فرجام شیطان چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

:::::*'''دیدگاه نخست:''' برداشت صریح و غیر تأویلی از این رویداد شگفت‌انگیز. [[ابلیس]] مخلوقی با شخصیتی شناخته شده است. او پس از [[سرپیچی]] از [[فرمان]] [[پروردگار]]، منبع شر و بدی و [[گناه]] برای [[آدم]] و [[فرزندان]] او گردید. او در آن زمان از [[پروردگار]] درخواست کرد عمری طولانی بیابد و [[خداوند]] خواسته او را بر آورده ساخت. از این رو هر [[کفر]] و [[انحراف]] و سرکشی در بین [[بشریت]] به [[ابلیس]] یا [[شیطان]] نسبت داده می‌شود. او [[عمر طولانی]] تا روز قیامت‌ {{ع|﴿{{متن قرآن|إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ}} را درخواست کرد که [[خداوند]] بخشی از این درخواست را [[اجابت]] فرمود و بخشی دیگر را نپذیرفت. {{متن قرآن|قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنظَرِينَ * إِلَى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ}}﴾}}<ref>سوره ص، آیات ۸۰ و ۸۱.</ref> فرمود: در [[حقیقت]]، تو از مهلت‌یافتگانی، تا روز معین معلوم‌ روز معین معلوم، همان روز [[ظهور]] و تأسیس [[دولت جهانی]] است که [[حضرت بقیة الله]] {{ع}} کمر به قتل [[شیطان]] می‌بندد و [[بشریت]]، جهانی بدون [[شیطان]] را تجربه خواهد کرد. در نتیجه [[تربیت]] [[انسان]] ساده‌تر و تکاملش سریعتر خواهد شد و چه بسا چند برابر سریع‌تر از زمانی خواهد شد که [[شیطان]] زنده بود و مکر می‌بافت. [[پیروی]] از [[ابلیس]] و همسویی با او از آغاز زندگی [[بشر]] تا عصر [[پیش از ظهور]] محکی برای [[آزمایش]] [[انسان‌ها]] بوده است، اما در عصر [[پس از ظهور]] چنین نخواهد بود، زیرا همان طور که دانستیم بین روش‌ها و نتایج دو برنامه کلی الهی برای [[پیش از ظهور]] و پس از آن، تفاوت‌های اساسی وجود دارد. این دیدگاه و دیدگاه بعدی با چشم‌پوشی از برخی ملاحظات فرعی و جانبی در مورد مضمون خبری که در این خصوص آوردیم، درست می‌باشد. مهم‌ترین مناقشات و ملاحظاتی که این دیدگاه با آن روبروست عبارت است از اینکه اولا آن‌ [[روایت]]، خبری واحد است که برای اثبات تاریخی کافی به نظر نمی‌رسد. ثانیاً مقصود [[قرآن کریم]] از "وقت معین معلوم" برای ما ناشناخته است زیرا از ظاهر [[قرآن]] استفاده می‌شود که "وقت معین معلوم" زمانی نزدیک‌تر از [[روز قیامت]] می‌باشد ولی "وقت معین معلوم" مشخص نیست و چه بسا مراد از آن روز [[مرگ]] [[ابلیس]] باشد. گویی [[خداوند]] به [[شیطان]] گفته است: تو از مهلت‌یافتگانی تا زمانی که مرگت فرا رسد. شاید هم مقصود، روز [[ظهور امام مهدی]] {{ع}} باشد همان طور که در این خبر آمده است و چه بسا منظور از آن، روز پدید آمدن [[جامعه]] [[معصوم]] باشد و سر انجام اینکه شاید مقصود از آن، اشاره به روی دادن حادثه‌ای طبیعی باشد که به زندگی [[شیطان]] خاتمه دهد یا زندگی‌اش را با مشکلی جدی روبرو سازد.از ظاهر [[قرآن کریم]] هیچ یک از این احتمالات به طور مشخص بر نمی‌آید و این خبر هم به تنهایی برای اثبات تاریخی کافی نیست، بنابراین نمی‌توان بر درستی دیدگاه نخست پای فشرد.

:::::*'''دیدگاه دوم:''' از کشته شدن [[ابلیس]] برداشتی تأویلی و رمزی داشته باشیم و بگوییم کشته شدن [[ابلیس]] یعنی کشته شدن او در وجود [[انسان‌ها]] به طوری که هر چند خودش هم چنان وجود خارجی دارد ولی به طور کلی اثری از او در [[رفتار]] [[انسان‌ها]] باقی نخواهد ماند. این وقتی است که [[دولت عدل جهانی]]، عوامل زشتی و [[فساد]] را از [[زمین]] ریشه کن سازد و فضایی از خیر و [[صلاح]] را در دل‌ها و اندیشه‌های [[آدمیان]] پدید آورد. در این هنگام [[ابلیس]] کاری از پیش نمی‌برد و مرده و زنده او دیگر هیچ اهمیتی نخواهد داشت. از آنجا که وجود همه خیرات و نیکی‌ها در میان [[بشر]] همگی حاصل تلاش‌ها و آموزه‌های [[امام مهدی]] {{ع}} است، نسبت دادن قتل [[ابلیس]] به آن [[حضرت]] درست خواهد بود. بنابر [[روایات]] او در [[مسجد کوفه]] کشته خواهد شد؛ مسجدی که از جمله مراکز مهم شهر [[کوفه]] و محل ترویج و [[نشر تعالیم]] [[امام عصر]] {{ع}} در [[جهان]] می‌باشد. و مطابق [[روایت]]، معلوم است که [[شیطان]] تا چه مایه از موقعیت ممتاز این [[مسجد]] عصبانی خواهد شد و ناله و فریاد خواهد زد. آری سر انجام دل‌های [[مردم]] قربانگاه او می‌شود و با [[شمشیر]] معنوی [[امام عصر]] {{ع}} کشته خواهد شد.

:::::*«از آنجایی که نقش [[شیطان]] در [[دشمنی]] با [[حضرت]]، قابل توجه است و می‌توان او را دشمن‌ترین فرد با [[حضرت]] و [[قیام]] او دانست؛ در اینجا به فعالیت‌ها و [[سرنوشت]] او اشاره می‌شود. [[روایات]] درباره سرانجام [[شیطان]]، متفاوت است؛ اما در بعضی آمده است نابودی وی به دست [[حضرت مهدی]] {{ع}} خواهد بود. از [[وهب بن جمیع]] [[نقل]] شده که گفت: از [[امام صادق|حضرت صادق]]{{ع}} درباره این گفته [[ابلیس]] پرسیدم که: {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ فَأَنظِرْنِي إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنظَرِينَ إِلَى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ}}<ref>گفت: پروردگارا، پس مرا تا روزی که برانگیخته خواهند شد مهلت ده. فرمود: تو از مهلت یافتگانی، تا روز و وقت معلوم؛ سوره حجر؛ آیات ۳۶ ۳۸.</ref>؛ آن، چه روزی خواهد بود؟ [[امام]] فرمود: "آیا گمان می‌کنی آن روز [[رستاخیز بزرگ]] است؟ هرگز! بلکه خداوندعزوجل او را تا روزی که [[قائم]] ما [[قیام]] کند، فرصت داده است. آن گاه [[قائم]] ما او را از پیشانی‌اش گرفته، گردنش را خواهد زد. آن هنگام روز [[وقت معلوم]] است"<ref> {{عربی|" يَا وَهْبُ أَ تَحْسَبُ أَنَّهُ يَوْمُ يَبْعَثُ اللَّهُ النَّاسَ لَا وَ لَكِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْظَرَهُ إِلَى يَوْمِ يَبْعَثُ اللَّهُ قَائِمَنَا فَيَأْخُذُ بِنَاصِيَتِهِ فَيَضْرِبُ عُنُقَهُ فَذَلِكَ الْيَوْمُ هُوَ الْوَقْتُ الْمَعْلُومُ"}}؛ عیاشی، تفسیر عیاشی، ج۲، ص۲۴۲؛ طبری، دلائل الامامه، ص۲۴۰.</ref>؛ ممکن است مقصود از [[روایت]]، این باشد که با روشن شدن حقایق در عصر [[ظهور]] و رشد بسیار بالای عقلانی در آن عصر، دیگر مجالی برای اغوای [[شیطان]] باقی نخواهد ماند و او عملاً خلع [[سلاح]] و نابود می‌شود و این، پایان مهلت او است<ref>نک: صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۲، ح۵؛ طبری، دلائل الامامه، ص۲۴۶؛ مسعودی، اثبات الوصیه، ص۱۵.</ref>. البته در برخی [[روایات]]، [[هلاکت]] [[شیطان]] به دست [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} دانسته شده است<ref>محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج۶۰، ص۲۴۴، ح۹۶.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳، ص  ۱۹۹ - ۲۰۰.</ref>.

:::::*«[[روایات]] درباره سرانجام [[شیطان]]، متفاوت است؛ اما در برخی گفته شده است نابودی وی به دست [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ رخ خواهد داد.