بحث:آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
==[[آثار تربیتی انتظار]]== | ==[[آثار تربیتی انتظار]]== | ||
*برخی [[آثار تربیتی انتظار]] عبارتند از: | *برخی [[آثار تربیتی انتظار]] عبارتند از: | ||
#گسترش امیدهای واقعی: [[انسان]] برای | #گسترش امیدهای واقعی: [[امید]]، محرک [[انسان]] برای رویارویی با [[آینده]] است. برخی آن را انگیزه و پاره‌ای دیگر آن را [[نیاز]] [[آدمی]] می‌‌دانند<ref> ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>. [[انسان]] برای تداوم [[زندگی]] و [[تحمل]] دشواری‌های آن، [[نیازمند]] انگیزه‌ای نیرومند است که در پدیده‌ای با نام "[[امید به آینده]]" [[تجلی]] می‌یابد؛ آینده‌ای که به مراتب، عالی‌تر، زیباتر و بهتر از امروز باشد<ref> ر.ک. سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.</ref>. مفهوم [[انتظار]] در [[حقیقت]]، [[امید]] به فردای [[ظهور]] است؛ فردایی که هرگز با [[دوران غیبت]] قابل مقایسه نیست<ref> ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>، لذا [[انتظار]] برای [[مشتاقان]] و [[صالحان]] امیدبخش است و این [[امیدواری]] و [[عشق]] و شور و [[نشاط]] به دنبال آن [[انتظار پویا]] و زنده فراهم میشود و نیز احساس [[نظارت]] او بر ما<ref> ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.</ref>. [[امام مجتبی]]{{ع}} از [[پدر]] بزرگوارش [[نقل]] میکند: «در [[دولت مهدی]]{{ع}}، درندگان [[سازش]] می‌‌کنند، نباتات از [[دل]] [[زمین]] می‌‌رویند و [[آسمان]] برکاتش را فرو می‌‌فرستد. [[گنج‌های نهفته]] در [[دل]] [[زمین]] برای او [[آشکار]] میشود و بین [[مشرق]] و [[مغرب]] را مالک میشود. خوشا به حال کسی که آن روزگار مسعود را [[درک]] کند و دستوراتش را با گوش [[جان]] بشنود»<ref> {{متن حدیث|تَصْطَلِحُ فِی مُلْکِهِ السِّبَاعُ وَ تُخْرِجُ الْأَرْضُ نَبْتَهَا وَ تُنْزِلُ السَّمَاءُ بَرَکَتَهَا وَ تَظْهَرُ لَهُ الْکُنُوزُ یَمْلِکُ مَا بَیْنَ الْخَافِقَیْنِ أَرْبَعِینَ عَاماً فَطُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَ أَیَّامَهُ وَ سَمِعَ کَلَامَهُ}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵٢، ص ٢٨٠.</ref>.<ref> ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref> | ||
#معنا یافتن [[زندگی]] در پرتو [[پویایی]] در جهت رسیدن به [[هدف]]<ref> ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۱۶ـ ۱۲۲، ۱۳۴؛ سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.</ref>، با نگاه تطبیقی به [[زندگی]] بدون [[هدف]] و فرجام آن که تهی شدن از درون و روزمره‌گی است<ref> ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.</ref>: [[زندگی]] [[انسان]] آن زمان قابل توجیه است که آثار حرکت، [[پویایی]] و [[شادابی]] در تمام زوایای آن به چشم خورد. آن گاه که [[انسان]]، به وضعیت موجود [[راضی]] نیست و در صدد ایجاد شرایطی بهتر است، همانا در [[انتظار]] به سر می‌‌برد<ref> ر.ک. سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.</ref>. | |||
#استقرار و ایجاد [[وحدت]] و همبستگی و همگرایی: چنانچه [[انتظار]] را [[آرمان]] مشترک بدانیم، این احساس، از حیث فردی موجب تمرکز [[افکار]] و نیروهای [[آدمی]] میشود و از حیث جمعی، موجب [[همدلی]]، هم نوایی و هم اندیشی [[امت]] [[منتظر]] خواهد شد. به عبارت دیگر، میتوان با کوشش برای دست یافتن به مقاصد و رسیدن به [[هدف]] ها، جنبه‌های شخصیت را یکپارچه ساخت و [[جامعیت]] بخشید. تحقق [[آرمان]] مشترک [[انتظار]] در میان [[امت اسلامی]] [[زمینه‌ساز]] احیای [[امر به معروف و نهی از منکر]] یا [[نظارت]] همگانی میشود<ref> ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>. | |||
# | #احساس حضور و [[مراقبت]] همیشگی: یکی از آثار و پیامدهای غیر قابل تردید و منطقی [[انتظار راستین]]، احساس حضور است. یک [[منتظر]] [[حقیقی]] و [[راستین]]، با [[اعتقاد]] به اینکه همۀ [[رفتار]] و اعمالش پیوسته در منظر [[امام غایب]] است<ref> ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲؛ سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.</ref>، هر جا که باشد گویی خود را در خیمۀ آن [[حضرت]] و [[گوش به فرمان]] ایشان احساس میکند<ref> امام صادق{{ع}} فرمودند: «کسی از شما بمیرد در حالی که منتظر امر ظهور باشد، مانند کسی است که در خیمۀ حضرت قائم{{ع}} است»؛ صدرالاسلام همدانی، دبیرالدین، پیوند معنوی با ساحت قدس مهدوی (تکالیف الانام فی غیبة الامام)، ص ٢۵٣؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ٢، ص ۵۴۶.</ref> و لازمۀ انتظار واقعی را تلاش برای جلب [[رضایت]] [[حضرت]] می‌‌داند<ref> ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>. این احساس حضور، در [[زمینه سازی]] [[ظهور]]، نقشی بس برجسته و انکارناپذیر خواهد داشت<ref> ر.ک. سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.</ref>. | ||
# | #[[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]]: از حیث ارتباط منطقی و معنایی، خانوادۀ سالم [[زمینه‌ساز]] جامعۀ سالم و جامعۀ سالم، عامل تداوم و بقای خانوادۀ سالم است و این دو با یکدیگر نسبت تعاملی دارند. بنابراین نوعی [[التزام]] منطقی میان [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[خانواده]] و [[سلامت]] [[اخلاقی]] [[جامعه]] وجود دارد. لذا خانوادۀ [[منتظر]] با [[درک]] [[مسؤولیت]] [[اجتماعی]] در برابر [[اصلاح]] [[جامعه]]، تا [[حد ]][[توان]] خود تلاش میکند<ref> ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>. | ||
#پالایش درون و به مرحلۀ [[خلوص]] رسیدن به جهت طولانی شدن [[دوران غیبت]]<ref>ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.</ref>. | #الگوسازی: [[آدمی]]، فطرتاً به کمال [[گرایش]] دارد؛ لازمۀ نیل به کمال شخصیت‌‌هایی است که وی خود را با آنان همانند کند، لذا [[قرآن کریم]] یکی از مصادیق سرمشق [[نیک]] را [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و هم چنین [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} می‌‌داند؛ لذا [[گرایش]] به [[فرهنگ مهدوی]]{{ع}} موجب میشود، [[آدمی]] الگوی مورد نظر خویش را در شخصیت [[مبارک]] [[امام زمان]]{{ع}} و [[سعادت]] خود را در [[پیروی]] از آن [[حضرت]] بداند<ref> ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>. | ||
#رشد [[قدرت]] [[تحمل]] در برابر ناملایمات و تنگناها به جهت [[قداست]] و [[عظمت]] [[هدف]] که در [[انتظار]] [[حضرت]] بودن، معنا می‌یابد<ref>ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.</ref>. | #مداومت بر [[دعا]]: [[منتظر]] برای [[تعجیل در فرج]] [[حضرت ولی عصر]] {{ع}}، بر [[دعا]] و به ویژه دعاهایی نظیر [[دعای ندبه]] و [[دعای فرج]] استمرار دارند. بر این اساس میتوان نتیجه گرفت، انس و الفت [[آدمی]] با [[دعای فرج]] یا [[دعای ندبه]] برای به پایان رسیدن دورۀ [[انتظار]] و آغاز دورۀ [[ظهور]] [[محبوب]]، در راستای [[هدف خلقت]] است<ref> ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.</ref>. | ||
#فراتر رفتن از مرز [[انسان]] [[متعادل]] و رسیدن به مرحلۀ [[انسان]] متعالی<ref>ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.</ref>. | #به جریان افتادن نیروهای نهفته و سرمایه‌های راکد [[انسان]] در پرتو دوران سخت [[انتظار]]<ref> ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.</ref>. | ||
#از سطح و مرحلۀ رنج‌های حقیر مادی، رها شدن و به وادی رنج‌های [[عظیم]] [[معنوی]] و دغدغه‌های بزرگ انسانی، گام نهادن؛ | #پالایش درون و به مرحلۀ [[خلوص]] رسیدن به جهت طولانی شدن [[دوران غیبت]]<ref> ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.</ref>. | ||
#ارتباط پویا و زنده‌ای که فرد را با یک محور موجود و زنده و خبیر و [[آگاه]] مرتبط میکند<ref>ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.</ref>. | #رشد [[قدرت]] [[تحمل]] در برابر ناملایمات و تنگناها به جهت [[قداست]] و [[عظمت]] [[هدف]] که در [[انتظار]] [[حضرت]] بودن، معنا می‌یابد<ref> ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.</ref>. | ||
#[[شکوفایی]] [[انسان]] در اثر رابطۀ زنده و سرشار از عواطف و [[محبت]]، و جهت دادن به [[انسان]] و به افکار و اندیشه‌های وی<ref>ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.</ref>. | #فراتر رفتن از مرز [[انسان]] [[متعادل]] و رسیدن به مرحلۀ [[انسان]] متعالی<ref> ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.</ref>. | ||
#پدید آمدن [[عشق]] در [[انسان]] در اثر ارتباط زنده: [[آدمی]] به طبع خود [[عاشق]] این الگوهای متعالی است و [[عشق]] است که کلید پیشرفت‌های بزرگ در [[تربیت]] و [[اخلاق]] است<ref>ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.</ref>. | #از سطح و مرحلۀ رنج‌های حقیر مادی، رها شدن و به وادی رنج‌های [[عظیم]] [[معنوی]] و دغدغه‌های بزرگ انسانی، گام نهادن؛ همچون [[رنج]] انتظاری [[راستین]] و طولانی را بر دوش کشیدن و چشم به دروازه‌های روشن [[ظهور]] داشتن<ref> ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.</ref>. | ||
#فراهم آمدن منطبق سازی [[انسان]] با آن الگوی زنده در اثر تلاش وی<ref>ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.</ref>. | #ارتباط پویا و زنده‌ای که فرد را با یک محور موجود و زنده و خبیر و [[آگاه]] مرتبط میکند<ref> ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.</ref>. | ||
#[[شکوفایی]] [[انسان]] در اثر رابطۀ زنده و سرشار از عواطف و [[محبت]]، و جهت دادن به [[انسان]] و به [[افکار]] و اندیشه‌های وی<ref> ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.</ref>. | |||
#پدید آمدن [[عشق]] در [[انسان]] در اثر ارتباط زنده: [[آدمی]] به طبع خود [[عاشق]] این الگوهای متعالی است و [[عشق]] است که کلید پیشرفت‌های بزرگ در [[تربیت]] و [[اخلاق]] است<ref> ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.</ref>. | |||
#فراهم آمدن منطبق سازی [[انسان]] با آن الگوی زنده در اثر تلاش وی<ref> ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{یادآوری پانویس}} | {{یادآوری پانویس}} | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} | ||
نسخهٔ ۸ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۲۷
نویسنده: آقای پورانزاب
پاسخ تفصیلی
اثر گذاری تربیتی انتظار
- انتظار یک نظریۀ تربیتی است یعنی یک نگاه بنیادی است که می‌تواند بر همۀ اجزا و اعمال و ابعاد و ساخت‌های گوناگون زندگی فردی و اجتماعی اثرگذار باشد انتظار آثاری دارد، از نظر روان‌شناختی اصولاً روح امید و انتظار مثبت کارکردهایی دارد، چه انتظارات مقطعی و چه انتظارهای کلان عمومی و جهان‌شمول، اما انتظاری که در مکتب شیعه است چیزی فراتر از انتظار عام و مشترک است. انتظار مکتب تربیتی است که هم ابعاد روانی و روحی فرد را و هم نگرش اجتماعی را تعیین میکند و هم در ساخت‌های گوناگون تربیت اخلاقی و فردی و خانوادگی و اجتماعی اثر می‌گذارد[۱].
آثار تربیتی انتظار
- برخی آثار تربیتی انتظار عبارتند از:
- گسترش امیدهای واقعی: امید، محرک انسان برای رویارویی با آینده است. برخی آن را انگیزه و پاره‌ای دیگر آن را نیاز آدمی می‌‌دانند[۲]. انسان برای تداوم زندگی و تحمل دشواری‌های آن، نیازمند انگیزه‌ای نیرومند است که در پدیده‌ای با نام "امید به آینده" تجلی می‌یابد؛ آینده‌ای که به مراتب، عالی‌تر، زیباتر و بهتر از امروز باشد[۳]. مفهوم انتظار در حقیقت، امید به فردای ظهور است؛ فردایی که هرگز با دوران غیبت قابل مقایسه نیست[۴]، لذا انتظار برای مشتاقان و صالحان امیدبخش است و این امیدواری و عشق و شور و نشاط به دنبال آن انتظار پویا و زنده فراهم میشود و نیز احساس نظارت او بر ما[۵]. امام مجتبی(ع) از پدر بزرگوارش نقل میکند: «در دولت مهدی(ع)، درندگان سازش می‌‌کنند، نباتات از دل زمین می‌‌رویند و آسمان برکاتش را فرو می‌‌فرستد. گنج‌های نهفته در دل زمین برای او آشکار میشود و بین مشرق و مغرب را مالک میشود. خوشا به حال کسی که آن روزگار مسعود را درک کند و دستوراتش را با گوش جان بشنود»[۶].[۷]
- معنا یافتن زندگی در پرتو پویایی در جهت رسیدن به هدف[۸]، با نگاه تطبیقی به زندگی بدون هدف و فرجام آن که تهی شدن از درون و روزمره‌گی است[۹]: زندگی انسان آن زمان قابل توجیه است که آثار حرکت، پویایی و شادابی در تمام زوایای آن به چشم خورد. آن گاه که انسان، به وضعیت موجود راضی نیست و در صدد ایجاد شرایطی بهتر است، همانا در انتظار به سر می‌‌برد[۱۰].
- استقرار و ایجاد وحدت و همبستگی و همگرایی: چنانچه انتظار را آرمان مشترک بدانیم، این احساس، از حیث فردی موجب تمرکز افکار و نیروهای آدمی میشود و از حیث جمعی، موجب همدلی، هم نوایی و هم اندیشی امت منتظر خواهد شد. به عبارت دیگر، میتوان با کوشش برای دست یافتن به مقاصد و رسیدن به هدف ها، جنبه‌های شخصیت را یکپارچه ساخت و جامعیت بخشید. تحقق آرمان مشترک انتظار در میان امت اسلامی زمینه‌ساز احیای امر به معروف و نهی از منکر یا نظارت همگانی میشود[۱۱].
- احساس حضور و مراقبت همیشگی: یکی از آثار و پیامدهای غیر قابل تردید و منطقی انتظار راستین، احساس حضور است. یک منتظر حقیقی و راستین، با اعتقاد به اینکه همۀ رفتار و اعمالش پیوسته در منظر امام غایب است[۱۲]، هر جا که باشد گویی خود را در خیمۀ آن حضرت و گوش به فرمان ایشان احساس میکند[۱۳] و لازمۀ انتظار واقعی را تلاش برای جلب رضایت حضرت می‌‌داند[۱۴]. این احساس حضور، در زمینه سازی ظهور، نقشی بس برجسته و انکارناپذیر خواهد داشت[۱۵].
- سلامت اخلاقی جامعه: از حیث ارتباط منطقی و معنایی، خانوادۀ سالم زمینه‌ساز جامعۀ سالم و جامعۀ سالم، عامل تداوم و بقای خانوادۀ سالم است و این دو با یکدیگر نسبت تعاملی دارند. بنابراین نوعی التزام منطقی میان سلامت اخلاقی خانواده و سلامت اخلاقی جامعه وجود دارد. لذا خانوادۀ منتظر با درک مسؤولیت اجتماعی در برابر اصلاح جامعه، تا حد توان خود تلاش میکند[۱۶].
- الگوسازی: آدمی، فطرتاً به کمال گرایش دارد؛ لازمۀ نیل به کمال شخصیت‌‌هایی است که وی خود را با آنان همانند کند، لذا قرآن کریم یکی از مصادیق سرمشق نیک را پیامبر اسلام(ص) و هم چنین حضرت ابراهیم(ع) می‌‌داند؛ لذا گرایش به فرهنگ مهدوی(ع) موجب میشود، آدمی الگوی مورد نظر خویش را در شخصیت مبارک امام زمان(ع) و سعادت خود را در پیروی از آن حضرت بداند[۱۷].
- مداومت بر دعا: منتظر برای تعجیل در فرج حضرت ولی عصر (ع)، بر دعا و به ویژه دعاهایی نظیر دعای ندبه و دعای فرج استمرار دارند. بر این اساس میتوان نتیجه گرفت، انس و الفت آدمی با دعای فرج یا دعای ندبه برای به پایان رسیدن دورۀ انتظار و آغاز دورۀ ظهور محبوب، در راستای هدف خلقت است[۱۸].
- به جریان افتادن نیروهای نهفته و سرمایه‌های راکد انسان در پرتو دوران سخت انتظار[۱۹].
- پالایش درون و به مرحلۀ خلوص رسیدن به جهت طولانی شدن دوران غیبت[۲۰].
- رشد قدرت تحمل در برابر ناملایمات و تنگناها به جهت قداست و عظمت هدف که در انتظار حضرت بودن، معنا می‌یابد[۲۱].
- فراتر رفتن از مرز انسان متعادل و رسیدن به مرحلۀ انسان متعالی[۲۲].
- از سطح و مرحلۀ رنج‌های حقیر مادی، رها شدن و به وادی رنج‌های عظیم معنوی و دغدغه‌های بزرگ انسانی، گام نهادن؛ همچون رنج انتظاری راستین و طولانی را بر دوش کشیدن و چشم به دروازه‌های روشن ظهور داشتن[۲۳].
- ارتباط پویا و زنده‌ای که فرد را با یک محور موجود و زنده و خبیر و آگاه مرتبط میکند[۲۴].
- شکوفایی انسان در اثر رابطۀ زنده و سرشار از عواطف و محبت، و جهت دادن به انسان و به افکار و اندیشه‌های وی[۲۵].
- پدید آمدن عشق در انسان در اثر ارتباط زنده: آدمی به طبع خود عاشق این الگوهای متعالی است و عشق است که کلید پیشرفت‌های بزرگ در تربیت و اخلاق است[۲۶].
- فراهم آمدن منطبق سازی انسان با آن الگوی زنده در اثر تلاش وی[۲۷].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.
- ↑ ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.
- ↑ ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.
- ↑ ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.
- ↑ «تَصْطَلِحُ فِی مُلْکِهِ السِّبَاعُ وَ تُخْرِجُ الْأَرْضُ نَبْتَهَا وَ تُنْزِلُ السَّمَاءُ بَرَکَتَهَا وَ تَظْهَرُ لَهُ الْکُنُوزُ یَمْلِکُ مَا بَیْنَ الْخَافِقَیْنِ أَرْبَعِینَ عَاماً فَطُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَ أَیَّامَهُ وَ سَمِعَ کَلَامَهُ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵٢، ص ٢٨٠.
- ↑ ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.
- ↑ ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۱۶ـ ۱۲۲، ۱۳۴؛ سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.
- ↑ ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.
- ↑ ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.
- ↑ ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲؛ سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.
- ↑ امام صادق(ع) فرمودند: «کسی از شما بمیرد در حالی که منتظر امر ظهور باشد، مانند کسی است که در خیمۀ حضرت قائم(ع) است»؛ صدرالاسلام همدانی، دبیرالدین، پیوند معنوی با ساحت قدس مهدوی (تکالیف الانام فی غیبة الامام)، ص ٢۵٣؛ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ٢، ص ۵۴۶.
- ↑ ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.
- ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۹۷ـ ۱۹۸.
- ↑ ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.
- ↑ ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.
- ↑ ر.ک. شرفی جم، محمد رضا، آثار تربیتی فرهنگ انتظار در تقابل با چالش‌های جدید خانواده، ص ۱۱۶ـ۱۲۲.
- ↑ ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.
- ↑ ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.
- ↑ ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.
- ↑ ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.
- ↑ ر.ک. شرفی، محمدرضا، مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار، گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم، ص ۱۳۴.
- ↑ ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.
- ↑ ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.
- ↑ ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.
- ↑ ر.ک. اعرافی، علی رضا، انتظار با نگاه تربیتی، ص۱۸.