ابوالهیثم بن تیهان: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
==مالک بن تیهان یار [[علی]]{{ع}}== | == مالک بن تیهان یار [[علی]]{{ع}}== | ||
[[ابوالهیثم بن تیهان]] از [[یاران]] برجسته [[امام علی]]{{ع}} بود. نام‌های مختلفی برای او [[ثبت]] شده که معروف‌ترین آن «مالک» است<ref>ر.ک: [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref>؛ مالک بن تَیهان بن مالک که به کنیه‌اش (ابوهَیثم) مشهور است<ref> ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref>. از نخستین افراد گروه [[انصار]] بود که پیش از [[هجرت پیامبر]]{{صل}} در [[مکه]] [[ایمان]] آوردند<ref>ر.ک: [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref>. وی قبل از [[اسلام]] هم [[موحد]] بود و از [[پرستش]] [[بت]]، دوری می‌‌کرد<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref>. او در [[بیعت عقبه]] با [[پیامبر]] شرکت داشت و از جمله [[نقبای دوازده‌گانه]] است که در [[بیعت]] عقبۀ دوم برای نشر [[اسلام]] [[برگزیده]] شدند<ref>ر.ک: [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref>. | [[ابوالهیثم بن تیهان]] از [[یاران]] برجسته [[امام علی]]{{ع}} بود. نام‌های مختلفی برای او [[ثبت]] شده که معروف‌ترین آن «مالک» است<ref>ر. ک: [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref>؛ مالک بن تَیهان بن مالک که به کنیه‌اش (ابوهَیثم) مشهور است<ref> ر. ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref>. از نخستین افراد گروه [[انصار]] بود که پیش از [[هجرت پیامبر]]{{صل}} در [[مکه]] [[ایمان]] آوردند<ref>ر. ک: [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref>. وی قبل از [[اسلام]] هم [[موحد]] بود و از [[پرستش]] [[بت]]، دوری می‌‌کرد<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref>. او در [[بیعت عقبه]] با [[پیامبر]] شرکت داشت و از جمله [[نقبای دوازده‌گانه]] است که در [[بیعت]] عقبۀ دوم برای نشر [[اسلام]] [[برگزیده]] شدند<ref>ر. ک: [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref>. | ||
[[ابوهیثم]] در تمام نبردهای [[پیامبر خدا]] شرکت داشت و از جمله کسانی است که «[[حدیث غدیر]]» را [[روایت]] کرده‌اند. او از [[پیش‌گامان]] [[شناخت حق]]، پس از [[پیامبر]] خداست که در [[شناخت]] [[خلافت]] [[حق]]، پیشتاز شد و به [[خلافت ابوبکر]] تن نداد و در زمره [[دوازده]] نفری بود که در [[مسجد النبی]]، به [[دفاع از امام علی]]{{ع}} در برابر دگرگونی مسیر [[خلافت]]، فریاد [[اعتراض]] برآوردند<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref>. | [[ابوهیثم]] در تمام نبردهای [[پیامبر خدا]] شرکت داشت و از جمله کسانی است که «[[حدیث غدیر]]» را [[روایت]] کرده‌اند. او از [[پیش‌گامان]] [[شناخت حق]]، پس از [[پیامبر]] خداست که در [[شناخت]] [[خلافت]] [[حق]]، پیشتاز شد و به [[خلافت ابوبکر]] تن نداد و در زمره [[دوازده]] نفری بود که در [[مسجد النبی]]، به [[دفاع از امام علی]]{{ع}} در برابر دگرگونی مسیر [[خلافت]]، فریاد [[اعتراض]] برآوردند<ref>ر. ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴.</ref>. | ||
[[ابوالهیثم]] پس از کشته شدن [[عثمان بن عفان]] [[تمایل]] به [[خلافت امام علی]]{{ع}} داشت <ref>ر.ک: [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref>. لذا از آغاز شکل‌گیری [[حکومت]] آن [[حضرت]] با ایشان همراه شد و همراه با [[عمار بن یاسر]]، مسؤول [[بیعت گرفتن]] از [[مردم]] شد. [[امام]]، [[ابو هیثم]] را به همراه [[عمار بن یاسر]]، [[مسئول]] [[بیت المال]] کرد که بیانگر [[سلامت]] نفس اوست. [[علی]]{{ع}} در اوج [[تنهایی]] و در تنگنای [[سستی]] همراهانش، زمانی که با سوز و گداز، [[یاران]] [[استوار]] گامِ از دست رفته‌اش را یاد کرده است، از مالک بن تیهان نیز نام برده و بر نبودش [[تأسف]] خورده است: «کجایند برادرانم که در خطّ [[خدا]] حرکت کردند و تا آخرین لحظۀ [[حیات]]، مسیر [[حق]] را رها نکردند. کجاست [[عمار]]، کجاست [[ابن تیهان]]، کجاست [[ذو الشّهادتین]]»<ref>{{متن حدیث|أَیْنَ إِخْوَانِیَ الَّذِینَ رَکِبُوا الطَّرِیقَ وَ مَضَوْا عَلَی الْحَقِّ أَیْنَ عَمَّارٌ وَ أَیْنَ ابْنُ التَّیِّهَانِ وَ أَیْنَ ذُو الشَّهَادَتَیْنِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ١٨٢.</ref><ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۸؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref> | [[ابوالهیثم]] پس از کشته شدن [[عثمان بن عفان]] [[تمایل]] به [[خلافت امام علی]]{{ع}} داشت <ref>ر. ک: [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref>. لذا از آغاز شکل‌گیری [[حکومت]] آن [[حضرت]] با ایشان همراه شد و همراه با [[عمار بن یاسر]]، مسؤول [[بیعت گرفتن]] از [[مردم]] شد. [[امام]]، [[ابو هیثم]] را به همراه [[عمار بن یاسر]]، [[مسئول]] [[بیت المال]] کرد که بیانگر [[سلامت]] نفس اوست. [[علی]]{{ع}} در اوج [[تنهایی]] و در تنگنای [[سستی]] همراهانش، زمانی که با سوز و گداز، [[یاران]] [[استوار]] گامِ از دست رفته‌اش را یاد کرده است، از مالک بن تیهان نیز نام برده و بر نبودش [[تأسف]] خورده است: «کجایند برادرانم که در خطّ [[خدا]] حرکت کردند و تا آخرین لحظۀ [[حیات]]، مسیر [[حق]] را رها نکردند. کجاست [[عمار]]، کجاست [[ابن تیهان]]، کجاست [[ذو الشّهادتین]]»<ref>{{متن حدیث|أَیْنَ إِخْوَانِیَ الَّذِینَ رَکِبُوا الطَّرِیقَ وَ مَضَوْا عَلَی الْحَقِّ أَیْنَ عَمَّارٌ وَ أَیْنَ ابْنُ التَّیِّهَانِ وَ أَیْنَ ذُو الشَّهَادَتَیْنِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ١٨٢.</ref><ref>ر. ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۸؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref> | ||
مؤرخان در زمان درگذشت [[ابو هیثم]]، [[اختلاف]] دارند؛ ولی آنچه از مجموعه اقوال [[تاریخی]]<ref>شرح نهج البلاغة، ج ۱۰، ص ۱۰۸؛ قاموس الرجال، ج ۷، ص ۴۶۲.</ref> به دست می‌آید، این است که او در [[جنگ صفین]] جزء [[یاران امام علی]]{{ع}} بود و در آن [[جنگ]] به [[شهادت]] رسید<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref>. | مؤرخان در زمان درگذشت [[ابو هیثم]]، [[اختلاف]] دارند؛ ولی آنچه از مجموعه اقوال [[تاریخی]]<ref>شرح نهج البلاغة، ج ۱۰، ص ۱۰۸؛ قاموس الرجال، ج ۷، ص ۴۶۲.</ref> به دست می‌آید، این است که او در [[جنگ صفین]] جزء [[یاران امام علی]]{{ع}} بود و در آن [[جنگ]] به [[شهادت]] رسید<ref>ر. ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۷۴؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ص ۷۸.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۵
ابوالهیثم بن تیهان از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوالهیثم بن تیهان در رجال و تراجم - ابوالهیثم بن تیهان در تاریخ اسلامی - ابوالهیثم بن تیهان در نهج البلاغه - پرسش مرتبط نداردمالک بن تیهان یار علی(ع)
ابوالهیثم بن تیهان از یاران برجسته امام علی(ع) بود. نام‌های مختلفی برای او ثبت شده که معروف‌ترین آن «مالک» است[۱]؛ مالک بن تَیهان بن مالک که به کنیه‌اش (ابوهَیثم) مشهور است[۲]. از نخستین افراد گروه انصار بود که پیش از هجرت پیامبر(ص) در مکه ایمان آوردند[۳]. وی قبل از اسلام هم موحد بود و از پرستش بت، دوری می‌‌کرد[۴]. او در بیعت عقبه با پیامبر شرکت داشت و از جمله نقبای دوازده‌گانه است که در بیعت عقبۀ دوم برای نشر اسلام برگزیده شدند[۵].
ابوهیثم در تمام نبردهای پیامبر خدا شرکت داشت و از جمله کسانی است که «حدیث غدیر» را روایت کرده‌اند. او از پیش‌گامان شناخت حق، پس از پیامبر خداست که در شناخت خلافت حق، پیشتاز شد و به خلافت ابوبکر تن نداد و در زمره دوازده نفری بود که در مسجد النبی، به دفاع از امام علی(ع) در برابر دگرگونی مسیر خلافت، فریاد اعتراض برآوردند[۶].
ابوالهیثم پس از کشته شدن عثمان بن عفان تمایل به خلافت امام علی(ع) داشت [۷]. لذا از آغاز شکل‌گیری حکومت آن حضرت با ایشان همراه شد و همراه با عمار بن یاسر، مسؤول بیعت گرفتن از مردم شد. امام، ابو هیثم را به همراه عمار بن یاسر، مسئول بیت المال کرد که بیانگر سلامت نفس اوست. علی(ع) در اوج تنهایی و در تنگنای سستی همراهانش، زمانی که با سوز و گداز، یاران استوار گامِ از دست رفته‌اش را یاد کرده است، از مالک بن تیهان نیز نام برده و بر نبودش تأسف خورده است: «کجایند برادرانم که در خطّ خدا حرکت کردند و تا آخرین لحظۀ حیات، مسیر حق را رها نکردند. کجاست عمار، کجاست ابن تیهان، کجاست ذو الشّهادتین»[۸][۹]
مؤرخان در زمان درگذشت ابو هیثم، اختلاف دارند؛ ولی آنچه از مجموعه اقوال تاریخی[۱۰] به دست می‌آید، این است که او در جنگ صفین جزء یاران امام علی(ع) بود و در آن جنگ به شهادت رسید[۱۱].
منابع
پانویس
- ↑ ر. ک: دانشنامه نهج البلاغه، ص ۷۸.
- ↑ ر. ک: محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۸۲۸؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۴.
- ↑ ر. ک: دانشنامه نهج البلاغه، ص ۷۸.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۸۲۸؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۴.
- ↑ ر. ک: دانشنامه نهج البلاغه، ص ۷۸.
- ↑ ر. ک: محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۸۲۸؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۴.
- ↑ ر. ک: دانشنامه نهج البلاغه، ص ۷۸.
- ↑ «أَیْنَ إِخْوَانِیَ الَّذِینَ رَکِبُوا الطَّرِیقَ وَ مَضَوْا عَلَی الْحَقِّ أَیْنَ عَمَّارٌ وَ أَیْنَ ابْنُ التَّیِّهَانِ وَ أَیْنَ ذُو الشَّهَادَتَیْنِ»؛ نهج البلاغه، خطبه ١٨٢.
- ↑ ر. ک: محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۸۲۸؛ دانشنامه نهج البلاغه، ص ۷۸.
- ↑ شرح نهج البلاغة، ج ۱۰، ص ۱۰۸؛ قاموس الرجال، ج ۷، ص ۴۶۲.
- ↑ ر. ک: محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۸۲۸؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۷۴؛ دانشنامه نهج البلاغه، ص ۷۸.