عمرو بن سلمه ارحبی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'تاریخ یعقوبی' به 'تاریخ یعقوبی'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'تاریخ یعقوبی' به 'تاریخ یعقوبی')
خط ۳۰: خط ۳۰:


==تحقیق و بررسی درباره مخاطب نامه ۱۹ نهج البلاغه==
==تحقیق و بررسی درباره مخاطب نامه ۱۹ نهج البلاغه==
در کتاب [[تکملة منهاج البراعه]] بعد از این که این دو نامه را نقل می‌کند (نامه ۱۹ نهج البلاغه و آنچه از [[تاریخ]] [[یعقوبی]] نقل کردیم) چنین اظهار می‌داد: «ظاهراً این دو نامه، یکی است و [[سید رضی]] تنها قسمتی از این نامه را در نهج البلاغه آورده است و این روش اوست که جملات [[فصیح]] آن حضرت را بر می‌گزیند و بقیه را نقل نمی‌کند و یعقوبی نیز قسمت دیگری از آن را نقل کرده و ابتدای نامه، به دو [[روایت]] مختلف نقل شده است. [[مؤیّد]] مطلب، [[سخن]] [[فاضل]] [[بحرانی]] در شرح این نامه است که می‌گوید: نقل شده که این دهقانان [[مجوس]] بوده‌اند و [[حضرت امیر]] او را بر [[فارس]] و [[بحرین]] [[امارت]] داد؛ زیرا آنها مجوس و [[آتش]] پرست بودند. سپس می‌گوید: این سخن، منافاتی با فرمایش حضرت ندارد که آنها را به عنوان [[اهل کتاب]] معرفی کرده است، چون مجوس نیز اهل کتاب بودند که در قبل ما این مطلب را بیان کردیم و از جمله از کتاب [[توحید صدوق]] نقل کردیم: وقتی که [[حضرت علی]]{{ع}} می‌فرمود:  قبل از این که مرا از دست بدهید، از من سؤال نمایید!<ref>{{متن حدیث|سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي}}</ref>
در کتاب [[تکملة منهاج البراعه]] بعد از این که این دو نامه را نقل می‌کند (نامه ۱۹ نهج البلاغه و آنچه از [[تاریخ یعقوبی]] نقل کردیم) چنین اظهار می‌داد: «ظاهراً این دو نامه، یکی است و [[سید رضی]] تنها قسمتی از این نامه را در نهج البلاغه آورده است و این روش اوست که جملات [[فصیح]] آن حضرت را بر می‌گزیند و بقیه را نقل نمی‌کند و یعقوبی نیز قسمت دیگری از آن را نقل کرده و ابتدای نامه، به دو [[روایت]] مختلف نقل شده است. [[مؤیّد]] مطلب، [[سخن]] [[فاضل]] [[بحرانی]] در شرح این نامه است که می‌گوید: نقل شده که این دهقانان [[مجوس]] بوده‌اند و [[حضرت امیر]] او را بر [[فارس]] و [[بحرین]] [[امارت]] داد؛ زیرا آنها مجوس و [[آتش]] پرست بودند. سپس می‌گوید: این سخن، منافاتی با فرمایش حضرت ندارد که آنها را به عنوان [[اهل کتاب]] معرفی کرده است، چون مجوس نیز اهل کتاب بودند که در قبل ما این مطلب را بیان کردیم و از جمله از کتاب [[توحید صدوق]] نقل کردیم: وقتی که [[حضرت علی]]{{ع}} می‌فرمود:  قبل از این که مرا از دست بدهید، از من سؤال نمایید!<ref>{{متن حدیث|سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي}}</ref>


[[أشعث بن قیس]] برخاست و گفت: ای [[امیرالمؤمنین]]! چرا از [[مجوس]] [[جزیه]] گرفته می‌شود و حال آنکه بر آنها کتاب نازل نشده و [[پیامبری]] برایشان نیامده است حضرت فرمود: «ای [[اشعث]]! [[خداوند]] بر آنها کتاب نازل کرده و به سوی آنها [[پیامبر]] فرستاده است»<ref>حسن زاده آملی، تکملة منهاج البراعه، ج۱۷، ص۳۱۲.</ref>.
[[أشعث بن قیس]] برخاست و گفت: ای [[امیرالمؤمنین]]! چرا از [[مجوس]] [[جزیه]] گرفته می‌شود و حال آنکه بر آنها کتاب نازل نشده و [[پیامبری]] برایشان نیامده است حضرت فرمود: «ای [[اشعث]]! [[خداوند]] بر آنها کتاب نازل کرده و به سوی آنها [[پیامبر]] فرستاده است»<ref>حسن زاده آملی، تکملة منهاج البراعه، ج۱۷، ص۳۱۲.</ref>.
خط ۴۶: خط ۴۶:
اما آنچه به عنوان مؤید از شرح [[بحرانی]] نقل کردند، کامل نیست؛ زیرا در نسخه چاپی آن تنها این جمله ذکر شده: «منقول است این دهقانان مجوسی بوده‌اند»<ref>ابن میثم، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۹۸.</ref> و در شرح [[نامه]] ۱۹ ندارد که این فرد، عامل [[بحرین]] بوده است و مسلم است که قسمتی از [[عراق]] فعلی، مجوسی بودند، مثل [[مردم]] [[انبار]] و منطقه جزیره.
اما آنچه به عنوان مؤید از شرح [[بحرانی]] نقل کردند، کامل نیست؛ زیرا در نسخه چاپی آن تنها این جمله ذکر شده: «منقول است این دهقانان مجوسی بوده‌اند»<ref>ابن میثم، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۹۸.</ref> و در شرح [[نامه]] ۱۹ ندارد که این فرد، عامل [[بحرین]] بوده است و مسلم است که قسمتی از [[عراق]] فعلی، مجوسی بودند، مثل [[مردم]] [[انبار]] و منطقه جزیره.


بنابراین، [[سخن]] [[فاضل بحرانی]]، مؤید [[کلام]] ایشان نیست و أرحب منسوب به [[قبیله همدان]] است نه [[بنی مخزوم]] و [[قریش]]. آنچه در طبقات [[ابن سعد]] آمده، [[مؤیّد]] بیان ماست؛ زیرا فردی به نام [[عمرو بن سلمة بن عمیرة همدانی ارحبی]] ذکر شده که از [[یاران حضرت علی]]{{ع}} بوده؛ گر چه در آن کتاب درباره [[کارگزاری]] او از جانب حضرت مطلبی ذکر نشده است. اما آنچه از کتب [[تاریخ]] [[یعقوبی]]، [[جمل]] [[شیخ مفید]]، [[تنقیح المقال]]، [[تاج العروس]]، [[سیر أعلام النبلاء]]، [[مستدرک الوسائل]] و [[أنساب الاشراف]] نقل کردیم مؤیّد بیان ماست و ایشان در [[تکملة منهاج البراعه]] نامه [[حضرت امیر]]{{ع}} را به [[مردم کوفه]] بعد از فتح [[بصره]]، از کتاب جمل مفید نقل کرده‌اند که حضرت نامه را همراه [[عمر بن سلمه ارحبی]] به [[کوفه]] فرستاد<ref>حسن زاده آملی، تکلمة منهاج البراعه، ج۱۷، ص۱۳.</ref>.
بنابراین، [[سخن]] [[فاضل بحرانی]]، مؤید [[کلام]] ایشان نیست و أرحب منسوب به [[قبیله همدان]] است نه [[بنی مخزوم]] و [[قریش]]. آنچه در طبقات [[ابن سعد]] آمده، [[مؤیّد]] بیان ماست؛ زیرا فردی به نام [[عمرو بن سلمة بن عمیرة همدانی ارحبی]] ذکر شده که از [[یاران حضرت علی]]{{ع}} بوده؛ گر چه در آن کتاب درباره [[کارگزاری]] او از جانب حضرت مطلبی ذکر نشده است. اما آنچه از کتب [[تاریخ یعقوبی]]، [[جمل]] [[شیخ مفید]]، [[تنقیح المقال]]، [[تاج العروس]]، [[سیر أعلام النبلاء]]، [[مستدرک الوسائل]] و [[أنساب الاشراف]] نقل کردیم مؤیّد بیان ماست و ایشان در [[تکملة منهاج البراعه]] نامه [[حضرت امیر]]{{ع}} را به [[مردم کوفه]] بعد از فتح [[بصره]]، از کتاب جمل مفید نقل کرده‌اند که حضرت نامه را همراه [[عمر بن سلمه ارحبی]] به [[کوفه]] فرستاد<ref>حسن زاده آملی، تکلمة منهاج البراعه، ج۱۷، ص۱۳.</ref>.


[[بلاذری]] در شرح حال [[امام حسن]]{{ع}} نوشته است که آن حضرت، عمرو بن سلمه همدانی أرحبی را همراه با [[محمد بن اشعث]] نزد [[معاویه]] فرستاد که شرایط [[صلح]] را بنویسد و عمرو را جزو افرادی معرفی می‌کند که از [[شهود]] [[صلحنامه]] بوده‌اند<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰ - ۴۲؛ ابن کلبی، نسب معد والیمن الکبیر، ص۵۲۵.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۱، ص 492-496.</ref>
[[بلاذری]] در شرح حال [[امام حسن]]{{ع}} نوشته است که آن حضرت، عمرو بن سلمه همدانی أرحبی را همراه با [[محمد بن اشعث]] نزد [[معاویه]] فرستاد که شرایط [[صلح]] را بنویسد و عمرو را جزو افرادی معرفی می‌کند که از [[شهود]] [[صلحنامه]] بوده‌اند<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰ - ۴۲؛ ابن کلبی، نسب معد والیمن الکبیر، ص۵۲۵.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۱، ص 492-496.</ref>
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش