آیا امام مهدی فرزند دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{پرسش غیرنهایی}} {{جعبه اطلاعات پرسش | موضوع اصلی = مهدویت (پرسش)|بانک جامع...» ایجاد کرد)
 
خط ۲۷: خط ۲۷:
==پاسخ‌های دیگر==
==پاسخ‌های دیگر==
{{یادآوری پاسخ}}
{{یادآوری پاسخ}}
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضانژاد؛}}
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین رضانژاد؛}}
[[پرونده:11411.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[عزالدین رضانژاد]]]]
[[پرونده:11411.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[عزالدین رضانژاد]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[عزالدین رضانژاد]]'''، در مقاله ''«[[حیات امام مهدی (مقاله)|حیات امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[عزالدین رضانژاد]]'''، در مقاله ''«[[حیات امام مهدی (مقاله)|حیات امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۴۱: خط ۴۱:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛}}
{{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛}}
[[پرونده:11562.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[حبیب‌الله طاهری]]]]
حجت الاسلام و المسلمین دکتر [[حبیب‌الله طاهری]] در کتاب ''«[[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]»'' در این‌باره گفته‌است:
:::::*«در مورد اینکه در [[غیبت کبری]] برای حضرت [[صاحب الامر]] همسر و فرزندانی هست یا نه؟ دلیل قطعی بر وجود یا عدم وجود آن نداریم، لکن شواهدی هست که وجود همسر و فرزندان را اثبات می‌نمایند و آنها عبارتند از:
::::#'''قواعد کلی:''' احکام کلی شریعت محمدی {{صل}} ایجاب می‌کند که حضرت [[بقیة الله]]{{ع}} نیز مانند دیگر پیشوایان معصوم تشکیل خانواده داده، از سنت جد بزرگوارش [[پیامبر خاتم|حضرت محمد مصطفی ]]{{صل}} پیروی نماید. مرحوم [[محدث نوری]] می‌فرماید: "چگونه ترک خواهند نمود چنین سنت عظیمه جد بزرگوار خود را، با آن همه ترغیب و تحریص، که در فعل آن، و تهدید و تخویف که در ترک آن شده است، سزاوارترین امت در اخذ به سنت [[پیامبر]]{{صل}} [[امام]] هر عصر است و تاکنون کسی ترک آن را ازخصایص آن جناب نشمرده است"<ref> نجم الثاقب، ص ۲۲۴.</ref>. مرحوم [[نهاوندی]] می‌فرمایند: "بالجمله بعد از اعتقاد به زندگی و [[غیبت]] آن بزرگوار، و استحباب تناکح و تناسل و منع از رهبانیت و عزوبت، لابد آن بزرگوار را عیال و اولاد خواهد بود، و کثرت آن به سبب طول عمر، چنانکه عادت اقتضا می‌کند، باعث اختیار بلدی خاص است که خالی از غیر خواص باشد، تا آنکه ذکر آن حضرت چنانکه مقتضای حکمت غیبت است، مستور بماند و اولاد او هم به آسودگی خاطر زندگی کنند، پس گول این شبهات را مخور و انکار وجود بلاد و اولاد آن بزرگوار را افسانه شمر"<ref> العبقری الحسان، ج ۲، ص ۱۳۴.</ref>. بنابراین، طبق قواعد کلی باید حضرت دارای همسر و فرزند باشد چنانکه این دو بزرگوار اشاره فرموده‌اند.
::::#'''روایات :''' در رابطه با همسر یا همسران حضرت [[بقیة الله]]{{ع}} تنها یک روایت است که سر نخی به دست می‌دهد و ن روایتی است که مرحوم "[[کفعمی]]" در کتاب شریف مصباح، نقل کرده است، بر اساس این روایت، همسر حضرت، از نسل "[[عبد العُزی]]" پسر [[عبدالمطلب]] می‌باشد<ref> نجم الثاقب، ص ۲۲۵.</ref>. و در این رابطه با اولاد آن حضرت که وجود آنها به روشنی اثبات می‌کند و این روایات ضمناً وجود همسر را نیز اثبات می‌کنند:
::::##[[سید بن طاوس]]، در جمال الاسبوع می‌فرماید: روایتی با سندهای متصل یافتم که حضرت [[ولی عصر]]{{ع}} را اولاد بسیاری هست که در شهرهای کرانه دریا حاکم و والی هستند و در نیکی و بزرگواری در رأس نیکان روزگار و در قله صفات ابرار و اخیار هستند"<ref> جمال الاسبوع، ص ۵۱۲. </ref>.
::::##روایت انباری که مرحوم [[علامه مجلسی]] در بحار آن را آورده و روایتی طولانی است<ref> بحارالانوار، ج ۵۳، از ص ۲۱۳ تا ص ۲۲۱، حکایت ثالثه.</ref>. البته بسیاری از بزرگان در داستان انباری تردید کرده‌اند از جمله مرحوم حاج آقا بزرگ تهرانی در کتاب شریف الذریعه<ref> الذریعه، ج ۵، ص ۱۰۶.</ref> و آیت الله [[ابراهیم امینی]] در کتاب دادگستر جهان<ref> دادگستر جهان، ص ۲۰۶.</ref>.
::::##[[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: "برای صاحب این امر دو [[غیبت]] است، یکی از آنها به قدری طولانی می‌شود که برخی مردم می‌گویند وفات کرده و برخی می‌گوید کشته شده و برخی می‌گویند آمده و رفته، جز تعدادی اندک از [[شیعیان]]، بر باور خود استوار نماند و کسی از اقامتگاه او مطلع نمی‌شود، حتی فرزندان او جایگاه او نمی‌دانند، به جز کسی که متصدی امور اوست"<ref> غیبت شیخ طوسی، ص ۱۰۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۵۳.</ref>.
::::##[[محمد بن مشهدی]]، در کتاب "مزار" از [[امام صادق]]{{ع}} نقل می‌کند که فرمود: گویا نزول قائم را با اهل و عیالش در [[مسجد سهله]] می‌مبینم"<ref> نجم الثاقب، ص ۲۲۵.</ref>.
::::##[[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]] در اخرین شب زندگی خود قلم و دواتی خواست، وصایای فراوانی املاء کرد و [[امام علی|امیرالمؤمنان]] نوشت، آنگاه وصایایی هم درباره فرزندان [[حضرت مهدی]] بیان فرمود و دستور داد که آن را [[امامان]] دست به دست به [[حضرت مهدی]] {{ع}} برسانند و نیز هنگام وفات به پسرش تقدیم نماید<ref> غیبت شیخ طوسی، ص ۹۷؛ بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۴۸.</ref>.
::::##مرحوم شیخ [[حر عاملی]]، در کتاب "الایقاظ من الهجعة" از صفحه ۳۹۲ تا صفحه ۴۰۵ بابی را به بحث از دولت فرزندان [[مهدی]] {{ع}} اختصاص داده است. (ص ۳۹۲).
::::##مرحوم [[علامه مجلسی]] نیز بابی را به خلفا و اولاد [[حضرت مهدی]] {{ع}} اختصاص داده است<ref> بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۴۵ تا ص ۱۴۹.</ref>. چنانکه ملاحظه کردید روایات بسیاری دلیل بر وجود فرزند برای [[حضرت مهدی]] {{ع}} هستند الا یک روایت که منافی و معارض با این روایات است، و آن روایت این است که می‌گوید: "هر امامی باید فرزند داشته باشد، ب جز [[حضرت مهدی]] {{ع}} که فرزند ندارد"<ref> غیبت شیخ طوسی، ص ۱۳۴.</ref>. ولی علما و بزرگان [[شیعه]]، مانند حضرت مرحوم [[محدث نوری]]<ref> نجم الثاقب، ص ۲۲۶.</ref> و [[شیخ طوسی]]<ref> غیبت شیخ طوسی، ص ۱۳۷.</ref> و [[میر محمد میرلوحی]] معاصر [[علامه مجلسی]]<ref> ریاض المؤمنین.</ref> این تنافی را رفع کردند، بدین بیان که [[امام زمان]]، مانند سایر [[ائمه]] پسر [[امام]] ندارد نه آنکه اصلاً پسر ندارد. بنابراین، از مجموع احادیث استفاده می‌شود که برای [[حضرت مهدی]] {{ع}} فرزندان بسیاری هست که همه از اولیاء و صلحا و شرفا هستند، ولی سمت [[امامت]] ندارند، چرا که [[امام]] منحصر در دوازده نفر است.
::::#'''دعاها:''' علاوه بر روایات و قواعد کلی، برخی دعاها نیز از [[معصومین]]{{عم}} صادر شده و یا از ناحیه مقدسه رسیده است، دلالت دارند بر اینکه برای حضرت اهل و عیال و فرزندانی هست و در دعاها نامی از انها برده شده و در حق آنان دعا شده است. در این دعاها تعبیر "ولد"، "ذریه"، "[[اهل بیت]]" بکار رفته که همه اینها وجود همسر و فرزندان را برای آن حضرت اثبات می‌کنند، در این مورد دعا بسیار است، ما به بعضی از آنها اشاره می‌کنیم:
::::##در آخرین فراز از صلواتی که از ناحیه مقدسه صادر شده چنین می‌خوانیم: {{عربی|اندازه=150%|"صَلِّ‏ عَلَى‏ وَلِيِّكَ‏ وَ وُلَاةِ عَهْدِهِ‏ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ وَ مُدَّ فِي أَعْمَارِهِمْ وَ زِدْ فِي آجَالِهِمْ"}}<ref>درود بی‌پایان خود را بر ولی امرت و اولیای عهدش و پیشوایان از اولادش نازل فرما و بر عمر و اجلشان بیفزا؛ غیبت شیخ طوسی، ص ۱۰۷؛ مصباح کفعمی، ص ۵۴۸؛ جمال الاسبوع سید بن طاوس، ص ۵۰۴؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۲.</ref>؛
::::##در ضمن دعایی که به هنگام وداع سرداب مقدس وارد شده، چنین می‌خوانیم: {{عربی|اندازه=150%|"وَ صَلِّ عَلَى‏ وَلِيِّكَ‏ وَ وُلَاةِ عَهْدِهِ‏ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ..."}}<ref>صلوات و سلام خود را بر ولی امرت و اولیای عهدت و پیشوایان از فرزندانش بفرست؛ بحارالانوار، ج ۱۰۲، ص ۲۲۸.</ref>؛
::::##در دعایی که [[امام رضا]]{{ع}} تعلیم فرموده که در عصر [[غیبت]] خوانده شود، چنین آمده است: {{عربی|اندازه=150%|"اللَّهُمَ‏ أَعْطِهِ‏ فِي‏ نَفْسِهِ‏ وَ أَهْلِهِ‏ وَ وُلْدِهِ‏ وَ ذُرِّيَّتِهِ وَ أُمَّتِهِ وَ جَمِيعِ رَعِيَّتِهِ مَا تُقِرُّ بِهِ عَيْنَهُ وَ تَسُرُّ بِهِ نَفْسَهُ..."}}<ref>بار خدایا! به او درباره خودش و اهلش و فرزندانش و امتش و همه رعیتش عطا فرما آنچه که دیده‌اش روشن و دلش مسرور گردد؛ بحارالانوار، ج ۹۵، ص ۳۳۲.</ref>
::::##در فرازی از زیارت مخصوص حضرت [[ولی عصر]]{{ع}} که روزهای جمعه وارد است، چنین می‌خوانیم: {{عربی|اندازه=120%|"يَا مَوْلَايَ‏ يَا صَاحِبَ‏ الزَّمَانِ‏ صَلَوَاتُ‏ اللَّهِ‏ عَلَيْكَ‏ وَ عَلَى آلِ بَيْتِكَ هَذَا يَوْمُ الْجُمُعَةِ... صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِكَ الطَّاهِرِينَ"}}<ref>ای مولای من ای صاحب الزمان که درود خدا بر تو و بر [[اهل بیت]] تو باد، امروز روز جمعه است... صلوات خدا بر تو و بر [[اهل بیت]] پاک تو باد؛ جمال الاسبوع، ص ۳۸؛ نجم الثاقب، ص ۲۲۴.</ref>؛
::::##دعا بسیار طولانی از ناحیه مقدسه صادر شده که [[سید بن طاووس]] آن را از تعقیبات عصر جمعه شمرده و می‌فرماید: اگر به هیچ کدام از اعمال عصر جمعه موفق نشوی، این دعا را ترک نکن که از ناحیه مقدسه به آن امر شده است و در فرازی ازآن دعا می‌خوانیم: {{عربی|اندازه=150%|"حَتَّى‏ نَنْظُرَ إِلَى‏ وَلِيِّكَ‏ صَلَوَاتُكَ‏ عَلَيْهِ‏ وَ آلِهِ ظَاهِرَ الْمَقَالَةِ وَاضِحَ الدَّلَالَةِ هَادِياً مِنَ الضَّلَالَةِ شَافِياً مِنَ الْجَهَالَةِ..."}}<ref> تا ولی تو را به بینم- که صلوات تو بر او و آل او باد. با گفتاری روشن، برهانی آشکار، از گمراهی می‌رهاند، از جهالت و نادانی نجات می‌بخشد؛ کمال الدین، ص ۵۱۲؛ جمال الاسبوع، ص ۵۲۳.</ref>؛ به هر حال، در دعاهای بسیاری اشاره به فرزندان و [[اهل بیت]] حضرت شده است که در مجموع می‌توان وثوق به وجود آنها پیدا کرد، هر چند قطع به وجود همسر و فرزند پیدا نمی‌شود، زیرا این روایات و دعاها درحد تواتر نیستند که مفید یقین باشند»<ref>[[حبیب‌الله طاهری|طاهری؛حبیب‌الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص: ۳۶۴ - ۳۶۸.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
 
{{جمع شدن|۳. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛}}
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۷۲: خط ۹۳:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۳. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛}}
{{جمع شدن|۴. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛}}
[[پرونده:1368299.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[علی رضا رجالی تهرانی]]]]
[[پرونده:1368299.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[علی رضا رجالی تهرانی]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۸۸: خط ۱۰۹:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۴. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛}}
{{جمع شدن|۵. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛}}
[[پرونده:1368303.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]]]
[[پرونده:1368303.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]]]
::::::'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
::::::'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]»'' در این‌باره گفته‌اند:

نسخهٔ ‏۱ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۳۵

الگو:پرسش غیرنهایی

آیا امام مهدی فرزند دارد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلیمهدویت

آیا امام مهدی(ع) فرزند دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

محسن قرائتی
حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی در کتاب «جهت‌نما» در اين باره گفته است:
« عقل به ما می‌گوید دنبال مسائلی برویم که چهار شرط داشته باشد:
  1. ضروری و واجب باشد؛
  2. مستحب و مفید باشد؛
  3. مشکل فردی در آن حل شود؛
  4. جامعه‌ای را از خطر و انحراف نجات دهد.
  • اطلاعات جزئی راجع به مسائل شخصی امام زمان(ع) و هیچ امام دیگر، نه واجب و مستحب است و نه مشکل فرد و جامعه‌ای را حل می‌کند. وقتی امت ما، به ویژه نسل جوان از مهم‌ترین ضروریات غافل هستند؛ آیا صلاح است که ما وقت خود را برای این گونه سؤالات صرف کنیم؟! قرآن کریم در سوره کهف از جوانمردانی یاد می‌کند که در اقلیت بودند و چون احساس کردند که در محیط فاسد نمی‌توانند مکتب خودشان را حفظ کنند؛ از رفاه و لذت‌های زندگی شهری صرف نظر کردند. و در بیابان‌ها غاری یافته، به آن جا هجرت نمودند تا دین خود را حفظ کنند. این نسخه قرآنی، نسخه شفابخش تمام مسلمانانی است که در سرزمین‌های کفر در اقلیت هستند و تصمیم دارند تا دین خود را حفظ کنند و اگر لازم باشد از منطقه‌ای به منطقه‌ای هجرت نموده، هم فکران خود را شناسایی کنند؛ از در آمدها و رفاه‌هایی بگذرند؛ ولی تحت تأثیر آن‌ها قرار نگیرند. قرآن از کسانی که به جای این نسخه شفابخش در فکر آمار و تعداد آن افراد هستند و با هم گفت وگو می‌کنند که آیا آن جوانمردان، سه نفر، پنج نفر یا هفت نفر بودند، به شدت انتقاد می‌کند[۱]. دغدغه ما باید این مسأله باشد که چه کنیم تا سرباز مهدی(ع) شویم، نه آن که حضرت مهدی(ع) خانواده دارد یا ندارد! لابد پس از این سؤال، سؤال‌های دیگری از این نوع هم پیش می‌آید؛ مثلاً این که آیا فرزندان ایشان پسرند یا دختر؛ داماد و عروسشان چه کسانی هستند؛ غذایشان چیست؟... درست مثل وقتی که حضرت علی(ع) فرمودند: "از من بپرسید تا مرا از دست نداده‌اید"؛ در این میان کسی پرسید: "تعداد موهای سر من چقدر است؟" خداوند متعال بعضی از سؤال‌ها را به گونه‌ای جواب می‌دهد که سؤال کننده از سؤال خود شرمنده شود؛ مثلاً از پیغمبر می‌پرسیدند: چه چیزهایی را انفاق کنیم: چه چیز یعنی، لباس، غذا، میوه، گوشت یا نان و... اما خداوند به جای این که بفرماید چه چیزی را صدقه بدهید، جواب دیگری می‌دهد و می‌فرماید: "هر چه می‌خواهید، بدهید؛ ولی به پدر و مادر بدهید". و به جای "چه چیز" به "چه کس" توجه می‌کند. ما از این شیوه قرآنی استفاده می‌کنیم که لازم نیست هر سؤالی را جواب بدهیم؛ ولی لازم است جواب ما ارشادی باشد؛ یعنی سؤال کننده به سمت و سوی حق هدایت شود. خوراک، پوشاک یا مسکن مسأله اصلی نیست؛ سؤال اصلی، نوع صدقه نیست؛ بلکه صدقه گیرنده مورد توجه است»[۲].

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. سوره کهف، آیه:۲۲.
  2. قرائتی، محسن، جهت‌نما، ص ۶۸ - ۷۰.
  3. میرزا حسین نوری، النجم الثاقب، ص ۲۲۲
  4. میرزا علی اکبر نهاوندی، العبقری الحسان، ج ۲، ص ۱۳۴
  5. میرزا حسین نوری، النجم الثاقب، ص ۲۲۵
  6. شیخ طوسی، الغیبه، ص ۶۱ و بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۵۳
  7. میرزا حسین نوری، النجم الثاقب، ص ۲۲۵
  8. جمال الأسبوع، ص ۵۱۲.
  9. الايقاظ من الهجعه، ص ۳۹۲ - ۴۰۵.
  10. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۷
  11. بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۴۵
  12. شیخ طوسی، الغیبه، ص۱۳۴
  13. میرزا حسین نوری، النجم الثاقب، ص ۲۲۶
  14. شیخ طوسی، الغیبه، ص ۱۳۷
  15. میر محمد میرلوحی، سیمای آفتاب، ص ۴۹۷
  16. میر محمد میرلوحی، سیمای آفتاب، ص ۴۹۷.
  17. برای آگاهی فزون‌‎تر درباره این دعاها و زیارت‌ها، به منابع ذیل مراجعه کنید: - شیخ صدوق ، کمال الدین و تمام النعمه، ص ۵۱۲. - شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ص ۲۸۶ و ۴۰۹ - سید بن طاووس، جمال الأسبوع، ص۳۸ و نیز همو مصباح الزائر مخطوط)، ص۱۷۰ -بحارالانوار، ج ۱۵، ص ۳۳۲، ج ۱۰۲، ص ۲۲۸ - حسن بن سليمان حلی، مختصر بصائر الدرجات، ۱۹۲ - ابراهيم بن علی عاملی کفعمی، مصباح الكفعمي، ص۵۴۸
  18. خدایا! به او درباره خودش و اهل و فرزندان و امت و همه رعیتش، آنچه دیده‌اش را روشن و دلش را شادمان می‌سازد، عطا فرما ....؛ بحارالانوار، ج ۹۹، ص ۱۱۴
  19. [خدایا!] بر ولی امرت و اولیای عهدش و پیشوایانی که از فرزندانش به شمار می‌آیند، درود فرست و عمر و مدت زندگی شان را فزونی بخش؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص ۲۷۷ و بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۲۲
  20. رضانژاد، عزالدین، حیات امام مهدی، ص ۱۰۲ - ۱۰۶.
  21. نجم الثاقب، ص ۲۲۴.
  22. العبقری الحسان، ج ۲، ص ۱۳۴.
  23. نجم الثاقب، ص ۲۲۵.
  24. جمال الاسبوع، ص ۵۱۲.
  25. بحارالانوار، ج ۵۳، از ص ۲۱۳ تا ص ۲۲۱، حکایت ثالثه.
  26. الذریعه، ج ۵، ص ۱۰۶.
  27. دادگستر جهان، ص ۲۰۶.
  28. غیبت شیخ طوسی، ص ۱۰۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۵۳.
  29. نجم الثاقب، ص ۲۲۵.
  30. غیبت شیخ طوسی، ص ۹۷؛ بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۴۸.
  31. بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۴۵ تا ص ۱۴۹.
  32. غیبت شیخ طوسی، ص ۱۳۴.
  33. نجم الثاقب، ص ۲۲۶.
  34. غیبت شیخ طوسی، ص ۱۳۷.
  35. ریاض المؤمنین.
  36. درود بی‌پایان خود را بر ولی امرت و اولیای عهدش و پیشوایان از اولادش نازل فرما و بر عمر و اجلشان بیفزا؛ غیبت شیخ طوسی، ص ۱۰۷؛ مصباح کفعمی، ص ۵۴۸؛ جمال الاسبوع سید بن طاوس، ص ۵۰۴؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۲.
  37. صلوات و سلام خود را بر ولی امرت و اولیای عهدت و پیشوایان از فرزندانش بفرست؛ بحارالانوار، ج ۱۰۲، ص ۲۲۸.
  38. بار خدایا! به او درباره خودش و اهلش و فرزندانش و امتش و همه رعیتش عطا فرما آنچه که دیده‌اش روشن و دلش مسرور گردد؛ بحارالانوار، ج ۹۵، ص ۳۳۲.
  39. ای مولای من ای صاحب الزمان که درود خدا بر تو و بر اهل بیت تو باد، امروز روز جمعه است... صلوات خدا بر تو و بر اهل بیت پاک تو باد؛ جمال الاسبوع، ص ۳۸؛ نجم الثاقب، ص ۲۲۴.
  40. تا ولی تو را به بینم- که صلوات تو بر او و آل او باد. با گفتاری روشن، برهانی آشکار، از گمراهی می‌رهاند، از جهالت و نادانی نجات می‌بخشد؛ کمال الدین، ص ۵۱۲؛ جمال الاسبوع، ص ۵۲۳.
  41. طاهری؛حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص: ۳۶۴ - ۳۶۸.
  42. میرزا حسین طبرسینوری، نجم الثاقب، ص ۴۰۲.
  43. سید بن طاووس، جمال الاسبوع، ص ۵۱۲.
  44. میرزا حسین طبرسی نوری، نجم الثاقب، ص ۴۰۲.
  45. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ۱جلد، شباب الجنه - قم (ایران)، چاپ: ۲، ۱۳۸۵ ه.ش.
  46. ر. ک: نجم الثاقب، ص ۴۰۲.
  47. محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۰۰، ص ۲۲۰.
  48. ناجی نجار، جزیره خضراء، و تحقیقی پیرامون مثلث برمودا، ترجمه: علی اکبر مهدیپور، ص ۳۸.
  49. " إِنَ‏ لِصَاحِبِ‏ هَذَا الْأَمْرِ غَيْبَتَيْنِ‏ إِحْدَاهُمَا تَطُولُ‏ حَتَّى‏ يَقُولَ‏ بَعْضُهُمْ‏ مَاتَ‏ وَ يَقُولَ‏ بَعْضُهُمْ‏ قُتِلَ‏ وَ يَقُولَ‏ بَعْضُهُمْ‏ ذَهَبَ‏ حَتَّى‏ لَا يَبْقَى‏ عَلَى‏ أَمْرِهِ‏ مِنْ‏ أَصْحَابِهِ‏ إِلَّا نَفَرٌ يَسِيرٌ لَا يَطَّلِعُ‏ عَلَى‏ مَوْضِعِه‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ شیخ طوسی رحمه اللّه، کتاب الغیبة، ص ۱۶۱.
  50. نعمانی، الغیبة، ص ۱۷۲.
  51. لطف اللّه صافی گلپایگانی، پاسخ ده پرسش، ص ۵۴.
  52. " كَأَنِّي‏ أَرَى‏ نُزُولَ‏ الْقَائِمِ‏ فِي‏ مَسْجِدِ السَّهْلَةِ بِأَهْلِهِ‏ وَ عِيَالِهِ‏ ‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ محمّد باقر مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۸۱، باب ۲۷.
  53. لطف اللّه صافی گلپایگانی، پاسخ ده پرسش، ص ۵۴- ۵۵.
  54. سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الکبری، مقدمه ص ۲۳.
  55. ابو الحسن علی بن حسین مسعودی رحمه اللّه، اثبات الوصیة للامام علی بن ابیطالب علیه السّلام، ص ۲۰۸.
  56. محمّد بن عمر کشی، رجال کشی، ص ۴۶۵.
  57. شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج ۲، ص ۷۶۴.
  58. " يَكُونُ‏ الْإِمَامُ‏ إِلَّا وَ لَهُ‏ عَقِبٌ‏ إِلَّا الْإِمَامُ‏ الَّذِي‏ يَخْرُجُ‏ عَلَيْهِ‏ الْحُسَيْنُ‏ بْنُ‏ عَلِيٍ‏ (ع) فَإِنَّهُ لَا عَقِبَ لَهُ‏ ‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ شیخ طوسی رحمه اللّه، کتاب الغیبة، ص ۲۲۴.
  59. " يإِنَ‏ الْخَضِرَ شَرِبَ‏ مِنْ‏ مَاءِ الْحَيَاةِ فَهُوَ حَيٌ‏ لَا يَمُوتُ‏ حَتَّى يُنْفَخَ فِي الصُّورِ وَ إِنَّهُ لَيَحْضُرُ الْمَوْسِمَ كُلَّ سَنَةٍ وَ يَقِفُ بِعَرَفَةَ فَيُؤَمِّنُ عَلَى دُعَاءِ الْمُؤْمِنِينَ وَ سَيُونِسُ اللَّهُ بِهِ وَحْشَةَ قَائِمِنَا فِي غَيْبَتِهِ وَ يَصِلُ بِهِ وَحْدَتَهُ‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۸۵، ح ۱.
  60. پیشین، باب ۲۶، ح ۱۳.
  61. " لَا بُدَّ لِصَاحِبِ‏ هَذَا الْأَمْرِ مِنْ‏ غَيْبَةٍ وَ لَا بُدَّ لَهُ‏ فِي‏ غَيْبَتِهِ‏ مِنْ‏ عُزْلَةٍ وَ نِعْمَ‏ الْمَنْزِلُ طَيْبَةُ وَ مَا بِثَلَاثِينَ مِنْ وَحْشَةٍ‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ شیخ کلینی رحمه اللّه، کافی، ج ۱، ص ۳۴۰، ح ۱۶، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۶۲؛ محمّد بن ابراهیم نعمانی، الغیبة، ص ۱۸۸.
  62. جزیره خضراء افسانه یا واقعیت؟، ص ۲۲۶، به نقل از: الاخبار الدخیلة، ج ۲، ص ۷۲.
  63. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص: ۱۱۹-۱۲۷.
  64. لا یطّلع علی موضعه احد من ولده و لا غیره، الّا المولی الّذی یلی امره. ( کتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص ۱۰۲)
  65. کتاب الغیبه، محمد بن ابراهیم نعمانی، باب دهم، ص ۲۵۰.
  66. دادگستر جهان، ابراهیم امینی، ص ۲۰۷.
  67. جمال الاسبوغ، سید بن طاووس، ص ۵۱۲
  68. اثبات الوصیه، مسعودی، ترجمه نجفی، ص ۲۰۱
  69. کتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص ۱۳۴.
  70. از جمله کتاب جزیره خضراء افسانه یا واقعیت علّامه سید مرتضی جعفر عاملی، ترجمه سپهری، ص ۲۲۱
  71. یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۴۲ تا ۱۴۴.
  72. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۵۳، حدیث ۶؛ کافی "کتاب الحجه، باب فی الغیبه"، حدیث ۱۶.
  73. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۵۵ و ۵۶.