دسته: گروهی از [[مردم]] که در جایی گرد آیند و یا با هم حرکت کنند و کاری را انجام دهند. گروهی که با تشریفات خاصّی در خیابان‌ها و کوچه‌ها حرکت می‌‌کنند و با هم اشعاری خوانند؛ برای اقامۀ [[عزاداری]] [[سید الشهدا]] و ائمّۀ دیگر<ref>فرهنگ فارسی، معین.</ref>. حرکتشان بصورت سینه زنی یا زنجیر زنی است. رواج آن بیشتر در عصر [[صفویه]] شکل گرفت.
این‌گونه دستجات، برای خود نشانه و علامت و [[توغ]] و [[پرچم]] مخصوص و گاهی نام ویژه‌ای داشته‌اند و با نوعی [[سازماندهی]] مردمی در ایام [[عاشورا]] و روزهای دیگر به [[سوگواری]] می‌‌پرداختند. این مراسم، بویژه در [[عراق]] و شهرهایی چون [[نجف]] و [[کربلا]]، ریشه دارتر بوده است. مرحوم [[کاشف الغطاء]] می‌‌نویسد: “آغاز بیرون آمدن دسته‌های [[عزاداری]] برای [[سید الشهدا]]، پیش از هزار سال، در زمان “معزّ الدّوله” و “رکن الدّوله” بود، که دسته‌های [[عزاداران]] در حالی که برای [[حسین]]{{ع}} [[ندبه]] می‌‌کردند و [[شب]]، مشعل‌هایی به [[دست]] داشتند، [[بغداد]] و راه‌هایش یکباره پر از شیون شد... این در [[قرن چهارم]] بود. و اگر بیرون آمدن این موکب‌ها در راه‌ها نبود، [[هدف]] و غرض از [[یادآوری]] [[حسین بن علی]]{{ع}} از بین می‌‌رفت و ثمره [[فاسد]] می‌‌شد و [[راز]] [[شهادت]] [[حسین بن علی]]{{ع}} منتفی می‌‌گشت<ref>المواکب الحسینیه، محمد حسین کاشف الغطاء، ص۱۵، (چاپ ۱۳۴۵ ق، نجف).</ref>.
“موکب” یا “مواکب حسینی” نیز به همین حرکت‌های جمعی بصورت [[عزاداری]] و پیمودن راهی با حالت عزا گفته می‌‌شود که در [[عراق]]، بویژه در ایّام [[اربعین]] رواج و شور بیشتری دارد. در روزهای [[تاسوعا]] و [[عاشورا]] نیز در همۀ [[شهرها]] و روستاهای [[شیعه]] نشین رواج دارد. برخی از این دسته‌ها، تاریخچه‌ای طولانی و گاهی مثلا چند صدساله دارد (مثل دستۀ “طویرج” در [[کربلا]]) که در نسل‌های پیاپی، سنّت‌های خویش را [[حفظ]] می‌‌کنند<ref>در زمینۀ تشکل‌ها و اهداف دسته‌های عزاداری حسینی از جمله ر.ک: «المواکب الحسینیه، مدارس و معسکرات» از: سامی البدری، ص۳۴.</ref>. دسته‌های [[عزاداری]]، نوعی [[تشکّل]] و [[سازماندهی]] را تمرین می‌‌دهد که بر محور [[امام حسین]]{{ع}} است. این دسته‌ها و هیئت‌ها، در افراد [[احساس مسئولیت]] و [[شخصیّت]] و [[اعتماد به نفس]] را تقویت می‌‌کند و به آنان [[نظم]] و [[نظام]] می‌‌بخشد، آن هم با محتوایی [[مقدس]] و آدابی خالصانه و عاشقانه و بدون [[حاکمیّت]] [[زور]] و [[اعمال]] [[قدرت]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۸۹.</ref>.
