قاعده لطف: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۴ ژوئن ۲۰۲۰
خط ۹۲: خط ۹۲:
===شبهه نخست: خداوند؛ مبنای تشخیص حسن و قبح===
===شبهه نخست: خداوند؛ مبنای تشخیص حسن و قبح===
*'''بیان شبهه:'''
*'''بیان شبهه:'''
*در میان [[فرق اسلامی]]، برخی مانند [[اشاعره]]، [[قاعده لطف]] را مبنائاً رد می‌کنند و [[حسن و قبح]] را تنها در محدوده اختیارات [[شارع]] [[مقدّس]] می‌دانند. ایشان معتقدند [[عقل]] ناقص [[آدمی]] در مقامی نیست که بتواند به همه جهات [[حسن]] یا [[قبح]] امور اشراف داشته باشد و در نتیجه، [[حکم]] جزمی بر [[حسن و قبح عقلی]] همه امور ممکن نیست. بنابراین، ملاک دراین باره، [[شرع]] [[الهی]] است و هر آنچه را که [[شارع]] [[فرمان]] داد، [[حسن]] است و هر آنچه را که [[نهی]] کرد، قطعاً [[قبیح]] است و کسی هم [[حق]] ندارد برای [[خداوند]] [[تعیین]] [[تکلیف]] کند که چه چیزی [[حسن]] و یا [[قبیح]] است و او فعّال مایشاء است؛ چنان‌که فرمود: {{متن قرآن|لَا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَهُمْ يُسْأَلُونَ}}<ref>«او از آنچه انجام می‌دهد بازخواست نمی‌گردد ولی آنان بازخواست می‌شوند» سوره انبیاء، آیه ۲۳.</ref>.
*در میان [[فرق اسلامی]]، برخی مانند [[اشاعره]]، قاعده لطف را مبنائاً رد می‌کنند و [[حسن و قبح]] را تنها در محدوده اختیارات [[شارع]] [[مقدّس]] می‌دانند. ایشان معتقدند [[عقل]] ناقص [[آدمی]] در مقامی نیست که بتواند به همه جهات [[حسن]] یا [[قبح]] امور اشراف داشته باشد و در نتیجه، [[حکم]] جزمی بر [[حسن و قبح عقلی]] همه امور ممکن نیست. بنابراین، ملاک دراین باره، [[شرع]] [[الهی]] است و هر آنچه را که [[شارع]] [[فرمان]] داد، [[حسن]] است و هر آنچه را که [[نهی]] کرد، قطعاً [[قبیح]] است و کسی هم [[حق]] ندارد برای [[خداوند]] [[تعیین]] [[تکلیف]] کند که چه چیزی [[حسن]] و یا [[قبیح]] است و او فعّال مایشاء است؛ چنان‌که فرمود: {{متن قرآن|لَا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَهُمْ يُسْأَلُونَ}}<ref>«او از آنچه انجام می‌دهد بازخواست نمی‌گردد ولی آنان بازخواست می‌شوند» سوره انبیاء، آیه ۲۳.</ref>.
*نتیجه آنکه: چون [[قاعده لطف]] مبتنی بر قبول [[حسن و قبح عقلی]] است و آن نیز [[باطل]] است، بنابراین همه براهینی که متّکی بر [[قاعده لطف]] است به لحاظ مبنایی غلط هستند: مگر آنکه از طریق دیگری- یک شیوه اثباتی صحیح – ثابت گردد.
*نتیجه آنکه: چون قاعده لطف مبتنی بر قبول [[حسن و قبح عقلی]] است و آن نیز [[باطل]] است، بنابراین همه براهینی که متّکی بر قاعده لطف است به لحاظ مبنایی غلط هستند: مگر آنکه از طریق دیگری- یک شیوه اثباتی صحیح – ثابت گردد.
*'''پاسخ شبهه:'''
*'''پاسخ شبهه:'''
*[[متکلمان امامیه]] به این [[شبهه]] از طرق گوناگون [[عقلی]] و [[نقلی]] پاسخ گفته‌اند که در اینجا به برخی از اهمّ آنها اشاره می‌گردد:
*[[متکلمان امامیه]] به این [[شبهه]] از طرق گوناگون [[عقلی]] و [[نقلی]] پاسخ گفته‌اند که در اینجا به برخی از اهمّ آنها اشاره می‌گردد:
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش