←امامت در عصر غیبت
خط ۱۳۵: | خط ۱۳۵: | ||
=== امامت در عصر غیبت === | === امامت در عصر غیبت === | ||
از | با توجه به آنچه گذشت از منظر اندیشمندان انقلاب اسلامی در دوران غیبت [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} نیز باید [[رهبری جامعه اسلامی]] [[استمرار]] یابد؛ ازاین رو مسئله نایب امام{{ع}} پیش میآید؛ بدین معنا که [[مسلمان]] [[متعهد]] باید در [[زمان غیبت]] که به [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} مرتبط با [[وحی]] دسترسی ندارند، برای حل مشکلات و مسائل شرعی خویش به کسی مراجعه کند که لیاقت این [[کار]] را داشته باشد و مراد از آن شخص، [[فقیه]] است. با این حال [[فقیه]] [[معصوم]] نیست و به [[وحی]] نیز دسترسی ندارد، اما میتواند آنچه را از [[قرآن]] و روایات معتبر در [[اختیار]] دارد، با [[آگاهی]] از نیازهای [[زمان]]، برای [[امت]] بیان کند<ref>محمد حسین بهشتی، پیامبری از نگاه دیگر، ص۸۱.</ref>. | ||
به عبارت بهتر درست است که در این دوران، معصومی{{ع}} در دسترس نیست، [[ولی]] دست کم لازم است شخصیتی [[عالم]] و [[آگاه]] و باتقوا، که آثاری از صفات و [[ویژگیهای امام]] [[معصوم]]{{ع}} را در خود داشته باشد و نگذارد بخش گستردهای از این آثار از دست برود، لیاقت [[کارگزاری]] و [[رهبری]] از جانب آن [[امام]]{{ع}} پنهان را داشته باشد<ref>داوود فیرحی، رهبری و حکومت در اندیشه آیتالله بهشتی، فصلنامه سیاست، دوره ۴۲، شمارۀ۱، ص۲۸۹.</ref> و این [[شخصیت]] کسی نیست جز [[ولی فقیه]]. به باور متفکران انقلاب اسلامی، اگر قرار است نظامی بر مبنای [[جمهوری اسلامی]] بنا شده و استمرار یابد، لازم است [[رهبری]] آن بر دوش کسی قرار گیرد که چه از نظر [[آگاهی]] به [[اسلام]] و چه التزام و مقید بودن به [[وظایف]] فرد [[مسلمان]]، در همه وظایف فردی، [[سیاسی]]، [[خانوادگی]] و [[اجتماعی]] [[الگو]] و نمونه باشد<ref>مشروح مذاکرات مجلس نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران، اداره کل روابط عمومی مجلس، ج ۱، ص۳۷۶ و ۳۷۷.</ref>. | |||
ایشان دلایل متعددی را جهت لزوم حضور [[فقها]] در [[رهبری جامعه اسلامی]] اقامه کردهاند که بارزترین آنها عبارت است از: | |||
#[[درک]] بهتر و عمیقتر مسائل تازه و پیچیده | #[[درک]] بهتر و عمیقتر مسائل تازه و پیچیده | ||
#کاهش خطر دستکاری دیدگاههای [[فقهی]] [[خالص]] و صحیح و | #کاهش خطر دستکاری دیدگاههای [[فقهی]] [[خالص]] و صحیح و در نتیجه تقلیل امکان خطر [[انحراف]] آنها | ||
#احتمال کمتر خطر [[انحراف]] و لغزشهای مهم در [[فقها]] و در نتیجه برخورداری بیشتر [[نظام]] از [[مصونیت]] با حضور آنها<ref>رضا تابش و جعفر محسنی دره بیدی، مبانی مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران، ص۱۷۶.</ref>. | #احتمال کمتر خطر [[انحراف]] و لغزشهای مهم در [[فقها]] و در نتیجه برخورداری بیشتر [[نظام]] از [[مصونیت]] با حضور آنها<ref>رضا تابش و جعفر محسنی دره بیدی، مبانی مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران، ص۱۷۶.</ref>. | ||
معماران انقلاب اسلامی از چنین فقیهی به [[ولی فقیه]] و از تطرفات و اختیارات او به [[ولایت فقیه]] تعبیر کرده و معتقدند: منشأ نهاد [[ولایت فقیه]]، با توجه به ماهیت [[جامع]] [[ایدئولوژیک]] یا مکتبی [[جامعه اسلامی]]، ابتدا به دوران پیامبر اکرم{{صل}}، و سپس به دوران [[ائمه معصوم]]{{عم}} باز میگردد؛ زیرا [[جامعه]] ما مکتبی است و هر [[جامعه]] مکتبی به [[رهبری]] متناسب با همان [[مکتب]] نیاز دارد؛ در نتیجه، [[جامعه]] مکتبی ما برای ادامه حیاتش به رهبریای [[نیازمند]] است که در [[امامت]] [[پیامبر]]{{صل}} و [[امامان معصوم]]{{عم}} ریشه دارد<ref>محمد علی نظری، محمد عابدی اردکانی، مقاله: جامعه اسلامی و ماهیت رهبری در اندیشه سیاسی آیتالله بهشتی با تأکید بر نظریه امامت و امت، پژوهشهای سیاست اسلامی» بهار و تابستان ۱۳۹۴ - شماره ۷.</ref>. | |||
از منظر ایشان [[ولایت فقیه]] در عصر غیبت برای [[جامعه اسلامی]] و حاکمیتش، آثار مثبت و ارزشمندی در پی دارد که برخی از مهمترین آنها به این شرح است: | |||
#[[حاکمیت]] [[مکتب]] بر همه [[شئون]] [[اجتماعی]] و عنیت یافتن جامعه توحیدی [[اسلامی]]؛ | #[[حاکمیت]] [[مکتب]] بر همه [[شئون]] [[اجتماعی]] و عنیت یافتن جامعه توحیدی [[اسلامی]]؛ | ||
#پایان دادن به نظریه [[جدایی دین از سیاست]]؛ | #پایان دادن به نظریه [[جدایی دین از سیاست]]؛ | ||
#[[اعتقاد قلبی]] [[مردم]] به [[قوانین]] و [[تبعیت]] آگاهانه و ریشه گرفته از [[باور]] درونی و معنوی از آنها؛ | #[[اعتقاد قلبی]] [[مردم]] به [[قوانین]] و [[تبعیت]] آگاهانه و ریشه گرفته از [[باور]] درونی و معنوی از آنها؛ | ||
#برپایی هرچه بیشتر [[فقه]] در جهت یافتن راه حلهای عملی برای مسائل و [[مشکلات]] [[جامعه]]؛ | #برپایی هرچه بیشتر [[فقه]] در جهت یافتن راه حلهای عملی برای مسائل و [[مشکلات]] [[جامعه]]؛ | ||
#فراهم شدن امکان [[اسلامی]] ساختن [[جامعه]]<ref>یونس نوربخش، کالبد شکافی انقلاب اسلامی ایران، ص۱۱۷ و ۱۱۸ | #فراهم شدن امکان [[اسلامی]] ساختن [[جامعه]]<ref>یونس نوربخش، کالبد شکافی انقلاب اسلامی ایران، ص۱۱۷ و ۱۱۸.</ref>. | ||
== حقوق امام (وظایف امت در برابر امام) == | == حقوق امام (وظایف امت در برابر امام) == |