باقیات الصالحات: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۷۱۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۰
خط ۲۹: خط ۲۹:


==ویژگی‌ها و پیامدها==
==ویژگی‌ها و پیامدها==
روی آوردن به باقیات الصالحات نشان برخورداری از [[توفیق]] و [[هدایت ویژه]] [[الهی]] بوده: «و یَزیدُ اللّهُ الَّذین اهتَدَوا هُدًی و البـقِیـتُ الصّـلِحـتُ»... ([[مریم]] / ۱۹، ۷۶)<ref>المیزان، ج ۱۴، ص ۱۰۲.</ref> آنها [[بهترین]] توشه انسان برای [[جهان آخرت]] (خیرٌ... ثوابًا) و [[خداوند]] خزانه‌دار آنها [[وصف]] شده است (عند ربّک) و ازاین‌رو [[انسان]] بدون هیچ [[کاستی]] [[پاداش]] آنها را در [[جهان]] دیگر می‌یابد.<ref>المیزان، ج ۱۴، ص ۱۰۲.</ref> ارزشهای [[معنوی]] ماندگار از دیدگاه [[قرآن]] [[شایسته]] [[دلبستگی]] و [[امید]] (خَیرٌ أَملاً)، و فرجام [[نیکو]] ([[بهشت]])<ref> التفسیر الکبیر، ج ۲۱، ص ۱۳۱؛ تفسیر بیضاوی، ج ۳، ص ۵۰۱؛ المیزان، ج ۱۳، ص ۳۱۹.</ref> است (خیرٌ مَرَدًّا)، زیرا انسان بدون [[شک]] به پیامدهای مثبت آنها که [[رحمت]] و [[کرامت]] و [[ثواب]] [[الهی]] است در جهان دیگر خواهد رسید <ref>المیزان، ج ۱۴، ص ۱۰۲.</ref> واز سوی دیگر برخی [[تقابل]] «المال و البنون» و «[[الباقیات الصالحات]]» را بدین معنا دانسته‌اند که تنها [[کارهای نیک]] [[اخروی]] از ویژگی خیر و فایده برخوردار است. آنها در حالی جاودان و همیشگی و در نتیجه شایسته امید است که نعمت‌های [[دنیا]] همواره رو به زوال و نابودی است،<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۱، ص ۱۳۱.</ref> زیرا هر چند واژه «خیر» اسم [[تفضیل]] است؛ ولی در این [[آیه]] برای تفضیل به کار [[برده]] نشده است؛ نظیر آیه ۵۴ [[اسراء]] / ۱۷: «رَبُّکُم أَعلَمُ بِکُم» و ۲۷ [[روم]] / ۳۰: «هُوَ أَهوَنُ عَلَیه»<ref>شرح ابن‌عقیل، ج ۱، ص ۱۸۲؛ الباقیات الصالحات، ص ۲۸.</ref> و طرف مقابل ([[مال]] و [[فرزندان]] با دید [[مادّی]]) در مقایسه با [[باقیات الصالحات]] فاقد خیر و خیر بودن ویژه باقیات الصالحات است <ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۲۶۹؛ الباقیات الصالحات، ص ۲۸.</ref> یا آنکه با توجّه به [[پندار]] [[مشرکان]] که مال و فرزندان را خیر می‌پنداشتند در آیه اسم تفضیل به کار رفته است، بنابراین معنای آیه چنین خواهد شد که باقیات الصالحات نسبت به آنچه شما آن را خیر می‌پندارید خیر بیشتری در پی دارد.<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۱، ص ۱۳۱؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۲۶۹.</ref> نقش و [[جایگاه]] ویژه این مفهوم [[قرآنی]] در [[ادعیه]] و مناجاتها نیز انعکاس گسترده‌ای داشته است. در برخی [[دعاها]] از خداوند به عنوان [[سرپرست]] و نگهدارنده [[باقیات الصالحات]] ([[ولیّ]] [[الباقیات الصالحات]]) یاد شده <ref>المزار، ص ۹۲؛ بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۲۱۸؛ ج ۹۱، ص ۱۲۴.</ref> و [[توفیق]] انجام دادن آنها از [[خداوند]] خواسته شده است.<ref>اقبال الاعمال، ج ۲، ص ۲۲۵؛ بحار الانوار، ج ۹۷، ص ۲۱۸؛ ج ۸۸، ص ۸۰، ۹۲.</ref>
روی آوردن به باقیات الصالحات نشان برخورداری از [[توفیق]] و [[هدایت ویژه]] [[الهی]] بوده: {{متن قرآن|وَيَزِيدُ اللَّهُ الَّذِينَ اهْتَدَوْا هُدًى وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَيْرٌ مَرَدًّا}}<ref>«و خداوند بر راهیابی رهیافتگان می‌افزاید و نزد پروردگارت کارهای ماندگار شایسته پاداشی بهتر و فرجامی خوش‌تر دارند» سوره مریم، آیه ۷۶.</ref><ref>المیزان، ج ۱۴، ص ۱۰۲.</ref> آنها [[بهترین]] توشه انسان برای [[جهان آخرت]] {{متن قرآن|خَيْرٌ}}... {{ و متن قرآن|ثَوَابًا}} [[خداوند]] خزانه‌دار آنها [[وصف]] شده است (عند ربّک) و ازاین‌رو [[انسان]] بدون هیچ [[کاستی]] [[پاداش]] آنها را در [[جهان]] دیگر می‌یابد.<ref>المیزان، ج ۱۴، ص ۱۰۲.</ref>
 
<ref>[[سید عبدالرسول حسینی‌زاده|حسینی‌زاده، سید عبدالرسول]]، [[باقیات‌الصالحات (مقاله)|مقاله «باقیات‌الصالحات»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۵.</ref>.


ارزش‌های [[معنوی]] ماندگار از دیدگاه [[قرآن]] [[شایسته]] [[دلبستگی]] و [[امید]] {{متن قرآن|خَيْرٌ مَرَدًّا}}، و فرجام [[نیکو]] ([[بهشت]])<ref> التفسیر الکبیر، ج ۲۱، ص ۱۳۱؛ تفسیر بیضاوی، ج ۳، ص ۵۰۱؛ المیزان، ج ۱۳، ص ۳۱۹.</ref> است، زیرا انسان بدون [[شک]] به پیامدهای مثبت آنها که [[رحمت]] و [[کرامت]] و [[ثواب]] [[الهی]] است در جهان دیگر خواهد رسید <ref>المیزان، ج ۱۴، ص ۱۰۲.</ref> واز سوی دیگر برخی [[تقابل]] {{متن قرآن|الْمَالُ وَالْبَنُونَ}}<ref>«دارایی و پسران زیور زندگی دنیایند » سوره کهف، آیه ۴۶.</ref> و {{متن قرآن|الْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ}}<ref>«کارهای ماندگار » سوره کهف، آیه ۴۶.</ref> را بدین معنا دانسته‌اند که تنها [[کارهای نیک]] [[اخروی]] از ویژگی خیر و فایده برخوردار است. آنها در حالی جاودان و همیشگی و در نتیجه شایسته امید است که نعمت‌های [[دنیا]] همواره رو به زوال و نابودی است،<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۱، ص ۱۳۱.</ref> زیرا هر چند واژه {{متن قرآن|خَيْرٌ}} اسم [[تفضیل]] است؛ ولی در این [[آیه]] برای تفضیل به کار [[برده]] نشده است؛ نظیر آیه {{متن قرآن|رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِكُمْ إِنْ يَشَأْ يَرْحَمْكُمْ أَوْ إِنْ يَشَأْ يُعَذِّبْكُمْ وَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ وَكِيلًا}}<ref>«پروردگارتان به (حال) شما آگاه‌تر است، اگر خواهد به شما بخشایش می‌آورد یا اگر خواهد شما را عذاب می‌کند و تو را نگهبان آنان نفرستاده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۵۴.</ref> و {{متن قرآن|وَهُوَ الَّذِي يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَهُوَ أَهْوَنُ عَلَيْهِ وَلَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلَى فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ}}<ref>«و اوست که آفریدن (آفریدگان) را می‌آغازد سپس آن را باز می‌آورد  و این بر او آسان‌تر است و در آسمان‌ها و زمین مثل برتر، او راست و او پیروزمند فرزانه است» سوره روم، آیه ۲۷.</ref><ref>شرح ابن‌عقیل، ج ۱، ص ۱۸۲؛ الباقیات الصالحات، ص ۲۸.</ref> و طرف مقابل ([[مال]] و [[فرزندان]] با دید [[مادّی]]) در مقایسه با [[باقیات الصالحات]] فاقد خیر و خیر بودن ویژه باقیات الصالحات است <ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۲۶۹؛ الباقیات الصالحات، ص ۲۸.</ref> یا آنکه با توجّه به [[پندار]] [[مشرکان]] که مال و فرزندان را خیر می‌پنداشتند در آیه اسم تفضیل به کار رفته است، بنابراین معنای آیه چنین خواهد شد که باقیات الصالحات نسبت به آنچه شما آن را خیر می‌پندارید خیر بیشتری در پی دارد.<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۱، ص ۱۳۱؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۲۶۹.</ref> نقش و [[جایگاه]] ویژه این مفهوم [[قرآنی]] در [[ادعیه]] و مناجات‌ها نیز انعکاس گسترده‌ای داشته است. در برخی [[دعاها]] از خداوند به عنوان [[سرپرست]] و نگهدارنده [[باقیات الصالحات]] ([[ولیّ]] [[الباقیات الصالحات]]) یاد شده <ref>المزار، ص ۹۲؛ بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۲۱۸؛ ج ۹۱، ص ۱۲۴.</ref> و [[توفیق]] انجام دادن آنها از [[خداوند]] خواسته شده است<ref>اقبال الاعمال، ج ۲، ص ۲۲۵؛ بحار الانوار، ج ۹۷، ص ۲۱۸؛ ج ۸۸، ص ۸۰، ۹۲.</ref>.<ref>[[سید عبدالرسول حسینی‌زاده|حسینی‌زاده، سید عبدالرسول]]، [[باقیات‌الصالحات (مقاله)|مقاله «باقیات‌الصالحات»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۵.</ref>.


==منابع==
==منابع==
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش