امامت امام صادق: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '{{امامت شناسی}} ==پانویس== {{یادآوری پانویس}} {{پانویس2}} ' به '==پانویس== {{یادآوری پانویس}} {{پانویس2}} {{امامت شناسی}}') |
جز (جایگزینی متن - '، ص:' به '، ص') |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*[[امام صادق]]{{ع}}، ششمین [[پیشوا]] از [[امامان دوازده‌گانه]] [[شیعه]]، در سال۸۳هجری<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۲؛ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۳۲۷؛ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۱۰.</ref> یا سال ۸۰ هجری<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، تاریخ الکبیر، ج۲، ص۱۸۲؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۲، ص۶۹۱.</ref> هفدهم [[ربیع]] [[الأول]]<ref>نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۱۲؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۵۱۴.</ref> در سپیده دم [[روز جمعه]] یا [[دوشنبه]] در [[مدینه]] دیده به [[جهان]] گشود<ref>نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۱۲.</ref><ref>[[مهدی لطفی|لطفی، مهدی]]، [[امامت امام صادق (مقاله)| امامت امام صادق]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص | *[[امام صادق]]{{ع}}، ششمین [[پیشوا]] از [[امامان دوازده‌گانه]] [[شیعه]]، در سال۸۳هجری<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۲؛ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۳۲۷؛ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۱۰.</ref> یا سال ۸۰ هجری<ref>بخاری، محمد بن اسماعیل، تاریخ الکبیر، ج۲، ص۱۸۲؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۲، ص۶۹۱.</ref> هفدهم [[ربیع]] [[الأول]]<ref>نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۱۲؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۵۱۴.</ref> در سپیده دم [[روز جمعه]] یا [[دوشنبه]] در [[مدینه]] دیده به [[جهان]] گشود<ref>نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۱۲.</ref><ref>[[مهدی لطفی|لطفی، مهدی]]، [[امامت امام صادق (مقاله)| امامت امام صادق]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۴۳۸.</ref>. | ||
*[[پدر]] برزگوارش [[امام باقر]]{{ع}} و مادرش ام فروه، بنت [[قاسم بن محمد بن ابوبکر]] بود<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۲؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۵.</ref> نامش را به سفارش [[پیامبر اسلام]] [[جعفر]] نهادند<ref>طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۱۱.</ref>. کنیه‌اش [[ابوعبدالله]] یا ابواسماعیل و از [[القاب]] بارزش [[صادق]]، [[صابر]]، [[فاضل]] و ظاهر می‌باشد<ref>ر.ک: اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۲، ص۶۹۱.</ref>. | *[[پدر]] برزگوارش [[امام باقر]]{{ع}} و مادرش ام فروه، بنت [[قاسم بن محمد بن ابوبکر]] بود<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۲؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۵.</ref> نامش را به سفارش [[پیامبر اسلام]] [[جعفر]] نهادند<ref>طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۱۱.</ref>. کنیه‌اش [[ابوعبدالله]] یا ابواسماعیل و از [[القاب]] بارزش [[صادق]]، [[صابر]]، [[فاضل]] و ظاهر می‌باشد<ref>ر.ک: اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۲، ص۶۹۱.</ref>. | ||
*مدت [[امامت]] آن [[حضرت]] ۳۴ سال بود<ref>ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۵.</ref> و ۱۲ سال از عمرش در عصر [[امامت]] [[امام سجاد]]{{ع}} و بعد از آن ۱۹ سال با [[امام باقر]]{{ع}} سپری شد و ایام امامتش مصادف با [[خلافت]] [[هشام بن عبدالملک]]، و [[ولید بن یزید بن عبدالملک]] و [[یزید بن ولید بن عبدالملک]] و [[ابراهیم بن ولید]] و [[مروان بن محمد]]، از خلفای [[اموی]] و [[سفاح]] و [[منصور دوانیقی]]، از [[خلفای عباسی]] بوده است. | *مدت [[امامت]] آن [[حضرت]] ۳۴ سال بود<ref>ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۵.</ref> و ۱۲ سال از عمرش در عصر [[امامت]] [[امام سجاد]]{{ع}} و بعد از آن ۱۹ سال با [[امام باقر]]{{ع}} سپری شد و ایام امامتش مصادف با [[خلافت]] [[هشام بن عبدالملک]]، و [[ولید بن یزید بن عبدالملک]] و [[یزید بن ولید بن عبدالملک]] و [[ابراهیم بن ولید]] و [[مروان بن محمد]]، از خلفای [[اموی]] و [[سفاح]] و [[منصور دوانیقی]]، از [[خلفای عباسی]] بوده است. | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
*[[امام صادق]]{{ع}} [[منصور دوانیقی]] و [[حاکم]] [[مدینه]] و [[حمیده]]، [[مادر]] [[موسی بن جعفر]] و [[عبدالله افطح]] و [[موسی بن جعفر]] را [[وصی]] خود مشخص کرد و این، به جهت [[حفظ جان امام]] کاظم از [[شر]] [[منصور]] بود<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۱۰.</ref>. | *[[امام صادق]]{{ع}} [[منصور دوانیقی]] و [[حاکم]] [[مدینه]] و [[حمیده]]، [[مادر]] [[موسی بن جعفر]] و [[عبدالله افطح]] و [[موسی بن جعفر]] را [[وصی]] خود مشخص کرد و این، به جهت [[حفظ جان امام]] کاظم از [[شر]] [[منصور]] بود<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۱۰.</ref>. | ||
*عصر [[امامت]] [[حضرت صادق]]{{ع}} از پرآشوب‌ترین دوره‌های [[تاریخ اسلام]] بود و قیام‌های [[بنی العباس]] در سراسر عالم [[اسلام]] با [[شعار]] "[[الرضا]] من [[آل محمد]]" جریان داشت، و برخی از [[علویان]] و [[شیعیان]] که از [[حقیقت]] امر مطلع نبودند فریفته این [[شعار]] می‌شدند. [[امام صادق]]{{ع}} در جمع [[علویان]] که با تنی چند از [[بنی العباس]] در [[ابواء]] اجتماع کرده بودند و برای [[محمد بن عبدالله بن حسن]] به عنوان [[مهدی موعود]] [[بیعت]] می‌گرفتند حاضر شد و آنان را از [[قیام]] منع کرد و متذکر شد [[محمد بن عبدالله]] [[مهدی موعود]] نمی‌باشد و برنده اصلی ماجرا [[بنی العباس]] هستند و [[محمد]] به دست آنان کشته می‌شود<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۶۷- ۲۷۱؛ بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم، ج۲۰، ص۹۵۶؛ اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبین، ص۲۱۷.</ref>. | *عصر [[امامت]] [[حضرت صادق]]{{ع}} از پرآشوب‌ترین دوره‌های [[تاریخ اسلام]] بود و قیام‌های [[بنی العباس]] در سراسر عالم [[اسلام]] با [[شعار]] "[[الرضا]] من [[آل محمد]]" جریان داشت، و برخی از [[علویان]] و [[شیعیان]] که از [[حقیقت]] امر مطلع نبودند فریفته این [[شعار]] می‌شدند. [[امام صادق]]{{ع}} در جمع [[علویان]] که با تنی چند از [[بنی العباس]] در [[ابواء]] اجتماع کرده بودند و برای [[محمد بن عبدالله بن حسن]] به عنوان [[مهدی موعود]] [[بیعت]] می‌گرفتند حاضر شد و آنان را از [[قیام]] منع کرد و متذکر شد [[محمد بن عبدالله]] [[مهدی موعود]] نمی‌باشد و برنده اصلی ماجرا [[بنی العباس]] هستند و [[محمد]] به دست آنان کشته می‌شود<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۶۷- ۲۷۱؛ بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم، ج۲۰، ص۹۵۶؛ اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبین، ص۲۱۷.</ref>. | ||
*[[امام صادق]]{{ع}} [[دعوت]] [[ابوسلمه خلال]] را که از سران [[قیام]] [[عباسی]] بود، رد کرد و در پاسخ [[نامه]] وی نوشت: "نه تو از [[یاران]] من هستی و نه زمان، زمان من است"<ref>{{متن حدیث|مَا أَنْتَ مِنْ رِجَالِي وَ لاَ الزَّمَانُ زَمَانِي}}؛ شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم، ملل و نحل، ج۱، ص۱۵۳؛ قندوزی، سلیمان، ینابیع الموده، ج۳، ص۱۶۱؛ مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۳، ص۲۵۳- ۲۵۴.</ref> پس از [[پیروزی]] [[بنی عباس]]، فشار [[سیاسی]] بر [[شیعیان]] چندین برابر شد و [[امام]]، [[شیعیان]] را به [[تقیه]] سفارش می‌کرد و [[منصور]] در [[مدینه]] جاسوسانی داشت که در پی شناسایی [[شیعیان]] و کشتن آنان بودند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۵۱؛ طوسی، محمد بن حسن، رجال کشی، ص۵۰۲؛ مجلسی محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۷، ص۳۴۳.</ref><ref>[[مهدی لطفی|لطفی، مهدی]]، [[امامت امام صادق (مقاله)| امامت امام صادق]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص | *[[امام صادق]]{{ع}} [[دعوت]] [[ابوسلمه خلال]] را که از سران [[قیام]] [[عباسی]] بود، رد کرد و در پاسخ [[نامه]] وی نوشت: "نه تو از [[یاران]] من هستی و نه زمان، زمان من است"<ref>{{متن حدیث|مَا أَنْتَ مِنْ رِجَالِي وَ لاَ الزَّمَانُ زَمَانِي}}؛ شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم، ملل و نحل، ج۱، ص۱۵۳؛ قندوزی، سلیمان، ینابیع الموده، ج۳، ص۱۶۱؛ مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۳، ص۲۵۳- ۲۵۴.</ref> پس از [[پیروزی]] [[بنی عباس]]، فشار [[سیاسی]] بر [[شیعیان]] چندین برابر شد و [[امام]]، [[شیعیان]] را به [[تقیه]] سفارش می‌کرد و [[منصور]] در [[مدینه]] جاسوسانی داشت که در پی شناسایی [[شیعیان]] و کشتن آنان بودند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۵۱؛ طوسی، محمد بن حسن، رجال کشی، ص۵۰۲؛ مجلسی محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۷، ص۳۴۳.</ref><ref>[[مهدی لطفی|لطفی، مهدی]]، [[امامت امام صادق (مقاله)| امامت امام صادق]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۴۳۹.</ref>. | ||
==[[ادله]] [[امامت]]== | ==[[ادله]] [[امامت]]== | ||
*در [[اثبات امامت حضرت]] [[صادق]]{{ع}} به سه دسته از [[ادله]] استناد شده است: | *در [[اثبات امامت حضرت]] [[صادق]]{{ع}} به سه دسته از [[ادله]] استناد شده است: | ||
*۱. در [[روایات نبوی]] به [[امامت]] [[امام صادق]]{{ع}} تصریح شده است. در فرازی از [[حدیث لوح]] آمده است: بعد از [[امام باقر]]{{ع}} شک‌کنندگان در [[جعفر]] هلاک خواهند شد و کسی که او را رد کند مرا رد کرده است و این سخن [[حق]] من است که [[مقام]] [[جعفر]] را گرامی دارم و او را در میان دوستانش و شیعیانش شاد سازم<ref>ر.ک: ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا {{ع}}، ج۱، ص۳۳؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۱۴۵؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۵۲۸؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا {{ع}}، کمال الدین، ج۱، ص۵۷۲؛ بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۰.</ref>. [[حدیث معراج]] و [[حدیث]] [[ابی بن کعب]] و [[جابر]] از [[پیامبر]] نیز تصریح بر [[امامت]] [[امام صادق]] می‌کنند<ref> ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا {{ع}}، ج۱، ص۴۹؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۱۳۶ و ۱۵۱؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۱، ص۴۷۴ و ۵۰۱؛ بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۲-۴۶.</ref><ref>[[مهدی لطفی|لطفی، مهدی]]، [[امامت امام صادق (مقاله)| امامت امام صادق]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص | *۱. در [[روایات نبوی]] به [[امامت]] [[امام صادق]]{{ع}} تصریح شده است. در فرازی از [[حدیث لوح]] آمده است: بعد از [[امام باقر]]{{ع}} شک‌کنندگان در [[جعفر]] هلاک خواهند شد و کسی که او را رد کند مرا رد کرده است و این سخن [[حق]] من است که [[مقام]] [[جعفر]] را گرامی دارم و او را در میان دوستانش و شیعیانش شاد سازم<ref>ر.ک: ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا {{ع}}، ج۱، ص۳۳؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۱۴۵؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۵۲۸؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا {{ع}}، کمال الدین، ج۱، ص۵۷۲؛ بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۰.</ref>. [[حدیث معراج]] و [[حدیث]] [[ابی بن کعب]] و [[جابر]] از [[پیامبر]] نیز تصریح بر [[امامت]] [[امام صادق]] می‌کنند<ref> ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا {{ع}}، ج۱، ص۴۹؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۱۳۶ و ۱۵۱؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۱، ص۴۷۴ و ۵۰۱؛ بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۲-۴۶.</ref><ref>[[مهدی لطفی|لطفی، مهدی]]، [[امامت امام صادق (مقاله)| امامت امام صادق]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۴۳۹-۴۴۰.</ref>. | ||
*۲. [[امام باقر]]{{ع}} نیز به طور [[آشکار]] به او [[وصیت]] و به امامتش بعد از خود تصریح کرد و فرمود چون من از میان شما رفتم به فرزندم [[جعفر]] [[اقتدا]] کنید و در هنگام [[رحلت]] شهودی خواست و در حضورشان [[وصایت]] [[امام صادق]]{{ع}} را [[ابلاغ]] و مکتوب کرد<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۴؛ حلی، ابومنصور حسن بن ابویوسف، المستجاد، ص۱۸۸؛ مالکی، ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۹-۹۱۰؛ حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداه، ج۳، ص۷۳-۷۵؛ نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷- ۲۰۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۳؛ و ج۴۷، ص۱۲؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۰۷.</ref>. | *۲. [[امام باقر]]{{ع}} نیز به طور [[آشکار]] به او [[وصیت]] و به امامتش بعد از خود تصریح کرد و فرمود چون من از میان شما رفتم به فرزندم [[جعفر]] [[اقتدا]] کنید و در هنگام [[رحلت]] شهودی خواست و در حضورشان [[وصایت]] [[امام صادق]]{{ع}} را [[ابلاغ]] و مکتوب کرد<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۴؛ حلی، ابومنصور حسن بن ابویوسف، المستجاد، ص۱۸۸؛ مالکی، ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۹-۹۱۰؛ حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداه، ج۳، ص۷۳-۷۵؛ نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷- ۲۰۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۳؛ و ج۴۷، ص۱۲؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۰۷.</ref>. | ||
*۳. یکی از [[شرایط امام]] این است که [[افضل]] زمان خودباشد. [[امام صادق]]{{ع}} به اتفاق مخالف و موافق در [[علم]] و دیگر [[کمالات انسانی]] [[افضل]] اهل زمانش بود<ref>ر.ک: مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ مالکی، ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۷؛ حلی، ابومنصور حسن بن ابویوسف، المستجاد، ص۱۸۸؛ نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷.</ref>. [[ابوحنیفه]] پیشوای حنفیه می‌گفت: هرگز در عمرم عالم‌تر و فقیه‌تر از [[جعفر بن محمد]] ندیدم<ref>ذهبی، شمس الدین، تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۱۶۶.</ref> [[منصور دوانیقی]] آن [[حضرت]] را به [[علم]] و [[معنویت]] می‌ستود<ref>احمد بن محمد، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۳۷۸.</ref> ابوبحر [[جاحظ]] می‌گفت: [[علم]] و [[فقه]] [[جعفر بن محمد]] [[دنیا]] را پر کرده است<ref>ابن ابوالحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۸۹.</ref> قرمانی [[جایگاه]] آن [[حضرت]] در [[حدیث]] را به منزله سر از [[بدن]] می‌داند<ref>فرمانی، ا حمد بن یوسف، اخبار الدول، ص۱۱۲.</ref> مالک ابن انس آن [[حضرت]] را بی‌نظیر در [[علم]] و [[فضل]] و [[معنویت]] می‌دانست<ref>ر.ک: ابن شهر آشوب، مناقب آل ابوطالب، ج۴، ص۲۶۹؛ ابن بابویه، محمد بن علی، امالی، ص۶۳۶.</ref>. | *۳. یکی از [[شرایط امام]] این است که [[افضل]] زمان خودباشد. [[امام صادق]]{{ع}} به اتفاق مخالف و موافق در [[علم]] و دیگر [[کمالات انسانی]] [[افضل]] اهل زمانش بود<ref>ر.ک: مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ مالکی، ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۷؛ حلی، ابومنصور حسن بن ابویوسف، المستجاد، ص۱۸۸؛ نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷.</ref>. [[ابوحنیفه]] پیشوای حنفیه می‌گفت: هرگز در عمرم عالم‌تر و فقیه‌تر از [[جعفر بن محمد]] ندیدم<ref>ذهبی، شمس الدین، تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۱۶۶.</ref> [[منصور دوانیقی]] آن [[حضرت]] را به [[علم]] و [[معنویت]] می‌ستود<ref>احمد بن محمد، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۳۷۸.</ref> ابوبحر [[جاحظ]] می‌گفت: [[علم]] و [[فقه]] [[جعفر بن محمد]] [[دنیا]] را پر کرده است<ref>ابن ابوالحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۸۹.</ref> قرمانی [[جایگاه]] آن [[حضرت]] در [[حدیث]] را به منزله سر از [[بدن]] می‌داند<ref>فرمانی، ا حمد بن یوسف، اخبار الدول، ص۱۱۲.</ref> مالک ابن انس آن [[حضرت]] را بی‌نظیر در [[علم]] و [[فضل]] و [[معنویت]] می‌دانست<ref>ر.ک: ابن شهر آشوب، مناقب آل ابوطالب، ج۴، ص۲۶۹؛ ابن بابویه، محمد بن علی، امالی، ص۶۳۶.</ref>. | ||
*[[کرامات]] و کارهای خارق العاده‌ای همچون زنده کردن مرده، بارور شدن درخت خشکیده به دعای [[حضرت]] و خبر دادن از [[غیب]] و [[نهان]] افراد و [[استجابت دعا]] و نفرین ایشان از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] شده است <ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۳ به بعد؛ راوندی، قطب الدین، الخرائج والجرائح، ج۱، ص۲۹۴- ۳۰۴؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابوطالب، ج۴، ص۲۳۹- ۲۶۸؛ طوسی، محمد بن علی، الثاقب فی المناقب والدر النظیم، ص۶۲۶- ۶۳۷؛ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۱۱- ۱۴۳؛ بحرانی، سید هاشم، مدینة المعاجز، ج۲، ص۴۰۱- ۵۶۹؛ حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداه، ج۳، ص۷۶- ۱۵۰.</ref> و اینها همگی مؤید [[امامت]] آن [[حضرت]] می‌باشد. برخی از اعلام [[اهل سنت]] نیز ایشان را [[مستجاب]] الدعوه شمرده و آورده‌اند هرگاه چیزی از [[خدا]] می‌خواست هنوز کلامش تمام نشده بود که دعایش [[مستجاب]] می‌شد<ref>نبهانی، شیخ یوسف، جامع کرامات الأولیاء، ج۴، ص۴؛ شبنلجی، مؤمن ابن حسین، نور الابصار، ص۲۲۳.</ref> و مواردی از [[کرامات]] و [[علم]] [[حضرت صادق]] به [[آینده]] را ذکر کرده‌اند<ref>شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم، ملل و نحل، ج۱، ص۱۵۵-۱۵۶؛ اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبین، ص۴۱۸؛ قندوزی، سلیمان، ینابیع الموده، ج۳، ص۱۶۲؛ امام مزی، جمال الدین، تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۳۰-۴۳۱؛ ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۶، ص۲۶۶؛ مالکی، ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۹۱۸؛ هیثمی، ابن حجر، الصواعق المحرقه، ج۲، ص۵۹۰؛ سبط ابن جوزی، یوسف شمس الدین، تذکرة الخواص، ص۳۰۹.</ref><ref>[[مهدی لطفی|لطفی، مهدی]]، [[امامت امام صادق (مقاله)| امامت امام صادق]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص | *[[کرامات]] و کارهای خارق العاده‌ای همچون زنده کردن مرده، بارور شدن درخت خشکیده به دعای [[حضرت]] و خبر دادن از [[غیب]] و [[نهان]] افراد و [[استجابت دعا]] و نفرین ایشان از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] شده است <ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۳ به بعد؛ راوندی، قطب الدین، الخرائج والجرائح، ج۱، ص۲۹۴- ۳۰۴؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابوطالب، ج۴، ص۲۳۹- ۲۶۸؛ طوسی، محمد بن علی، الثاقب فی المناقب والدر النظیم، ص۶۲۶- ۶۳۷؛ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۱۱- ۱۴۳؛ بحرانی، سید هاشم، مدینة المعاجز، ج۲، ص۴۰۱- ۵۶۹؛ حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداه، ج۳، ص۷۶- ۱۵۰.</ref> و اینها همگی مؤید [[امامت]] آن [[حضرت]] می‌باشد. برخی از اعلام [[اهل سنت]] نیز ایشان را [[مستجاب]] الدعوه شمرده و آورده‌اند هرگاه چیزی از [[خدا]] می‌خواست هنوز کلامش تمام نشده بود که دعایش [[مستجاب]] می‌شد<ref>نبهانی، شیخ یوسف، جامع کرامات الأولیاء، ج۴، ص۴؛ شبنلجی، مؤمن ابن حسین، نور الابصار، ص۲۲۳.</ref> و مواردی از [[کرامات]] و [[علم]] [[حضرت صادق]] به [[آینده]] را ذکر کرده‌اند<ref>شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم، ملل و نحل، ج۱، ص۱۵۵-۱۵۶؛ اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبین، ص۴۱۸؛ قندوزی، سلیمان، ینابیع الموده، ج۳، ص۱۶۲؛ امام مزی، جمال الدین، تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۳۰-۴۳۱؛ ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۶، ص۲۶۶؛ مالکی، ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۹۱۸؛ هیثمی، ابن حجر، الصواعق المحرقه، ج۲، ص۵۹۰؛ سبط ابن جوزی، یوسف شمس الدین، تذکرة الخواص، ص۳۰۹.</ref><ref>[[مهدی لطفی|لطفی، مهدی]]، [[امامت امام صادق (مقاله)| امامت امام صادق]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۴۴۰.</ref>. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
نسخهٔ ۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۰:۳۵
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امامت امام صادق (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- امام صادق(ع)، ششمین پیشوا از امامان دوازده‌گانه شیعه، در سال۸۳هجری[۱] یا سال ۸۰ هجری[۲] هفدهم ربیع الأول[۳] در سپیده دم روز جمعه یا دوشنبه در مدینه دیده به جهان گشود[۴][۵].
- پدر برزگوارش امام باقر(ع) و مادرش ام فروه، بنت قاسم بن محمد بن ابوبکر بود[۶] نامش را به سفارش پیامبر اسلام جعفر نهادند[۷]. کنیه‌اش ابوعبدالله یا ابواسماعیل و از القاب بارزش صادق، صابر، فاضل و ظاهر می‌باشد[۸].
- مدت امامت آن حضرت ۳۴ سال بود[۹] و ۱۲ سال از عمرش در عصر امامت امام سجاد(ع) و بعد از آن ۱۹ سال با امام باقر(ع) سپری شد و ایام امامتش مصادف با خلافت هشام بن عبدالملک، و ولید بن یزید بن عبدالملک و یزید بن ولید بن عبدالملک و ابراهیم بن ولید و مروان بن محمد، از خلفای اموی و سفاح و منصور دوانیقی، از خلفای عباسی بوده است.
- در سال ۱۴۸هجری، ۲۵ ماه شوال یا نیمه ماه در سن ۶۵سالگی به شهادت رسید[۱۰].
- سبب شهادتش در اثر سمی بود که منصور به حضرت داد[۱۱].
- امام صادق(ع) منصور دوانیقی و حاکم مدینه و حمیده، مادر موسی بن جعفر و عبدالله افطح و موسی بن جعفر را وصی خود مشخص کرد و این، به جهت حفظ جان امام کاظم از شر منصور بود[۱۲].
- عصر امامت حضرت صادق(ع) از پرآشوب‌ترین دوره‌های تاریخ اسلام بود و قیام‌های بنی العباس در سراسر عالم اسلام با شعار "الرضا من آل محمد" جریان داشت، و برخی از علویان و شیعیان که از حقیقت امر مطلع نبودند فریفته این شعار می‌شدند. امام صادق(ع) در جمع علویان که با تنی چند از بنی العباس در ابواء اجتماع کرده بودند و برای محمد بن عبدالله بن حسن به عنوان مهدی موعود بیعت می‌گرفتند حاضر شد و آنان را از قیام منع کرد و متذکر شد محمد بن عبدالله مهدی موعود نمی‌باشد و برنده اصلی ماجرا بنی العباس هستند و محمد به دست آنان کشته می‌شود[۱۳].
- امام صادق(ع) دعوت ابوسلمه خلال را که از سران قیام عباسی بود، رد کرد و در پاسخ نامه وی نوشت: "نه تو از یاران من هستی و نه زمان، زمان من است"[۱۴] پس از پیروزی بنی عباس، فشار سیاسی بر شیعیان چندین برابر شد و امام، شیعیان را به تقیه سفارش می‌کرد و منصور در مدینه جاسوسانی داشت که در پی شناسایی شیعیان و کشتن آنان بودند[۱۵][۱۶].
ادله امامت
- در اثبات امامت حضرت صادق(ع) به سه دسته از ادله استناد شده است:
- ۱. در روایات نبوی به امامت امام صادق(ع) تصریح شده است. در فرازی از حدیث لوح آمده است: بعد از امام باقر(ع) شک‌کنندگان در جعفر هلاک خواهند شد و کسی که او را رد کند مرا رد کرده است و این سخن حق من است که مقام جعفر را گرامی دارم و او را در میان دوستانش و شیعیانش شاد سازم[۱۷]. حدیث معراج و حدیث ابی بن کعب و جابر از پیامبر نیز تصریح بر امامت امام صادق می‌کنند[۱۸][۱۹].
- ۲. امام باقر(ع) نیز به طور آشکار به او وصیت و به امامتش بعد از خود تصریح کرد و فرمود چون من از میان شما رفتم به فرزندم جعفر اقتدا کنید و در هنگام رحلت شهودی خواست و در حضورشان وصایت امام صادق(ع) را ابلاغ و مکتوب کرد[۲۰].
- ۳. یکی از شرایط امام این است که افضل زمان خودباشد. امام صادق(ع) به اتفاق مخالف و موافق در علم و دیگر کمالات انسانی افضل اهل زمانش بود[۲۱]. ابوحنیفه پیشوای حنفیه می‌گفت: هرگز در عمرم عالم‌تر و فقیه‌تر از جعفر بن محمد ندیدم[۲۲] منصور دوانیقی آن حضرت را به علم و معنویت می‌ستود[۲۳] ابوبحر جاحظ می‌گفت: علم و فقه جعفر بن محمد دنیا را پر کرده است[۲۴] قرمانی جایگاه آن حضرت در حدیث را به منزله سر از بدن می‌داند[۲۵] مالک ابن انس آن حضرت را بی‌نظیر در علم و فضل و معنویت می‌دانست[۲۶].
- کرامات و کارهای خارق العاده‌ای همچون زنده کردن مرده، بارور شدن درخت خشکیده به دعای حضرت و خبر دادن از غیب و نهان افراد و استجابت دعا و نفرین ایشان از امام صادق(ع) نقل شده است [۲۷] و اینها همگی مؤید امامت آن حضرت می‌باشد. برخی از اعلام اهل سنت نیز ایشان را مستجاب الدعوه شمرده و آورده‌اند هرگاه چیزی از خدا می‌خواست هنوز کلامش تمام نشده بود که دعایش مستجاب می‌شد[۲۸] و مواردی از کرامات و علم حضرت صادق به آینده را ذکر کرده‌اند[۲۹][۳۰].
منابع
جستارهای وابسته
- هدایت
- ولایت (ولایت تکوینی؛ ولایت تشریعی؛ ولایت امر)
- خلافت
- شهادت
- ملک
- حکم
- وراثت (وراثت زمین؛ وراثت کتاب)
- حجت
- تمکین فی الارض
- امت وسط
- اصطفا
- اجتبا
- امامت در قرآن
- عهد امامت
- آیات امامت
- امامت در حدیث
- امامت در کلام اسلامی
- امامت در حکمت اسلامی
- امامت در عرفان اسلامی
- امامت از دیدگاه برون‌دینی
- امامت امامان دوازده‌گانه
- شؤون امام
- صفات امام
- راه تعیین امام
- امامان دوازده‌گانه
- امامت امام على
- امامت امام حسن مجتبى
- امامت امام حسين
- امامت امام سجاد
- امامت امام باقر
- امامت امام صادق
- امامت امام كاظم
- امامت امام رضا
- امامت امام جواد
- امامت امام هادى
- امامت امام حسن عسکری
- امامت امام مهدى
- امامان از اهل بیت پیامبر خاتم
منبع‌شناسی جامع امامت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۲؛ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۳۲۷؛ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۱۰.
- ↑ بخاری، محمد بن اسماعیل، تاریخ الکبیر، ج۲، ص۱۸۲؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۲، ص۶۹۱.
- ↑ نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۱۲؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۵۱۴.
- ↑ نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۱۲.
- ↑ لطفی، مهدی، امامت امام صادق، دانشنامه کلام اسلامی، ج۱، ص ۴۳۸.
- ↑ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۲؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۵.
- ↑ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۱۱.
- ↑ ر.ک: اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۲، ص۶۹۱.
- ↑ ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۵.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۲؛ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ نیشابوری، فتال، روضة الواعظین ج۱، ص۲۱۲؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۵۱۴.
- ↑ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۱۱.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۱۰.
- ↑ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۶۷- ۲۷۱؛ بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم، ج۲۰، ص۹۵۶؛ اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبین، ص۲۱۷.
- ↑ «مَا أَنْتَ مِنْ رِجَالِي وَ لاَ الزَّمَانُ زَمَانِي»؛ شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم، ملل و نحل، ج۱، ص۱۵۳؛ قندوزی، سلیمان، ینابیع الموده، ج۳، ص۱۶۱؛ مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۳، ص۲۵۳- ۲۵۴.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۵۱؛ طوسی، محمد بن حسن، رجال کشی، ص۵۰۲؛ مجلسی محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۷، ص۳۴۳.
- ↑ لطفی، مهدی، امامت امام صادق، دانشنامه کلام اسلامی، ج۱، ص ۴۳۹.
- ↑ ر.ک: ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا (ع)، ج۱، ص۳۳؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۱۴۵؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۵۲۸؛ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا (ع)، کمال الدین، ج۱، ص۵۷۲؛ بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۰.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا (ع)، ج۱، ص۴۹؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۱۳۶ و ۱۵۱؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج۱، ص۴۷۴ و ۵۰۱؛ بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۲-۴۶.
- ↑ لطفی، مهدی، امامت امام صادق، دانشنامه کلام اسلامی، ج۱، ص ۴۳۹-۴۴۰.
- ↑ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۴؛ حلی، ابومنصور حسن بن ابویوسف، المستجاد، ص۱۸۸؛ مالکی، ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۹-۹۱۰؛ حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداه، ج۳، ص۷۳-۷۵؛ نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷- ۲۰۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۳؛ و ج۴۷، ص۱۲؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۰۷.
- ↑ ر.ک: مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ مالکی، ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۷؛ حلی، ابومنصور حسن بن ابویوسف، المستجاد، ص۱۸۸؛ نیشابوری، فتال، روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷.
- ↑ ذهبی، شمس الدین، تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ احمد بن محمد، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۳۷۸.
- ↑ ابن ابوالحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۸۹.
- ↑ فرمانی، ا حمد بن یوسف، اخبار الدول، ص۱۱۲.
- ↑ ر.ک: ابن شهر آشوب، مناقب آل ابوطالب، ج۴، ص۲۶۹؛ ابن بابویه، محمد بن علی، امالی، ص۶۳۶.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۷۳ به بعد؛ راوندی، قطب الدین، الخرائج والجرائح، ج۱، ص۲۹۴- ۳۰۴؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابوطالب، ج۴، ص۲۳۹- ۲۶۸؛ طوسی، محمد بن علی، الثاقب فی المناقب والدر النظیم، ص۶۲۶- ۶۳۷؛ طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۱۱- ۱۴۳؛ بحرانی، سید هاشم، مدینة المعاجز، ج۲، ص۴۰۱- ۵۶۹؛ حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداه، ج۳، ص۷۶- ۱۵۰.
- ↑ نبهانی، شیخ یوسف، جامع کرامات الأولیاء، ج۴، ص۴؛ شبنلجی، مؤمن ابن حسین، نور الابصار، ص۲۲۳.
- ↑ شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم، ملل و نحل، ج۱، ص۱۵۵-۱۵۶؛ اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبین، ص۴۱۸؛ قندوزی، سلیمان، ینابیع الموده، ج۳، ص۱۶۲؛ امام مزی، جمال الدین، تهذیب الکمال، ج۳، ص۴۳۰-۴۳۱؛ ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۶، ص۲۶۶؛ مالکی، ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۹۱۸؛ هیثمی، ابن حجر، الصواعق المحرقه، ج۲، ص۵۹۰؛ سبط ابن جوزی، یوسف شمس الدین، تذکرة الخواص، ص۳۰۹.
- ↑ لطفی، مهدی، امامت امام صادق، دانشنامه کلام اسلامی، ج۱، ص ۴۴۰.