احمد بن ریان در تراجم و رجال: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۷

آشنایی اجمالی

احمد بن الریان در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به نقل از الکافی واقع شده است:

«و فی الکافی: مُحَمَّدُ بْنُ سَالِمِ بْنِ أَبِي سَلَمَةَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الرَّيَّانِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: قَدْ كَانَ قَبْلَكُمْ قَوْمٌ يُقْتَلُونَ وَ يُحْرَقُونَ وَ يُنْشَرُونَ بِالْمَنَاشِيرِ وَ تَضِيقُ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِرُحْبِهَا فَمَا يَرُدُّهُمْ عَمَّا هُمْ عَلَيْهِ شَيْءٌ مِمَّا هُمْ فِيهِ مِنْ غَيْرِ تِرَةٍ وَتَرُوا مَنْ فَعَلَ ذَلِكَ بِهِمْ وَ لَا أَذًى بَلْ ﴿مَا نَقَمُوا مِنْهُمْ إِلَّا أَنْ يُؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ﴾^[۱] فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ دَرَجَاتِهِمْ وَ اصْبِرُوا عَلَى نَوَائِبِ دَهْرِكُمْ تُدْرِكُوا سَعْيَهُمْ»^[۲].^[۳]

شرح حال راوی

نام راوی در کتب رجالی قدما عنوان نشده است و در اسناد روایات نیز تنها در سند روایت مزبور واقع گردیده است و در کتب رجالی متأخر مانند جامع الرواة، تنقیح المقال، معجم رجال الحدیث، مستدرکات علم رجال الحدیث، تنها به ذکر نام راوی و نقل روایت الکافی در ذیل آن بسنده شده است^[۴]؛ بنابراین، از راویان مجهول و یا مهمل به حساب می‌آید.

نکته:

چنان که گفته شد، فردی به نام «احمد بن ریان» در کتب رجالی و اسناد روایات یافت نشده است، ولی عنوان «محمد بن ربان» در کتب رجالی و در اسناد و طرق روایات یافت می‌شود؛ بر این اساس محتمل است که احمد بن ریان، مصحف محمد بن ریان باشد، و مراد از آن «محمد بن ریان بن صلت اشعری قمی» است که برادری به نام «علی» داشته است و هر سه (پدر و فرزندان) از راویان حدیث بوده‌اند.

«ریان» از اصحاب امام رضا و امام هادی (ع) شمرده شده^[۵] و محمد بن ریان از اصحاب امام هادی (ع) به شمار آمده^[۶]، و علی بن ریان از اصحاب امام هادی و امام عسکری (ع) معرفی شده است^[۷].

روایات متعددی از محمد و علی نقل شده و علی بن ریان در دو مورد از پدر خود روایت کرده^[۸]، ولی روایت محمد بن ریان از پدر، در جایی دیده نشده است؛ چنان که روایت محمد بن سالم از محمد بن ریان یا علی بن ریان نیز در منابع روایی یافت نشده است.^[۹]

منابع

جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۲

پانویس

↑ «و با آنان کینه‌توزی نکردند مگر از آن رو که آنان به خداوند پیروزمند ستوده، ایمان داشتند،» سوره بروج، آیه ۸.
↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۲۱۸، به نقل از: الکافی، ج۸، ص۲۴۷، ح۳۴۷.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۲۶۸.
↑ ر. ک: جامع الرواة، ج۱، ص۱۶۷؛ تنقیح المقال، ج۶، ص۱۴۰، ش۹۹۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۲۵، ش۵۷۳؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۱۷، ش۹۷۹.
↑ ر. ک: رجال البرقی، ص۵۴ و ۵۹؛ رجال الطوسی، ص۳۵۷، ش۵۲۹۳ و ۳۸۶، ش۵۶۹۴.
↑ ر. ک: رجال الطوسی، ص۳۹۱، ش۵۷۶۴؛ رجال النجاشی، ص۳۷۰، ش۱۰۰۹.
↑ ر. ک: رجال الطوسی، ص۳۸۹، ش۵۷۲۸ و ۴۰۰، ش۵۸۷۱؛ رجال البرقی، ص۵۸؛ رجال النجاشی، ص۲۷۸، ش۷۳۱.
↑ ر. ک: الکافی، ج۳، ص۵۶۹، ح۲؛ مقتضب الأثر، ص۴۸.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۲۶۸-۲۶۹.

[1] «و با آنان کینه‌توزی نکردند مگر از آن رو که آنان به خداوند پیروزمند ستوده، ایمان داشتند،» سوره بروج، آیه ۸.

[2] تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۲۱۸، به نقل از: الکافی، ج۸، ص۲۴۷، ح۳۴۷.

[3] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۲۶۸.

[4] ر. ک: جامع الرواة، ج۱، ص۱۶۷؛ تنقیح المقال، ج۶، ص۱۴۰، ش۹۹۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۲۵، ش۵۷۳؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۱۷، ش۹۷۹.

[5] ر. ک: رجال البرقی، ص۵۴ و ۵۹؛ رجال الطوسی، ص۳۵۷، ش۵۲۹۳ و ۳۸۶، ش۵۶۹۴.

[6] ر. ک: رجال الطوسی، ص۳۹۱، ش۵۷۶۴؛ رجال النجاشی، ص۳۷۰، ش۱۰۰۹.

[7] ر. ک: رجال الطوسی، ص۳۸۹، ش۵۷۲۸ و ۴۰۰، ش۵۸۷۱؛ رجال البرقی، ص۵۸؛ رجال النجاشی، ص۲۷۸، ش۷۳۱.

[8] ر. ک: الکافی، ج۳، ص۵۶۹، ح۲؛ مقتضب الأثر، ص۴۸.

[9] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۲۶۸-۲۶۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۸: / خط ۸: @@
 [[احمد بن الریان]] در سند یک [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] و به نقل از [[الکافی]] واقع شده است:
-{{متن حدیث|و فی الکافی: مُحَمَّدُ بْنُ سَالِمِ بْنِ أَبِي سَلَمَةَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الرَّيَّانِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: قَدْ كَانَ قَبْلَكُمْ قَوْمٌ يُقْتَلُونَ وَ يُحْرَقُونَ وَ يُنْشَرُونَ بِالْمَنَاشِيرِ وَ تَضِيقُ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِرُحْبِهَا فَمَا يَرُدُّهُمْ عَمَّا هُمْ عَلَيْهِ شَيْءٌ مِمَّا هُمْ فِيهِ مِنْ غَيْرِ تِرَةٍ وَتَرُوا مَنْ فَعَلَ ذَلِكَ بِهِمْ وَ لَا أَذًى بَلْ {{متن قرآن|مَا نَقَمُوا مِنْهُمْ إِلَّا أَنْ يُؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ}}<ref>«و با آنان کینه‌توزی نکردند مگر از آن رو که آنان به خداوند پیروزمند ستوده، ایمان داشتند،» سوره بروج، آیه ۸.</ref> فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ دَرَجَاتِهِمْ وَ اصْبِرُوا عَلَى نَوَائِبِ دَهْرِكُمْ تُدْرِكُوا سَعْيَهُمْ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۲۱۸، به نقل از: الکافی، ج۸، ص۲۴۷، ح۳۴۷.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۲۶۸.</ref>
+{{متن حدیث|و فی الکافی: مُحَمَّدُ بْنُ سَالِمِ بْنِ أَبِي سَلَمَةَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الرَّيَّانِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: قَدْ كَانَ قَبْلَكُمْ قَوْمٌ يُقْتَلُونَ وَ يُحْرَقُونَ وَ يُنْشَرُونَ بِالْمَنَاشِيرِ وَ تَضِيقُ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِرُحْبِهَا فَمَا يَرُدُّهُمْ عَمَّا هُمْ عَلَيْهِ شَيْءٌ مِمَّا هُمْ فِيهِ مِنْ غَيْرِ تِرَةٍ وَتَرُوا مَنْ فَعَلَ ذَلِكَ بِهِمْ وَ لَا أَذًى بَلْ {{متن قرآن|مَا نَقَمُوا مِنْهُمْ إِلَّا أَنْ يُؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ}}<ref>«و با آنان کینه‌توزی نکردند مگر از آن رو که آنان به خداوند پیروزمند ستوده، ایمان داشتند،» سوره بروج، آیه ۸.</ref> فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ دَرَجَاتِهِمْ وَ اصْبِرُوا عَلَى نَوَائِبِ دَهْرِكُمْ تُدْرِكُوا سَعْيَهُمْ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۲۱۸، به نقل از: الکافی، ج۸، ص۲۴۷، ح۳۴۷.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۲۶۸.</ref>
 == شرح حال [[راوی]] ==
-نام راوی در [[کتب رجالی]] قدما عنوان نشده است و در [[اسناد روایات]] نیز تنها در [[سند روایت]] مزبور واقع گردیده است و در کتب رجالی متأخر مانند [[جامع الرواة]]، [[تنقیح المقال]]، [[معجم رجال الحدیث]]، [[مستدرکات علم رجال الحدیث]]، تنها به ذکر نام راوی و [[نقل روایت]] [[الکافی]] در ذیل آن بسنده شده است<ref>ر.ک: جامع الرواة، ج۱، ص۱۶۷؛ تنقیح المقال، ج۶، ص۱۴۰، ش۹۹۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۲۵، ش۵۷۳؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۱۷، ش۹۷۹.</ref>؛ بنابراین، از [[راویان]] مجهول و یا مهمل به حساب می‌آید.
+نام راوی در [[کتب رجالی]] قدما عنوان نشده است و در [[اسناد روایات]] نیز تنها در [[سند روایت]] مزبور واقع گردیده است و در کتب رجالی متأخر مانند [[جامع الرواة]]، [[تنقیح المقال]]، [[معجم رجال الحدیث]]، [[مستدرکات علم رجال الحدیث]]، تنها به ذکر نام راوی و [[نقل روایت]] [[الکافی]] در ذیل آن بسنده شده است<ref>ر. ک: جامع الرواة، ج۱، ص۱۶۷؛ تنقیح المقال، ج۶، ص۱۴۰، ش۹۹۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۲۵، ش۵۷۳؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۱۷، ش۹۷۹.</ref>؛ بنابراین، از [[راویان]] مجهول و یا مهمل به حساب می‌آید.
 '''نکته:'''
@@ خط ۱۷: / خط ۱۷: @@
 چنان که گفته شد، فردی به نام «احمد بن ریان» در کتب رجالی و اسناد روایات یافت نشده است، ولی عنوان «محمد بن ربان» در کتب رجالی و در اسناد و طرق [[روایات]] یافت می‌شود؛ بر این اساس محتمل است که احمد بن ریان، [[مصحف]] [[محمد بن ریان]] باشد، و مراد از آن «[[محمد بن ریان بن صلت اشعری قمی]]» است که [[برادری]] به نام «علی» داشته است و هر سه ([[پدر]] و [[فرزندان]]) از [[راویان حدیث]] بوده‌اند.
-«ریان» از اصحاب [[امام رضا]] و [[امام هادی]]{{عم}} شمرده شده<ref>ر.ک: رجال البرقی، ص۵۴ و ۵۹؛ رجال الطوسی، ص۳۵۷، ش۵۲۹۳ و ۳۸۶، ش۵۶۹۴.</ref> و محمد بن ریان از [[اصحاب امام هادی]]{{ع}} به شمار آمده<ref>ر.ک: رجال الطوسی، ص۳۹۱، ش۵۷۶۴؛ رجال النجاشی، ص۳۷۰، ش۱۰۰۹.</ref>، و [[علی بن ریان]] از اصحاب امام هادی و [[امام عسکری]]{{عم}} معرفی شده است<ref>ر.ک: رجال الطوسی، ص۳۸۹، ش۵۷۲۸ و ۴۰۰، ش۵۸۷۱؛ رجال البرقی، ص۵۸؛ رجال النجاشی، ص۲۷۸، ش۷۳۱.</ref>.
+«ریان» از اصحاب [[امام رضا]] و [[امام هادی]] {{عم}} شمرده شده<ref>ر. ک: رجال البرقی، ص۵۴ و ۵۹؛ رجال الطوسی، ص۳۵۷، ش۵۲۹۳ و ۳۸۶، ش۵۶۹۴.</ref> و محمد بن ریان از [[اصحاب امام هادی]] {{ع}} به شمار آمده<ref>ر. ک: رجال الطوسی، ص۳۹۱، ش۵۷۶۴؛ رجال النجاشی، ص۳۷۰، ش۱۰۰۹.</ref>، و [[علی بن ریان]] از اصحاب امام هادی و [[امام عسکری]] {{عم}} معرفی شده است<ref>ر. ک: رجال الطوسی، ص۳۸۹، ش۵۷۲۸ و ۴۰۰، ش۵۸۷۱؛ رجال البرقی، ص۵۸؛ رجال النجاشی، ص۲۷۸، ش۷۳۱.</ref>.
-[[روایات]] متعددی از محمد و علی نقل شده و علی بن ریان در دو مورد از [[پدر]] خود [[روایت]] کرده<ref>ر.ک: الکافی، ج۳، ص۵۶۹، ح۲؛ مقتضب الأثر، ص۴۸.</ref>، ولی روایت محمد بن ریان از پدر، در جایی دیده نشده است؛ چنان که روایت [[محمد بن سالم]] از محمد بن ریان یا علی بن ریان نیز در [[منابع روایی]] یافت نشده است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۲۶۸-۲۶۹.</ref>
+[[روایات]] متعددی از محمد و علی نقل شده و علی بن ریان در دو مورد از [[پدر]] خود [[روایت]] کرده<ref>ر. ک: الکافی، ج۳، ص۵۶۹، ح۲؛ مقتضب الأثر، ص۴۸.</ref>، ولی روایت محمد بن ریان از پدر، در جایی دیده نشده است؛ چنان که روایت [[محمد بن سالم]] از محمد بن ریان یا علی بن ریان نیز در [[منابع روایی]] یافت نشده است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۲۶۸-۲۶۹.</ref>
 == منابع ==