رمضان

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

رمضان در قرآن | رمضان در حدیث | رمضان در معارف دعا و زیارات | رمضان در فقه | رمضان در معارف و سیره سجادی | رمضان در معارف و سیره رضوی | رمضان در معارف مهدویت

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل رمضان (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

رمضان به‌معنای سوزاندن گناهان با کارهای نیک و "ماه رمضان" نهمین ماه از ماه‌های قمری و ماهی که روزه گرفتن در آن واجب است، از ماه‌های بافضیلت است. "شب قدر" در این ماه قرار دارد و قرآن در این شب نازل شده است. حضرت علی(ع) نیز در این ماه به شهادت رسیده است.

مقدمه

ماه رمضان، ماه نهم از ماه‌های قمری، ماهی که روزه گرفتن در آن واجب است، یکی از ماه‌های بافضیلت و ماه رحمت و آمرزش است. در روایات از آن به عنوان "شهر الله" یعنی ماه خدا یاد شده است. یکی از شب‌های بسیار مهم در این ماه، "شب قدر" است که بهتر از هزار ماه است. قرآن نیز در شب قدر نازل شده است. حضرت علی(ع) نیز در این ماه ضربت خورد و به شهادت رسید. مسلمانان از چند روز به ماه رمضان مانده، خود را برای روزه‌داری و عبادت در این ماه آماده می‌‌کنند و مجالس دینی و مساجد و نمازهای جماعت رونق بیشتری دارد و فرصت خوبی برای انس با خدا و قرآن و توبه از گناهان است.

معناشناسی

معنای لغوی

رمضان از ریشه "رمض" به معنای سوزاندن، گرم شدن سنگ و ریگ از شدت حرارت خورشید یا تیز و براق کردن شمشیر گرفته شده است.

معنای اصطلاحی

مفسران و واژه‌شناسان با توجه به معانی یاد شده و در مواردی متأثر از برخی روایات، وجوه گوناگونی را برای نامگذاری این ماه به رمضان بیان کرده‌اند: سوزاندن گناهان با کارهای نیک، پیامبر اکرم(ص) فرمود: «ماه رمضان به این نام خوانده شده، زیرا گناهان را می‌سوزاند»؛ گرمای درون و سوختن از شدت گرسنگی و تشنگی و تحمل دشواری‌های آن، حرارت گرفتن دل‌ها از پندها و اندیشه درباره آخرت، پاک ساختن جسم و جان انسان از گناه و اقدام اعراب جاهلی به تیز کردن شمشیرها در این ماه و آماده شدن برای جنگیدن در ماه‌های بعد.

ماه رمضان در قرآن و روایات

رمضان تنها ماهی است که در قرآن به صراحت نام آن آمده است و به سبب نزول قرآن و وجوب روزه‌داری در آن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، تا جایی که شب قدر آن معادل ۱۰۰۰ ماه دانسته شده است: ﴿لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ﴾. روایات فراوانی از معصومان(ع)، از این ماه با عنوان "شهر الله" یاد کرده و فضیلت‌های بسیاری برای آن برشمرده‌اند.

قرآن در تنها یادکرد صریح از ماه رمضان، پس از بیان وجوب روزه و برخی احکام آن، از ماه رمضان به عنوان ماه نزول قرآن به بزرگی یاد کرده و به روزه در آن فرمان می‌دهد: ﴿شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ﴾ با توجه به این آیه و آیات ﴿إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ﴾. و نیز آیه ﴿إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ﴾، شب قدر در این ماه قرار دارد. در برخی روایات به نزول دیگر کتاب‌های آسمانی در این ماه تصریح شده است.

پیامبر اکرم(ص) فرمود: «ای مردم! شما در ماه رمضان به میهمانی خدا دعوت شده و مورد لطف او قرار گرفته‌اید. در این ماه، نَفَس‌های شما تسبیح، خوابتان عبادت، عملتان مقبول و دعایتان مستجاب است». در ماه رمضان، قرآن برای هدایت انسان‌ها نازل شده است.

پرسش مستقیم

• ارتباط میان ماه رمضان و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)

1. علائم و نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
2. علائم و نشانه‌های ظهور چیستند؟ (پرسش)
3. علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش)
   1. علائم و نشانه‏‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
      1. آیا خروج سفیانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      2. آیا خسف بیداء از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      3. آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      4. آیا قتل نفس زکیه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      5. آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      6. آیا ظاهر شدن کف دستی در آسمان از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      7. آیا اختلاف عباسیان بر سر حکومت از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      8. آیا طلوع خورشید از مغرب از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
   2. نشانه‏‌های غیر حتمی ظهور چیستند؟ (پرسش)
      1. آیا قتل محمد پسر عموی نفس زکیه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      2. آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      3. آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      4. آیا خروج دجال از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      5. آیا خروج شیصبانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
      6. آیا قیام شعیب بن صالح از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      7. آیا قیام عوف سلمی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      8. آیا خسوف و کسوف در یک ماه رمضان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      9. آیا قساوت دل‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      10. آیا انتشار علوم اهل بیت از قم نشانه ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      11. آیا مرگ و میرها و زلزله‌ها و جنگ‌ها و آشوب‌های داخلی و خارجی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      12. آیا نبرد میان سفیانی و اصهب از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      13. آیا باران‌های پیاپی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      14. آیا گسترش ظلم و فساد از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      15. آیا آمدن غربی‌ها به سرزمین عراق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      16. آیا فتنه و آشوب در سوریه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      17. آیا اختلاف در میان امت اسلام از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      18. آیا انقراض سلسله بنی‌عباس از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      19. آیا مردن پاداشاهی به نام عبدالله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      20. آیا بالا آمدن آب دجله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      21. آیا گرانی و بالا رفتن قیمت‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      22. آیا علاماتی که در ماه رجب ظاهر می‌شود از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      23. آیا وقوع مسخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      24. آیا برگشت مرده‌ها به دنیا از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      25. آیا کشته شدن انسانهای بیگناه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      26. آیا پر آب شدن دریاچه ساوه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      27. آیا حمله ملخ‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      28. آیا مرگ سریع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      29. آیا بستن پل کرخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      30. آیا انشعاب نهری از فرات و جاری شدن در کوچه‌های کوفه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      31. آیا طلوع ستاره‌ای از مشرق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      32. آیا قیام مغربی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
      33. آیا خشک شدن نیل از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
4. علائم متصل و منفصل ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
5. علائم متصل و نزدیک به ظهور امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
6. علائم منفصلی که با ظهور امام مهدی فاصله دارند چیستند؟ (پرسش)
7. در قرآن و حدیث چه مفاهیمی با نشانه‌های ظهور مرتبط هستند؟ (پرسش)
   1. مراد از علائم در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   2. مراد از آیت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   3. مراد از دلالت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   4. مراد از آخر الزمان در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   5. مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   6. مراد از ظهور در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   7. مراد از خروج در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   8. مراد از قیام در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
   9. مراد از اشراط الساعه در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
8. منظور از علائم حتمی ظهور چیست؟ (پرسش)
9. مفهوم توصیفی یا تمثیلی بودن نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
10. آیا ندای شیطانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
11. فواید دانستن علائم و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
12. چه تفاوت‌هایی میان امور حتمی‌الوقوع و احتمالی در بحث نشانه‌های ظهور وجود دارد؟ (پرسش)
13. موقوف یا مشروط بودن نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
14. نتیجه تقسیم‌بندی نشانه‌های ظهور به موقوف و حتمی چیست؟ (پرسش)
15. آیا به بهانه اینکه امام مهدی انسان‌های بد را مجازات می‌کند باید از او ترسید؟ (پرسش)
16. آیا تا زمان ظهور امام مهدی قرآن و اسلام تحریف می‌شود؟ (پرسش)
17. آیا می‌توان گفت ظهور نزدیک است؟ آیا می‌توان گفت که اوضاع نابسامان و هرج و مرج جهان نشانه نزدیکی ظهور است؟ (پرسش)
18. آیا بین ظهور و حضور فرقی هست؟ (پرسش)
19. آیا عوامل طبیعی مانند پاره شدن لایه اوزون و کم شدن آب شیرین در تعجیل فرج امام مهدی تاثیر دارد؟ (پرسش)
20. آیا مراد از مرگ عبد الله که در روایت امام صادق نشانه ظهور است عبد الله پادشاه عربستان است؟ (پرسش)
21. آیا طوفان‏‌ها و حوادثی که اکنون در جهان رخ می‌‏دهد نشان از آمدن حضرت است؟ (پرسش)
22. اولین دعای امام مهدی به هنگام ظهورش چیست؟ (پرسش)
23. آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آن‏که متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفه‏‌ای و اهل کجاست؟ (پرسش)
24. آیا الگوی حکومت امام مهدی و افراد آن قبل از ظهور تحقق می‌یابد؟ (پرسش)
25. آیا تعبیر از آیت الله خامنه‏‌ای به سید حسینی درست است؟ (پرسش)
26. از آن‏جا که دجال قبل از امام مهدی می‏‌آید آیا می‏‌توانیم به سخنان او گوش دهیم؟ (پرسش)
27. امام مهدی از چه راهی متوجه می‏‌شوند که موقع ظهورشان فرا رسیده است؟ (پرسش)
28. از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
29. تابوت سکینه چیست؟ (پرسش)
30. جهان در آستانه ظهور امام مهدی در چه شرایطی است؟ (پرسش)
31. پدیده‏‌های غیرمتعارف قبل از ظهور کدام‏اند؟ (پرسش)
32. آگاهی از علائم ظهور افزون بر آمادگی یاران امام مهدی سبب آمادگی دشمنان حضرت برای مقابله نیز می‌‌شود این کار خلاف مصلحت الهی نیست؟ (پرسش)
33. آیا اوضاع جهان پیش از ظهور پیش بینی شده است؟ (پرسش)
34. استعجال ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
35. ندای شیطانی در هنگام ظهور امام مهدی چگونه رخ می‌دهد؟ (پرسش)
36. در عصر ظهور امام مهدی وضعیت سیاسی و جغرافیایی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
37. آیا اعلان نشانه های و شرایط ظهور سبب اطلاع دشمنان از اسرار سیاسی است؟ (پرسش)
38. چرا علائم و نشانه‌های ظهور همه از نوع خشن هستند؟ (پرسش)
39. آیا در نشانه‌های ظهور بدا رخ می‌دهد؟ و نشانه‌های حتمی تغییرپذیرند؟ (پرسش)
40. نشانه‌های ظهور در کدام ماه قمری تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
41. ارتباط میان ماه رمضان و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
42. چه فتنه‌هایی پیش از ظهور امام مهدی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)

منابع

1. ملک‌محمدی، مهدی، مقاله «رمضان»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۴.
2. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی
3. شایسته‌نژاد، علی اکبر، مقاله «رمضان»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: