سلیم بن قیس هلالی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

سلیم بن قیس هلالی در تاریخ اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۲۵

۷ بایت اضافه‌شده ، ‏۷ نوامبر ۲۰۲۲

جز

جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش

@@ خط ۹۳: / خط ۹۳: @@
 # مرحوم [[خوانساری]] می‌نویسد: [[سلیم]] از علمای [[اهل بیت]] و از بزرگان [[صحابه]] [[ائمه]] {{عم}} است که به ایشان [[عشق]] می‌ورزید و از کتاب [[رجال]] [[شیخ طوسی]] استفاده می‌شود که [[سلیم]]، [[پنج تن]] از [[ائمه معصومین]] {{عم}} را [[درک]] کرده است. ظاهراً [[سلیم]] در نزد [[ائمه]] {{عم}} به منزله ارکان اربعه و نزد ایشان [[محبوب]] بوده است و این، نشان دهنده [[جایگاه]] بلند وی نزد [[ائمه]] و [[شیعه]] است و در بین خود ما نصی یافت نشد که بر مجهول بودنش دلالت کند، تا اینکه به خلاف عدالتش دلالت و [[دلیل]] [[نص]] بر عدالتش این است که بیش از دو نفر از بزرگان [[عادل]] [[اصحاب]] ما درباره وی [[شهادت]] داده‌اند و این، بر خلاف تحقیق است؛ بلکه مدار در [[علم رجال]] بر ظنون [[اجتهادی]] است و برای توقف در عدالتش وجهی نیست؛ به [[دلیل]] [[جایگاه]] بلند روایاتش که در کافی [[نقل]] شده است. منازل [[رجال]] از [[روایات]] او دانسته می‌شود و از این [[روایات]] به دست می‌آید که او از [[خواص]] [[یاران امیرالمؤمنین]] {{ع}} و طبق [[نقلی]]، وی [[مصاحب]] [[امیر المؤمنین]] بوده است. پس نمی‌توان وی را از [[دشمنان]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} دانست؛ زیرا [[حجاج]] به دنبالش بود تا او را بکشد و سخنان [[مخالفان]] درباره [[سلیم]] نشان دهنده بزرگی و [[منزلت]] وی است<ref>روضات الجنات، خوانساری، ج۴، ص۶۶.</ref>. همچنین او می‌نویسد: وی در [[درجه]] بالای [[معرفت]] و [[دین]] است و در زمره [[اولیاء الهی]] است<ref>روضات الجنات، خوانساری، ج۴، ص۷۳.</ref>.
 # [[آیت الله خویی]] می‌نویسد: [[سلیم بن قیس]]، ثقه، [[جلیل‌القدر]] و [[عظیم]] الشأن است و در این باره [[شهادت]] مرحوم [[برقی]] به اینکه وی از برگزیدگان [[اصحاب امام علی]] {{ع}} بوده، کافی است و مؤید سخنان [[نعمانی]] در [[شأن]] [[کتاب سلیم]] است و [[مرحوم علامه]] از وی در قسم اول، یاد و به عدالتش [[حکم]] کرده است<ref>معجم رجال الحدیث، خویی، ج۸، ص۲۲۰ -۲۲۷</ref>.
-# تنها به این [[دلیل]] که چون در کتب [[تاریخی]] و رجالی از او نام برده شده، پس چنین کسی وجود نداشته است؛ همانطور که بیان شد، [[روایات]] [[سلیم]] را فقط ابان [[نقل]] نکرده که بگوییم [[سلیم]] را فقط ابان [[نقل]] نکرده که بگوییم [[سلیم]] ساخته [[ذهن]] ابان بوده است. برای بررسی شرح حال و [[روایات]] [[سلیم]] می‌توان به کتب مختلف [[تاریخی]] و [[تفسیری]] و رجالی و... [[رجوع]] کرد<ref>ر ک: المقنعة، شیخ مفید، ص۲۷۷، الجامع للشرایع، یحیی بن سعید حلی مقدمة، ص۷؛ أجوبة المسائل المهنائیة، علامه حلی، ص۱۲۴؛ مختلف الشیعة، علامه حلی، ج۳، ص۳۲۸؛ منتهی المطلب (ط. ج)، علامه حلی، ج۸، ص۵۶۲؛ رسائل شهید ثانی (ط. ج)، الشهید الثانی، ج۲، ص۹۹۲– ۹۹۳؛ مناهج الأخیار فی شرح الإستبصار، السید احمد بن زین العابدین العلوی العاملی، ج۲، ص۱۰۵؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محمد تقی مجلسی (الأول)، ج۲، ص۹۲؛ ذخیرة المعاد (ط. ق)، محقق سبزواری، ج۱، ص۴۸۷؛ الوافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۰۳؛ فوائد الطوسیة، حر عاملی، ص۲۴۳؛ هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة {{عم}}، حرعاملی، ج۸، ص۵۴۹؛ الرسائل الفقهیة، خاجوئی، ج۱، ص۴۷۱؛ الحدائق الناضرة، محقق بحرانی، ج۱۲، ۳۸۶ - ۳۸۷؛ کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء (ط. ج)، شیخ جعفر کاشف الغطاء، ج۱، ص۳۸۶؛ النور الساطع فی الفقه النافع - شیخ علی کاشف الغطاء، ج۱، ص۵۰۸؛ جواهر الکلام شیخ جواهری، ج۱۳، ص۱۴۱؛ کتاب الخمس، شیخ انصاری، ص۲۹۲؛ الرسائل الأحمدیة شیخ أحمد آل طعان البحرانی القطیفی، ج۱، ص۲۲۱؛ بصائر الدرجات، محمد بن الحسن بن فروخ (الصفار) ص۱۰۳؛ الإمامة والتبصرة علی ابن بابویه القمی ص۱۱۰؛ الکافی، کلینی، ج۱، ص۴۴؛ الاعتقادات فی دین الإمامیة، شیخ صدوق، ص۱۱۸؛ الخصال، شیخ صدوق، ص۴۱؛ عیون أخبار الرضا {{ع}}، شیخ صدوق، ج۱، ص۵۲؛ کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ص۲۴۰؛ معانی الأخبار، شیخ صدوق، ص۳۹۴؛ من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج۴، ص۱۸۹؛ کفایة الأثر، خزاز قمی، ص۴۶- ۴۸؛ تهذیب الأحکام، شیخ طوسی، ج۴، ص۱۲۶؛ مختصر بصائر الدرجات، حسن بن سلیمان حلی، ص۴۰؛ وسائل الشیعة، حر العاملی، ج۱، ص۴۵۸؛ خاتمة المستدرک، میرزا حسین نوری طبرسی، ج۱، ص۷۷؛ مقدمة التحقیق الإیضاح فضل بن شاذان الأزدیف، ص۸۵ (مقدمة المصحح)؛ الغارات، إبراهیم بن محمد ثقفی کوفی، ج۲، ص۶۸۳؛ مناقب الإمام أمیر المؤمنین {{ع}}، محمد بن سلیمان الکوفی، ج۲، ص۱۷۱؛ شرح الأخبار، قاضی نعمان مغربی، ج۱، ص۴۸۵؛ الغیبة ابن أبی زینب نعمانی، ص۷۴؛ المسترشد، محمد بن جریر الطبری (الشیعی)، ص۲۳۱؛ مائة منقبة، محمد ابن أحمد ابن علی بن الحسن القمی (ابن شاذان)، ص۱۲۴؛ الإستنصار، أبی الفتح کراجکی، ص۹- ۱۰؛ الغیبة، شیخ طوسی، ص۱۹۳؛ عیون المعجزات، حسین بن عبدالوهاب، ج۴؛ الاحتجاج، شیخ طبرسی، ج۱، ص۱۰۵- ۱۰۶؛ مناقب آل أبیطالب، ابن شهر آشوب، ج۱، ص۲۵۳؛ التحصین، سید بن طاووس، ص۶۳۰، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، سید بن طاووس، ص۱۷۴؛ الیقین، سید بن طاووس، ص۳۰۹؛ مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، علی طبرسی، ص۲۴۶؛ الصراط المستقیم، علی بن یونس العاملی النباطی البیاضی، ج۲، ص۳۷؛ عوالی اللئالی، ابن أبی جمهور احسائی، ج۳، ص۱۲۵ - ۱۲۶؛ حسن بن سلیمان حلی، ص۱۰۷؛ کتاب الأربعین، محمد طاهر القمی الشیرازی، ص۲۴۸؛ الجواهر السنیة، حر عاملی، ص۳۰۳؛ الفصول المهمة فی أصول الأئمة، حر عاملی، ج۱، ص۳۷؛ حلیة الأبرار، سید هاشم بحرانی، ص۱۵؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج۲، ص۳۴۳؛ کتاب الأربعین، شیخ ماحوزی، ص۲۱۳ - ۲۱۴؛ العوالم، الإمام الحسین {{ع}}، شیخ عبدالله بحرانی، ص۱۳۵؛ خلاصة عبقات الأنوار، سید حامد نقوی، ج۴، ص۱۱۹؛ نهایة الدرایة، سید حسن صدر، ص۱۵؛ المراجعات، سید شرف الدین، ص۴۱۳؛ جامع أحادیث الشیعة، سید بروجردی، ج۱، ص۱۴ - ۱۵؛ الغدیر، علامه امینی، ج۱، ص۶۶، مستدرک سفینة البحار، شیخ علی نمازی شاهرودی، ج۹، ص۱۲۹ - ۱۳۰ تفسیر العیاشی، محمد بن مسعود عیاشی، ج۱، ص۱۴؛ تفسیر القرآن المجید، شیخ مفید، ص۵۲۳ – ۵۲۴؛ تفسیر مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱، ص۴۱۷؛ تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخظم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، سید حیدر آملی، ج۱، ص۴۴۰؛ التفسیر الصافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۱۹؛ البرهان فی تفسیر القرآن، سید هاشم بحرانی، ج۱، ص۳۶؛ تفسیر نور الثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۱۳۴؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، شیخ محمد بن محمدرضا القمی المشهدی، ج۲، ص۱۷۹؛ تفسیر الصراط المستقیم، سید حسین بروجردی، ج۱، ص۲۹۷؛ شواهد التنزیل لقواعدالتفضیل، حاکم حسکانی، ج۱، ص۴۸؛ تفسیر الآلوسی، آلوسی، ج۳، ص۱۲۴؛ معالم الدین و ملاذ المجتهدین، حسن بن زین الدین عاملی، ص۱۸؛ الوافیة فی أصول الفقه، فاضل تونی، ص۲۷۷؛ الفوائد المدنیة والشواهد المکیة، محمد أمین استرآبادی و سید نورالدین عاملی، ص۲۳۰؛ قوانین الأصول، میرزای قمی، ص۲۸۰؛ فرائد الأصول، شیخ انصاری، ج۱، ص۱۴۴؛ معالم العلماء، ابن شهر آشوب، ص۹۳؛ فهرست ابن الندیم، ابن الندیم بغدادیف ص۲۷۵؛ الأعلام، خیر الدین زرکلی، ج۳، ص۱۱۹؛ فهرس التراث، محمد حسین الحسینی الجلالی، ج۱، ص۱۰۳؛ أخبار الدولة العباسیة، مؤلف مجهول، ص۴۵؛ التنبیه و الإشراف، مسعودی، ص۱۹۸ – ۱۹۹؛ أعیان الشیعة، سید محسن امین، ج۱، ص۲۸؛ فضائل أمیر المؤمنین {{ع}}، ابن عقدة کوفی، ص۱۵۹ -۱۶۰؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، شیخ طبرسی، ج۱، ص۴۰۵؛ الدر النظیم، یوسف بن حاتم شامی مشغری عاملی، ص۴۹۶- ۴۹۷؛ کشف الغمة فی معرفة الأئمة، علی بن أبی الفتح اربلی، ج۲، ص۱۵۴- ۱۵۵؛ نهج الإیمان، ابن جبر، ص۲۲۲ - ۲۲۳؛ العدد القویة لدفع المخاوف الیومیة، علی بن یوسف مطهر حلی، ص۴۶؛ إرشاد القلوب، حسن بن محمد دیلمی، ج۲، ص۲۹۸؛ تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، سید شرف الدین علی حسینی استر آبادی ۲: ۶۷۸؛ ینابیع المودة لذوی القربی، قندوزی، ج۱، ص۹۴ – ۹۵؛ الإمام جعفر الصادق {{ع}}، عبدالحلیم الجندی، ص۲۰۱.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[سلیم بن قیس هلالی (مقاله)|مقاله «سلیم بن قیس هلالی»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۳۷۸-۳۸۳.</ref>
+# تنها به این [[دلیل]] که چون در کتب [[تاریخی]] و رجالی از او نام برده شده، پس چنین کسی وجود نداشته است؛ همانطور که بیان شد، [[روایات]] [[سلیم]] را فقط ابان [[نقل]] نکرده که بگوییم [[سلیم]] را فقط ابان [[نقل]] نکرده که بگوییم [[سلیم]] ساخته [[ذهن]] ابان بوده است. برای بررسی شرح حال و [[روایات]] [[سلیم]] می‌توان به کتب مختلف [[تاریخی]] و [[تفسیری]] و رجالی و... [[رجوع]] کرد<ref>ر ک: المقنعة، شیخ مفید، ص۲۷۷، الجامع للشرایع، یحیی بن سعید حلی مقدمة، ص۷؛ أجوبة المسائل المهنائیة، علامه حلی، ص۱۲۴؛ مختلف الشیعة، علامه حلی، ج۳، ص۳۲۸؛ منتهی المطلب (ط. ج)، علامه حلی، ج۸، ص۵۶۲؛ رسائل شهید ثانی (ط. ج)، الشهید الثانی، ج۲، ص۹۹۲– ۹۹۳؛ مناهج الأخیار فی شرح الإستبصار، السید احمد بن زین العابدین العلوی العاملی، ج۲، ص۱۰۵؛ روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محمد تقی مجلسی (الأول)، ج۲، ص۹۲؛ ذخیرة المعاد (ط. ق)، محقق سبزواری، ج۱، ص۴۸۷؛ الوافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۰۳؛ فوائد الطوسیة، حر عاملی، ص۲۴۳؛ هدایة الأمة إلی أحکام الأئمة {{عم}}، حرعاملی، ج۸، ص۵۴۹؛ الرسائل الفقهیة، خاجوئی، ج۱، ص۴۷۱؛ الحدائق الناضرة، محقق بحرانی، ج۱۲، ۳۸۶ - ۳۸۷؛ کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء (ط. ج)، شیخ جعفر کاشف الغطاء، ج۱، ص۳۸۶؛ النور الساطع فی الفقه النافع - شیخ علی کاشف الغطاء، ج۱، ص۵۰۸؛ جواهر الکلام شیخ جواهری، ج۱۳، ص۱۴۱؛ کتاب الخمس، شیخ انصاری، ص۲۹۲؛ الرسائل الأحمدیة شیخ أحمد آل طعان البحرانی القطیفی، ج۱، ص۲۲۱؛ بصائر الدرجات، محمد بن الحسن بن فروخ (الصفار) ص۱۰۳؛ الإمامة والتبصرة علی ابن بابویه القمی ص۱۱۰؛ الکافی، کلینی، ج۱، ص۴۴؛ الاعتقادات فی دین الإمامیة، شیخ صدوق، ص۱۱۸؛ الخصال، شیخ صدوق، ص۴۱؛ عیون أخبار الرضا {{ع}}، شیخ صدوق، ج۱، ص۵۲؛ کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ص۲۴۰؛ معانی الأخبار، شیخ صدوق، ص۳۹۴؛ من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج۴، ص۱۸۹؛ کفایة الأثر، خزاز قمی، ص۴۶- ۴۸؛ تهذیب الأحکام، شیخ طوسی، ج۴، ص۱۲۶؛ مختصر بصائر الدرجات، حسن بن سلیمان حلی، ص۴۰؛ وسائل الشیعة، حر العاملی، ج۱، ص۴۵۸؛ خاتمة المستدرک، میرزا حسین نوری طبرسی، ج۱، ص۷۷؛ مقدمة التحقیق الإیضاح فضل بن شاذان الأزدیف، ص۸۵ (مقدمة المصحح)؛ الغارات، إبراهیم بن محمد ثقفی کوفی، ج۲، ص۶۸۳؛ مناقب الإمام أمیر المؤمنین {{ع}}، محمد بن سلیمان الکوفی، ج۲، ص۱۷۱؛ شرح الأخبار، قاضی نعمان مغربی، ج۱، ص۴۸۵؛ الغیبة ابن أبی زینب نعمانی، ص۷۴؛ المسترشد، محمد بن جریر الطبری (الشیعی)، ص۲۳۱؛ مائة منقبة، محمد ابن أحمد ابن علی بن الحسن القمی (ابن شاذان)، ص۱۲۴؛ الإستنصار، أبی الفتح کراجکی، ص۹- ۱۰؛ الغیبة، شیخ طوسی، ص۱۹۳؛ عیون المعجزات، حسین بن عبدالوهاب، ج۴؛ الاحتجاج، شیخ طبرسی، ج۱، ص۱۰۵- ۱۰۶؛ مناقب آل أبیطالب، ابن‌شهرآشوب، ج۱، ص۲۵۳؛ التحصین، سید بن طاووس، ص۶۳۰، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، سید بن طاووس، ص۱۷۴؛ الیقین، سید بن طاووس، ص۳۰۹؛ مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، علی طبرسی، ص۲۴۶؛ الصراط المستقیم، علی بن یونس العاملی النباطی البیاضی، ج۲، ص۳۷؛ عوالی اللئالی، ابن أبی جمهور احسائی، ج۳، ص۱۲۵ - ۱۲۶؛ حسن بن سلیمان حلی، ص۱۰۷؛ کتاب الأربعین، محمد طاهر القمی الشیرازی، ص۲۴۸؛ الجواهر السنیة، حر عاملی، ص۳۰۳؛ الفصول المهمة فی أصول الأئمة، حر عاملی، ج۱، ص۳۷؛ حلیة الأبرار، سید هاشم بحرانی، ص۱۵؛ مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج۲، ص۳۴۳؛ کتاب الأربعین، شیخ ماحوزی، ص۲۱۳ - ۲۱۴؛ العوالم، الإمام الحسین {{ع}}، شیخ عبدالله بحرانی، ص۱۳۵؛ خلاصة عبقات الأنوار، سید حامد نقوی، ج۴، ص۱۱۹؛ نهایة الدرایة، سید حسن صدر، ص۱۵؛ المراجعات، سید شرف الدین، ص۴۱۳؛ جامع أحادیث الشیعة، سید بروجردی، ج۱، ص۱۴ - ۱۵؛ الغدیر، علامه امینی، ج۱، ص۶۶، مستدرک سفینة البحار، شیخ علی نمازی شاهرودی، ج۹، ص۱۲۹ - ۱۳۰ تفسیر العیاشی، محمد بن مسعود عیاشی، ج۱، ص۱۴؛ تفسیر القرآن المجید، شیخ مفید، ص۵۲۳ – ۵۲۴؛ تفسیر مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱، ص۴۱۷؛ تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخظم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، سید حیدر آملی، ج۱، ص۴۴۰؛ التفسیر الصافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۱۹؛ البرهان فی تفسیر القرآن، سید هاشم بحرانی، ج۱، ص۳۶؛ تفسیر نور الثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۱۳۴؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، شیخ محمد بن محمدرضا القمی المشهدی، ج۲، ص۱۷۹؛ تفسیر الصراط المستقیم، سید حسین بروجردی، ج۱، ص۲۹۷؛ شواهد التنزیل لقواعدالتفضیل، حاکم حسکانی، ج۱، ص۴۸؛ تفسیر الآلوسی، آلوسی، ج۳، ص۱۲۴؛ معالم الدین و ملاذ المجتهدین، حسن بن زین الدین عاملی، ص۱۸؛ الوافیة فی أصول الفقه، فاضل تونی، ص۲۷۷؛ الفوائد المدنیة والشواهد المکیة، محمد أمین استرآبادی و سید نورالدین عاملی، ص۲۳۰؛ قوانین الأصول، میرزای قمی، ص۲۸۰؛ فرائد الأصول، شیخ انصاری، ج۱، ص۱۴۴؛ معالم العلماء، ابن‌شهرآشوب، ص۹۳؛ فهرست ابن الندیم، ابن الندیم بغدادیف ص۲۷۵؛ الأعلام، خیر الدین زرکلی، ج۳، ص۱۱۹؛ فهرس التراث، محمد حسین الحسینی الجلالی، ج۱، ص۱۰۳؛ أخبار الدولة العباسیة، مؤلف مجهول، ص۴۵؛ التنبیه و الإشراف، مسعودی، ص۱۹۸ – ۱۹۹؛ أعیان الشیعة، سید محسن امین، ج۱، ص۲۸؛ فضائل أمیر المؤمنین {{ع}}، ابن عقدة کوفی، ص۱۵۹ -۱۶۰؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، شیخ طبرسی، ج۱، ص۴۰۵؛ الدر النظیم، یوسف بن حاتم شامی مشغری عاملی، ص۴۹۶- ۴۹۷؛ کشف الغمة فی معرفة الأئمة، علی بن أبی الفتح اربلی، ج۲، ص۱۵۴- ۱۵۵؛ نهج الإیمان، ابن جبر، ص۲۲۲ - ۲۲۳؛ العدد القویة لدفع المخاوف الیومیة، علی بن یوسف مطهر حلی، ص۴۶؛ إرشاد القلوب، حسن بن محمد دیلمی، ج۲، ص۲۹۸؛ تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، سید شرف الدین علی حسینی استر آبادی ۲: ۶۷۸؛ ینابیع المودة لذوی القربی، قندوزی، ج۱، ص۹۴ – ۹۵؛ الإمام جعفر الصادق {{ع}}، عبدالحلیم الجندی، ص۲۰۱.</ref>.<ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[سلیم بن قیس هلالی (مقاله)|مقاله «سلیم بن قیس هلالی»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۳۷۸-۳۸۳.</ref>
 === [[شبهه]] دوم ===
@@ خط ۱۲۰: / خط ۱۲۰: @@
 == [[کتاب سلیم بن قیس هلالی (کتاب)|کتاب سلیم بن قیس هلالی]] ==
 # [[شیخ طوسی]] می‌نویسد: [[سلیم بن قیس هلالی]] کتابی دارد و به دو طریق، از این کتاب او [[نقل]] شده است: طریق اول: [[ابن ابی جید]] از [[محمد بن حسن بن ولید]] از [[محمد بن ابی قاسم]] ملقب بماجیلویه از [[محمد بن علی صیرفی]] از [[حماد بن عیسی]] و [[عثمان بن عیسی]] از [[ابان بن ابی عیاش]] از [[سلیم بن قیس هلالی]]؛ طریق دوم: [[حماد بن عیسی]] از [[ابراهیم بن عمر یمانی]] از [[سلیم بن قیس]] <ref>فهرست الطوسی، شیخ طوسی، ص۲۳۰-۲۳۱.</ref>.
-# [[ابن شهر آشوب]] درباره [[سلیم]] می‌نویسد: [[سلیم بن قیس هلالی]]، ناقل [[احادیث]] است و کتابی نیز دارد <ref>معالم العلماء، ابن شهر آشوب، ص۹۳. "سلیم" بن قیس الهلالی، صاحب الأحادیث له کتاب.</ref>.
+# [[ابن‌شهرآشوب]] درباره [[سلیم]] می‌نویسد: [[سلیم بن قیس هلالی]]، ناقل [[احادیث]] است و کتابی نیز دارد <ref>معالم العلماء، ابن‌شهرآشوب، ص۹۳. "سلیم" بن قیس الهلالی، صاحب الأحادیث له کتاب.</ref>.
-# [[محمدتقی مجلسی]] (اول) می‌نویسد: [[کتاب سلیم بن قیس هلالی]] نزد ماست و متنش به صحتش [[شهادت]] می‌دهد و آنچه بعضی از جهال به این کتاب نسبت داده‌اند که ابان آن را [[جعل]] کرده و به [[سلیم]] نسبت داده، غلط است و این به خاطر مطالعه نکردن آن است. پس ثقات [[اصحاب]] ما از آن [[روایت]] و آن را بر [[ائمه]] {{عم}} عرضه کرده‌اند که از ایشان می‌توان [[حماد بن عیسی]]، [[حماد بن عثمان]] (از [[ابراهیم بن عمر یمانی]] از [[سلیم]] و [[جابر بن یزید جعفی]] را نام برد و [[ثقة الإسلام کلینی]] و [[شیخ صدوق]] او را را [[تأیید]] کرده‌اند<ref>روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج۱۱، ص۳۶ - ۳۷.</ref>. [[علامه مجلسی]] نیز می‌نویسد: کسی که به [[ائمه اطهار]] {{عم}} [[ایمان]] دارد، چگونه درباره حدود دویست [[روایت]] که به طور [[تواتر]] از [[چهل]] و چند نفر از [[محدثان]] بزرگ و [[موثق]] و علمای بزرگ در بیش از پنجاه کتاب آنها [[نقل]] شده است، [[تردید]] می‌کند؟! علمای بزرگی مانند [[ثقة الاسلام کلینی]]، [[شیخ صدوق]]، [[شیخ طوسی]]، [[سید مرتضی]]، [[نجاشی]]، [[کشی]]، [[عیاشی]]، [[علی بن ابراهیم قمی]]، [[سلیم بن قیس هلالی]]، [[شیخ مفید]] و...<ref>بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۵۳، ص۱۲۲، او از: ابوالفتح کراجکی، نعمانی، صفار، سعد بن عبدالله اشعری، ابن قولویه قمی، سید علی بن عبدالحمید بن فخار موسوی، سید رضی الدین علی بن طاوس، و فرزندش مؤلف کتاب "زوائد - الفوائد"، محمد بن علی بن ابراهیم، فرات بن ابراهیم، امین الدین طبرسی، ابراهیم بن محمد ثقفی، محمد بن عباس بن مروان، أحمد بن محمد بن خالد برقی (مؤلف کتاب محاسن)، ابن شهر آشوب مازندرانی، شیخ حسن بن سلیمان، قطب الدین راوندی، علامه حلی، سید علی بن عبدالکریم بن عبد الحمید بهاء الدین نیلی، احمد بن داود بن سعید، حسن بن علی بن ابی حمزه، فضل بن شاذان، شیخ شهید محمد بن مکی. حسین بن حمدان، حسن بن محمد بن جمهور نابینا مؤلف کتاب "الواحدة"، حسن بن محبوب، جعفر بن محمد بن مالک کوفی، طهر بن عبدالله، شاذان بن جبرئیل، صاحب کتاب الفضائل، و مؤلف کتاب العتیق، و مؤلف کتاب الخطب و مؤلفان کتاب‌هایی که در نزد ماست و مؤلف آنها را به طور کامل نمی‌شناسیم، نیز نام می‌برد.</ref>.
+# [[محمدتقی مجلسی]] (اول) می‌نویسد: [[کتاب سلیم بن قیس هلالی]] نزد ماست و متنش به صحتش [[شهادت]] می‌دهد و آنچه بعضی از جهال به این کتاب نسبت داده‌اند که ابان آن را [[جعل]] کرده و به [[سلیم]] نسبت داده، غلط است و این به خاطر مطالعه نکردن آن است. پس ثقات [[اصحاب]] ما از آن [[روایت]] و آن را بر [[ائمه]] {{عم}} عرضه کرده‌اند که از ایشان می‌توان [[حماد بن عیسی]]، [[حماد بن عثمان]] (از [[ابراهیم بن عمر یمانی]] از [[سلیم]] و [[جابر بن یزید جعفی]] را نام برد و [[ثقة الإسلام کلینی]] و [[شیخ صدوق]] او را را [[تأیید]] کرده‌اند<ref>روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج۱۱، ص۳۶ - ۳۷.</ref>. [[علامه مجلسی]] نیز می‌نویسد: کسی که به [[ائمه اطهار]] {{عم}} [[ایمان]] دارد، چگونه درباره حدود دویست [[روایت]] که به طور [[تواتر]] از [[چهل]] و چند نفر از [[محدثان]] بزرگ و [[موثق]] و علمای بزرگ در بیش از پنجاه کتاب آنها [[نقل]] شده است، [[تردید]] می‌کند؟! علمای بزرگی مانند [[ثقة الاسلام کلینی]]، [[شیخ صدوق]]، [[شیخ طوسی]]، [[سید مرتضی]]، [[نجاشی]]، [[کشی]]، [[عیاشی]]، [[علی بن ابراهیم قمی]]، [[سلیم بن قیس هلالی]]، [[شیخ مفید]] و...<ref>بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۵۳، ص۱۲۲، او از: ابوالفتح کراجکی، نعمانی، صفار، سعد بن عبدالله اشعری، ابن قولویه قمی، سید علی بن عبدالحمید بن فخار موسوی، سید رضی الدین علی بن طاوس، و فرزندش مؤلف کتاب "زوائد - الفوائد"، محمد بن علی بن ابراهیم، فرات بن ابراهیم، امین الدین طبرسی، ابراهیم بن محمد ثقفی، محمد بن عباس بن مروان، أحمد بن محمد بن خالد برقی (مؤلف کتاب محاسن)، ابن‌شهرآشوب مازندرانی، شیخ حسن بن سلیمان، قطب الدین راوندی، علامه حلی، سید علی بن عبدالکریم بن عبد الحمید بهاء الدین نیلی، احمد بن داود بن سعید، حسن بن علی بن ابی حمزه، فضل بن شاذان، شیخ شهید محمد بن مکی. حسین بن حمدان، حسن بن محمد بن جمهور نابینا مؤلف کتاب "الواحدة"، حسن بن محبوب، جعفر بن محمد بن مالک کوفی، طهر بن عبدالله، شاذان بن جبرئیل، صاحب کتاب الفضائل، و مؤلف کتاب العتیق، و مؤلف کتاب الخطب و مؤلفان کتاب‌هایی که در نزد ماست و مؤلف آنها را به طور کامل نمی‌شناسیم، نیز نام می‌برد.</ref>.
 # [[محدث]] [[قمی]] می‌نویسد: اولین کتابی که در [[شیعه]] [[محدثان]] بزرگی مثل [[شیخ کلینی]] و [[شیخ صدوق]] و دیگر بزرگان بر آن [[اعتماد]] کرده‌اند، [[کتاب سلیم بن قیس]] است<ref>الکنی والألقاب، شیخ عباس قمی، ج۳، ص۲۹۳.</ref>.
 # [[ابن ندیم]] نیز می‌نویسد: [[کتاب سلیم بن قیس هلالی]] مشهور است و آن، نخستین کتابی است که در [[شیعه]] نوشته شده است<ref>فهرست ابن الندیم، ص۲۷۵.</ref>.
@@ خط ۱۴۴: / خط ۱۴۴: @@
 ## [[ربیعة بن سمیع]] که کتاب "[[زکاة النعم علی ما سمعة من أمیرالمؤمنین (کتاب)|زکاة النعم علی ما سمعة من أمیرالمؤمنین]]" را نوشت؛
 ## [[سلیم بن قیس]]، مؤلف اصل معروف چاپ و منتشر شده و... هستند<ref>جواهر الفقه، کلمة المشرف، ص۱۰ و الجامع للشرایع، یحیی بن سعید حلی، مقدمه المشرف، ص۶- ۷.</ref>.
-# [[هاشم معروف الحسنی]] می‌نویسد: شیخ [[ابوجعفر طوسی]]، [[نجاشی]]، [[ابن شهر آشوب]] و دیگران کسانی هستند که در [[صدر اسلام]] کتاب تألیف کرده‌اند. [[سلمان فارسی]] کتاب [[حدیث]] [[جاثلیق]] رومی را که [[پادشاه روم]] فرستاده بود، نوشت و [[ابوذر]] کتابی را که [[خطبه]] نامیده می‌شد و در آن امر بعد از [[پیامبر]] {{صل}} تشریح شده بود، نوشت؛ [[اصبغ بن نباته]] نیز دو کتاب نوشت: [[مقتل]] الحسین {{ع}} و کتاب عجایب [[احکام]] [[امیرالمؤمنین]] و [[روایت]] [[علی]] {{ع}} در [[عهدنامه مالک اشتر]] و وصیتش به [[محمد حنفیه]] و [[سلیم بن قیس]] نیز کتابی در [[امامت]] نوشت و از [[علی]] {{ع}} و بزرگان [[صحابه]] [[روایت]] [[نقل]] کرد و بین [[شیعه]] اختلافی نیست که این کتاب را [[سلیم بن قیس]] نوشته است<ref>تاریخ الفقه الجعفری، هاشم معروف الحسنی، ص۱۳۳-۱۳۴.</ref>.
+# [[هاشم معروف الحسنی]] می‌نویسد: شیخ [[ابوجعفر طوسی]]، [[نجاشی]]، [[ابن‌شهرآشوب]] و دیگران کسانی هستند که در [[صدر اسلام]] کتاب تألیف کرده‌اند. [[سلمان فارسی]] کتاب [[حدیث]] [[جاثلیق]] رومی را که [[پادشاه روم]] فرستاده بود، نوشت و [[ابوذر]] کتابی را که [[خطبه]] نامیده می‌شد و در آن امر بعد از [[پیامبر]] {{صل}} تشریح شده بود، نوشت؛ [[اصبغ بن نباته]] نیز دو کتاب نوشت: [[مقتل]] الحسین {{ع}} و کتاب عجایب [[احکام]] [[امیرالمؤمنین]] و [[روایت]] [[علی]] {{ع}} در [[عهدنامه مالک اشتر]] و وصیتش به [[محمد حنفیه]] و [[سلیم بن قیس]] نیز کتابی در [[امامت]] نوشت و از [[علی]] {{ع}} و بزرگان [[صحابه]] [[روایت]] [[نقل]] کرد و بین [[شیعه]] اختلافی نیست که این کتاب را [[سلیم بن قیس]] نوشته است<ref>تاریخ الفقه الجعفری، هاشم معروف الحسنی، ص۱۳۳-۱۳۴.</ref>.
 # [[انصاری زنجانی]] در این باره می‌نویسد: در شمار اولین کتاب‌های تألیف شده در [[اسلام]]، نام کتاب‌های زیر دیده می‌شود: [[سنن]]، تألیف [[ابورافع]]؛ [[حدیث]] [[جاثلیق]]، تألیف [[سلمان]]؛ [[فتن]]، تألیف [[ابوذر]]؛ [[فرمان]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به [[مالک اشتر]]، تألیف [[اصبغ بن نباته]]؛ [[مقتل]] الحسین {{ع}}، تألیف [[اصبغ بن نباته]]؛ قضاوت‌های [[امیرالمؤمنین]] {{ع}}، تألیف [[ابورافع]] [[حارث همدانی]]؛ [[کتاب]] [[ربیعة بن سمیع]] و [[کتاب]] [[عبیدالله حلبی]].
@@ خط ۲۳۱: / خط ۲۳۱: @@
 '''جواب:''' آنچه عقیق [[نقل]] کرده، قطعاً [[باطل]] است؛ زیرا از [[سلیم بن قیس]] در کافی و غیر آن از طریق غیر [[ابان]] نیز [[روایت]] [[نقل]] شده است. پس آنچه این [[غضائری]] درباره انحصار [[راوی]] [[کتاب سلیم بن قیس]] به [[أبان]] [[نقل]] کرده است، رد می‌شود؛ بنابر آنچه [[نجاشی]] و [[شیخ طوسی]] از [[روایت]] [[حماد بن عیسی]] از [[ابراهیم]] بن [[عمر]] [[صنعانی]] از [[سلیم]] از کتابش [[نقل]] کرده‌اند<ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۲۰ -۲۲۷.</ref>.
-ایشان در ادامه می‌نویسد: [[نجاشی]] [[ابراهیم بن عمر]] را [[ثقه]] شمرده است و [[تضعیف]] [[ابن غضائری]] معارض آن نیست. و مطلب صحیح این است که طریقی برای ما به [[کتاب سلیم بن قیس]] از طریق [[حماد بن عیسی]] از [[ابراهیم بن عمر]] از [[سلیم]] وجود ندارد؛ زیرا در این طریق، نام [[محمد بن علی صیرفی]]، [[اباسمینه]] آمده است که [[ضعیف]] و [[کذاب]] است. برای [[نقل]] از [[کتاب سلیم]] دو طریق وجود داشت: در یکی، [[سلسله]] [[حماد بن عیسی]] و [[عثمان بن عیسی]] از [[ابان بن ابی عیاش]] از [[سلیم]] و در دیگری، [[حماد بن عیسی]] از [[ابراهیم بن عمر]] [[یمانی]] از [[سلیم]] است. اما ظاهر نظر [[نجاشی]] آن است که از عبارت او پس از عبارت عن أبان بن أبی عیاش، عبارت عن [[سلیم]] و [[عثمان بن عیسی]] افتاده است. در هر صورت، آنچه که [[ابن غضائری]] درباره [[سند]] این کتاب می‌گوید، صحیح نیست؛ پس یکبار عبارت از [[عمر بن أذینة]] از [[ابراهیم بن عمر صنعانی]] از [[ابان بن ابی عیاش]] از [[سلیم]] آمده و یک بار عبارت [[عمر]] از [[ابان]]، بدون واسطه آمده و نام [[عمر بن اذینة]] [[نقل]] نشده است و [[ابراهیم بن عمر]] بدون واسطه از [[سلیم]] [[روایت]] کرده است. بعضی از [[اهل]] فن [[روایت]] بدون واسطه [[ابراهیم بن عمر]] از [[سلیم]] را [[غریب]] می‌دانند و [[سقوط]] واسطه آشکار می‌شود و صحیح چنین است: [[ابراهیم]] از [[ابن اذینة]] از [[ابان]] از [[سلیم]]؛ مثل آنچه که در جلد دوم کافی، کتاب [[ایمان]] و [[کفر]]، در دو باب دعائم الکفر و صفة النفاق در [[حدیث]] اول آمده است. من می‌گویم: این، [[غریب]] شمردن است؛ پس [[روایت]] [[ابراهیم بن عمر]] از [[سلیم]] با واسطه با [[روایت]] کردن بدون واسطه از او در کتابش منافاتی ندارد؛ [[ابراهیم بن عمر]] از [[اصحاب امام باقر]] {{ع}} است، پس ممکن است بدون واسطه از [[سلیم]] [[روایت]] [[نقل]] کرده باشد. و ادعای اینکه آنچه در [[اصول کافی]] آمده، از [[کتاب سلیم]] گرفته شده، بدون [[بینه]] است و حمل بر [[غیب]] می‌شود؛ بلکه ظاهراً [[سلیم]] احادیثی غیر از [[احادیث]] کتابش نیز [[نقل]] کرده است و [[شاهد]] مطالبی است که از [[ابن شهر آشوب]] [[نقل]] کردیم مبنی بر اینکه [[سلیم]]، صاحب [[احادیث]] است و کتابی نیز داشته است. همچنین آن چه [[نعمانی]] از [[کتاب سلیم]] آورده، روایتی از [[محمد بن یعقوب]] به اسنادش از [[سلیم]] است و از آن آشکار می‌شود که [[روایت]] [[محمد بن یعقوب]] از [[کتاب سلیم]] نیست.<ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۲۰ -۲۲۷.</ref>
+ایشان در ادامه می‌نویسد: [[نجاشی]] [[ابراهیم بن عمر]] را [[ثقه]] شمرده است و [[تضعیف]] [[ابن غضائری]] معارض آن نیست. و مطلب صحیح این است که طریقی برای ما به [[کتاب سلیم بن قیس]] از طریق [[حماد بن عیسی]] از [[ابراهیم بن عمر]] از [[سلیم]] وجود ندارد؛ زیرا در این طریق، نام [[محمد بن علی صیرفی]]، [[اباسمینه]] آمده است که [[ضعیف]] و [[کذاب]] است. برای [[نقل]] از [[کتاب سلیم]] دو طریق وجود داشت: در یکی، [[سلسله]] [[حماد بن عیسی]] و [[عثمان بن عیسی]] از [[ابان بن ابی عیاش]] از [[سلیم]] و در دیگری، [[حماد بن عیسی]] از [[ابراهیم بن عمر]] [[یمانی]] از [[سلیم]] است. اما ظاهر نظر [[نجاشی]] آن است که از عبارت او پس از عبارت عن أبان بن أبی عیاش، عبارت عن [[سلیم]] و [[عثمان بن عیسی]] افتاده است. در هر صورت، آنچه که [[ابن غضائری]] درباره [[سند]] این کتاب می‌گوید، صحیح نیست؛ پس یکبار عبارت از [[عمر بن أذینة]] از [[ابراهیم بن عمر صنعانی]] از [[ابان بن ابی عیاش]] از [[سلیم]] آمده و یک بار عبارت [[عمر]] از [[ابان]]، بدون واسطه آمده و نام [[عمر بن اذینة]] [[نقل]] نشده است و [[ابراهیم بن عمر]] بدون واسطه از [[سلیم]] [[روایت]] کرده است. بعضی از [[اهل]] فن [[روایت]] بدون واسطه [[ابراهیم بن عمر]] از [[سلیم]] را [[غریب]] می‌دانند و [[سقوط]] واسطه آشکار می‌شود و صحیح چنین است: [[ابراهیم]] از [[ابن اذینة]] از [[ابان]] از [[سلیم]]؛ مثل آنچه که در جلد دوم کافی، کتاب [[ایمان]] و [[کفر]]، در دو باب دعائم الکفر و صفة النفاق در [[حدیث]] اول آمده است. من می‌گویم: این، [[غریب]] شمردن است؛ پس [[روایت]] [[ابراهیم بن عمر]] از [[سلیم]] با واسطه با [[روایت]] کردن بدون واسطه از او در کتابش منافاتی ندارد؛ [[ابراهیم بن عمر]] از [[اصحاب امام باقر]] {{ع}} است، پس ممکن است بدون واسطه از [[سلیم]] [[روایت]] [[نقل]] کرده باشد. و ادعای اینکه آنچه در [[اصول کافی]] آمده، از [[کتاب سلیم]] گرفته شده، بدون [[بینه]] است و حمل بر [[غیب]] می‌شود؛ بلکه ظاهراً [[سلیم]] احادیثی غیر از [[احادیث]] کتابش نیز [[نقل]] کرده است و [[شاهد]] مطالبی است که از [[ابن‌شهرآشوب]] [[نقل]] کردیم مبنی بر اینکه [[سلیم]]، صاحب [[احادیث]] است و کتابی نیز داشته است. همچنین آن چه [[نعمانی]] از [[کتاب سلیم]] آورده، روایتی از [[محمد بن یعقوب]] به اسنادش از [[سلیم]] است و از آن آشکار می‌شود که [[روایت]] [[محمد بن یعقوب]] از [[کتاب سلیم]] نیست.<ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۲۰ -۲۲۷.</ref>
 همچنین [[ابن غضائری]] در ادامه مطالبش مطلبی را مطرح می‌کند که [[شبهه]] نیست؛ وی می‌نویسد: استادهای [[کتاب سلیم]] مختلف است<ref>رجال ابن الغضائری، ج۱، ص۶۴: {{عربی|وأسانید هذا الکتاب تختلف: تارة بروایة عمر بن أذینة، عن إبراهیم بن عمر الصنعانی عن أبان بن أبی عیاش، عن سُلَیم. وتارة یروی عن عمر عن أبان بلا واسطة}}. و رجال ابن داود، ص۱۷۸ و ۴۶۰: {{عربی|[غض] کتابه موضوع و فیه أن الأئمة ثلاثة عشر و أسانیده مختلفة}}.</ref>. [[زین الدین عاملی]] در شرح حال [[سلیم بن قیس]] می‌نویسد: مضمون کتاب بر صحت آن دلالت دارد، اما طریق کتاب غیر معتبرست؛ زیرا در آن، [[ابراهیم بن عمر صنعانی]]<ref>مامقانی می‌نویسد: در رجال کشی و در اختیار معرفة الرجال، ابراهیم نیامده بلکه اسحاق بن ابراهیم آمده است؛ گرچه در حاشیه بعضی از نسخهها اسحاق بن ابراهیم به نقل از ابراهیم بن عمر آمده است. (تنقیح المقال، ج۳۲، ص۴۰۵)</ref> و [[ابان بن ابی عیاش]] هستند که [[ابن غضائری]] به هر دو نفر [[اعتراض]] کرده است<ref>التحریر الطاووسی، ص۲۵۳.</ref>.