و در جهان واپسین خواهند داشت و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید» سوره نور، آیه ۱۹.
  11. «ای مؤمنان! گام‌های شیطان را پی نگیرید و هر کس گام‌های شیطان را پی بگیرد (بداند که) بی‌گمان او به کار زشت و ناپسند فرمان می‌دهد و اگر بخشش خداوند و بخشایش وی بر شما نبود هرگز هیچ یک از شما پاک نمی‌ماند اما خداوند هر که را بخواهد پاک می‌دارد و خداوند شنو» سوره نور، آیه ۲۱.
  12. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۱۵۲.
  13. قصه افک در سوره نور آیات ۱۱ تا ۲۱ وارد شده است.
  14. ﴿النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ... «پیامبر بر مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او، مادران ایشانند.».. سوره احزاب، آیه ۶.
  15. المیزان، ج۱۵، ص۱۰۱.
  16. «خداوند برای کافران، زن نوح و زن لوط را مثل زد که زیر سرپرستی دو بنده شایسته از بندگان ما بودند و به آن دو، خیانت ورزیدند اما آن دو (پیامبر) در برابر (عذاب) خداوند برای آنان سودی نداشتند و (به آنان) گفته شد که با (دیگر) واردشوندگان به آتش (دوزخ) درآیید» سوره تحریم، آیه ۱۰.
  17. مراجعه شود به: تفسیر نمونه و تفسیر المیزان، ذیل آیه ۱۰ تحریم.
  18. قرآن خطاب به زنان پیامبر فرموده است: ﴿وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ «و در خانه‌هایتان آرام گیرید» سوره احزاب، آیه ۳۳.
  19. ر.ک: نقش عایشه در تاریخ اسلام، اثر گرانسنگ علامه عسکری (رض).
  20. المعیار و الموازنة، ص۲۰۶؛ أنساب الأشراف، ج۲، ص۲۲۴؛ شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار(ع)، ج۱، ص۳۹۹؛ الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۶۷.
  21. صحیح البخاری، ج۴، ص۴۶.
  22. صحیح مسلم، ج۸، ص۱۸۱.
  23. رستم‌نژاد، مهدی، پاسخ به شبهات وهابیان علیه شیعه ص ۷۷